Morgunblaðið - 14.01.1989, Síða 13

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 14. JANÚAR 1989
13
Llnurit 2:
Gætir þú lagt meira til hliðar í sparifé en þú gerir nú?
^Sjómenn og bændur
44,2%
^Skrlfstofu- og þjónustufólk
^ lönaöarmenn o.fl.
jfyerkafólk
mwwwwww
46,0%
Llnurit 3:
Hver eftirtalinna þátta er mikilvægastur
ef þú ættir aö velja leið til að ávaxta sparifé þitt?
ÍGóó |||p\5S
$þjónusta|||
b\wxw\w\\\v\w:
Llnurit 5:
Átt þú eitthvert sparifé á almennri bankabók?
um 9% sparifjáreigenda. Þeir sem
eru eldri eiga að jafnaði meira
sparifé en þeir sem eru yngri.
Út úr yflrliti um skiptingu spari-
fjáreignar á milli kynja, aldurs-
hópa, stétta og búsetu, má lesa
að sparifjáreigandi sem á yfír
milljón í sparifé kemur helst úr
eftirfarandi flokkum: Karlar, 40
ára og eldri, sjómenn (sérfræðing-
ar, atvinnurekendur og iðnaðar-
menn eru ekki langt að baki),
Reykjanes. Þeir spariQáreigendur
sem eiga minna en 200 þúsund
kr. í sparifé koma aftur á móti
frekar úr eftirfarandi flokkum:
Konur, 18—24 ára, skrifstofu- og
þjónustustörf eða verkamanna-
störf, landsbyggðin.
Flestir að tryggja
afikomu og öryggi
Flestir segja ástæðuna fyrir því
að þeir leggja fé til hliðar vera
þá, að þeir vilji tryggja afkomu
sína og öryggi, eða 58%. Næst
flestir segjast vera að safna fyrir
húsnæði, 18%, og 7% segjast vera
að safna fyrir bíl. 17% fólks gefa
upp aðrar ástæður.
Þeir sem eru undir fertugu eru
frekar að safna sér fyrir húsnæði
eða bíl, spamaður fyrir bílakaup-
um er mestur hjá yngsta fólkinu
en húsnæðisspamaður hjá þeim
sem em 25—39 ára. Fólk yfir fer-
tugu er aðallega að leggja peninga
til hliðar til að tryggja afkomu
sína og öryggi.
Sparifjáreigendur
eru með lægri tekjur
Meðalfjölskyldutekjur sparifjár-
eigenda í nóvember vora 8 þúsund
krónum lægri en þeirra sem ekki
eiga sparifé. Meðaltekjur sparifj-
áreigenda vora 138 þúsund krónur
á mánuði en hinir vora með 146
þúsund kr. Ástæðan fyrir þessu
er hve fólk í elsta og yngsta aldurs-
hópnum er stór hluti sparifjáreig-
enda en það fólk hefur að öðra
jöfnu lægri tekjur en meðalfjöl-
skyldan. Meðaltekjur allra sva-
renda í úrtakinu vora 142 þúsund
kr. Með fjölskyldutekjum er átt
við heildarlaun svaranda og maka
hans í mánuðinum, fyrir skatt.
Þeir sem geyma sparifé sitt á
almennum bankabókum era að
jafnaði með lægstu fjölskyldutekj-
umar, eða um 130 þúsund kr.,
þeir sem nota sérkjarareikninga
era með 145 þúsund kr., eigendur
spariskírteina ríkissjóðs, banka-
bréfa, Einingabréfa og Kjarabréfa
hafa enn hærri fjölskyldutekjur.
Þeir sem eiga minna en 200
þúsund krónur í sparifé era með
um 130 þúsund krónur í fjöl-
skyldutekjur, og hækka fjöl-
skyldutekjumar eftir því sem spa-
riQáreignin er meiri. Þeir sem eiga
meira en eina milljón kr. hafa um
150 þúsund krónur í fjölskyldu-
tekjur á mánuði.
- HBj.
Djákninn ríður Yamaha
en Dauðinn Volvokryppu
Hugleiðingar um innlendan jólaglaðning á skjánum
Sjónvarp
Sæbjörn Valdimarsson
Það eimdi örlítið eftir af fom-
eskjunni í mínu ungdæmi undir
Jökli. Amma sagði gjaman sögur
af ljósum sem hún sá í álfabyggð-
um, einkum í Hellnahrauninu, og
einhverjir máttu sín meira, höfðu
hreiðrað um sig í Sölvahamrinum,
jafnvel uppí Fellstoppi. Og systir
hennar og nágranni okkar, hún
Bína í Melabúð, var ótæmandi
brunnur sagna um viðskipti sín við
verur og vætti, ekki af þessum
heimi. Mamma heyrði útburðarvæl
vestur undir Hádegishól, enda var
maður makalaust léttur í spori er
leiðin lá þar framhjá, jafnvel þó
sól væri í fullu suðri. Abúandinn
á efri hæðinni heima átti samt
ægilegustu sögumar. Minnisstæð-
ust er frásaga hans af því er hann,
þá bóndi í Einarslóni, varð að leiða
einu kúna á bænum undir naut.
Það næsta var á Malarrifi, sem
var í rösklega klukkutíma fjarlægð
og gengið meðfram sjónum. Þetta
var um hávetur og komið undir
miðnætti er kýrin varð yxna, en
bjart af tungli. Segir nú ekki af
ferðum nágranna míns uns hann
kemur í svonefnda Þrælavík. Þá
kom yfír þau kusu slík óstjómar-
löngun til að hlaupa fyrir björg að
hann varð að beita öllu sem hann
átti til að rífa sig útúr gjömingun-
um og bjarga þeim frá voða. Sagði
hann mér oft að þaraa hefði hann
komist í hann krappastan. Á baka-
leiðinni varð hann einskis var. En
aldrei sá maður neitt né heyrði.
Ekki getur það talist. En einn dag-
inn var búið að leggja veginn, raf-
magnið komið í öll hús og óvæg
birtan skildi ekki eftir nein skúma-
skot fyrir ill-útskýranleg fyrir-
brigði. Og sú kynslóð er gengin
sem sagði manni allt frá mildum
og fögram samskiptasögum
manna og álfa eða huldufólks uppí
hrollkenndari sögur af sjódraug-
um, kirkjugarðsvofum eða fjöral-
Guðrún og djákninn
öllum, við flöktandi kertaljós eða
notalegt suð gasluktanna og ró-
andi nið rokksins, kambanna,
snældunnar.
Sagnaþulir samtíðarinnar yrkja
á fílmu og frásagnarmáti þeirra í
ljósárafjarlægð frá þeirri sagna-
hefð sem lifði allt fram á miðja
þessa öld á afskekktum stöðum.
Þeir fá hugmyndir sínar af bókum,
því höfða verk þeirra fyrst og
fremst til yngri kynslóðanna. Þó
ætti engum að leiðast útgáfa Egils
Eðvarðssonar af draugasögunni
kunnu, um Djáknann á Myrká.
Hann fer ftjálslega um efnið þó
þungamiðja hennar sé alltaf í bak-
speglinum, svipleg dauðsföll, rofin
heit, ástin og dauðinn.
Djákninn hans Egils gerist í
nútímanum og í anda samtímans
ríður nú þessi fræga persóna jap-
önsku mótorhjóli en Dauðinn lætur
sér nægja muskulega Vol-
vokryppu. Myndin er tvíþætt. í
annan stað fjallar hún um roskna
konu sem ung missir heitmann
sinn og verður sinnisveik uppfrá
því. Og hinsvegar um nútímafólk,
unga stúlku, bróðurdóttir hinnar
sturluðu, og unnusta hennar, leð-
uijakkatöffarann með vélhjólið
milli fóta og gengur undir naftiinu
„djákninn" . ..
Þessi tvískipting er helsti galli
myndarinnar, dregur úr áhrifum
hennar og áherslum. Hún tengist
heldur ekki nægilega vel í sumum
atriðum, þó önnur gangi upp ein-
sog úrklippumyndin á brúðunni.
En það er margt sem bætir upp
dálítið bjagað samhengi. Kvik-
myndatakah og lýsingin era með
því besta sem sést hefur í íslenskri
sjónvarpsmyndagerð, búningamir
undirstrikandi listaverk og sviðs-
myndin í öllum sínum gráma og
fráhrindandi áhrifum hárréttur
rammi utanum draugasögu í um-
hverfi malbiks og steinsteypu.
Leikaramir standa sig vel, sem
endranær, það heyrir til undan-
tekninga ef þeir bregðast frammi
fyrir myndavélunum.
En fyrst og fremst er Djákninn
verk Egils. Hann er handritshöf-
undur, klippari og leikstjóri. Sem
fyrr segir liggur megingalli verks-
ins í handritinu frekar í framvindu
en samtölum, sem oft hitta í mark.
Vissulega er vandalítið að láta’ sér
þykja nóg um hraðar klippingam-
ar, irriterandi leikhljóð og háværa
tónlist. En allt eru þetta þættir sem
skapa rétta andrúmsloftið. Það er
kraftur í Djáknanum, kannski full
rostafenginn á köflum. En kvik-
myndin iðar af lífí og höfundum
tekst að gera hana ári magnaða á
bestu augnablikunum. Það storm-
ar af djáknanum þar sem hann
svartklæddur þeysir um á bifhjól-
inu og undir líkhúsatriðinu setti
að gamalkunnan hroll hjá undirrit-
uðum. Og það skyldi enginn ætla
að hægt sé að flytja Djáknann frá
Myrká á mölina, hávaða- og
árekstralaust.
Heimildarmynd Viðars Víkings-
sonar um Guðmund Kamban var
einkar athyglisverð í flesta staði.
Enda kynnti hún í fyrsta sinn eitt
af stórskáldum þjóðarinnar fyrir
flestum þegnum hennar. Og þvílík
afrek og lífshlaup! Þá var hún listi-
lega samansett úr filmubrotum,
ljósmyndum, myndaúrklippum,
uppsetningum, viðtölum, leiknum
köflum. Ur þessu púsluspili varð
til ljóðræn heildarmynd, nokkuð
langdregin en ætíð forvitnileg.
Samstarf Viðars og textahöfund-
arins, Hallgríms H. Helgasonar,
ber vitni vandfýsi og smekkvísi.
Ekki síst viðkvæmasti þátturinn,
hin sviplegu endalok skáldsins.
Þau voru sett upp sem hápunktur-
inn í einhveiju hinna dramatfsku
verka hans, var hægt að gera bet-
ur?
Leiknu kaflamir, vitaskuld í
svart/hvítu, nutu hnitmiðaðs texta
en í leiknum vantaði nokkuð á þá
reisn sem hæfir misskildu stór-
Frá dansleiknum.