Morgunblaðið - 10.05.1989, Page 25

24
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 10. MAÍ 1989
+
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 10. MAÍ 1989
25
JltargtiiiWftMfe
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Aðstoðarritstjóri
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
Árvakur, Reykjavík
HaraldurSveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Bjarnason.
Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar:
Aðalstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 83033.
Áskriftargjald 900 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 80 kr. eintakið.
Ovissa nemenda og
ábyrgð stjórnvalda
Kvöldið áður en Steingrím-
ur Hermannsson forsæt-
isráðherra hélt í ferðalag til
Ungverjalands, eða síðastliðið
laugardagskvöld, var eftir
honum haft í fjölmiðlum, að
hann teldi lausn á kjaradeilu
kennara og annarra háskóla-
menntaðra manna í sjónmáli.
Þetta mat forsætisráðherra á
stöðunni reyndist rangt og
staðreynd er, að hvorki hann
né aðrir ráðherrar hafa haft
bolmagn til að snúa vörn í
sókn í þessari deilu, sem er
nú að eyðileggja nám þúsunda
ungmenna á einu viðkvæmasta
stigi náms þeirra. Þótt lausn
finnist á kjaradeilunni að lok-
um og kennarar heQi aftur
störf, er ástæða til að efast
um að allir nemendur hverfi
aftur að námi. Verkfallið mun
þannig skilja eftir sig sár sem
seint grær.
Forsætisráðherra var
líklega á laugardaginn fremur
með hugann við væntanlega
för sína til Ungverjalands en
hina raunverulegu stöðu verk-
fallsmálanna og síðustu daga
þinghaldsins, sem ber merki
sömu upplausnar og óstjórnar
og einkennir allt starf ríkis-
stjómarinnar. Með hliðsjón af
þeim orðum sem Steingrímur
Hermannsson lét falla um ut-
anferðir Þorsteins Pálssonar,
þegar hann var forsætisráð-
herra á síðasta ári, er furðu-
legt að Steingrímur skuli hafa
talið sér fært að hverfa úr landi
nú á þessum örlagaríku dög-
um.
Hin beina pólitíska ábyrgð
vegna kjaradeilnanna og þess
ástands sem skapast hefur í
skólunum hvílir á tveimur ráð-
herrum Alþýðubandalagsins,
þeim Olafi Ragnari Grímssyni
fjármálaráðherra og Svavari
Gestssyni menntamálaráð-
herra. Ólafi Ragnari hefur
hingað til gjörsamlega mistek-
ist að koma á því sambandi
við viðræðuaðila sína, sem er
forsenda sátta og samkomu-
lags. Svavar Gestsson gefur
hverja yfirlýsinguna eftir aðra
um'það með hvaða hætti eigi
að standa að lyktum skólaárs-
ins en er í raun sífellt á flótta
undan fyrri yfirlýsingum
sínum. Hann er í sömu spörum
og forsætisráðherra að vera
ekki fær um að meta stöðuna
rétt.
Þessum tveimur ráðherrum
Alþýðubandalagsins hefur
mistekist í þessu máli. Við
núverandi aðstæður ætti for-
sætisráðherra að láta þessa
deilu til sín taka og beita sér
fyrir lausn hennar. Hann gerir
það ekki frá Ungveijalandi, á
meðan bíða þúsundir skóla-
nema í óvissu um framtíð sína.
I ræðu sem Þórir Auðólfs-
son, inspector scholae í
Menntaskólanum í Reykjavík,
flutti fyrir framan mennta-
málaráðuneytið í fyrradag
komst hann meðal annars svo
að orði: „Við höfum beðið í
algjörri óvissu. Við vitum ekki
hvenær verkfallinu lýkur, ekki
hvemig prófum verður háttað
eða hvernig við útskrifumst.
Þessi óvissa hefur gert það að
verkum að við höfum átt erfitt
með að skipuleggja lestur okk-
ar. Það var fyrir löngu ljóst
að þetta verkfall myndi hafa
alvarleg áhrif á stúdentspróf-
in. Þessi kjaradeila hefur kom-
ið í veg fyrir að við tökum
stúdentspróf á hefðbundinn
hátt og nú er aðeins hægt að
reyna að finna lausn, sem gef-
ur sem réttasta mynd af kunn-
áttu okkar. Það er alveg ljóst
að nemendur geta ekki verið
í skóla langt fram á sumar.
Flest höfum við ráðið okkur í
vinnu, sem við treystum á og
megum ekki missa. Sumir
nemendur hafa sótt um inn-
göngu í erlenda háskóla og
þurfa að senda stúdentsprófs-
skírteinin út í byijun júní.“
Ræða Svavars Gestssonar á
fundinum við menntamála-
ráðuneytið sýndi enn einu sinni
að hann hefur engin ráð í þessu
máli.
Fyrir réttu ári þegar það var
á döfinni að Þorsteinn Pálsson
forsætisráðherra var að fara á
fund með Ronald Reagan var
deilt um kaup og kjör og af-
lýsti Þorsteinn för sinni. Nú
þegar þúsundir skólanema sjá
fram á að starf þeirra í vetur
er að verða að engu og ríkis-
stjórnin er ráðalaus vegna
kjaradeilu við starfsmenn sína
leggjast ráðherrar í ferðalög,
þótt Steingrími Hermannssyni
hafi ekki þótt slíkt sæma fyrir
ári. Þá sat hann að vísu í öðru
embætti sjálfur.
Heimsókn páfa til fá-
mennustu hjarðar sinnar
Jóhannes Páll páfi II.
eftir OlafH.
Torfason
Jóhannes Páll II páfi, sem nú
hefur setið rétt rúman áratug á
stóli Péturs postula í Róm, verður
á íslandi 3. og 4. júní næstkom-
andi ásamt nokkrum þekktustu og
áhrifamestu samverkamönnum
sínum. Hinn heilagi faðir hittir hér
að máli æðstu menn þjóðarinnar, í
andlegum og veraldlegum skiln-
ingi, heilsar upp á söfnuð sinn í
Dómkirkju Krists konungs í Landa-
koti, tekur þátt í samkirkjulegri
athöfn á Þingvöllum og syngur
heilaga messu undir beru lofti í
Reykjavík á Sjómannadaginn,
fyrsta sunnudag í júní.
Allt eru þetta nokkur tíðindi og
gleðileg, en þó er jafnvel enn
ánægjulegra og athyglisverðara að
rifja upp, að heimsókn hins heilaga
föður til okkar hefur á sér sérstæð-
an blæ innan Norðurlandaheim-
sóknarinnar sem hún er liður í. Eg
vil leyfa mér að rifja það hér upp,
að þessi sérstaða felst meðal ann-
ars í því, að sennilega hefur páfi
aldrei heimsótt jafn fámenna hjörð
sína fyrr, að þátttaka páfa í sam-
kirkjulegri samkomu kristinna
manna á Þingvöllum 3. júní 1989
markar ákveðin tímamót að því
leyti að hingað til hefur páfi aldrei
tekið þátt í slíkri samkomu utan
þéttbýlisstaða og í þriðja lagi má
benda á þær staðreyndir, sem
frændum okkar á Norðurlöndum
finnst mörgum hveijum fremur
torskildar, að Jóhannes Páll II páfi
syngur sunnudagsmessu í
Reykjavík og flytur vikulega
sunnudagsbæn sína til alls heims-
ins í beinni útsendingu í gegnum
Vatíkanútvarpið af Landakotshæð.
Vinum okkar á Norðurlöndum, sem
geta efnt til allmiklu fjölmennari
útimessu en við, þykir sumum sér-
kennilegt að hans heilagleiki skuli
fremur vilja eiga þessa helgistund
í fámennum hópi hérna lengst úti
í reginhafí en á glæsivögnum
þeirra.
Erkibiskubinn og kardínálinn
Karol Wojtyla frá Krakow í Pól-
landi tók sér nafnið Jóhannes Páll
II strax eftir að hann hafði verið
kjörinn 263. Rómarbiskupinn 16.
okt. 1978.
„Boðið fagnaðarerindið öllu
mannkyni" — þessi eru í hnotskurn
einkunnarorðin í 10 daga hirðis-
heimsókn Jóhannesar Páls páfa II
til Norðurlanda, frá 1.—10. júní
næstkomandi. Orðin ber ekki að
túlka þannig að Rómarbiskup sé
hingað norður kominn í trúboðs-
ferð, — að boða rómversk-kaþólska
kenningu í samkeppni við kenning-
ar mótmælenda sem ráða ríkjum.
Rómversk-kaþólska kirkjan skiptir
heiminum að vísu snyrtilega niður
í trúboðssvæði og lönd sem ekki
er talin ástæða til að reka trúboð
í. Norðurlöndin eru utan trúboðs-
svæða, þótt ísland hafí reyndar
'ekki verið formlega tekið út af
þeim fyrr en árið 1968.
Rómversk-kaþólsku kirkjunni er
sem sagt ekki ætlað sem stofnun
hér eða í öðrum kristnum þjóð-
félögum að snúa fólki, hvað sem
einstaklingar eða hópar innan
hennar aðhafast. Hins vegar má
geta þess, að í engum trúflokki
hérlendis fjölgar hraðar um þessar
mundir en í kaþólska söfnuðinum,
hann telur nú um 2.300 manns eða
tæplega 1% þjóðarinnar, og þótt
það þyki sjálfsagt lítið, er það samt
hæsta hlutfall rómversk-kaþólskra
af heildarmannfjölda hjá nokkurri
þjóð á Norðurlöndum að Svíþjóð
undanskilinni, en þar eru flestir
kaþólikkar innflytjendur. Hægt er
því að fullyrða, að íslendingar eru
nú kaþólskastir Norðurlanda-
manna.
í samkirkjulegum anda
Einkunnarorðin í Norðurlanda-
heimsókn páfa, um að ræða gleði-
boðskapinn við allt mannkyn, vísa
fyrst og fremst til samkirkjulegs
anda sem Jóhannes Páll páfi II
hefur lagt áherslu á í ferðum sínum.
Segja samt aðstoðarmenn hans, að
aldrei hafi nokkurt páfaferðalag
haft á sér jafn sterkt samkirkjulegt
svipmót og fyrirhuguð Norður-
landaför. Jóhannes Páll II hefur
lagt sig eftir því að efla tengsl og
samstöðu kristinna manna, og þá
skulum við ekki gleyma áföngum
þeim sem hann hefur þegar náð í
viðleitni sinni til að tengja austur-
kirkjumar, rétttrúnaðarkirkjur, við
Rómversku kirkjuna, án þess að
gera tilraun til að drottna yfir þeim.
Jóhannes Páli II hefur líka orðið
betur ágengt en nokkrum fyrirrenn-
ara hans í því að efna til viðræðna
og funda með fulltrúum annarra
trúar- og skoðanahópa, eins og
múslima, hindúa og búddista.
Eins og að líkum lætur er ekki
full samstaða innan allra mótmæl-
endakirkna og söfnuða vegna þess-
arar heimsóknar páfa til Norður-
landa núna. Það kemur hins vegar
mörgum á óvart að þeir fijálslyndu
Danir koma nú fram sem stífastir
og formfastastir allra, enda telja
þeir sig kannski bera nokkra sögu-
lega ábyrgð á kristni á Norðurlönd-
um og Þjóðkirkju sína eins konar
hákirkju sem hinar mega alveg
hafa til fyrirmyndar. Hans heilag-
leiki fær að stíga inn í guðshús í
Danmörku, en ekki að segja margt
og sums staðar ekkert, né að taka
þátt í helgihaldi.
Hvaða varfærni eða andúð er hér
á ferð? spyija ýmsir. Rómversk-
kaþólskum á Norðurlöndum hefur
hins vegar lengi þótt eima eftir af
tortryggninni sem mætti róm-
versk-kaþólsku kirkjunni á 19. öld-
inni, þegar trúfrelsi var að komast
á í þessum löndum. Við getum
munað íslendingar að 1857, — 8
árum eftir trúfrelsi var lögleitt í
Danmörku, en 17 árum áður en við
fengum það með stjómarskránni, —
sendi biskupinn í Reykjavík ítrekað
bréf út á Iand til prófasta og lög-
regluyfirvalda með viðvömnum
gegn rómversk-kaþólskum sendi-
boðum og illum öndum og beiðnum
um að ákæra Jesúíta ef með þyrfti.
Tvívegis á þessu tímabili felldi Al-
þingi Islendinga með miklum mun
bænarskrár frá Þingeyingum um
trúfrelsi hér á landi. 1864 vom
kaþólskar messur hér í Landakoti
stöðvaðar með lögregluvaldi og
1868 kærði amtmaðurinn á Möðm-
völlum í Eyjafírði þingmanninn Ein-
ar Asmundsson í Nesi fyrir að veita
kaþólskum presti gistingu.
En eftir að leið á 20. öld og ís-
lendingar áttuðu sig í rólegheitum
á að „sókn,“ rómversk-kaþólsku
kirkjunnar hérlendis beindist aðeins
að þjónustu og líknarmálum þar
sem þörf var brýn, breyttust við-
horf þjóðarinnar. Svo var komið um
1929, þegar kardínálinn van Ross-
um vígði Kristskirkju í Landakoti,
að sendimenn Páfagarðs höfðu að
eigin sögn ekki annars staðar á
Norðurlöndum mættjafn jákvæðum
viðtökum og virðingu þjóðar og
opinberra stjórnvalda og á íslandi.
Fleira má nefna sem vekur kald-
ar kenndir stöku mótmælenda þeg-
ar kaþólikkar birtast, m.a. það álit
að dauðlegum mönnum sé of mikill
sómi sýndur með dýrðlingadýrkun
í kaþólskum sið, svo að jaðri við
skurðgoðadýrkun. Loks er að geta
andstöðu þeirra sem fella sig ekki
við orð, athafnir eða meintar van-
rækslur páfa í þjóðfélagsmálum.
„Boðið fagnaðarerindið
öllu mannkyni“ — þessi
eru í hnotskurn ein-
kunnarorðin í 10 daga
hirðisheimsókn Jó-
hannesar Páls páfa II
til Norðurlanda, frá
1.—10. júní næstkom-
andi. Orðin ber ekki að
túlka þannig að Rómar-
biskup sé hingað norð-
ur kominn í trúboðs-
ferð, — að boða róm-
versk-kaþólska kenn-
ingu í samkeppni við
kenningar mótmæl-
enda sem ráða ríkjum.“
Stundum grunar mann að í svona
tali bregði fyrir enn þann dag í dag
áhrifum þeirrar lífseigu söguskýr-
ingar áróðursmanna í mótmælenda-
sið, að alþjóðlega rómversk-
kaþólska kirkjan hafí á miðöldum
og æ síðan troðið sér fram sem
erlent íhlutunarafl, drottnunarsjúkt
og óþjóðlegt. Yngri sagnfræðingar
íslenskir hafa nú sumir hafnað þess-
ari söguskýringu, t.d. um menning-
arlega „íslenska höfðingjakirkju" í
baráttu við útlenda „yfírráða-
kirkju". Freistingin til að láta sér
slíkar valdataflslýsingar nægja um
auðugt tímabil á að nokkru rót sín
að rekja hérlendis til sjálfstæðis-
baráttunnar á 19, öld, þegar mikið
lá við að gylla allt sem þjóðlegt var
kallað á þjóðveldisöld og miðöldum
og varast „erlend yfirráð".
Enn vantar okkur brautryðjendur
við að lesa fornbókmenntir og skoða
miðaldasögu okkar á þeim kaþólsku
forsendum sem skópu þessa menn-
ingu. Það er í þessu sambandi fróð-
legt að rifja upp að helgisiðimir sem
flestum íslendingum eru framandi
núna og Jóhannes Páll II ætlar að
nota á Landakotshæð í júní eru að
langmestu leyti hinir sömu og
Snorri Sturluson var handgenginn
og hlýddi á í Reykholti, og reyndar
eru þetta líka helgisiðir beggja
hinna íslensku rithöfundanna sem
hafa náð hlustum heimsins, séra
Jóns Sveinssonar og Halldórs Lax-
ness.
Fyrstur til Norðurlanda
Jóhannes Páll II er fyrsti páfinn
sem heimsækir Norðurlönd í starfi
sínu, hann er sá páfí sem mest
hefur ferðast um veröldina. Eflaust
byggist sterk staða hans á vett-
vangi heimsmálanna meðal annars
á yfírsýn og tengslum sem hann
hefur aflað sér á þennan hátt og
var reyndar byijaður á mörgum
árum áður en hann settist í stól
postulans Péturs. Sennilegt þykir
mér að Karol Wojtyla hafi verið
búinn að einsetja sér ferðalög ef
hann veldist í embætti, því ein allra
fyrstu opinberu orð hans 11. októ-
ber 1978 voru þessi: „Ég mun tala
við fólkið." Jóhannes Páll II, sem
dvelur lengur utan Italíu en nokkr-
ir fyrirrennarar hans, er fyrsti páf-
inn síðan á dögum Jóns Arasonar
Hólabiskups sem ekki er ítali.
Aðdragandinn að heimsókn páfa
til Norðurlanda nú í júnímánuði
næstkomandi er fremur stuttur. 5
árum eftir að hann hafði tekið við
embætti kom fram hugmynd innan
Biskuparáðstefnu Norðurlanda, —
„Conferentia Episcopalis Scaniae“,
— en svo nefnast samtök róm-
versk-kaþólskra biskupa á Norður-
löndum, um að bjóða hans heilag-
leika fyrir hönd safnaðanna í hirðis-
heimsókn á þessar slóðir. Heimboð-
inu var síðan formlega skotið til
Páfagarðs árið 1987. Snemma barst
jákvætt svar við erindinu og í upp-
hafí árs 1988 hófst því strax undir-
búningur á öllum Norðurlöndum
fyrir þessa heimsókn. Skipaðar voru
móttökunefndir í hveiju landi, auk
þess sem margir aðrir aðilar taka
þátt í undirbúningsstarfinu. For-
maður kaþólsku móttökunefndar-
innar hérlendis er Gunnar J. Frið-
riksson, en hr. Alfreð Jolson
Reykjavíkurbiskup, sem hér var
vígður til embættis fyrir rúmu ári,
ber mikinn þunga af öllum undir-
búningi ásamt samstarfsmönnum
sínum. Aðrir aðilar sem vinna að
undirbúningi páfaheimsóknar hér-
lendis eru m.a. utanríkisráðuneyti,
Þjóðkirkjan, Reykjavíkurborg,
Póstur og sími og starfsmenn þeirra
stofnana sem við öryggismál og
löggæslu fást. Starfandi er fram-
kvæmdanefnd á vegum ýmissa
þessara aðila, auk þess Ríkisútvarp-
ið hefur talsverðan viðbúnað vegna
eigin sendinga og þjónustu við aðra
aðila.
Dvölin á íslandi
Reiknað er með komu hans heil-
agleika hingað til lands laust upp
úr hádegi laugardaginn 3. júní með
þotu Flugleiða frá Tromsö í Nor-
egi. Samferða páfa er um 30 manna
fylgdarlið, þar á meðal 2 kardín-
álar, ráðgjafar, öryggisverðir og
þjónustulið, ásamt um 50 fjölmiðla-
mönnum frá ýmsum heimshornum.
Kardínálarnir í fylgd páfa eru báðir
heimskunnir og einna áhrifamestu
ráðgjafar og ráðamenn hans, for-
sætisráðherrann Agostino Gasaroli
og hugmyndafræðingurinn Jan
Willebrandts, fremsti sérfræðingur
Rómarkirkjunnar í málefnum mót-
mælendatrúar.
Venjulega ferðast páfinn með
ítalska flugfélaginu Alitalia, en
vegna sérstakra aðstæðna var farið
fram á að nota íslenska flugvél á
þessum legg fararinnar. Að lokinni
móttökuathöfn við flugstöð Leifs
Eiríkssonar er ráðgert að Jóhannes
Páll II heimsæki forseta íslands,
Vigdísi Finnbogadóttur, á Bessa-
stöðum, en þau hafa raunar þegar
kynnst áður. Reiknað er með því
að páfí hitti fulltrúa ríkisstjórnar
og ýmsa aðra við það tækifæri. Að
því loknu hittir hans heilagleiki fólk
úr rómversk-kaþólska söfnuðinum
í Dómkirkju Krists konungs í
Landakoti í Reykjavík. Telst nú
raunar til stórmerkja að þar verða
að líkindum viðstaddar systur af
Karmelreglu spænska dulhyggju-
dýrlingsins Teresu frá Avila, flestar
pólskar og búa í klaustrinu í Hafn-
arfírði. Bæna- og íhugunarregla
þessi er einna íhaldssömust þeirra
sem fundnar hafa verið upp hvað
ferðalög áhrærir og félagar hennar
mega yfirleitt ekki yfirgefa klaustur
nema styijaldir eða náttúruham-
farir geisi. Að lokinni athöfninni í
Kristskirkju tekur páfí þátt í sam-
kirkjulegri athöfn á Þingvöllum,
sem biskup Islands býður til og
fulltrúar ýmissa kristinna safnaða
taka þátt í.
Ymsir aðilar, íslenskir og erlend-
ir, töldu annmarka á því að efna
til samkomu á Þingvöllum, fyrst
eftir að sú hugmynd kom fram.
Síðar kom í ljós að um var að ræða
mjög eindregna persónulega ósk
Jóhannesar Páls II, og þeirri
ákvörðun getur sennilega ekkert
hrundið, eins og í páfabréfunum
segir. Samstarfsmenn páfa hafa
sagt þrennt ráða áhuga hans á
Þingvöllum: Stofnun alþingis,
kristnitökuna og jarðfræði staðar-
ins, — eða réttara sagt þau sýnilegu
samskeyti austur og vesturs —,
nýja og gamla heimsins, sem tengja
má Atlantshafshryggnum og land-
rekinu.
Þingvallasamkoman er síðust á
dagskrá páfa 3. júní, og má benda
á, að honum er ætlað að byija þenn-
an dag með messu kl. 9 að morgni
í Tromsö og hefur páfi ferðast um
2.000 km og tekið þátt í 5 athöfnum
þegar degi hallar hér í Reykjavík.
Reyndar er öll Norðurlandadagskrá
páfa með þessum hætti og einkenn-
ist af löngum dagleiðum og mörgum
athöfnum. Ber áætlunin með sér
að treyst er á að hans heilagleiki
sé gæddur allgóðu þreki og styrk.
Síðari dag páfa hérlendis, sunnu-
daginn 4. júní, sem ber upp á Sjó-
mannadaginn, sýngur Jóhannes
Páll II heilaga messu á Landakots-
hæð á ensku og latínu. Þetta verð-
ur útimessa fyrir utan dómkirkju
Krists konungs. I messuhaldinu
sjálfu taka þátt auk páfa um 10
kórdrengir, 20 prestar, 6 biskupar
og 2 kardinálar. Hugsanlega sækja
allt að 2.000 kaþólskir íslendingar
messuna, auk þess sem vitað er um
talsverðan fjölda erlendra kaþólikka
sem verða viðstaddir.
Messan er eins og allar aðrar
kaþólskar helgiathafnir og kaþólsk
guðshús opin hveijum sem er. Við
þetta tækifæri verða þó afmörkuð
svæði fyrir kaþólskt fólk og þá sem
ganga til altaris hjá páfa. Hápunkt-
ur hverrar rómversk-kaþólskrar
messu er altarisgangan, sem lang-
flestir messugestir taka þátt í. Páfí
tekur 100 manns til altaris í hverri
messu og gilda einu stærð lands
pg fjöldi lýðs. Af þessum 100 á
íslandi verða um 50 böm sem
ganga í fyrsta sinn til altaris, en
sú athöfn við 7—8 ára aldur er afar
mikilvæg í kaþólskum sið og jafn-
gildir í ýmsum greinum fermingar-
siðunum hjá mótmælendum. Auk
þessa útdeila síðan allir viðstaddir
prestar altarissakramentinu til kaþ-
ólskra messugesta sem þess óska.
Allt krefst þetta mikillar undir-
búningsvinnu og skipulags. Því má
skjóta hér inn til fróðleiks, að á
fundum sem ég sat með öðrum full-
trúum frá Norðurlöndum á hand-
ritasafni helgisiðameistara páfa,
Monsignore Piero Marini, í Páfa-
garði á síðasta ári, mátti taka úr
hillum og skoða skipulagsteikning-
ar og handrit að slíkum páfamess-
um allt frá því á 17. öld.
Eins og fyrr segir hefst útimessa
þessi í Reykjavík um kl. 8.30 og
er tímasett til klukkan 11. Páfa-
messur eru allajafna langar, t.d.
má gera ráð fyrir ítarlegri ræðu.
Stefnt er að því að hafa hana til-
tæka í íslenskri þýðingu á dreifi-
blöðum, en Jóhannes Páll II er
reyndar þekktur fyrir að vera að
breyta ræðum sínum fram á síðustu
mínútu þannig að íslenska útgáfan
hlýtur að verða gerð með talsverð-
um fyrirvörum. Jóhannes Páll er
og nánast illræmdur fyrir að messa
utan dyra hvemig sem viðrar og
lítil hætta á að hann bregði vana
sínum í því efni, enda sýna meðal-
talstölur síðustu áratuga að vænta
má þokkalegs veðurs 4. júní í
Reykjavík.
Loks er að geta síðasta embættis-
verks hans heilagleika á íslandi að
þessu sinni, sem er að flytja Angel-
us-bænina yfir heimsbyggðina í
beinni útsendingu gegnum Vatíkan-
útvarpið af Landakotshæð. Bæn
þessa flytur páfi yfírleitt alltaf á
sunnudögum um hádegisbil með
þessu móti, hvar sem hann er stadd-
ur. Angelus-bænin er að jafnaði
lesin kl. 6 að morgni, á hádegi og
kl. 18 síðdegis. Þetta er miskunnar-
bænin svokallaða, sem beðin er til
að minnast holdtekju Guðs í Kristi
og rómversk-kaþólska kirlqan hvet-
ur fólk til að biðja þrisvar á dag.
Um margra alda skeið hefur dag-
lega verið hringt til þessara eykta-
bæna kirkjuklukkum heimsins,
stundum er morgun- og hádegis-
hringingunum sleppt, en margir
kannast við hljóminn kl. 18 síðdeg-
is hér í Landakotskirkju.
Að lokinni útimessunni heldur
hans heilagleiki til Keflavíkurflug-
vallar og þaðan flugleiðis til Hels-
inki þar sem hann hittir Koivisto
forseta um kvöldið. Eftir Finnlands-
heimsókn liggur leiðin til Dan-
merkur og síðast til Svíþjóðar. Þess-
ari 10 daga Norðurlandaheimsókn
lýkur svo með sérstakri messu fyrir
ungt fólk frá öllum Norðurlöndum
í Vadstena í Svíþjóð, við klaustrið
sem kennt er við sænska 14. aldar
dýrðlinginn heilaga Birgittu sem
stofnaði þá klausturreglu sem við
hana er kennd og starfar enn.
Fyrir heimsóknir páfa er áhersla
lögð á andlegan undirbúning í þeim
löndum sem taka á móti honum.
Alfred Jolson Reykjavíkurbiskup
hefur vinsamlega beint því til kaþ-
ólskra á íslandi og annarra krist-
inna manna að hugleiða þessi til-
mæli.
Höfundur er forstöðumaður Upp-
lýsingaþjónustu landbúnaðarins
ogá sæti í móttökunefhd Kaþólska
snfnnðnrins vcgna komu Jóhann-
esar Páls npáfa til íslands. Grein-
in erað stofhi til erindi íRotary-
klúbbi Reykjavíkur.
Þrjú prestaköll og staða
sendiráðsprests í Kaup-
mannahöfii auglýst
BISKUP íslands hefur auglýst þrjú prestaköll laus til umsóknar og
stöðu sendiráðsprests í Kaupmannahöfn og er umsóknarfrestur þess-
ara embætta til 24. mai nk.
Prestaköllin eru: Skeggjastaðir í
Múlaprófastsdæmi (Skeggjastaða-
sókn). Sr. Gunnar Siguijónsson hefur
þjónað þar frá 15. ágúst 1988 er
sóknarnefndin kallaði hann til eins
árs. Hefur hún nú óskað eftir, að
prestakallið væri auglýst.
Breiðabólsstaður í Húnavatnspróf-
astsdæmi, (Tjamar-, Vesturhóps-
hóla-, Breiðabólstaðar- og Víðidalst-
ungusóknir). Sr. Robert Jack lætur
nú af störfum eftir að hafa þjónað
prestakallinu frá 1955 og sat hann
á Tjöm. Sr. Róbert var vígður 18.
júní 1944 og lætur nú af prests- og
prófastsstörfum eftir nær 45 ára
þjónustu hér heima og í Kanada.
Bólstaðarhlíð í Húnavatnspró-
fastsdæmi, (Bólstaðarhlíðar-, Bergs-
staða-, Auðkúlu-, Svínavatns- og
Holtastaðasóknir). Þar hefur verið
prestslaust í nokkur ár og prestakall- I
ið notið aukaþjónustu nágranna-
presta.
Þá er einnig laus staða sendiráðs-
prests í Kaupmannahöfn. Sr. Ágúst
Sigurðsson lætur nú af því starfí
eftir sex ára þjónustu. Samkvæmt
lögum er biskupi heimilt með sam-
þykkt kirkjumálaráðherra að ráða í
þá stöðu til þriggja ára í senn. Sr.
Ágúst hefur nú verið kallaður til
prestsþjónustu í Prestsbakkapre-
stakalli í Húnavatnsprófastsdæmi til
fjögurra ára frá 15. júlí nk. en þá
rennur út köllun sr. Bjarna Th. Rögn-
valdssonar sem hefur þjónað því
prestakalli sl. tvö ár.
Sinfóníuhljómsveit íslands:
Geisladiskur gefinn
út í minningu Jean-
Pierre Jacquillat
FYRSTI geisladiskurinn með leik Sinfóníuhljómsveitar íslands er kom-
inn út og er hann helgaður minningu Jean-Pierre Jacquillat en hann
var aðal h(jómsveitarstjóri sinfóníuhljómsveitarinnar frá árinu 1980
til 1986. Leikinn er Klarínettu-konsert í A-dúr eftir Mozart, einleikari
er Einar Jóhannesson og Sinfónía í d-moll eftir César Frank. Það er
Jean-Pierre Jacquillat, sem stjórnar hljómsveitinni en fyrra verkið var
tekið upp í Langholtskirkju árið 1986 og hið siðara í Háskólabíó árið
1985. Til þessa hefiir hljómsveitin eingöngu gefið út hljómplötur með
verkum eftir íslcnska höfunda.
Að sögn Gunnars Egilsonar skrif-
stofustjóra sinfóníuhljómsveitarinn-
ar, hafa verið sendar til útlanda upp-
tökur með leik hljómsveitarinnar og
hafa þær vakið áhuga erlendra út-
gefenda á að gefa út verk með
henni. „Annað verkið á þessum
geisladisk, er tekið beint upp á tón-
leikum og sýnir frábæran leik hjá
hljómsveitinni," sagði Gunnar. „Je-
an-Pierre var mjög ánægður með
leik Sinfóníuhljómsveitar Islands og
frammistöðu einstakra manna innan
hennar. Hafði hann mikinn áhuga á
að hljóðrita leik hljómsveitarinnar
ásamt einleikurum og stóð til að á
þessum disk yrði einnig einleikur
Kristjáns Þ. Stephensen óbóleikara
en af því gat ekki orðið.“
í upplýsingum er fylgja geisla-
disknum kemur fram að þegar Jean-
Pierre Jacquillat lést hafði hann
stjórnað þessari upptöku á Klari-
nettu- konsert Mozarts með Einari
Jóhannessyni sem einleikara. „Því
miður gat hann ekki lokið við upp-
töku annars efnis á plötuna, og hef-
ur því orðið að ráði að láta hér fylgja
upptöku, gerða á tónleikum, af
frönsku tónverki sem hann hafði
r4 JEAN PIERRE JACQUILIAT^
. & SINFÓNlUHUÓMSVEIT ISLANDS
L* Elnltltair i WarWfl; Elruu JíluiiiMiion fvj
Fyrsti geisladiskur Sinfóníu-
hljómsveitar íslands.
dálæti á og hafði unnið með hljóm-
sveitinni af sérstakri alúð. Þetta er
Sinfónía í d-moll eftir César Franck
sem var á efnisskrá Sinfóníuhljóm-
sveitarinnar í Frakklandsforinni
sumarið 1985.“
Upptökumar eru gerðar á vegum
Ríkisútvarpsins en geisladiskurinn
er gefinn út í samvinnu Sinfóníu-
hljómsveitar íslands og Skífunnar hf.
Vígslubiskup og dómprófastur:
Tilnefningum lokið
fyrir miðjan júní
STEFNT er að því að tilnefningum í embætti vígslubiskups og dómpróf-
asts verði lokið fyrir miðjan júní. Magnús Guðjónsson biskupsritari
segir að enn sé ekki hægt að tímasetja þetta nánar þar sem biskupsem-
bættinu hafi enn ekki borist endanleg staðfesting á skipan séra Ólafs
Skúlasonar i embætd biskups íslands. Forseti íslands mun þegar hafa
skrifað undir bréf þess efnis og er það á leið til embættisins.
Það eru allir kennimenn í Skál- sína tilnefningu á. Sem sem flestar
holtsbiskupsdæmi sem tilefna vígslu-
biskup. Biskupsdæmið nær frá
Strandasýslu, suður um og austur á
Langanes. Hinsvegar munu sóknar-
prestar í Reykjavík tilnefna dómpróf-
ast. í báðum tilvikum fer tilnefningin
þannig fram að viðkomandi eru send-
ir kjörseðlar þar sem hann á að skrá
tilnefningar hlýtur í báðum tilvikum
telst réttkjörinn til starfans.
Sem fyrr segir er ekki hægt að
nefna nákvæmar dagsetningar enn
en Magnús segir að stefnt sé að því
að tilnefningunum, í báðum tilvikum,
verði lokið fyrir miðjan júní.