Morgunblaðið - 14.01.1989, Page 14

14
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 14. JANÚAR 1989
Ný sóknarfæri
Sjálfstæðisflokksins
eftirFriðrik
Sophusson
Á föstudaginn í fyrri viku sendi
ríkisstjómin Alþingi í fjögurra vikna
frí. Þetta gerðist þrátt fyrir að fl'öl-
mörg mál liggi fyrir þinginu. Aðeins
20 lagafrumvörp hafa verið sam-
þykkt. 57 liggja óafgreidd, þar af
29 stjómarfrumvörp. Aðeins 3
þingsályktunartillögur hafa verið
afgreiddar, 21 er í nefnd, en hvorki
meira né minna en 33 tillögur hafa
enn ekki fengist ræddar. Þar af eru
nokkrar sem lagðar voru fram í
október.
Verkfallsbann og
verðhækkun á áfengi
Það vekur athygli að meðal óaf-
greiddra stjómarfmmvarpa eru
staðfestingarfrumvörp vegna
bráðabirgðalaganna. Þau verða ekki
samþykkt úr þessu fyrr en um miðj-
an febrúar. Þetta nefni ég sérstak-
lega, vegna þess að ýmsir telja, að
verkfallsbann hafí verið fellt úr lög-
um að tilhlutan forsætisráðherra.
En það er mikill misskilningur. Lög-
in sjálf hafa enn ekkert breyst og
þau breytast ekkert fyrr en þau
verða staðfest, væntanlega um það
leyti er þau hafa gengið sér til húð-
ar eftir rúman mánuð. Húrrahróp
forystumanna BSRB fyrir endur-
heimtum mannréttindum em ótíma-
bær, því að enn er verkfallsbann
ríkisstjómarinnar í fullu gildi sem
fyrr.
Ríkisstjóminni var auðvitað í lófa
lagið að taka þetta sérstaka mál
út úr fmmvarpinu og afgreiða það
fyrir þingleyfí, en hún kaus í staðinn
að afla sér heimildar til að hækka
tóbak og áfengi, þrátt fyrir „verð-
stöðvun". Sú hækkun kemur að
sjálfsögðu fram af fullum þunga í
lánskjaravísitölunni og veldur skuld-
uram nýjum búsifjum.
Að sögn forsætisráðherrans ætlar
stjómin á næstu vikum að leita allra
Ieiða til að móta stefnu í atvinnu-
og efnahagsmálum og freista þess
að styrkja stjómina með þátttöku
nýrra liðsmanna úr þingflokki Borg-
araflokksins. Formenn Alþýðu-
flokks og Alþýðubandalags hyggj-
ast hins vegar nota tímann til sam-
eiginlegra fundahalda og flugelda-
sýninga vítt og breitt um lands-
byggðina undir kjörorðinu „á rauðu
ljósi“.
Ár mikilla sviptinga
Það er öldungis ljóst að síðasta
ár var ár mikilla sviptinga í íslenzk-
um stjómmálum. Þessar sviptingar
hafa gjörbreytt stöðunni. í fjölmiðla-
kófinu er erfítt að átta sig á þeim
atriðum sem skipta mestu máli.
Almenningur sér ekki alltaf skóginn
fyrir tijánum.
Sjálfstæðisflokkurinn, sem hefur
ekki í annan tíma haft jafnlítið þing-
fylgi, vék úr ríkisstjóm eftir að hon-
um hafði mistekizt að sameina þá-
verandi stjómarflokka um raunhæfa
stefnu í efnahags- og atvinnumál-
um. Óþarfi er að rekja hildarleik
stjómarskiptanna hér. Hann er öll-
um kunnur. Samstarfsflokkamir,
Framsóknarflokkur og Alþýðuflokk-
ur, tóku ákvörðun um að ýta Sjálf-
stæðisflokknum til hliðar og mynda
vinstri stjóm áður en endanlega
hafði verið reynt að leysa ágreining
flokkanna þriggja. Yfírlýsing and-
stæðinganna þess efnis að Sjálf-
stæðisflokkurinn hafí dregið sig í
hlá er auðvitað ómerkilegur áróður
þeirra, sem sátu á svikráðum við
formann Sjálfstæðisflokksins til að
geta myndað vinstri stjóm í landinu.
Alþýðuflokkurinn undir forystu
Jóns Baldvins skipti snögglega um
lit í stjómmálalitrófínu. Hann hvarf
frá fijálsræðishugmyndum sínum,
settist undir árar ásamt Framsókn-
arflokki og Alþýðubandalagi í ríkis-
stjóm sem kennir sig við jafnrétti
og félagshyggju, en hefur reynzt
mesta skattheimtustjóm allra tíma.
Alþýðubandalagið hefur verið
leitt til öndvegis í íslenzkum stjóm-
málum. Formaður Alþýðubanda-
lagsins er nú valdamesti maður
ríkisstjómarinnar. Formaður Fram-
sóknarflokksins hefur að vísu for-
ystuna að nafninu til. Draumur hans
um að endurheimta sitt fyrra starf
hefur rætzt. Fyrir að svala metnað-
argimd sinni hefur hann fómað
hagsmunum atvinnulífsins.
Borgaraflokkurinn er klofínn í
afstöðu sinni til ríkisstjómarinnar.
Fráfarandi formaður flokksins
hverfur innan tíðar til nýrra starfa
í Frakklandi. Einn þingmaður hefur
gengið til liðs við ríkisstjómina,
sumir em til viðtals um stuðning
eða þátttöku í stjóminni, en aðrir
hugsa sitt ráð.
Kvennalistinn situr við sinn keip
utan stjómar, tekur ekki ábyrgð á
framvindunni en styður þau frum-
vörp ríkisstjómarinnar, sem hann
hefúr velþóknun á.
Horfið frá
frjálsræðisstefnu
Samfara þessum skjótu umskipt-
um hafa orðið vemlegar áherzlu-
breytingar í stjómmálalífi þjóðar-
innar. I stað þeirrar fijálsræðis-
stefnu, sem Sjálfstæðisflokkurinn
hefur haft forystu um að fylgja,
hafa stjómvöld kosið að velja eftir-
lits- og úthlutunarstefnu með til-
heyrandi ríkisafskiptum. Forsætis-
ráðherrann hefur farið fremstur í
fíokki þeirra, sem halda því fram
að allt illt sé fijálshyggjunni að
kenna. í svokallaðri stefnuræðu
sinni sagði hann að horfíð yrði frá
hefðbundnum vestrænum leiðum í
efnahagsmálum.
Þessi stefnubreyting í átt til úr-
eltra hugmynda löngu liðins tíma á
sér stað hér á landi á sama tíma
og allar nágrannaþjóðir okkar kepp-
ast við að auka frelsi í efnahags-
og atvinnumálum til að búa sig sem
best undir hinn sameinaða Evrópu-
markað árið 1992.
Ríkisstjómin notfærir sér erfíð-
leika atvinnufyrirtælqanna til að
auka afskipti ríkisvaldsins. Stjóm-
arherramir koma sínum sjónarmið-
um og áhrifum að í gegnum nýtt
sjóðakerfi, sem lýtur pólitískri
stjóm. Nú gildir að njóta náðar
réttra aðila, sem meta skulu lífslíkur
einstakra fyrirtækja. Svo langt er
gengið, að einstakir ráðherrar em
sagðir með nefíð ofan í umsóknum,
sem fyrirtæki senda inn til að fá
fyrirgreiðslu.
Almennar efnahagsaðgerðir hafa
vikið fyrir miðstýringu. I stað þess
að skapa vel reknum fyrirtækjum
Friðrik Sophusson
*
„ A sama tíma ætla for-
menn Alþýðuflokks og
Alþýðubandalags að
styrkja stöðu sósíalista
með því að vinna að
sameiningu flokkanna
og fylkja þannig liði
helstu andstæðinga
íhaldsins. Svar okkar
sjálfstæðismanna er að-
eins eitt. Það er að
vinna að sameiningu
allra frjálslyndra, borg-
aralegra afla. Sam-
staða þessara afla í ein-
um flokki hefur í gegn-
um tíðina verið okkar
sterkasta vopn.“
eðlileg rekstrarskilyrði tekur ríkið
erlend lán til að greiða með útflutn-
ingsframleiðslunni. Skattaálögur á
heimili og fyrirtæki hafa aldrei fyrr
aukizt sem nú. Ríkið heldur sínu
striki, útgjöld þess vaxa á kostnað
atvinnulífs og launþega, sem taka
á sig samdráttarerfíðleikana með
hærri sköttum, lægri launum og
minnkandi atvinnu.
Virðingarleysi fyrir
hugmyndum og stefiium
í öllum þessum pólitísku um-
hleypingum hefur lítið borið á rök-
ræðum um hugmyndir og stefnur.
Það, sem þvert á móti einkennir
stjómmálin, er virðingarleysi fyrir
stjómmálahugmyndum og stefnum.
Olafur Ragnar lætur Alþýðubanda-
lagið fleygja frá sér stefnumiðum
sínum í kjarasamningamálum, vam-
armálum og matarskattinum til þess
að komast í ríkisstjóm. Þegar Jón
Baldvin er spurður að því, hvort
veijandi hafí verið að kúvenda eins
og hann gerði sl. haust, svarar hann
að bragði: „Ég er ekki hættur í
pólitík.“
Umgengni þessara stjómmála-
manna við steftiur flokka sinna lýs-
ir bezt sameiginlegum viðhorfum
þeirra til stjómmála. Tilgangurinn
helgar meðalið. Það em völdin sem
skipta máli — ekki málefnin.
I kompaníi við þessa tvo er for-
sætisráðherrann sem hefur eina
stefnuna í dag og aðra á morgun.
Hann gefur yfírlýsingar um að Rom
hafi bmnnið í gær og þjóðargjald-
þrot blasi við á morgun án þess að
hreyfa legg eða lið. Honum er enda
alveg sama hvert förinni er heitið
svo fremi sem hann fær að sitja
undir stýri.
Það er síðan í stíl við þetta allt,
að Aðalheiður Bjamfreðsdóttir
ákvað að styðja skattaálögur ríkis-
stjómarinnar með þeim rökum að
stjómarandstaðan hefði sýnt það
ábyrgðarleysi að taka ekki að sér
hlutverk ríkisstjómarinnar eins og
fram hefur komið í máli hennar.
Engin frambúðar-
stefiia er tíl
Staðan í efnahagsmálunum mót-
ast annars vegar af hinum snögga
samdrætti sem varð á síðastliðnu
ári vegna launa- og verðstöðvunar
í framhaldi af gengisbreytingunni í
maí og hins vegar af þeirri stað-
reynd að ríkisstjómin hefur ekki enn
mótað neina frambúðarstefnu í at-
vinnu- og efnahagsmálunum.
Fyrstu aðgerðir ríkisstjómarinnar
hafa ráðherrar kallað biðleik en
hann fólst í erlendum lántökum,
milíifærslum og stórkostlegum
skattahækkunum, sem lenda mest
á þeim sem sýnt hafa ráðdeild og
fyrirhyggju. Ifyrirtækin tóku á sig
ISLENSKA KIWANIS-HREYFINGIN 25 ARA
Af 26 karlmönnum í Gríms-
ey stofiiuðu 25 Kiwanis-klúbb
- segir Bragi Stefans-
son umdæmisstjóri
STOFNDAGUR fyrsta Kiwanis-
klúbbsins á íslandi, Heklu, er 14.
janúar 1964. íslenska Kiwanis-
hreyfíngin er því 25 ára í dag,
laugardag. í tileftii af þvi verður
meðal annars opið hús i húsnæði
hreyfingarinnar i Brautarholti 26
í Reykjavik sunnudaginn 22. jan-
úar næstkomandi þar sem starf-
emi hennar verður kynnt. Þá
heldur móðurklúbbur Heklu i
Capital City i Bandaríkjunum
þúsund manna veislu í dag i til-
efni aftnælisins. Félagar i
islensku hreyfíngunni eru um
1.200 talsins og starfa þeir í 41
klúbbi. Um 1,5% islenskra karl-
manna er i Kiwanis og það er
hæsta hlutfall í heiminum, að
sögn Braga Stefánssonar umdæ-
misstjóra islenska umdæmisins.
Þessir menn ákváðu árið 1962 að stoftia fyrsta islenska Kiwanis-klúbbinn, Heklu. Talið frá vinstri:
Pétur Hjaltested, Eyjólfur Hermannsson, Einar A. Jónsson og Halldór Magnússon.
Af 26 karlmönnum í Grímsey eyjunni," sagði Bragi Stefánsson
stofnuðu 25 Kiwanis-klúbb í samtali við Morgunblaðið. „í
íslenska umdæminu em 8 konur og
þær em allar í Kiwanis-klúbbinum
Þorfinni á Flateyri. Þær sex fyrstu
gengu í klúbbinn 15. október síðast-
liðinn. Þá starfa eiginkonur íslenskra
Kiwanis-manna í sérstökum klúbb-
um, Sinawik, og fyrsti Sinawik-
klúbburinn á 20 ára afmæli 13.
mars næstkomandi. Um 320 þúsund
féiagar, þar af 8.000 konur, em í
um 8.600 Kiwanis-klúbbum í 80
löndum. Kiwanis-hreyfingin var
stofnuð í Detroit í Michigan-fylki í
Bandaríkjunum 21. janúar 1915.
Markmið Kiwanis-
hreyfíngarinnar
Markmið Kiwanis-hreyfíngarinn-
ar em til dæmis þau að hafa fremur
í hávegum manngildi og andleg verð-
mæti en efnisleg gæði og örva sam-
félagið til meiri þekkingar, dugnaðar
og hjálpsemi með leiðbeiningum og
góðu fordæmi. Nafnið Kiwanis er
tekið úr máli indíánaþjóðflokks sem
eitt sinn byggði það svæði þar sem
Kiwanis-hreyfíngin var stofnuð og
það þýðir nánast sjálfstjáning.
Kiwanis-hreyfíngin byggist ái
ftjálsu félagsstarfí. Klúbbamir velja
sér sjálfir félaga. Til að fá inngöngu
verða menn að hafa gott mannorð
og vera virtir borgarar á félags-
svæði klúbbsins eða hafa náin tengsl
við það svæði. Hver félagi verður
að taka þátt í starfsemi klúbbsins
og sækja fundi reglulega. Hver klúb-
bur ákveður sitt inntökugjald. Klúb-