Morgunblaðið - 19.02.1989, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ VEROLD/HLAÐVARPINN SUNNUDAGUR 19. FEBRÚAR 1989
Er Danskurinn þynnri en fölk er flest?
Krístín, Hinrík, Karl, María, Emil og Jón sitja hlið við hlið kríngum
krínglótt borð. Karl situr hægra megin við Maríu, sem hefur
Kristínu sér á vinstri hönd. Hinrik situr hægra megin við Emil, sem
hefur Karl sér á vinstri hönd. Spurningin: Hver situr hægra megin
við Jón.
Þeir sem sækja um embætti hjá
stonunum Efnahagsbandalags
Evrópu eru látnir gangast undir
margvísleg próf, sem eiga meðal
annars að mæla greind og almenna
þekkingu viðkomandi.
Eitt þeirra felst í að svara 45
spumingum af ofangreindu tagi í
30 mínútur. Það mælir rökhugsun
í tímaþröng.
Annað er fréttagetraun, sem
mælir hversu vel umsækjandi fylg-
ist með gangi heimsmálanna.
Og svo framvegis ...
Danir falla unnvörpum á þessum
prófum. Af 125 umsækjendum á
síðasta ári komust aðeins Qórir
skammlaust í gegnum þau.
Hvað veldur?
Dorrit Knudsen, lögfræðingur
hjá Evrópuráðinu, segir um landa
sína, að oft sé einsog af þeim dragi
eftir að akademísku námi lýkur,
og að þeir þoli hreinlega ekki leng-
ur að gangast undir ströng próf.
Niels Amfred, sem hefur umsjón
með endurmenntunamámskeiðum
dönsku lögfræði- og hagfræðisam-
takanna, segir skýringuna liggja í
því að Danir séu ekki vanir erfiðum
prófum.
„í landi Gmndtvigs hefur lengi
verið unnið markvisst að því að
draga úr spennu í prófum" segir
hann. „Próffyrirkomulag Efna-
hagsbandalagsins byggir hinsveg-
ar á rómanskri hefð, sem er miklu
kröfuharðari og formlegri og skýt-
ur óvönum skelk í bringu."
Niels Amfred skipuleggur nú
námskeið sem eiga að búa umsækj-
endum um störf hjá EB undir að
þreyta hin ströngu próf.
„Það er vissulega erfítt að kenna
fólki að hafa almenna þekkingu,
en það er hægt að setja það í svip-
aðar aðstæður og bíða þeirra í próf-
unum í Bmssel, svo það geti hagað
undirbúningnum í samræmi við
það,“ segir Arnfred og bætir við,
að þeir Danir sem á annað borð
starfa hjá EB standi sig mjög vel.
Þeir bæti upp þekkingarleysið með
hæfíleikanum tii að vinna mark-
visst.
Rétt er að geta þess að það em
ekki aðeins Danir sem eiga í erfíð-
leikum með að standast umrædd
próf. Fallprósentan hjá Þjóðveijum
og Bretum er líka há. Hinsvegar
fljúga Frakkar og Belgar í gegn,
enda búa þeir við rómanska skóla-
hefð...
Skautað á vötnum lótusblóma
Það er eitthvað voldugt við árstíðaskiptin í Peking. í júlí nær hitinn
hámarki — fer upp í 40°C. Síðan byijar að kólna; dag frá degi fínnur
maður þó engan mun, en annað slagið fínnur maður veturinn gera boð
á undan sér: laufblöð gulna, kínakálið verður fullsprottið, o.s.frv. Einn
dag áttar maður sig svo á því að veturinn hefur náð völdum. Trén,
sem maður hélt að héldu laufí sínu allt áríð, standa nakin. Fallegu
lótusblómavötnin, þar sem gamlir karlar voru vanir að dorga, eru orðin
að skautasvellum. Þar sem áður heyrðist ómur skordýra liggur fallinn
snjór. Og þrátt fyrir að fólkið á götunum sé klætt þykkum flíkum
hniprar það sig saman og er stirt í hreyfingum. En fljótlega byijar
svo að hlýna aftur.
Jólin eru að verða vinsæl
Jólin eru að verða vinsæl í Kína.
í desember þrömmuðu 456
amerískir jólasveinar um götur Pek-
ing og óskuðu kínverskum börnum
gleðilegra jóla. Margar verslanir
settu upp jólaljós og buðu margskon-
ar jólavaming til sölu; og sumstaðar
mátti meira að segja verða sér úti
um lúxusvaming eins og kalkúna,
ferskt grænmeti og jólakökur. Á
kaffíhúsum hótelanna var svo hægt
að hvfla sig eftir slarkið í jólaösinni
— setjast niður við hliðina á fallega
skreyttu jólatré, drekka kaffí og
hlusta á jólatónlist.
En þrátt fyrir þetta eru austræn
jól aðeins svipur hjá sjón borið saman
við allt tilstandið á Islandi. Kristnir
menn í Kína teljast nefnilega aðeins
vera um þijár milljónir — eða um
0,3% af þjóðinni. Hinn almenni
Kínveiji, sem á annað borð heldur
upp á jólin, lætur sér yfirleitt nægja
að senda kunningjum jólakort. Á
aðfangadagskvöld var messað í dóm-
kirkjum Peking fyrir kaþólska, en
vegna þrengsla fengu þeir ekki að-
gang sem aðeins mættu sakir for-
vitni.
Árið 1988
Samkvæmt útreikningum kínver-
skra spekinga hefst nýtt ár ekki fyrr
en í febrúar, og að sjálfsögðu er
beðið með nýársfagnaðinn þangað
til. Eitt merkilegt tilheyrir þó vest-
rænu áramótunum í Kína — saman-
tekt íjölmiðla á helstu fréttum liðins
árs.
Eftir þessari samantekt að dæma
virðast Kínveijar líta á árið 1988 sem
nokkuð gott ár: Ennþá slaknaði á
spennu þjóða í millum; og telja
Kínveijar sig eiga þar ekki lítinn
hlut að máli, þar sem þeir hafí ákveð-
ið að taka upp vinsamleg samskipti
bæði við Indveija og Sovétmenn.
Sumir telja sig sjá að það komi
stöðugt betur í ljós að gömlu efna-
hagsveldin neyðast til að rýmka til
fyrir öðrum þjóðum á sviði viðskipta
og að framundan sé meiri samkeppni
um markaði en áður, og þar af leið-
andi möguleika fyrir Kína að öðlast
sess í hinu alþjóðlega efnahagslífí.
Um leið benda þeir á fund miðstjóm-
ar Kínverska kommúnistaflokksins í
haust þar sem ákveðið var að grípa
til víðtækra ráðstafana til að kæla
niður yfirhitað efnahagslífíð — en
samt ekki snúa baki við umbótastefn-
unni, heldur aðeins beina henni inn
á markvissari brautir.
Dökka hlið hins liðna árs voru
hinar tíðu náttúruhamfarir sem
gengu yfir heiminn með hörmulegum
afleiðingum. Máttu Kínveijar bæði
þola þurrka og uppskerubresti, og
einnig mannskæða jarðskjálfta í Suð-
vestur-Kína.
Það er ljóst að spumingunni um
það hvort Kínveijar muni hagnast á
hagstæðum breytingum í heimsmál-
unum muni þeir að miklu leyti svara
sjálfír með aðferðum sínum næstu ár.
HÚSGAH6AR
Okkar á tnilli ...
I HELDUR óskemmtileg sjón
beið lögreglunnar i franska bæn-
um Bourges þegar hún fór inn í
íbúð sem enginn hafði gengið um
lengi um miðjan janúar. Þar lágu
beinagrindur löngu látinna
hjóna. Maðurinn lést fyrir fjórum
árum og konan dó fyrír að
minnsta kosti árí. Nágrannarnir
höfðu ekki orðið varír við neitt.
Þeir héldu að maðurínn væri
sestur í helgan stein við Miðjarð-
arhafíð og konan flutt til ætt-
ingja. - AB.
■ MILLI80 og 90 manns
drukknuðu fyrír utan Rio de Jan-
eiro á gamlárskvöld án þess að
fólk á bátum allt í kríng léti það
spilla fyrir sér nyársgleðinni. 153
farþegar lögðu upp í stutta sigl-
ing^u á “Bateau Mouche IV“, sem
var aðeins ætlaður fyrir 20 far-
þega, eftir að hafnareftirlits-
manni var mútað með 120 dollur-
um (um 5.700 ísl. kr.). Bátnum
hvolfdi og fólk á næstu bátum
geríði lítið til að bjarga farþegun-
um frá drukknun.
Sundkunnátta þykir óþarfa
áreynsla og er óalgeng í Brasilíu.
Flugsyndir útlendingar hafa því
lent í því að vera „bjargað" af
björgunarsveitum þegar þeir
synda úti fyrir ströndunum í
mesta sakleysi. En þessar sveitir
voru víðsQarri á nýársnótt og
Skandinavarnir minnast þess
mað hryllingi hvernig fílefldir
karlmenn ýttu konum og börnum
frá svo að þeim yrði sjálfum
bjargað af þeim örfáu sem réttu
hjálparhönd. - AB.
■ SKOÐANAKANNANIRí
Austur-Þýskalandi og Bretlandi
sýna að konur eru litlu skárri
en karlar hvað framhjátöku
varðar. Þriðjungur austur-
þýskra eiginmanna hefur haldið
fram hjá konum sínuni og hlut-
fall ótrúrra eiginkvenna er næst-
um því jafíi hátt. Fyrir 20 árum
leituðu helmingi fleiri karlar en
konur á önnur mið. Nú kemur
framhjátaka einhvern tíma fyrir
í öðru hveiju austur-þýsku lyóna-
bandi.
Fjórða hver eiginkona í Bret-
landi segist hafa haldið fram hjá
manni sínum. Jafíimargir breskir
eiginmenn viðurkenna að hafa
verið ótrúir í hjónabandinu. Sam-
viskubit nagar þá en lætur konur
yfirleitt í friði. - AB.
Á toppnum með
tárin í augunum
Eins og flestir liklega muna sýndi Gallup-könnun fyrir nokkrum
árum fram á að íslendingar væru hamingjusamastir allra þjóða.
Óhamingjusamasta þjóð í heimi, samkvæmt Gallup-könnuninni, eru
hins vegar Vestur-Þjóðveijar. Einungis 10% Vestur-Þjóðveijasáu
ástæðu til þess að svara spurningunni: „Ert þú hamingjusamur"
játandi. Þessi lága tala er ekki síst athyglisverð er hún er borín
saman við útkomu annarra þjóða. 21% svertingja í suður-afrískum
fátækrahverfum telja sig hamingjusama, 35% Mexíkana og 40% íbúa
írska lýðveldisins, sem er næstfátækasta ríki Evrópubandalagsins.
Einungis Portúgalar eru verr settir. Vestur-Þjóðverjar, ein ríkasta
þjóð heims, er hins vegar einhverra hluta vegna sú
óhamingjusamasta.
Frá Steingrími
Sigurgeirssyni í
TREt LL^J
En hvemig stendur eiginlega á
þessu? Vestur-Þjóðveijar
þekkja ekki lengur nema af afspum
hluti á borð við „viðskiptahalla",
„óhagstæða gengisþróun", „verð-
bólgu“ eða „verðfall á erlendum
mörkuðum“. Engin þjóð flytur út
meira en Vestur-Þjóðveijar. Allir
kaupa vestur-þýskar vömr og við-
skiptajöfnuður þeirra er jákvæður
um 2.500 milljónir marka á viku-
grundvelli. japanir sem áður vom
heimsmeistarar í útflutningi em nú
töluvert á eftir Vestur-Þjóðveijum.
Þýski efnaiðnaðurinn er sá fremsti
í heimi og fyrirtækin BASF, Bayer
og Hoechst, sem em með forystu
á heimsmarkaði, flytja árlega út
fyrir 80 milljarða marka. Þriðja
hver vél sem gangsett er í heiminum
er þýsk og vestur-þýski bílaiðnaður-
inn er búinn að skjóta hinum jap-
anska ref fyrir rass. Ekkert virðist
geta stöðvað vestur-þýska útflutn-
ingsiðnaðinn, ekki einu sinni sú
staðreynd að vestur-þýska markið
hefur hækkað um 42% gagnvart
Bandaríkjadollar að undanförnu.
Vestur-Þjóðveijar óttast heldur
ekki innri markað Evrópubanda-
Iagsins 1992, þvert á móti, hann á
væntanlega einungis eftir að þýða
aukin viðskipti. Nú þegar fara 12%
útflutnings Vestur-Þýskalands yfír
landamærin til Frakklands. Frakk-
ar flytja einungis helming þess
vömmagns yfír landamærin til
Vestur-Þýskalands. Samt eru Vest-
ur-Þjóðveijar óhamingjusamir.
Óhamingja þeirra stafar ömgg-
lega ekki af því að lífsgæði í Vest-
ur-Þýskalandi séu almennt verri en
annars staðar á hnettinum. Síður
en svo. Samkvæmt könnun á því,
sem breska blaðið Times lét nýlega
framkvæma í 124 Iöndum, hvar
væri best að búa, þegar allt væri
tekið inn í myndina, gæði hins dag-
lega lífs, félagslegt öryggi, borgara-
leg réttindi, umhverfismál o.fl.,
hafnaði Vestur-Þýskaland í öðm
sæti á eftir Danmörku. Samt em
Vestur-Þjóðveijaróhamingjusamir.
Erich Wiedemann, blaðamaður á
tímaritinu Spiegel, reynir í nýrri bók
að fínna ástæður fyrir þessu
skrýtna sálarástandi Vestur-Þjóð-
veija. Hún nefnist Die deutschen
Ángste — Ein Volk in Moll. Kemst
Wiedemann að þeirri niðurstöðu að
sú árátta Þjóðveija að mála ávallt
skrattann á vegginn sé komin út
fyrir öll skynsemismörk. Lýsingar
sem oft megi heyra á ástandi sam-
félagsins, náttúmnnar eða heims-
ástandsins séu með þeim hætti að
helst virðist sem verið sé að lýsa
ástandinu á annarri plánetu.
„Ég vildi sýna fram á hvemig
ótti, sem í sjálfu sér á rétt á sér,
varð að móðursýkiskasti þegar
hann missti tengslin við raunvem-
leikann,“ segir Wiedemann um bók-
ina sína. Orð í tima töluð. Nú þeg-
ar er „Katastrophen-Vokabular"
Vestur-Þjóðveija orðið að útflutn-
ingsgrein. Á Spáni er talað um „E1
Waldsterben", á Bretlandi er hug-
takið „the NulIbock“ oft notað,
Frakkar tala um „l’angst" og Hol-
lendingar um „het bemfsverbot".
Vonandi verður þróunin ekki sú að
heimsendishugtok á borð við þessi
taki við af t.d. Mercedes-Benz, Si-
emens og Adidas sem flaggskip
þýsks útflutningsiðnaðar.