Morgunblaðið - 12.03.1989, Side 10

1 lólc
eae
muí:g[:ni:i\uii. MANIMLÍFSSTRAUMAR
42;
ARZ 1989
THÚWIÁL/Býá
ur einhver átrúnabur allan sannleikann?
Hin eina rétta trú
GETUR nokkur einn átrúnaður gert tilkall til þess að hafa allan sann-
leikann að bjóða? Er það annað en hroki og yfirlæti, þegar kristnir
menn halda því fram, að trú þeirra sé hin eina rétta?
Þetta er veigamikil spurning og ekki ný. Hún hefúr verið lögð fyrir
kristna menn frá öndverðu en verður því áleitnari sem kynni manna
af fjarlægum slóðum og þjóðum aukast.
Mörgum hrýs líka hugur við því
trúarofstæki, sem nú fer ham-
förum. Islam hefur aldrei farið dult
með það, að sú trú sé hin eina rétta
og eigi að útrýma öllum öðrum átrún-
aði. Þeir kristnir
menn, sem hafa lo-
tið yfirráðum
þeirra, hafa ekki
átt góða ævi. En á
síðari árum hefur
einsýni múslíma og
óbilgirni vaxið
stórum og birtist í
orðum og verkum,
sem varla eiga hliðstæðu í sögunni.
Þetta er eitt af því, sem ætti að
gefa kristnum mönnum tilefni til
þess að íhuga málstað sinn og for-
sendur sinna viðhorfa.
Fyrst skal það tekið fram, að sá
sem ber sig saman við aðra í því
skyni að upphefja sjálfan sig, dyggð-
ir sínar og þroska, er ekki kristinn.
Jesús tekur af skarið um það í kunnri
dæmisögu. En þegar spurt er á þann
veg, sem hér er gert, þá er að jafn-
aði gengið út frá þeirri forsendu,
óafvitandi ef ekki vísvitandi, að mað-
urinn verði sjálfur að þreyta gönguna
áleiðis til sannleikans um líf sitt og
tilveruna. Ef svo er, þá verður varla
komist hjá því að álykta, að allir
standi nokkurn veginn jafnfætis í
brattanum frá upphafi og til þessa
dags. Ef manninum er ætlað að af-
hjúpa það leyndarmál tilverunnar,
sem sker úr um eðli hennar, þá er
rökrétt að álykta, að öll viðleitni í
þá átt sé aðeins mismunandi afbrigði
sömu vonlitlu tilburða.
Þetta er ógild forsenda að mati
kristinnar trúar. Kristnir menn telja
sig ekki öðrum meiri af því að þeir
hafi klifið hærra eða kafað dýpra.
Þess vegna líta þeir ekki niður á þá,
sem hafa annan átrúnað. En öll krist-
in trú er auðmjúk og þakklát meðvit-
und um það, að hinn æðsti sannleik-
ur, sjálfur sannleikans Guð, hafi
komið til móts við manninn, að hann
hafi í tiltekinni, jarðneskri atburða-
rás, sem á alla sína þungamiðju í
persónu og boðskap Jesú frá Nazar-
et, svipt hulunni af sjálfum sér til
þeirrar hlítar sem auðið má verða í
þessum heimi. Náðin og sannleikur-
inn kom fyrir Jesú Krist. Jesús Krist-
ur hefur frá upphafi gert slíkt til-
kall, sem er annaðhvort algerlega
satt eða allsendis fráleitt. Hann var
krossfestur út á það tilkall. Hann
var reistur upp frá dauðum því til
staðfestingar.
Sá maður, sem hefur látið sigrast
af orði, vilja, anda þessa Drottins,
veit sig ekki hafa unnið afrek, sem
hann geti talið sér til tekna eða lyfti
honum á hærri skör en aðrir skipa.
Hann hefur mætt kærleiksviðmóti,
sem hefur gefið honum lífið að nýju.
Hann hefur fengið að sjá birtu, sem
breytir allri ásýnd heimsins. Hann '
veit að hið sama getur Kristur gert
fyrir hvem mann. Hann veit, að
Kristur getur staðið við þessi stóru
orð: Komið til mín allir. Hann sagði
líka: Ég er vegurinn, sannleikurinn
og lífið, enginn kemur til föðurins
nema fyrir mig.
Þetta og annað þessu líkt segir
hann ekki til þess að útiloka neinn,
heldur til þess að benda hverjum
þeim, sem heyrir rödd hans, á það,
að hann getur fundið öruggan veg,
hann getur fengið að sjá sjálfan sig
og lífið allt í sönnu ljósi, hann getur
eignast lífið.
Þetta er gjöf þess Guðs, sem
kristnir menn trúa á. Hann hefur þar
með ekki gefið þeim neinn einkarétt
á sér. Biblían kennir frá byrjun til
enda, að mannkyn sé eitt (það er
meðal þeirra meginatriða í sköpunar-
sögunni og syndafallssögunni, sem
menn láta sér sjást yfir af því þeir
hengja sig í aukaatriði), allir menn
eiga sama skapara, allir hafa syndg-
að, allir eru undir sama dómi, allir
eiga sömu von, sama frelsara, allir
eru skapaðir „í Kristi" og „til Krists".
Biblían mín segir mér m.ö.o., að
hver maður sé bróðir minn eða syst-
ir, hverju sem þau trúa. Kristniboð
nútímans hefur verið borið uppi af
þessari afstöðu jafnframt því sem
það hefur stjómast af þeirri frum-
kristnu hugsun, að hvert jarðarbarn
eigi rétt á því að heyra það lausnar-
orð, sem „er Kristur, von dýrðarinn-
ar“.
Hvernig sú miskunn, sem birtist
í Kristi Jesú, leysir að lyktum þær
gátur, sem blasa við á vegferð
mannsins, hvemig hún m.a. leiðir
mannkyn fram úr myrkviði sundur-
leitra trúarhugmynda og gerir þá
stóru sýn Nýja testamentisins að
vemleika, að Kristur verði allt í öllu,
að hann verði öllum augljós Drott-
inn, það veit ég ekki. Hér eins og
víðar er þekking vor í molum. En
þegar hið fullkomna kemur líður það
undir lok, sem er í molum.
eftir dr. Sigurbjörn
Einorsson
FERÐAHATIÐ
OTt^tMC
__ meÓ
pisa Lund mætir ásamt
fríðum flokki gleði- og gaska-
manna úr gleðidagskranni
FeiÚíHmM'- Fer&oskrrtstotan Atlontik^v/nnir^omn^ ^
FetiSlÍIISÚ:Glæsilegitsotatlondovinn g HemmaGu«n„Ataii“,
Hljómsveit Mag«úsar Kjartanssonar, ur þa
lelkUf ^rídsms- GuSlaugur Tryggvl Kar.ssom
Kynnir kvoldsin . .---------UATSWILU
B Tryggiðyk^rmiðartíma. I tnautapiparsteikm/piparsosu
M Forsa/a aðgöngumiða daglega 1 cóna ísprenna
milli k/ukkan iOog ■ . M/hindberjamaukt.
þórs^café
Brautarholti 20.
Símar: 23333 og 23335.
Þórscafé — alltafsólarmegini
Guölaugur Tryggvi
Karlsson.
HAGFRÆDI/£r^^ ab norrcenni
samvinnu í efnahagsmálum?
Efnahagsáætlun
Norðurlanda
1989-1992
UM ÞESS AR mundir kosta þjóðir Evrópubandalagsins kapps um að
hrinda í framkvæmd ákvörðuninni um sameiginlegan markað fyrir
árslok 1992. Eftir þann tíma munu vörur, þjónusta, fjármagn og
vinnuafl flæða óhindrað yfir landamæri Evrópuríkjanna. Þjóðirnar
utan bandalagsins leggja nú á ráðin um það hvernig best sé að bregð-
ast við hinum nýju aðstæðum sem óskiptur Evrópumarkaður skap-
ar. Á þingi Norðurlandaráðs, sem nýlokið er í Stokkhólmi, bar þessi
mál mjög á góma.
Fyrir Norðurlandaráðsþinginu lá
tillaga norrænu ráðherranefnd-
arinnar um Efnahagsáætlun Norð-
urlanda 1989—1992, og hefur hún
nú verið staðfest. í áætluninni er
mikil áhersla lögð
á aðlögunina sem
hinn sameinaði
Evrópumarkaður
kallar á. ísland á
samleið með Norð-
urlöndunum í
þessu efni, enda
mynda þau að
Danmörku undan-
Fríverslunarsamtök Evr-
ásamt Austurríki og
eftír Ólof
ísleifsson
skilinni
ópu, EFTA,
Sviss. Samstarfi Norðurlandaþjóð-
anna í aðlögun að Evrópumarkaðn-
um er ætlað að koma til viðbótar
en ekki í stað samstarfs á vett-
vangi EFTA og tvíhliða samninga
milli einstakra þjóða og Evrópu-
bandalagsins.
Einn veigamesti hluti hinnar nor-
rænu efnahagsáætlunar fjallar um
aukið frjálsræði á sviði gjaldeyri-
sviðskipta. Tilgangurinn er að opna
fjármagnshreyfingum farveg milli
landa og greiða fyrir því að fjár-
málaþjónustu megi stunda þvert á
landamæri. Tillögur norrænu ráð-
herranefndarinnar í því efni byggj-
ast á áliti norrænnar sérfræðinga-
nefndar, sem hún setti á laggirnar
1988.
Ráðherranefndin telur að megin-
markmið breytinga á sviði fjár-
magnshreyfinga og fjármálaþjón-
ustu sé að skapa atvinnulífinu á
Norðurlöndum sömu skilyrði og
keppinautarnir í Evrópu njóta. Að
öðrum kosti rýrnar samkeppnis-
staða atvinnufyrirtækja á Norður-
löndum. Slík þróun kæmi hart niður
á lífskjörum almennings.
Tillögur ráðherranefndarinnar
um fjármagnshreyfingar felast m.a.
í að heimila fyrirtækjum að taka
löng erlend lán tengd fjármögnun
og skammtímalán í tengslum við
utanríkisviðskipti. Þá er gert ráð
fyrir heimild til að kaupa fasteignir
erlendis, heimild fyrir viðskipta-
LÖGFRÆÐI///ver ber ábyrgb á
grýlukertunum ?
Grýlukerti
ÞAÐ hefúr víst ekki farið fram hjá neinum að veður hefúr verið
ákaflega umhleypingasamt undanfarnar vikurnar og ofankoma
með mesta móti. Grýlukertin eru óhjákvæmilegur fylgifískur í
þess konar tíðarfari og má nú sjá þau víða hanga niður af þak-
brúnum. Við slíka sjón verður ekki hjá því komist að leiða hugann
að þeim óþægindum sem gætu af því hlotist að fá eitt slíkt í höfúð-
ið. Sú hætta er vissulega víða fyrir hendi. Það er því ekki óeðli-
legt að menn velti því fyrir sér hver beri ábyrgð á því fjóni sem
afþessu gæti hlotist.
Við þessu verður ekki gefið
neitt einfalt svar, ekki frekar
en við svo mörgum lögfræðilegum
álitaefnum. Þó er rétt í þessu sam-
bandi að riíja upp einn dóm
Hæstaréttar frá
árinu 1984 (bls.
554), þar sem
reyndi á álitaefni
af þessutagi. Sem
betur fer fékk þó
enginn grýlukert-
eftir Davíð Þór jð ; höfuðið að
Björgvinsson þessu sinni. Eftir
lýsingunni af
stærð þess að dæma hefði sá sem
það hefði hent tæpast verið til frá-
sagnar um atburðinn sjálfur.
Atvik málsins eru þau að um
miðjan febrúar 1981 lagði maður
nokkur bifreið sinni fyrir utan
veitingastað við Laugaveginn í
Reykjavík. Veður hafði þá verið
mjög umhleypingasamt í nokkra
daga, úrkoma, frost og þíða til
skiptis. Skrapp maðurinn inn í
veitingahúsið í því skyni að snæða
hádegisverð. Dvaldi hann þar í
u.þ.b. klukkustund. Þegar hann
kom út aftur varð hann þess
áskynja að bíllinn hans hafði
skemmst all nokkuð vegna gríðar-
mikils klakastykkis sem fallið
hafði á vélarlokið. Þegar málið var
kannað betur kom í ljós að þetta
skaðræðis grýlukerti hafði mynd-
ast neðan á yfirfallsröri á svölum
hússins sem veitingastaðurinn var
í. Starfsmaður í banka nokkrum
handan götunnar bar fyrir dómi
að hann hefði beinlínis orðið vitni
að því þegar grýlukertið losnaði í
einu lagi frá yfirfallsrörinu og féll
á vélarlok bílsins.
Bifreiðareigandinn var að von-
um ekki sáttur við þetta og krafði
eiganda hússins um bætur vegna
þeirra skemmda sem urðu á bif-
reiðinni. Þar sem húseigandinn
vildi ekki una því stefndi bifreiðar-
eigandinn honum fyrir dóm og
byggði kröfur sínar á því að hús-
eigandinn hefði vanrækt þá skyldu
sína að fjarlægja klakann af hús-
inu. Hafi honum átt að vera ljós
hættan sem af þessu stafaði. Að
auki hafi umbúnaður hússins ekki