Morgunblaðið - 11.05.1989, Blaðsíða 28

28
MORGUNBLAÐIÐ PIMMTUDAGUR 11. MAÍ 1989
Júgóslavía:
„Fasísk stefiia og fas-
ískur Serbaleiðtogi“
Belgrað. Reuter.
Agreiningurinn með þjóðunum, sem byggja Júgóslavíu, vex dag firá
degi og birtist meðal annars í gær í heiftarlegum árásum Slóvena og
Króata á Serba og leiðtoga þeirra, Slobodan Milosevic.
Slóvenski rithöfúndurinn Francek Rudolf var ekki að skafa utan
af því í grein, sem birtist í gær í Dnevník, málgagni kommúnistaflokks-
ins og stjórnvalda i Slóveníu. Þar líkti hann Milosevic við fasísku ein-
ræðisherrana, sem verið hefðu við völd á fjórða áratugnum.
„Stefna serbneskra stjórnvalda er
fasismi, samin af fasískum Serba-
flokki, sem er stjómað af fasista,"
sagði Rudolf og undir þessi orð var
tekið í króatíska dagblaðinu Glas
Slavonije.
Milosevic, sem varð forseti Serbíu
nú í vikunni, hefur kynt undir serb-
neskri þjóðerniskennd og hvatt opin-
berlega tii þess, að keppinautar hans
um völdin í landinu öllu verði látnir
víkja. Hefur hann með þessu skotið
öðrum þjóðum, einkum Slóvenum
og Króötum, skelk í bringu og ótt-
ast þær, að hann ætli að koma á
serbneskum yfirráðum í Júgóslavíu
Ungveijaland:
Yngri menn
í ráðherra-
embættum
eins og löngum var fyrir valdatöku
kommúnista 1945.
Andúðin á Serbum og leiðtoga
þeirra er hvergi meiri en í Slóveníu
og vilja frammámanna þar koma inn
ákvæði í stjórnarskrána um rétt Sló-
vena til að segja skilið við júgóslav-
neska ríkjasambandið.
„Margt bendir til, að gengju Sló-
venar í Evrópubandalagið sem sjálf-
stæð þjóð yrðu þeir einhvers staðar
miðja vegu hvað lífskjör varðar.
Suðurhluti Júgóslavíu, þar á meðal
Serbía, yrði þá talinn til vanþróaðra
ríkja og gæti ekki tengst evrópsku
samfélagi nánari böndum, ekki einu
sinni Suður-Ameríkuríkjunum,"
sagði Francek Rudolf í grein sinni.
I fyrradag var skýrt frá því, að
800 manns af albönskum ættum
hefðu verið dæmdir í fangelsi síðan
til óeirða kom í Kosovo í mars sl.
Þá sagði Dragutin Mitrovic, yfirmað-
ur serbnesku öryggissveitanna, að
hópar aðskilnaðarsinna í Kosovo
væru að undirbúa skæruhernað í
héraðinu.
Thatcher um stefiiu breska V erkamannaflokksins í vamarmálum:
Einhliða afvopnun
í öðrum umbúðum
Yinstriarmur flokksins ætlar að
berjast gegn stefiiubreytingunni
Lundúnum. Reuter.
BRESKI Verkamannaflokkurinn ákvað á þriðjudag að falla frá þeirri
stefhu sinni að Bretar fækkuðu kjarnorkuvopnum sinum einhliða, en
talsmenn flokksins neituðu að svara því hvort leiðtogar hans væru til-
búnir til að beita slíkum vopnum kæmust þeir til valda. Vinstrisinnar
innan flokksins sögðust ætla að beijast gegn stefnubreytingunni, en
Margaret Thatcher, forsætisráðherra Bretlands, lýsti hinni nýju stefnu
sem „einhliða afvopnun í öðrum umbúðum".
Búdapest. Reuter.
MIKLOS Nemeth, forsætisráð-
herra Ungveijalands, gerði rót-
tækar breytingar á ríkisstjórn
sinni í gær er helmingur ráð-
herra var leystur frá störfum og
yngri menn hafnir til vegs og
virðingar í þeirra stað.
Nýir menn tóku við embættum
utanríkisráðhera, fjármálaráðherra,
iðnaðarráðherra, ráðherra skipu-
lagsmála, landbúnaðarráðherra og
ráðherra menningarmála. Meðal-
aldur þeirra er 48 ár en Nemeth
sagði á fundi með blaðamönnum í
gær að nokkrir þeirra sem leystir
voru frá störfum hefðu beðist lausn-
ar. Kvaðst forsætisráðherrann
sannfærður um að nýja ríkisstjómin
yrði kröftugri en sú eldri og að
aukin samstaða kæmi til með að
tryggja betri afköst við afgreiðslu
mála „Ég veit að allir eru þessir
menn eindregnir fylgismenn um-
bóta á sviði efnahags- og stjóm-
mála,“ sagði Nemeth.
Umbótasinninn Gyula Horn tók
við embætti utanríkisráðherra af
Peter Varkonyi en Laszlo Bekesi
tók við starfi fjármálaráðhera af
Miklos Villanyi.
Forystumenn Verkamannaflokks-
ins neituðu ítrekað að svara því hvort
beita skyldi kjamorkueldflaugum
Breta ef gerð yrði kjamorkuárás á
Bretland. „Þessari spurningu myndi
engin ábyrg stjóm svara, þar sem
svarið gæti komið hugsanlegum and-
stæðingi til góða,“ sagði Gerald
Kaufmann, talsmaður Verkamanna-
flokksins í utanríkismálum. George
Younger, utanríkisráðherra Bret-
lands, sagði að það væri út í hött
að vígbúast kjarnorkuvopnum og
lýsa síðan yfir því að þeim yrði ekki
beitt. Thatcher forsætisráðherra tók
í sama streng og sagði að stefna
Verkamannaflokksins hefði í raun
lítið breyst, þar sem hún bygðist á
„einhliða afvopnun í öðrum umbúð-
um“.
Neil Kinnock, leiðtogi Verka-
mannaflokksins, sagði á fundi fram-
kvæmdastjómar flokksins að hann
gæti ekki Jengur fylgt þeirri stefnu
að fækka kjarnorkuvopnum Breta
einhliða og bætti við að ráðamenn
annarra ríkja gætu engan veginn
skilið þá stefnu, hvað þá stutt hana.
„Ég hef farið í Hvíta húsið, til Kreml-
ar og frönsku forsetahallarinnar og
lagt fram rök fyrir einhliða kjarn-
orkuafvopnun. Þeim þótti með öllu
óskiljanlegt að við skyldum vilja losa
okkur við kjarnorkuvopn okkar án
þess að önnur ríki útrýmdu einnig
sínum vopnum - án þess að fá nokk-
uð í staðinn," sagði flokksleiðtoginn.
Samkvæmt hinni nýju stefnu
Verkamannaflokksins heitir flokkur-
inn því að komist hann til valda
muni stjórnin ekki beita kjarnorku-
vopnum að fyrra bragði og beita sér
fyrir því að Atlantshafsbandalagið
taki upp sömu stefnu. Flokkurinn
stefnir ennfremur að því að öllum
kjamorkuvopnum verði útrýmt fyrir
næstu aldamót. Framkvæmdstjórn
flokksins samþykkti einnig að stjóm
Verkamannaflokksins gæti efnt til
tvíhliða afvopnunarviðræðna við Sov-
étmenn ef viðræðum bandarískra og
sovéskra stjómvalda miðar ekki sem
skyldi.
Vinstrisinnar innan Verkamanna-
flokksins sögðust myndu beijast
gegn stefnubreytingunni og sögðu
hana brjóta í bága við sósíalismann.
Samþykkja þarf breytinguna á
flokksráðstefnu í haust og er talið
að miklar deilur verði um hana.
Bandaríkin:
Skotið yfír Boston
Walesa tekur við mannrétt-
indaverðlaunum
LECH Walesa, leiðtoga Samstöðu, sem hlaut friðarverðlaun Nóbels
árið 1983, voru í gær afhent mannréttindaverðlaun Evrópuþingsins í
Strassborg og var myndin tekin við afhendinguna. Walesa sagði í
ávarpi sínu að Pólverjar væru að feta sig í átt til lýðræðis og hvatti
hann allar þjóðir heims til að veita þeim stuðning. Hann kvað þær
breytingar sem ættu sér stað í Póllandi ættu að tryggja mannréttindi
í landinu. Helsinki-mannréttindahreyfingin, sem er með aðsetur í Vín,
hlaut einnig mannréttindaverðlaun Evrópuráðsins fyrir „frábært fram-
lag sitt til málstaðarins“.
úr stohnni fluefvél
Boston. Reuter. ^
Miðaldra Bandarikjamaður
myrti konu sína í gær og skaut
síðan úr riffli yfir Boston-borg
úr flugvél sem hann hafði rænt.
Maðurinn var handtekinn á Log-
an-flugvelli.
Maðurinn skaut konu sína á heim-
ili þeirra í einu af úthverfum Boston
og stal tveimur bílum á leið sinni til
flugvallar skammt utan við borgina.
Þar miðaði han riffli sínum að höfði
starfsmanns flugskóla og krafðist
þess að fá flugvél. Hann fékk tveggja
sæta Cessnu og flaug henni yfir
vinnustað sinn, pósthús, undir brú
og skaut að minnsta kosti þremur
skotum yfir borgina. Engan mun
hafa sakað.
Logan-flugvelli var lokað í um
klukkustund þegar atburðurinn átti
sér stað og flugumsjónarmenn yfir-
gáfu stjórnturn vallarins er maðurinn
flaug vélinni í nokkra hringi um-
hverfis turninn.
Grænland:
Smábarir
á hótelum
bannaðir
Kaupmannahöfn. Frá N.J.Bruun,
fréttaritara Morgunblaðsins.
Grænlenska landsþingið
hefur bannað smábarina á
hótelherbergjum vegna þess,
að þeir fara í bága við áfengis-
löggjöfina með því að hafa
„opið“ allan sólarhringinn. I
umræðum um málið kom
fram, að þess væru mörg
dæmi, að fólk leigði sér hótel-
herbergi til að ná í áfengi á
þeim tíma þegar sala þess er
annars bönnuð. Þá var einnig
ákveðið að skylda veitinga-
staði til að hafa vatn á boðstól-
um fyrir gesti og gefa þeim
klukkustund til að ljúka við
veitingamar eftir að afgreiðslu
lyki. Til þessa hefur fresturinn
verið tíu mínútur og afleiðing-
in sú, að sumir helltu í sig
miklu áfengi á stuttum tíma
og ultu út úr dyrunum dauða-
drukknir.
Svíar skyldað-
ir til að spara?
Stokkhólmi. Reuter.
Ríkisstjórn jafnaðarmanna
í Svíþjóð vill koma á tíma-
bundnum skyldusparnaði ein-
staklinga og fyrirtækja til að
draga úr þenslunni í efna-
hagslífinu. Voru tillögur þar
að lútandi kynntar í gær en
Hægriflokksmenn vísuðu þeim
þverlega á bug, sögðu, að
stjórninni væri nær að segja
af sér en ætla að stýra landinu
með þessum hætti. Með
skyldusparnaðinum vill stjórn-
in koma úr umferð um stund-
arsakir rúmlega 140 milljörð-
um ísl. kr. en það þýðir, að
Svíi, sem hefur um 160.000
ísl. kr. í laun, yrði að leggja
til hliðar rúmlega 20.000 kr.
mánaðarlega.
Einsemd
stórborg-
arlífsins
Kaupmannahöfn. Reuter.
DANSKUR ellilífeyrisþegi lá
látinn í rúmi sínu í hálft annað
ár í blokkaríbúð í Kaupmanna-
höfn eða þar til nágrönnum
hans var farið að ofbjóða
flugnagerið í húsinu. „Hér er
fólk ekkert að skipta sér mikið
hvert af öðru,“ sagði kona,
íbúi í blokkinni, sem er sér-
staklega ætluð ellilífeyris-
þegum. Hafði hún kvatt til
meindýraeyði þegar blokkin
virtist vera að fyllast af stór-
um, svörtum flugum og kom
þá í ljós hvers kyns var. Þrisv-
ar eða ljórum sinnum áður
hefur það komið fyrir, að fólk
hafi látist í íbúðum sínum í
blokkinni og legið þar í langan
tíma.
Kína:
Skattsvik á
hverju strái
Peking. Reuter.
AÐ minnsta kosti helmingur
kínverskra ríkisfyrirtækja
reyndi að stela undan skatti á
síðasta ári. Skýrði fréttastofan
Nýja Kína frá þessu í gær og
sagði, að grófustu skattsvikin
hefðu verið hjá þeim fyrirtælq-
um, sem væru í beinni umsjá
ríkisvaldsins. Talið er, að á
síðasta ári hafi skattsvik ríkis-
fyrirtækjanna numið 3,3 mill-
jörðum Bandaríkjadollara.