Morgunblaðið - 26.04.1989, Side 34

34
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 26. APRÍL 1989
Snæbjörg Aðalmund-
ardóttir — Kveðjuorð
Fædd 26. apríl 1896
Dáin 27. mars 1989
Óðum fækkar þeim íslendingum
sem fæddust um eða fyrir síðustu
aldamót. Þeir kveðja nú gjörbreytt-
an heim frá því sem var, fyrir því
nær heilli öld. Æviskeið aldamóta-
manna er ævintýri líkast, svo rryög
sem lífsmunstur allt hefur tekið
stakkaskiptum frá fyrri tíð.
Snæbjörg Sigríður Aðaímundar-
dóttir fæddist á Elrjjámsstöðum á
Langanesi 26. apríl 1896. Aðal-
mundur, lengst af bóndi á Eldjárns-
stöðum, var Jónsson, Þorsteinsson-
ar, Jónssonar, bænda þar. Móðir
Snæbjargar var Hansína Guðrún,
fædd á Brimnesi á Langanesi, Benj-
amínsdóttir, Ásmundssonar, frá
Hallgilsstöðum í Fnjóskadal, Sölva-
sonar og Guðnýjar Eymundsdóttur
á Fagranesi, Eymundar Eymunds-
sonar og Asu Pétursdóttur (Ey-
mundarætt). Móðir Aðalmundar var
Ingibjörg Jónsdóttir á Hraunfelli í
Vopnafírði, Jónssonar og Valgerðar
Sigurðardóttur.
I æsku Snæbjargar var mann-
margt á Eldjámsstöðum, ýmist tví-
eða þríbýli. Hún rann þar upp sem
fífill í túni, ásamt þrem systkinum,
Jóhönnu, Jónasi og Ásu, sem öll eru
látin. Hún varð kona gullfalleg,
dökkhærð, fagureyg; nokkuð þétt
en þó nett á velli og létt í lund.
Mikið var unnið, ógjaman setið
auðum höndum, jafnvel þó smáar
væm, störfin margþætt. Maður var
manns gaman. Með iðjusemi,
ítmstu sparsemi og ráðdeild komst
fólk af, þótt ekki væri auður í
garði. Að minnsta kosti var ekki
matarskortur. Reyndar var talið að
í harðindum fæddu Langanes og
Melrakkaslétta betur sína, en marg-
ar aðrar sveitir Þingeyjarsýslu. Það
gerði gagn til lands og sjávar og
munaði þar drúgt um rekavið, bæði
til eldiviðar og smíða.
Hér hlýt ég að segja svolítið nán-
ar frá Aðalmundi, móðurafa
mínum, föður Snæbjargar, enda
víst að það væri henni rr\jög kært.
Hann var hinn mesti heiðursmaður.
AUharður og strangur faðir, harð-
t
GUÐMUNDUR JÓHANNSSON
frá AAalbreia,
MlðflrAi,
andaðist I Sjúkrahúsinu Hvammstanga 23. apríl.
Fyrlr hönd ættingja,
Amý Krlstófersdóttir.
t
Ástkær eiginkona mín og móðir,
SIGRÍDUR JAKOBSDÓTTIR,
Vfðlmel 60,
lóst í Landakotsspitala þann 17. april 1989.
Jarðarförin hefur farið fram ( kyrrþey að ósk hinnar lótnu.
GuAmundur Torfason, Kristlnn Guðmundsson.
t
Móöir mfn, systir okkar og dóttir,
ÁGÚSTA KRISTINSDÓTTIR,
er látin.
Hjördfs Arnardóttir,
GuArún Krlstinsdóttir,
SlgurAur Kristinsson,
Anna Bryndfs Kristinsdóttlr,
Krtstlnn Hallsson.
t
Móðirokkar, tengdamóðir, amma, langamma og langalangamma,
HELGA FINNSDÓTTIR,
lést þann 25. apríl sl.
Fyrir hönd aðstandenda,
Finnur Sigurjónsson,
Henný D. Sigurjónsdóttir,
Ólöf Slgurjónsdóttir,
Pálfna Sigurjónsdóttir,
Jóhanna S. Ellerup,
Sigrún Dúfa Helgadóttir,
Helgi Eiríksson,
Sigmundur R. Helgason,
Frode Ellerup,
Gunnar Karlsson.
t
Okkar kæra móðir, tengdamóðir, amma og langamma,
MARIE DAVÍÐSON,
andaðist á heimili sínu Rauöalæk 6 í Reykjavík 13. apríl 1989.
Jaröarförin hefur fariö fram.
ÞÖkkum samúð og vinarhug.
Olav Davfö Davfðson, Sólveig Kr. Davfðson,
Dagmar Davfðson Gröntvedt, Kóre Gröntvedt,
Elnar Davfðsson, Sigrfður Árnadóttir,
Þórdfs Skaptadóttir, Valur Guðmundsson,
barnabörn og barnabarnabörn.
t
Eiginmaður minn,
HÁKON BJARNASON
fyrrv. skógræktarstjóri,
verður jarðsunginn frá Fossvogskirkju föstudaginn 28. apríl kl. 10.30.
Guðrún Bjarnason.
astur þó við sjálfan sig, en elskuleg-
ur, hlýr og góður afi. Áreiðanlegur
í orðum og gjörðum, og naut því
virðingar sveitunga sinna. Um
langa tíð var hann meðhjálpari við
Saúðaneskirkju og stefnuvottur í
Sauðaneshreppi. Embættismenn
sveitarinnar, séra Þórður Oddgeirs-
son og Eggert Einarsson læknir,
allt að því tilbáðu þennan sæmdar-
bónda. Sveitarpóstur var hann í
mörg ár, átti gæðinga, en fór þó
samt oft á tveimur jafnfljótum. Á
ferð sinni hljóp hann við fót, og sló
ekki af, hvort heldur var á brattann
að sækja eða hallaði undan fæti og
mæddist aldrei. Vinnuþrek hans var
með ólíkindum og gilti einu hvort
staðið var við slátt eða róið til fískj-
ar, t.d. frá Eiði, með vini hans
Daníel Jónssyni bónda þar. Bærist
sendibréf í Eldjámsstað, lét hann
sig ekki muna um að hlaupa með
það strax að kvöldi, jafnvel þó
væri yfír Ijall að fara (í Fagranes).
Slík var dygð hans og trúmennska
í smáu sem stóm.
Afi Aðalmundar varð ekkjumað-
ur þegar yngsta bamið, Snæbjörg,
var aðeins tíu ára. Kona hans, Guð-
rún Benjamínsdóttir, dó 17. október
1907. Um nokkurt skeið hélt hann
búskap áfram, uns sonurinn Jónas
og kona hans, Guðrún Jóhanns-
dóttir, tóku við. Löngu síðar lá leið
til Þórshafnar, og þar dó hann 11.
mars 1940.
Þá er að segja frekar frá Snæ-
björgu. Tvisvar í bernsku varð
skammt á milli heims og helju.
Tveggja ára var hún nær dauða en
lífí úr kíghósta, og sex ára brennd-
ist hún illa, þegar kviknaði í olíu
úr ljósalampa, sem brotnaði. Ör bar
hún æ síðan, þó ekki í andliti. Að
öðm leyti minntist Snæbjörg æsku-
og unglingsára sinna með gleði og
þökk. Kannaðist alls ekki við ein-
angran, þaðan af síður lífsleiða.
Margt fólk á öllum aldri, heima og
á næstu bæjum svo sem Gmnd,
Ytra-Lóni og Hlíð, nóg að starfa.
Stöku sinnum var slegið upp balli
og dansað fram á rauða nótt. Ball
var þá svo mikið ævintýri, að um
sextugt sagði Snæbjörg mér frá því
með glampa í augum, þegar sveit-
ungi hennar, ungur og glæsijegur,
Hólmsteinn Helgason frá Ásseli,
síðar oddviti og útgerðarmaður á
Raufarhöfn bauð henni á paraball.
Hólmsteinn skráði síðar á spjöld
sögunnar óvæntan atburð, þegar
hvítabjöm kom í Eldjámsstað
frostaveturinn 1918. Rómuð var
hugprýði og dirfska Jóhönnu, systur
Snæbjargar, þegar hún snaraðist
fáklædd, þótt bangsi væri kominn
í bæinn, til útihúsa, þar sem bænd-
ur vom að gegningum og lét vita
af háskanum. Hvítabjöminn var
skotinn ofan af bæjarburst.
Snæbjörg fór fyrst að heiman
18 ára í kaupavinnu til séra Jóns
Halldórssonar á Sauðanesi og var
þar sumarlangt. Ári síðar lá leið til
Akureyrar og þaðan í kaupavinnu
í Eyjafirði og er þá komið að hjú-
skaparmálum hennar, sem urðu all-
flókin. Sumarið góða á Sauðanesi
kynntist hún verðandi ástmanni
sínum, Magnúsi Ámasyni, sem nú
var orðinn bóndi og jámsmiður í
Ytra-Dalsgerði og giftur Helgu
Árnadóttur. Æviþræðir Snæbjarg-
ar og Magnúsar spunnust saman.
Kann ég ekki um að tala, en vitna
í greinargott viðtal við Snæbjörgu
í bókaflokknum „Aldnir hafa orðið“
VI. bindi 1977. Hún segir sjálf frá:
„Það fór þó svo, að ég varð kaupa-
kona hjá þeim Magnúsi og Helgu,
og virðist eftir á, að ég hafí átt
meira erindi til Eyjaíjarðar en að
fá mér nýjar tennur, því þar hef
ég átt heima síðan, í rúm sextíu
ár. Það fór eins og fyrri daginn,
að við Magnús drógumst saman.
Við vomm um margt lík og okkur
féll vel að vinna saman og vomm
eins og sköpuð hvort fyrir annað.
Svo féllum við hvort fyrir öðm og
ást okkar bar ávöxt. Oþarft er að
segja frá því, að þegar svona var
komið var margt talað. Sársauki
varð heldur ekki umflúinn. En það
var þó nokkur raunabót, að við
Helga gátum talað saman um
vandamálin, þótt vonbrigði hennar
væm sár, og er það ekki vandskilið.
En ástamál okkar Magnúsar
urðu meiri, því við áttum eftir að
eignast fímm böm. Fyrst eignuð-
umst við fjórar dætur og svo einn
son. Þá á ég að hafa sagt: Guði sé
lof, nú get ég hætt.“
Þarna fer'ekkert á milli mála.
Það er þessu góða og grandvara
fólki til ævarandi hróss, hvemig það
brást við erfiðleikum í fjölskyldu-
lífi, og leysti úr málum, að því
marki sem það er hægt, og hélt
áfram að lifa án allrar þykkju eða
óvildar. Hálfsystkinunum öllum,
fimm af hvorri móður, hefur einatt
komið ágætlega saman.
Magnús Ámason hitti ég nokkr-
um sinnum á heimili hans og Snæ-
bjargar á Akureyri fyrr á ámm,
einnig á þingum SÍBS. Hann var
dagfarsprúður maður, talaði með
lágri kliðandi rödd, var afar vel
máli farinn, dverghagur og hið
mesta valmenni. Hann lést 24.
mars 1959.
Þó skólaganga Snæbjargar yrði
lítil sem engin, utan lærdóms til
fermingar, varð hún sannmenntuð
í lífsins skóla. Allt fas hennar og
framkoma hefði sæmt hvaða tign-
arkonu sem var. Oft talaði hún um
sumrin sjö (1937-1944), þegar hún
vann á Hótel Goðafossi hjá Jóninnu
Sigurðardóttur, hvað sér hafí orðið
sú vist notadrjúg, lærdómsrík og
skemmtileg. Þar dvöldu oft eftir-
minnilegir og nafntogaðir garpar,
skáld og listamenn. Þar gaf Lax-
ness henni gælunafnið „Svarta dúf-
Minning:
*
Arni Markússon
Fæddur 25. desember 1917
Dáinn 14. apríl 1989
Föstudaginn 14. apríl lést í
Landakotsspítala mágur minn, Árni
Markússon. Hann var einstaklega
Misritun
í minningargrein hér í blaðinu á
laugardag varð bæjarnafnið
Smyrlaberg að Smyrlabjörgum. Var
þetta í minningargrein um Hjálmar
Stefánsson. Beðist er velvirðingar
á mistökunum um leið og bæjarnaf-
nið er leiðrétt.
ljúfur og elskulegur maður. Það
sýndi hann best hvað hann var konu
sinni seinni góður alla tíð. Alltaf
var gott að koma til Árna og Sistu,
alltaf heitt á könnunni og alltaf um
nóg að tala. Ámi var mjög fróður
maður og sagði skemmtilega frá.
Hann var draumspakur svo af bar
og vissi meira en margur hélt. Fáa
þekki ég sem unna heimili sínu
meira en hann gerði. Ég þakka
Árna alla hans vináttu og hvað
hann reyndist systur minni góður
lífsförunautur. Megi algóður guð
styrkja hana í sorg sinni. Guð blessi
minningu Áma Markússonar.
an“ og kunni hún því vel.
Frá bemsku sagði Snæbjörg frá
álfum, huldufólki og framliðnum,
sem hún sá og umgekkst eins og
af þessum heimi væri. Fór þó dult
með. Þegar ég lét í Ijós, að í þessum
efnum gæti hún sagt mér sannieik-
ann, en ekki gefíð mér trúna, leit
hún á mig með samúð og skiln-
ingi, en þó með brosi.
Litla stúlkan á Eldjámsstöðum
sem talin var dáin úr kíghósta
tveggja ára, en lifði samt, átti langt
líf fyrir höndum. Létt í lund, falleg
og skemmtileg, náði hún 92ja ára
aldri, jafnan við góða heilsu. Hún
fékk að deyja hægt og hljótt, með
litlum fyrirvara, eins og hún hafði
óskað, vonað og beðið.
Spjalli Erlings Daviðssonar rit-
stjóra við Snæbjörgu fyrir nokkram
ámm lýkur með þessum orðum
hennar: „Á síðari ámm hef ég no-
tið bama minna og bamabama og
búið í skjóli þeirra. Þá hef ég notið
þess að hafa eignast óteljandi vini
á langri leið, vini, sem halda við
mig tryggð og bera mig á höndum
sér. Ég veit ekki hvemig á þessu
stendur, en þannig er það og mér
hlýnar um hjartað í hvert sinn er
ég mæti vináttu og tryggð sam-
ferðafólksins."
Börn Snæbjargar og Magnúsar
em: Hrefna, Þorgerður, Guðný,
Guðrún og Aðalmundur (annar af
tveimur á landinu með því nafni).
Bamaböm og bamabamaböm em
fjöldamörg. Allt er þetta fríðleiks-
fólk og vel gert til hugar og handa.
Aðalmundur og Guðrún, afí minn
og amma, mega vel við una, hvem-
ig grein Snæbjargar hefur bmmað
á ættarmeiði þeirra.
Jóhannes Arason
Elskuleg amma mín kvaddi 27.
mars á upprisunni, fermingardag
næst elsta sonar okkar. Amma var
svo heppin að vera alla sína löngu
ævi frísk bæði á ííkama og sál. En
hún varð bráðkvödd mánuði fyrir
93 ára afmæli sitt. Bömin okkar
ijögur fengu öll að kynnast henni,
langömmu sinni, og munu þau ætíð
búa að því. Sævar, maður minn,
minnist þess er við giftum okkur
og er hann hitti ömmu á heimili
pabba og Hilke, þá sagði amma
ákveðin eins og hennar var von og
vísa að hún og engin önnur skyldi
festa nellikuna í jakkahnappagatið.
Og hafði hann gaman af hversu
ákveðin amma var og skemmtileg.
Þær bemskuminningar er ég á um
ömmu og afa, Magnús Ámason, em
ljúfar og hlýjar. Amma, Snsébjörg,
bjó þeim einkar vistlegt heimili og
gott var að njóta hlýju og um-
hyggju þeirra. Nú em þau bæði
látin, en afkomendur þeirra njóta
þeirra hlýju um ókomin ár.
Blessuð sé minning þeirra,
Auður og Qölskylda
Ég fínn mig knúna til að hripa
örfáar línur í minningu Snæbjargar
Aðalmundardóttur, hafi hún þökk
fyrir allt og allt. Skelfíng var nú
oft gaman þegar við vomm upp á
okkar besta og vissum og skildum
hve lánsamar við vomm að mega
njóta fegurðar lífsins en jafnvel
þótt élið skylli á og leiðir skildu þá
er minningin skýr og verður eilíft,
ljós. Hittumst ef til vill handan
hafsins. Veri hún kvödd.
Fv. tengdadóttir, Gyða.
„Að hryggjast og gleðjast
hér um fáa daga.
Að heilsast og kveðjast
það er lífsins saga.“ (P.J.B.)
Þórunn Benjamínsdóttir