Morgunblaðið - 28.02.1989, Síða 1

56 SIÐUR B
49. tbl. 77. árg. ÞRIÐJUDAGUR 28. FEBRÚAR 1989________________________________Prentsmiðja Morgunblaðsins
37. þing Norðurlandaráðs sett:
Samskiptin við EB
helsta umræðuefiiið
Stokkhólmi. Fr& Ólafi Þ. Stophensen, blaðamanni Morgunblaðsins.
ÞING Norðurlandaráðs, það 37. i
röðinni, var sett i Rikisþinghúsinu
i Stokkhólmi í gær. Þrátt fyrir
að fyrir þinginu liggi Qöldi mála,
sem snerta öll svið norræns sam-
starfs, snerust umræðumar í gœr
einkum um þróunina i Evrópu og
samskipti Norðurlanda við Evr-
ópubandalagið.
Umhverfismál voru einnig mikið
rædd, og búizt er við að þau muni
vekja mesta athygli á þinginu ásamt
Evrópumálunum og tillögum ráð-
herranefndar ráðsins um Efnahags-
áætlun Norðurlanda 1989-1992.
Karin Söder, formaður sænska
Rúmenía:
Ungverski
minnihlut-
inn ofsóttur
Genf. Reuter.
STJÓRNVÖLD í Ungveijalandi
hafa sakað Rúmena um gróf brot
gegn grundvallarréttindum ung-
verska minnihlutans þar i landi.
Aðstoðarutanríkisráðherra Ung-
veijalands, Gyula Hom, ávarpaði í
gær Mannréttindanefnd Sameinuðu
þjóðanna og sakaði stjómvöld í
Rúmeníu um skipulagðar ofsóknir
en um 13.000 flóttamenn af ung-
verskum ættum hafa fengið hæli í
Ungveijalandi. Þetta er í fyrsta
skipti sem Ungveijar bera slíkar
ásaknir fram á hendur Rúmenum
með formlegum hætti en bæði ríkin
eiga aðild að Varsjárbandalaginu.
Hom sagði að stjóm Nicolae
Ceauscesus, forseta Rúmeníu, hefði
jafnað þorp ungverska minnihlut-
ans við jörðu, spillt menningarverð-
mætum með skipulegum hætti og
takmarkað notkun ungversku með
lagaboðum. Þá hefði trúfrelsi
manna verið fótum troðið. „Við telj-
um að brotið hafi verið gegn grund-
vallarréttindum og frelsi manna í
Rúmeníu og ijölmörg önnur ríki em
sömu skoðunar," sagði aðstoðarut-
anríkisráðherrann.
Miðflokksins, var kjörin forseti ráðs-
ins er þingið var sett. Söder sagði í
ávarpi sínu að ákvarðanataka í nor-
rænu samstarfi þyrfti að ganga hrað-
ar fyrir sig ættu Norðurlönd ekki að
dragast aftur úr í þróuninni í Evr-
ópu. Hún lagði áherzlu á að það
ætti ekki eingöngu við um efnahags-
mál, einnig væri hætta á að Norður-
lönd yrðu á skjön í menningarsam-
starfi Evrópuríkja.
Forsætisráðherrar Norðurland-
anna töluðu allir um Evrópusam-
starfið. Poul Schluter, forsætisráð-
herra Dana, sagði að aðlögun Norð-
urlandanna að innri markaði EB og
sambærileg þróun í þeirra eigin efna-
hagslífi hefði hingað til gengið alltof
hægt. Schliiter sagði að sín persónu-
lega skoðun væri, að þegar fram liðu
stundir myndi EB-samstarfið skipta
svo miklu fyrir Norðurlönd, að líklegt
væri að einhver þeirra, sem nú stæðu
utan bandalagsins, sæktu um inn-
göngu. Nefndi hann ísland og Noreg
sérstaklega í því sambandi.
Steingrímur Hermannsson forsæt-
isráðherra sagði að íslendingar vildu
fyrst og fremst takmarka samstarf
sitt við EB við fijálsan markað fyrir
framleiðslu beggja aðila, samstarf á
sviði vísinda og öryggismála og
smám saman á sviði flármála og
þjónustu.
Sjá frekari fréttir af þingi
Norðuriandaráðs á miðopnu.
AsíufÖr George Bush Bandaríkjaforseta lokið
Reuter
FIMM daga för George Bush Bandaríkjaforseta til
þriggja Asíuríkja lauk í gær er forsetinn hélt heim
á leið eftir rúmlega fimm klukkustunda dvöl í Suður-
Kóreu. Þar lagði Bush áherslu á vamarskuldbinding-
ar Bandarílq'amanna í ljósi þeirrar ógnunar sem staf-
aði af stjóm kommúnista í Norður-Kóreu. Á sunnu-
dag ræddi forsetinn við kínverska ráðamenn og var
myndin tekin er Deng Xiaoping, hinn eiginlegi leið-
togi kínverska kommúnistaflokksins, bauð Bush
velkominn til landsins. Það þótti skyggja á heimsókn-
ina til Kína að stjómvöld þar meinuðu þekktum
andófsmanni, Fang Lizhi, að sækja kvöldverðarboð
forsetans í Peking og kvaðst Bush „harma“ þá
ákvörðun.
Sjá ennfremur „Andófsmanni meinað. . . á
bls. 21.
Viðræður Edúards Shevardnadze og Khomeinis erkiklerks í íran:
Gorbatsjov heitir írönum
áframhaldandi stuðningi
Moskvu. Nikósíu. París. Reuter.
Moskvu, Nikósíu, París. Reuter.
EDÚARD Shevardnadze, utanrík-
isráðherra Sovétríkjanna, sagði í
gær að orðsendingar þær sem
farið hefðu á milli Khomeinis erki-
klerks, trúarleiðtoga írana, og
Míkhaíls S. Gorbatsjovs Sovétleið-
toga mörkuðu þáttaskil i sam-
skiptum rikjanna tveggja. Sovéski
utanrikisráðherrann átti á sunnu-
dag fund með Khomeini og er
talið að þetta séu fyrstu viðræður
erkiklerksins og utanríkisráð-
herra eriends rikis. í orðsendingu
sem Shevardnadze hafði með-
ferðis frá Gorbatsjov sagði að
Sovétmenn hefðu frá upphafi
stutt byltingu heittrúaðra mús-
lima i íran og yrði svo áfram.
Um 15 manns komu saman við
sendiráð írana í Moskvu í gær til
að mótmæla dauðadómi þeim sem
Khomeini hefur kveðið upp yfir Sal-
man Rushdie, höfundi bókarinnar
„Söngvar Satans". Ráðamenn í Sov-

Dýpsta lægðin á
öldinni í Evrópu
ZUrich. Frá önnu Bjamadóttur, fréttaritara Morgimblaðsins.
FELLIBYLUR gekk yfir meginland Evrópu um helgina. Dýpsta
lægðin á öldinni mældist yfir Bretlandi og f Sviss. Langþráð snjó-
koma lokaði vegum og olli snjóflóðum í Ölpunum og að minnsta
kosti átta manns fórust i óveðrinu í Frakklandi og á Spáni.
Reuter
Björgunarmenn við flak flutningaskipsins „River Gurara" frá
Nígeríu sem sökk á sunnudag skammt frá Lissabon, höfuðborg
Portúgals.
Loftþyngdin mældist 966 milli-
bör norðan Alpanna á laugardags-
kvöld og það gekk á með þrumum
og eldingum. Tvö skip fórust úti
fýrir ströndum Pýreneaskaga í
óveðrinu. 15 manna áhöfn þýsks
flutningaskips drukknaði og ótt-
ast er um líf 14 úr 45 manna
áhöfn skips frá Nígeríu.
íbúar Sardiníu fögnuðu úrkom-
unni sem fylgdi fellibylnum. Þar
hafði ekki rignt að ráði í rúmt
ár og landbúnaðurinn var kominn
í kröggur. ítalir og íbúar ítalska
hlutans í Sviss hafa beðið Guð
almáttugan um úrkomu undan-
farnar tvær vikur. Um helgina
snjóaði frá Ölpunum suður í mitt
Toscanahéraðið. Þrír skíðamenn,
þar á meðal 12 ára drengur, fór-
ust í snjóflóðum utan skíðabrauta
í Sviss eftir snjókomu helgarinnar.
étríkjunum hafa ekki viljað tjá sig
um hamfarir múhameðstrúarmanna
víða um heim vegna bókar Rushdie
né heldur um dauðadóm Khomeinis.
Skáldkonan Tatíjana Stsjerbína, sem
tók þátt í mótmælunum, oagðist vera
þeirrar skoðunar að ráðamenn í
Kreml áræddu ekki að hafa afskipti
af málinu af ótta við harkaleg við-
brögð múslima í Kákasus- og Asíu-
lýðveldum Sovétríkjanna.
Stjórnvöld á Bretlandi höfðu farið
þess á leit við Shevardnadze að hann
ræddi mál Salmans Rushdie við ráða-
menn í íran. í fréttum af viðræðun-
um kom ekkert fram sem benti til
þess að sovéski utanríkisráðherrann
hefði orðið við þessari beiðni bresku
ríkisstjómarinnar. Múhameðstrúar-
menn í Kaupmannahöfn og Ósló
efndu um helgina til mótmæla vegna
útgáfu bókar Rushdie.
I fréttum sovéska sjónvarpsins var
sýnt er sovéski utanríkisráðherrann
las orðsendingu frá Gorbatsjov þar
sem lýst var yfir áframhaldandi
stuðningi við byltingu heittrúaðra
múhameðstrúarmanna í fran árið
1979, sem verið hefði í samræmi við
„vilja fólksins". Útvarpið í Teheran
sagði Khomeini hafa hvatt ráðamenn
í Sovétrílqunum til að mynda banda-
lag með írönum gegn vestrænum
ríkjum.
Sjá einnig „Átök í Ósló og . . .“
á bls. 20.