Morgunblaðið - 14.01.1989, Side 12

Félagsvísindastofiiun:
Könnun á einkennum og
viðhorfum sparifláreigenda
Félagsvísindastofiiun Háskóla íslands gerði í nóvember
könnun á einkennum og viðhorfum spariQáreigenda. Könn-
unin var gerð fyrir Samband íslenskra sparisjóða og eru
helstu niðurstöður birtar hér á opnunni með leyfí eiganda
könnunarinnar.
Markmið könnunarinnar var | sparifjáreigenda, það er úr
að fá upplýsingar um einkenni | hvaða þjóðfélagshópum þeir
koma og hvernig spamaði þeirra
er háttað. Spumingar um efnið
vom lagðar fyrir þá sem svömðu
í þjóðmálakönnun Félagsvís-
indastofnunar dagana 9. til 14.
nóvember síðastliðinn. Spurt var
hvort fólk hefði lagt fyrir spari-
fé á síðasta ári eða fvrr, hvað
tolk teldi þýðingarmest þegar
það velur leiðir til að ávaxta
sparifé sitt, hvemig spamaðar-
form fólk notar og um markmið
fólks með spamaðinum. Þá var
spurt um almenn viðhorf til
spamaðar og loks um hve mikið
sparifé fólk á í innlánsstofnun-
um.
í úrtakinu vom 1.500 manns
á aldrinum 18 til 75 ára, af öllu .
landinu. Viðtöl vom tekin í síma.
Svör fengust þá 1;097 og er það
73,1% svömn. í greinargerð
Félagsvísindastofnunar segir að
úrtakið sé það stórt að það gefí
mikla möguleika til greiningar
á niðurstöðum. Þá segir að full-
nægjandi samræmi sé á milli
skiptingar úrtaksins og þjóðar-
innar allrar eftir aldri, kyni og
búsetu og því megi ætla að úr-
takið endurspegli allvel þjóðina,
frá 18 til 75 ára aldurs. Stefán
Ólafsson forstöðumaður Fé-
lagsvísindastofnunar hafði um-
sjón með gerð könnunarinnar.
Ltnurit 1:
Sparifjáreigendur
greindir eftir búsetu, stétt, aldri og kyni
^vvvvvvvvvvvvvww
Sjómenn og bændur
Sérfræóingar og atvlnnurekendur j
55,1%
55,6%
Skrlfstofu- og þjónustufólk

§ lönaöarmenn o.fl.

Verkafólk
61,4%
56,8%
57,5%
58% fólks segj-
ast eiga sparifé
Hlutfall spar ár eigenda svipað í öllum stéttum
RÚMLEGA 58% fólks segjast eiga sparifé, þar af höfðu 44%
lagt fyrir sparifé á síðasta ári en 14% höfðu lagt fyrir áður.
Hlutfallslega flestir sparifíáreigendur eru í elsta aldurshópnum,
næst flestir í þeim yngsta og fæstir í aldurshópunum þar á
milli. (Línurit 1.) Þannig sögðust 78% þeirra sem eru á aldrinum
60 til 75 ára eiga sparifé, 65% þeirra sem eru 18—24 ára, 57%
þeirra sem eru 40—59 ára og lægst er hlutfallið hjá fólki á aldr-
inum 25—39 ára, eða 49%.
Lítill munur er á hlutfallslegum
§ölda sparifjáreigenda á milli
stétta. Hæsta hlutfallið er hjá fólki
í skrifstofu- og þjónustustörfum,
61%, en lægst hjá sjómönnum og
bændum, 55%. Sjómenn og bænd-
ur lögðu áberandi minnst sparifé
fyrir á síðasta ári, tæplega 30%,
en 42—47% fólks í öðrum starfs-
greinum. Þegar litið er á skipting-
una eftir landshlutum kemur í ljós
að heldur stærri hluti Reykvíkinga
á sparifé en gerist meðal lands-
byggðarfólks.
„ Aðrir geta
sparað meira“
Mikill meirihluti fólks telur að
landsmenn geti almennt sparað
meira en þeir nú gera, eða 72%.
Þegar fólk er spurt hvort það
sjálft geti sparað meira en það nú
gerir, eru það hins vegar aðeins
um 42% sem segja svo vera. (Línu-
rit 2.) Karlar telja sig frekar geta
sparað en konur. Þegar svörum
við þessari spumingu er skipt eft-
ir stéttum, sést að verkafólk telur
sig síst geta sparað meira en það
gerir, eða 35%, en 55% sérfræð-
inga og atvinnurekenda telja sig
geta sparað meira.
Háir vextir
mikilvægastir
Innan við íjórðungur fólks
(24,6%) telur að örugg endur-
greiðsla sé mikilvægasti þátturinn
ef það ætti að velja leið til að
ávaxta fé sitt. (Línurit 3.) Flestir
taka háa vexti framyfir örugga
endurgreiðslu, eða 41%, 13% nefna
stuttan binditíma og 11% meta
mest góða þjónustu. 10% svöruðu
ekki þessari spumingu.
Konur leggja mun meira upp
úr góðri þjónustu en karlar. Unga
fólkið leggur meiri áherslu en aðr-
ir á háa vexti en minni á ömgga
endurgreiðslu. Sérfræðingar og
atvinnurekendur leggja meira en
aðrir upp úr háum vöxtum og ör-
uggri endurgreiðslu en minna upp
úr stuttum binditíma og góðri
þjónustu.
Flestir nota sér-
kjarareikningana
Flestir spariQáreigendur geyma
sparifé sitt á sérkjarareikningum,
það er verðtryggðum sparireikn-
ingum með mismunandi kjörum,
eða 65%. (Línurit 4.) Næst flestir
geyma spariféð á almennum
bankabókum, 47%. 9% eiga spa-
riskírteini ríkissjóðs og síðan koma
Kjarabréf, bankabréf og Eininga-
bréf, sem 4—5% sparifjáreigenda
eiga.
Aberandi er að fólk í yngsta og
elsta aldursflokki sparifjáreigenda
segist eiga peninga á almennri
sparisjóðsbók, sem ber mun lægri
vexti en sérkjarareikningur, sömu-
leiðis verkafólk, en áberandi lítill
hluti sérfræðinga og atvinnurek-
enda geymir fé sitt á almennum
sparisjóðsbókum. (Línurit 5.) Mun
meira er um að fólk yfír fertugu
eigi peninga á almennum spari-
sjóðsbókum en yngra fólkið. 1—2%
spariQáreigenda í verkamanna-
stétt eiga Kjarabréf eða Eininga-
bréf en sérfræðingar og atvinnu-
rekendur nýta sér frekar þessi
nýju spamaðarform.
„Fertugir sjómenn á
Reykjanesi“ líklegastir
til að eiga yfir milljón
Um 56% sparifjáreigenda eiga
minna en 200 þúsund krónur í
sparifé og um 84% eiga minna en
500 þúsund kr. Þorri fólks á því
fremur lítið sparifé. (Tafla 1.)
Þeir sem eiga meira en milljón eru
Tafla 1:
Hversu mikið heldur þú að sparifé þitt sé?
Undir 200 þús- 500 þús-
200 þús. 500 þús. milljón
Yfir
Alls
Fjöldi
ALLIR 55,2% 28,6% 7,1% 9,1% 100% 605
Kyn: Karlar 47,4% 31,6% 8,0% 13,0% 100% 323
Konur 64,2% 25,2% 6,0% 4,6% 100% 282
Aldur: 18-24 ára 74,6% 17,5% 6,3% 1,6% 100% 126
25-39 ára 66,1% 25,3% 4,8% 3.8% 100% 186
40-59 ára 41,7% 33,7% 10,3% '14,3% 100% 175
60-75 ára 37,3% 38,1% 6,8% 17,8% 100% 118
Stótt:
Verkafólk 61,5% 28,2% 8,0% 2,3% 100% 174
Iðnaðarmenno.fl. 44,3% 32,1% 8,5% 15,1% 100% 106
Skrifst. og þjónustufólk 62,1% 23,6% 4,3% 10,0% 100% 140
Sérfr. og atvinnurek. 32,3% 35,5% 14,5% 17,7% 100% 62
Sjómenn og bændur 45,2% 31,0% 2,4% 21,4% 100% 42
Búseta:
Reykjavík 54,5% 32,6% 4,5% 8,3% 100% 242
Reykjanes 53,8% 23,1% 11,2% 11,9% 100% 143
Landsbyggðin 56,8% 27,7% 7,3% 8,2% 100% 220