Morgunblaðið - 20.06.1989, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 20. JÚNÍ 1989
Við eignm auðugt og dásam-
legt land og dugmikla æsku
Ávarp Steingríms Hermannssonar forsætisráðherra 17. júní
Góðir íslendingar
Á þjóðhátíðardeginum leggjum
við umræðu um verðlag og vexti
til hiiðar, en ræðum um landið,
tunguna og menninguna, arfinn
sem gerir okkur í raun að þjóð.
Þótt einstöku sinnum heyrist
varnarorð virðist þó sem flestir
íslendingar telji þessi grundvall-
aratriði sjálfstæðisins örugg og
ævarandi. Svo er ekki. Miklar
breytingar hafa orðið í heiminum
á undanfömum árum og verða
enn meiri á þeim næstu. Hraði
þeirra fer stöðugt vaxandi og tími
til ákvarðana verður að sama
skapi skemmri. Án fyrirhyggju
geta menn áður en varir staðið
frammi fyrir gerðum hlut og jafn-
vel glatað því sem verðmætast er.
Staðreyndin er að sjálfstæðis-
baráttu þessarar þjóðar er langt
frá því að vera lokið. Því ætla ég
nú 'á þessum hátíðisdegi að bregða
út af vananum og fara nokkrum
orðum um hættumar sem mér
sýnast á næsta leiti.
Gera má ráð fyrir því, að innan
örfárra ára verði mestur hluti
Vestur-Evrópu mnninn saman í
volduga ríkjasamsteypu. Þessi
heimshluti liggur okkur næst og
þetta era okkar mestu viðskiptal-
önd. Við Evrópubandalagið viljum
við því hafa nám samskipti. Hins
vegar er ekki sama hver þau
tengsl verða. Nauðsynlegt er að
ákveða sem fyrst að hveiju við
viljum stefna í þeim efnum. Mark-
viss vinna að settu marki þarf að
hefjast án tafar, annars kunnum
við að falla á tíma.
Þótt ríkisstjórnir og stjómar-
andstaða hafi ályktað, að full að-
ild að Evrópubandalaginu sé ekki
í myndinni virðast ýmsir þó telja
hana jafnvel nauðsynlega, ef
marka má skoðanakannanir. Því
myndi fylgja afsal einhliða yfirr-
áða okkar yfir auðlindum lands
og sjávar, fijáls atvinnurekstur
erlendra fýrirtækja, frjáls flutn-
ingur fjármagns og fijálsir fólks-
flutningar til landsins, svo eitt-
hvað sé nefnt. Að sjálfsögðu nyt-
um við sama fijálsræðis í hinni
stóra Evrópu. Við yrðum í raun
250 þúsund sálir í 300 milljón
manna ríkjasamsteypu. Hin
íslenska dvergþjóð, óttast ég,
glataði við þær aðstæður fljótlega
sínum einkennum og týndist í
mannhafið. Ég skil vel ungan
manninn sem sagði; „hvers vegna
ætti ég þá að búa hér, ef ég á
ekki landið lengur?“
Sjálfur er ég sannfærður um,
að ná má samningum við Evrópu-
bandalagið, sem henta okkur ís-
Steingrímur Hermannsson
lendingum, ef vel er að því unnið.
Evrópuþjóðirnar þarfnast ekki
síður sjávarafurðanna en við að
selja þær. Við skulum því bera
höfuðið hátt og ráða sjálf okkar
framtíð.
Staðreyndin er, að margur
hyggur meira gull í annars garði
en í sínum eigin, og leitar því langt
um skammt. Vissulega er margt
gott hjá öðrum þjóðum, en það
sem glæsilegt er gengur mest í
augun. Fátæktin og eymdin er
fremur falið. Sólskinsdaganna er-
lendis er minnst, en rigningarinn-
ar heima. Hreina og tæra fjalla-
loftið og vatnið vill gleymast. Lífið
þar er af mörgum talið leikur.
Vonbrigði margra, sem hafa
reynt, fyrnast. Ef við ræktum eig-
in garð vel, en það sannfæring
mín, að fáar þjóðir munu komast
með tærnar þar sem við höfum
hælana í góðu og heilbrigðu
mannlífi.
Með þessu er ég ekki að segja,
að lífið í okkar landi sé eða verði
leikur einn. Því fer víðs fjarri.
Hins vegar er það sannfæring
mín að erfiðleikarnir séu að lang-
mestu leyti heimatilbúnir. Við lát-
um ráðast meira af kappi en for-
sjá og geram meiri kröfur en þjóð-
arbúið fær undir staðið, a.m.k.
eins og nú er ástatt. Af því getur
Tólf listamenn sýna í Haftiarborg
Sverrir Ólafsson: Phallus / fer-
fætlingur, j'ám.
Verk einstakra sýnenda virk-
uðu misjafnlega sterkt á undirrit-
aðan. Eg vil nefna teikningar
Valgarðar Bergsdóttur. Hún virð-
ist vera í mikilli sókn sem teikn-
ari og var ánægjulegt að sjá slík
tilþrif í teikningu.
Sigurður Örlygsson, Jón Axel
og Margrét Jónsdóttir halda sig
á sömu miðum og áður, en Björg
Örvar, Kristbergur Pétursson og
Steinþór Steingrímsson era frekar
óráðin í sínum verkum. Magnús
Kjartansson bregður á létta leiki
í pastelmyndum sínum og virðast
vera að einfalda myndmál sitt.
í skúlptúrnum kom Sverrir Ól-
afsson mér mest á óvart með
framleg verk unnin í járn og era
þau mun áhrifameiri en máluðu
myndverkin sem hann hefur verið
að sýna á undanfömum áram.
Steinunn Þórarinsdóttir er einnig
vaxandi myndhöggvari sem unnið
hefur mikið í gler og sýnir nú
fínlegar jámmyndir. Borghildur
Óskarsdóttir og Sóley Eiríksdóttir
eru að hasla sér völl innan mynd-
höggvaralistarinnar og bera verk'
þeirra vitni um vönduð og öguð
vinnubrögð.
Ég vil hvetja alla listunnendur
til þess að fara í fjörðinn og sjá
þessa sýningu, en henni lýkur 7.
ágúst.
Magnús Kjartansson: An titils, pastellitir.
Valgerður Bergsdóttir: Skref, einn dagur
— eða á milli lína, blý á pappír.
mmmmem
lirmWiMf
m@m
Wím wmm.
ips $m
ingin sterk og sýningin vel upp
sett.
Umfjöllun um manninn hefur
verið ríkjandi í íslenskri myndlist
undanfarin ár og frásagnargildið
sett í fyrsta sætið, oft á kostnað
myndrænna tilþrifa. í formála að
sýningunni finnur Aðalsteinn Ing-
ólfsson að því að allt of lengi
hafi hin formræna mælistika verið
notuð á verk íslenskra listamanna
og segir að „vitaskuld sé hægt
að nálgast verk þeirra allra út frá
öðram sjónvinklum".
Það er í meira lagi undarlegt
ef hægt er að ganga framhjá þeim
grandvallaratriðum sem myndlist
er gerð úr, efni, form, litur, lína,K
flötur og rúmtak. Sjálfsagt nálg-
ast menn myndlist út frá ólíkum
sjónvinklum og mælistikum án
þess oft að gera sér grein fyrir
þeim sannindum sem hér voru
talin upp. Þar kemur til bak-
grunnur viðkomandi áhorfenda og
reynsla. En það er samsetning
þessara framþátta sem gerir út-
Steinunn Þórarinsdóttir: An tit-
ils, jám.
slagið um hvort næst að ná fram
þeim áhrifum sem að var stefnt,
hvort sem er um að ræða hreina
abstrakt-mynd eða mynd með frá-
sagnargildi.
Á sýningunni í Hafnarborg era
myndræn gildi í heiðri höfð, enda
flestir af sýnendunum vel mennt-
að myndlistarfólk og sumir með
langa reynslu að baki. Hvert um
sig leitar sjálfstæðra leiða þó áhrif
frá myndlistastefnum samtímans
setji mark sitt á þá sem reynslu
minni era og yngri af sýnendum.
Myndlist
Einar Hákonarson
Stjórn Hafnarborgar í Hafnar-
firði hefur boðið 12 myndlistar-
mönnum að efna til samsýningar
í hinum glæsilegu salarkynnum
sínum og er það jafnframt sumar-
sýning Hafnarborgar.
Myndlistarmennirnir kjósa að
nefna sýninguna „Á tólfæringi“
og höfða þar með til sjósóknar.
Og því verður ekki neitað að rösk-
lega era tekin áratogiii á þessari
sýningu, svo haldið sé áfram með
líkindamálið.
Það var góð hugmynd hjá for-
ráðamönnum Hafnarborgar að
bjóða til sín þessum listamönnum,
vegna þess að þeir gefa ágætt
yfirlit um hvað er að geijast í
íslenskri samtímalist. Verkin
njóta sín vel í þessum salarkynn-
um, þó sýningin sem heild slitni
nokkuð í sundur með því að
hengdar eru upp myndir á neðri
hæð hússins. í aðalsal er stemmn-
efnahagslegu sjálfstæði þjóðar-
innar stafað hætta. Til þess að
vel megi takast fyrir fámenna
þjóð er nauðsynlegt að kortleggja
kostina vandlega, undirbúa vel
hvert skref og gera alla hluti sem
best; gera meiri kröfur til sjálfs
sín en annarra.
Aflinn verður ekki lengur auk-
inn ár frá ári. Góð meðferð hans
og nýting verður því stöðugt mik-
ilvægari. Auðlindum í fallvötnum
og jarðvarma era einnig takmörk
sett. Slíkt þarf að nýta vel og af
skynsemi. I vaxandi mæli ber að
leggja áherslu á menntun, þekk-
ingu og hugvit. í því býr framtíð
þessarar þjóðar.
Og landinu sjálfu má ekki
gleyma. Án þess eram við ekki
þjóð. Föram vel með það. Þá mun
það sjálft reynast mikil auðlind.
Um landið ber að slá skjaldborg.
Því verður að halda hreinu og
rækta og bæta.
Ég vil nota tækifærið og lýsa
sérstakri ánægju minni með
hreinsunarátak ungmennafélaga
og reyndar fleiri félagasamtaka.
Því miður er umgengni þó enn
víða mjög ábótavant. Það er ekki
nóg, þótt gott sé, að hreinsa landið
um eina helgi. Við skulum setja
okkur að halda því ætíð hreinu.
Þannig mun verkið reynast létt.
Góðir íslendingar
Við eigum auðugt og dásamlegt
land og dugmikla æsku. Ef við
sníðum okkur stakk eftir vexti og
stillum kröfunum í hóf, látum fýr-
irhyggju ráða gerðum okkar, mun
þessi þjóð eiga bjarta og góða
framtíð í eigin landi og við eigin
auð.
Ég óska íslendingum gleðilegr-
ar hátíðar. Guð blessi hina
íslensku þjóð.
Hafrannsókna-
stofiiun:
Stöður yfir-
manna lausar
til umsóknar
Sjávarútvegsráðuneytið hefur
auglýst lausar til umsóknar stöð-
ur forstjóra og tveggja aðstoðar-
forstjóra við Hafrannsóknastofh-
un. Stöðurnar eru auglýstar í
samræmi við lög um rannsóknir
í þágu atvinnuveganna. Sam-
kvæmt þeim skal aðeins skipað
í æðstu stöður rannsóknastofh-
ana á því sviði til fimm ára i senn.
Samkvæmt ofangreindum lögum
er það sjávarútvegsráðherra, sem
skipar í stöðumar að fenginni um-
sögn frá stjóm viðkomandi stofnun-
ar. Hvort tveggja er heimilt, að
endurráða í stöðunar eða ráða í þær
nýja menn.
Núverandi forstjóri Hafrann-
sóknastofnunar er Jakob Jakobs-
son, aðstoðarforstjórar era Jakob
Magnússon og Vignir Thoroddsen.
Rauðakrossdeild-
ir á Vestgörðum:
Sumardvöl
fyrir aldraða
á Austflörðum
í SUMAR hafa Rauðakrossdeildir
á Vestfjörðum skipulagt sumar-
dvöl fyrir aldraða á Ausfflörðum.
Dvalið verður á Eiðum dagana
17.-24. ágúst. Farnar verða ferðir
um Austfirði. Nánari upplýsingar
veita Sigrún G. Gísladóttur, Sól-
bakka Flateyri og Helga Jónas-
dóttur Tálknafirði.