Morgunblaðið - 20.06.1989, Blaðsíða 28

28
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 20. JÚNÍ 1989
Djúpivogur;
400 ára afinæli versl-
unarstaðarins í dag
Djúpavogi
400 ára afniæli Djúpavogs sem
verslunarstaðar er haldið hátíð-
legt hér í dag, 20. júní. Hátíðar-
dagskrá verður í Félagsmiðstöð-
inni og forseti íslands, frú Vigdís
Finnbogadóttir, kemur í heim-
sókn. Auk þess verður ýmislegt
gert til skemmtunar og fróðleiks
í tilefiii afinælisins.
Tónleikar verða haldnir þar sem
Eva Ingólfsdóttir leikur á fiðlu, nem-
endur tónskólans leika og Samkór
Djúpavogs syngur. Birgir Thorlacius
flytur erindi og klukkan 17.00 verður
opnuð sýning á verkum þeirra
Ríkharðs Jónssonar og Finns Jóns-
sonar. Auk þess verða sýnd ýmiss
konar verk eftir heimamenn og hald-
in verður sýning á steinum, fuglum
og fleiru. í kvöld verður dansleikur
í Félagsmiðstöðinni.
Þetta er fjórði dagur hátíðarhalda
hér á Djúpavogi. 17. júní voru hátí-
ðarhöld fyrst og fremst helguð
0DEXION
IMPEX
hillukerfi
án
boltunar
LANDSSMIÐJAN HF.
Verslun: Sölvhólsgötu 13
Sími (91)20680
SPECK
Lensi-, slor-, skolp-,
sjó-, vatns- og
holræsa-dælur.
Útvegum einnig dælu-
sett meö raf-, Bensín-
og Diesel vélum.
SðiyiirÐguyigjiuiir
©cö)
Vesturgötu 16,
sími 13280
yngstu íbúunum og 18. júní var helg-
aður þeim elstu. Þann dag var af-
hjúpuð stytta af Eysteini Jónssyni
fyrrverandi ráðherra. 19. júní var
dagskráin í höndum Kvenfélagsins
og í dag er dagskráin á vegum af-
mælisnefndar og sveitarstjómar.
Djúpivogur hefur skrýðst hátíð-
arbúningi í tilefni af þessari röð hát-
íðisdaga og hefur mikið verið hreins-
að og málað í þorpinu til að allt
megi fara fram með sem mestum
hátíðarblæ. Ingimar
Jón Signrðsson, viðskiptaráðherra, Steingrímur Hermannsson forsætisráðherra og Ólafiir Ragnar
Grimsson fjármálaráðherra kynna efiiahagsráðstafanir og skattabreytingar á blaðamannafundi í gær.
100 til 200 milljóna króna efiiahagsráðstafanir;
Mjólk og blýlaust bensíu lækka
ásamt sköttum og vöxtum
RÍKISSTJÓRNIN kynnti í gær breytingar í efnahagsmálum, sem hún
ætlar að bæti lífskjör almennings og treysti grundvöll nýgerðra kjara-
samninga. Ólafiir Ragnar Grímsson Qármálaráðherra segir, að veiýuleg
fjölskylda hafi úr um það bil sex þúsund krónum meira að spila hvern
mánuð i framhaldi af breytingum á staðgreiðslusköttum og raunvöxt-
um. Hann áætlar að breytingamar kosti ríkissjóð eitt til tvö hundruð
mOIjónir króna. Helstu breytingamar, sem kynntar voru, em þessar:
Tekjuskattar lækka og bamabætur hækka, raunvextir lækka, mjólkur-
verð lækkar strax í dag um fjórar krónur lítrinn, verð á blýlausu
bensíni lækkar úr 52 krónum í 50 krónur lítrinn og loks verður sérpakk-
að og brytjað lambakjöt boðið á sérstöku tilboðsverði sem verður 20%
til 25% lægra en nú. Olafiir Ragnar, Steingrímur Hermannsson forsæt-
isráðherra og Jón Sigurðsson iðnaðar- og viðskiptaráðherra kynntu
þessar ráðstafanir á blaðamannafiindi í gær.
Kostnaður ríkissjóðs vegna þess- verður flutt til landsins.
ara ráðstafana og breytinga er óljós.
Ólafur Ragnar kvaðst búast við að
hann verði 100 til 200 milljónir
króna. „Það fer dálítið eftir því hvað
verður mikið um það að neytendur
taki þessu sérstaka kostaboði um
þetta ódýra gæðakjöt sem hér verður
í boði. Síðan fer það auðvitað líka
eftir því, hvað verður mikið um það,
að fólk flytji sig úr blýbensíni yfir í
blýlaust bensín. Nú held ég að mark-
aðshlutdeild sé um það bil 45% blý-
laust bensín, notkun þess hefur auk-
ist mjög núna upp á síðkastið, og
55% bensín með blýinnihaldi," sagði
Ólafur.
Ráðherramir sögðu verðlækkun
blýlausa bensínsins einnig þjóna
þeim tilgangi að bæta andrúmsloftið.
Jón Sigurðsson var spurður hvort
hvetja ætti kaupendur með einhveij-
um hætti til að kaupa bíla með
hreinsibúnaði fyrir útblástur, þar
sem sá búnaður er skilyrði til að blý-
laust bensín skili hreinni útblæstri.
Hann svaraði því til að það myndi
/ væntanlegt umhverfisráðuneyti
vafalaust gera. Jón sagði ennfremur
að þessi tveggja króna lækkun væri
möguleg vegna verðlækkunar á er-
lendum mörkuðum, sem þýddi að
hægt væri að halda bensínverðinu í
50 krónum þótt bensíngjaldið verði
aftur hækkað þegar ódýrara bensín
Auk framangreindra atriða á að
herða mjög verðlagseftirlit og verður
því hrint í framkvæmd á næstunni.
Jón Sigurðsson sagði að þegar væri
reyndar hafin samvinna við verka-
lýðsfélög og samtök neytenda víða
um land við að afla upplýsinga um
verðlag. Þá sagði hann Verðlags-
stofnun hafa í gangi víðtæka athug-
un á matvælaverði hér á landi og í
nálægum löndum. Hann sagði verð-
lagseftirlitið vera til að „...örva verð-
skyn almennings og stuðla að því,
að hagkvæmari leiðir verði famar í
innkaupum og framleiðslu matvæla."
Ráðherramir voru spurðir hvort
kæmi til greina að lækka matvöm-
verð með því að draga úr skatt-
heimtu á matvælaframleiðslu og
matvælasölu. „Það er nú ekki á dag-
skrá, að minnsta kosti þessa fund-
ar,“ sagði Steingrímur Hermanns-
son. „En það er engin launung að
ríkisstjómin er að athuga hvort til
greina kemur að hafa tvö þrep í virð-
isaukaskatti eða eitthvað þess hátt-
ar,“ sagði hann. Áætlað er að virðis-
aukaskattur komi til framkvæmda
um næstu áramót.
íjármálaráðherra sagði á kynn-
ingarfundinum, að þótt um væri að
ræða lögbundnar hækkanir skattaaf-
sláttar og bamabóta, væru þær meiri
en fjárlög gera ráð fyrir. Samkvæmt
breytingu, sem gerð var á skattalög-
um fyrir síðustu áramót, áttu þessar
breytingar að vera nákvæmlega þær
sem nú voru kynntar, það er, þær
áttu að fylgja lánskjaravísitölu eins
og hún hefur breyst frá desember
síðastliðnum til þessa júnímánaðar.
Hér birtist í heild greinargerð
ríkisstjómarinnar um framangreind-
ar ráðstafanir og breytingar:
„Með þessum breytingum munu
lífskjör almennings batna á næst-
unni. Auk þess verður unnið sér-
staklega að því að efla verðlagseftir-
lit í samstarfi við samtök launafólks
og neytenda. Ríkisstjómin hefur á
undanförnum dögum gert fulltrúum
BSRB og ASÍ grein fyrir öllum þess-
um atriðum. Hér á eftir er gerð nán-
ari grein fyrir einstökum þáttum
þeirra:
1. Hinn 1. júlí nk. kemur til fram-
kvæmda lögbundin hækkun á per-
sónuafslætti skatta og bamabótum.
Skattleysismörk einstaklinga hækka
úr 47 þús. kr. á mánuði í rúmlega
51 þús. kr. á mánuði. Jafnframt
hækka bamabætur um 9%. Heildar-
skattbyrði staðgreiðsluskatta lækkar
um rúmlega 2%.
Þessar skattalækkanir hafa í för
með sér, að staðgreiðsluskattar
venjulegrar fjölskyldu lækka um 4
þús. kr. á mánuði. Sé tekið dæmi
af hjónum með tvö börn, þar sem
samanlagðar tekjur beggja eru um
160 þús. kr. á mánuði, þá voru skatt-
greiðslur þessarar íjölskyldu í júní-
mánuði 18.400 kr., en verða frá og
með 1. júlí 14.700 kr. á hveijum
mánuði til áramóta. Þessar breyting-
ar á persónuafslætti og barnabótum
eru mun meiri en gert var ráð fyrir
í fjárlögum.
2. í framhaldi af viðræðum ríkis-
stjómarinnar við Seðlabankann að
undanförnu hefur Seðlabankinn
ákveðið að beita sér fyrir lækkun
raunvaxta í bankakerfinu um
Sterk samstaða almennings
hefiir skilað þessum árangri
- segir í sameiginlegri yfirlýsingu ASÍ og BSRB
ÞÓ EKKI sé komið að fiillu til móts við kröfiir Alþýðusambands ís-
lands og Bandalags starfsmanna ríkis og bæj'a í aðgerðum ríkisstjómar-
innar, meta samtökin þessi viðbrögð hennar, að því er fram kemur í
sameiginlegri yfirlýsingu þeirra. Þar segir að sterk samstaða almenn-
ings hafi skilað þeim árangri að mjólk lækki um 4 krónur, blýslaust
bensín um 2 krónur og dilkakjöt tímabundið, jafnframt því sem vextir
Iækki. Þá hvelja ASÍ og BSRB almenning til árvekni í verðlagsmálum
og því heitið að samtökin muni áfram beita sér fyrir hörðu aðhaldi
gegn verðhækkunum.
„Samstaða almennings hefur skil-
að þessum árangri og það er satt
að segja ekki á hveijum degi, sem
ríkisstjómir láta segjast í svona mál-
um. Það eru viðbrögð sem við hljót-
um að meta af hálfu ríkisvaldsins,
þó svo það sem þama er gert komi
ekki að fullu til móts við þær kröfur
sem við höfum verið með,“ sagði
Ásmundur Stefánsson, forseti ASÍ í
samtali við Morgunblaðið.
„Mér finnst jákvætt að ríkissljóm-
in skuli stíga þetta skref og koma
til móts við kröfur almennings með
þessum hætti,“ sagði Ögmundur Jón-
asson, formaður BSRB. „. Þetta er
ávinningur sem fólk getur þakkað
sjálfu sér. Þúsundir manna létu verða
af því að koma óskum sínum og kröf-
um á framfæri og þetta sýnir að
svona aðgerðir skipta máli. Um leið
eru þetta skilaboð til þessarar ríkis-
stjómar og reyndar allra ríkisstjóma
um að stjómvöld verði að virða samn-
inga og taka tillit til launafólks í
landinu," sagði Ögmundur.
Hann sagði að látið yrði af aðgerð-
um gegn verðhækkunum að sinni,
en samtökin myndu halda vöku sinni
og í sama streng tók Ásmundur Stef-
ánsson. Hann sagði að auðvitað væri
engin slík ákvörðun endanleg og
gæti þess vegna komið fram gegn
einhveijum öðrum vörum, en þeim
sem stjómvöld hefðu á sinni könnu,
ef það yrði metið skynsamlegt.
1-1,25% á næstu vikum. Þessi raun-
vaxtalækkun í bankakerfinu mun
einnig leiða til samsvarandi lækkun-
ar á raunvöxtum á ýmsum öðrum
sviðum, t.d. hjá lífeyrissjóðum.
Við þetta gæti raunvaxtabyrði
fjölskyldu með 1,5-2 m.kr. skuldir
lækkað mun allt að 15%, eða sem
nemur um 2 þús. kr. á mánuði.
Eftir þessa lækkun á stað-
greiðslusköttum og raunvöxtum
mun venjuleg tjölskylda hafa 6
þús. kr. meira til ráðstöfunar í
hverjum mánuði en hún hefiir nú.
Þannig munu þessar breytingar
styrkja grundvöll nýgerðra kjara-
samninga.
Auk þessara breytinga á tekju-
sköttum og raunvöxtum hefur ríkis-
stjórnin — í kjölfar viðræðna vð
BSRB og ASl — ákveðið eftirfarandi
breytingar á verði á mjólk, blýlausu
bensíni og lambakjöti:
3. Á morgun lækkar verð á mjólk
um 4 kr. hver lítri. Við þetta lækkar
verð á mjólkurlítra um 6%. Þessi
verðlækkun stafar af auknum niður-
greiðslum, sem að mestu verða fjár-
magnaðar úr ríkissjóði. Á næstu
mánuðum er fyrirhugað að endur-
skoða niðurgreiðslur á feitmeti.
4. Þá hefur verið ákveðið að
lækka verð á blýlausu bensíni um 2
kr. hver lítri. í þessu skyni verður
bensíngjald lækkað. Með þessari
ákvörðun er í reynd verið að flýta
áhrifum þeirrar verðlækkunar, sem
orðið hefur að undanfömu á erlend-
um mörkuðum.
Með þessari lækkun er jafnframt
rekið mið af umhverfissjónarmiðum,
þannig að dregið verði úr blýmengun
frá útblæstri bíla, en hún er án efa
oft yfir hættumörkum í helstu þétt-
býlisstöðum á íslandi. í nágranna-
löndum okkar er markvisst stefnt
að því að draga úr útblástursmengun
bfla. Til að auka notkun á blýlausu
bensíni er víða í nágrannalöndum
stefnt að því að hafa það allnokkru
ódýrara en bensín með blýi. Eftir
þessa breytingu verður blýlaust
bensín 4 kr. ódýrara á hvem lítra
en bensín með blýi.
5. Einnig hefur verið ákveðið að
bjóða á næstu 3-4 mánuðum sérunn-
ið lambakjöt á tilboðsverði. í þessu
felst, að kjöt í sérstökum umbúðum
verður selt á 20-25% lægra verði en
annað kjöt. Kjötið verður til sölu alls
staðar á landinu, þannig að verð-
lækkunin skili sér til allra lands-
manna. Kjötið verður niðursagað og
sérpakkað í neytendaumbúðir og selt
í hálfum skrokkum. Frá verða teknir
þeir hlutar, sem ekki nýtast nema í
sérvinnslu.
Á næstu mánuðum verður auk
fyrrgreindra atriða unnið að því í
samstarfí við verkalýðshreyfinguna
og neytendasamtökin að herða verð-
lagseftirlit í því skýni að halda aftur
af verðhækkunum eins og kostur er.
Sérstök áhersla verður í þessu sam-
bandi lögð á verðkannanir og verð-
samanburð til að efla verðskyn al-
mennings og stuðla að hagkvæmum
innkaupum og spamaði.“