Morgunblaðið - 17.11.1989, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 17: NÓVEMBER 1989
V ér einir vitum
Svar til Stefáns Svavarssonar vegna Seðlabankahússins
sem er ekki til í efnahagsreikningi bankans
eftirHelga
Magnússon
Stefán Svavarsson löggiltur end-
urskoðandi, lektor við Háskóla ís-
lands, endurskoðandi Seðlabanka ís-
lands, Landsvirkjunar og fleiri aðila
og formaður reikningsskilanefndar
Félags löggiltra endurskoðenda —
nú í rannsóknarleyfí í Bandaríkjun-
um — hefur sent Frjálsri verslun
tóninn vegna skrifa blaðsins um stór-
hýsi Seðlabankans við Kalkofnsveg
sem ekki er til í efnahagsreikningi
bankans.
Ég sem ritstjóri blaðsins tel óhjá-
kvæmilegt að svara Stefáni nokkrum
orðum, enda ,þótt mér leiðist að
standa í opinberu orðaskaki við hann,
því ég tel Stefán Svavarsson um
margt hinn ágætasta mann þó hon-
um verði á mistök eins og flestum
öðrum.
Okkar maður í Ameríku
Stefán heldur því fram að um-
íjöllun Fijálsrar verslunar sé byggð
á misskilningi og að blaðið hafi ko-
sið að ijalla um málið án þess að
ræða um það við þá sem því eru
kunnugir. Ljóst er að frétt blaðsins
er fráleitt byggð á misskilningi enda
er grein Stefáns órækt vitni þess.
Blaðamaður Frjálsrar verslunar
reyndi að bera frétt sína undir Stefán
og fá skoðun hans á því hvemig
hann gæti áritað ársreikning bank-
ans og talið hann gefa glögga mynd,
m.a. af efnahag hans, án þess að
telja sjálft Seðlabankahúsið með
eignum í efnahagsreikningi. En á
vinnustað Stefáns í Háskóla íslands
var blaðamanninum tjáð að Stefán
væri við nám og rannsóknir í
Ameríku og kæmi til starfa árið
1990. Ameríka er mikil álfa og við
gátum ómögulega farið að leita Stef-
án uppi þar til að fá ummæli hans
um málið. Og það var einnig sann-
færing okkar að enginn gæti svarað
fyrir álit Stefáns Svavarssonar nema
Stefán Svavarsson sjálfur.
Stefán velur að Qalla í Morgun-
blaðsgrein sinni meira um annað en
sjálft Seðlabankahúsið og reiknings-
skil Seðlabankans. Erfítt er að veij-
ast þeirri hugsun að tilgangurinn sé
að beina athyglinni frá aðalatriði
málsins sem er það hvort viðeigandi
sé að færa upp efnahagsreikning
bankans án þess að telja þessa miklu
fasteign með eins og hún sé ekki
til. Lektorinn eyðir miklu púðri í
styttuna af Ingólfi Amarsyni, Viðeyj-
arstofu, Bessastaði, Amarhvol og
afkomu þjóðþrifastofnanna eins og
Háskóla Islands og Landspítalans.
Borgin eignfærir fasteignir
Aðalröksemd Stefáns Svavarsson-
ar fyrir því að Seðlabankahúsið sé
ekki eignfært er sú að Seðlabankinn
sé ekki rekinn í hagnaðarskyni. Hann
nefnir nokkur dæmi um félög og
stofnanir sem séu ekki rekin með
hagnaðarmarkmiði og verður að líta
SEÐLABANKI ÍSLANDS
CENTRAL BANK OF ICELAND
ANNUAL REPORT 1988
Stefán Svavarsson leggur
áherslu á í skrifum sínum að
skýringar séu óaðskiljanlegur
hluti reikningsskila. En í enskri
útgáfu ársreiknings Seðlabank-
ans árið 1988 eru engar skýring-
ar.
Helgi Magnússon
„Því fer jQarri að um-
rædd reikningsskilaað-
ferð Seðlabankans geti
talist viðtekin hér á
landi.“
svo á að Stefán bendi á þær sem
dæmigerðar fyrir þær reikningsskila-
aðferðir sem hann telur góðar og
gildar í Seðlabankanum.
Hann kallar til vitnis knattspymu-
félögin KR og Fram og hann nefnir
sveitarfélögin. Því verðum við nú að
fá svar við eftirfarandi spumingu:
Hvemig haga íþróttafélög og sveitar-
félögin reikningsskilum sínum?
Sveinn Jónsson formaður KR tjáði
mér að reikningsskil félagsins væm
þannig að allar fjárfestingar væm
eignfærðar og endurmetnar með
hefðbundnum hætti. Þetta gildir
jafnt um fasteignir, framkvæmdir
við íþróttavelli og fjárfestingar í
skíðamannvirkjum í Skálafelli. Hann
kvað gjaldfærslu eigna óþekkta.
Samkvæmt ársreikningi Knatt-
spymufélagsins Vals em fasteignir
og önnur íþróttamannvirki eignfærð,
endurmetin og uppfærð með þeim
hætti sem þykir sjálfsagður í þjóð-
félaginu. Ársreikningurinn er undir-
ritaður af Þorsteini Haraldssyni
löggiltum endurskoðanda og Stefáni
Bergssyni löggiltum endurskoðanda.
Þessi tvö félög em talin dæmigerð
fyrir þau reikningsskil sem viðtekin
em innan íþróttahreyfmgarinnar.
Þar kannast menn ekki við Seðla-
bankagjaldfærslur á eignum og fjár-
festingum og menn gera sér far um
að sýna sem raunhæfasta eigna-,
skulda- og eiginijárstöðu í efnahags-
reikningi. Það er því næsta víst að
Stefán hefur verið heldur óheppinn
með dæmið sitt.
Bergur Tómasson löggiltur endur-
skoðandi, sem gegnir stöðu borga-
rendurskoðanda, tjáði mér að allar
fasteignir Reykjavíkurborgar væm
eignfærðar og kæmu fram í efna-
hagsreikningi borgarinnar. Endur-
bætur á Viðeyjarstofu sem Stefán
gerði að umtalsefni, em þar á meðal
eignfærðar. Sömu reikningsskilaað-
ferðir gilda einnig hjá öðmm sveitar-
félögum. Þau eignfæra fasteignir
sínar. Seðlabankagjaldfærslur á fas-
teignum era ekki tíðkaðar. Aftur
hefur Stefán því verið óheppinn með
dæmi!
Verður Seðlabankahúsið
selt?
Skylt er að geta þess að Stefán
segir að vera megi að borgin færi
fasteignir sínar að einhveiju marki
til eignar, og segir svo: „ .. .en það
þjónar í sjálfu sér engum sérstökum
tilgangi, nema sennilegt megi telja
að hún þurfi og ætli að selja tiltekn-
ar eignir sínar.“
Ef fyrirhuguð eða hugsanleg sala
eigna hjá stofnunum sem ekki em
reknar í hagnaðarskyni nægja, að
mati Stefáns, til eignfærslu fasteigna
þeirra, hlýtur að mega draga þá
ályktun af meðhöndlun hans á Seðla-
bankahúsinu, að útilokað sé að húsið
verði selt eða tekið til annarra nota.
Þeir sem fylgjast með þjóðfélags-
umræðunni vita að ýmis áhrifamikil
öfl hér á landi em engan veginn
sátt við það hvernig Seðlabankinn
hefur þróast. Oft er bent á að ekki
em nema rúm 30 ár síðan Seðlabank-
inn var skúffa í einu skrifborði hjá
Landsbankanum, eins og það er orð-
að í gamni og alvöru. Á þijátíu ámm
hefur hann breyst úr skúffu í stofnun
með 140 stöðugildi í vinnu á 7000
fermetra gólffleti. Margir áhrifa-
menn í íslenskum stjómmálum hafa
mikinn áhuga á að snúa þróun Seðla-
bankans við og færa hana til baka
í átt að skúffunni góðu. Sumir þess-
ara manna em fyrirferðarmiklir í
núverandi ríkisstjórn íslands og
þessa dagana em til umræðu tillögur
stjómvalda um að breyta hlutverki
Seðlabankans og setja hann undir
stjóm Hagstofunnar. Þá gæti Seðla-
bankahúsið orðið óþarft undir Seðla-
bankann. Hver veit nema ríkisstjóm
og Alþingi ákveði einn góðan veður-
dag að selja Seðlabankahúsið.
Stefán Svavarsson eða aðrir geta
ekki útilokað neitt í þessu efni og
því ætti röksemd hans sjálfs, um
eignfærslu á fasteignum Reykjavík-
urborgar sem hún þarf eða ætlar að
selja, að gilda jafnt um Seðlabankann
því auðvitað gæti til þess komið að
byggingin yrði seld. Það er ekkert
náttúmiögmál að starfsemi Seðla-
bankans verði í þessu húsi um alla
framtíð.
Engar skýringar í
enskri útgáfú
í Morgunblaðsgrein sinni hefur
Stefán Svavarsson þann háttinn á
að tala í miklum umvöndunartóni,
að hætti hinna alvitra. Þegar hann
fjallar um að getið sé um bygging-
una í skýringum með ársreikningi —
sem hann virðist telja boðlegt þó svo
hússins sé hvergi getið í sjálfum
efnahagsreikningnum — segir hann
orðrétt:
„Blaðamaðurinn kaus að halda því
fram, að bankinn léti í reikningsskil-
um sínum sem svo, að bankahúsið
væri ekki til. Þetta er rangt. Það er
venja að líta svo til, að ársreikningur
feli í sér ekki aðeins töluleg yfirlit
eins og rekstrar- og efnahagsreikn-
ing, heldur taki hann einnig til þeirra
skýringa, sem reikningunum fylgja.
Þar er greint frá mati á eignum
bankanns og skýringamar em óað-
skiljanlegur hluti reikningsskilanna.
Það er því rangt, að bankinn sé í
einhveijum feluleik með húsið sitt;
þar er á Kalkofnsvegi 1 og frá því
er skýrt í ársreikningi bankans, svo
sem hver sem er getur sannfærst
um, sem vill af yfirvegun kynna sér
málið. Niðurstaðan er því sú, að árs-
reikningur bankans er í samræmi við
góða reikningsskilavenju og hann
gefur auk þess glögga mynd af af-
komu og efnahag hans.“
En bíðum aðeins við.
Ársskýrsla Seðlabanka íslands er
gefin út prentuð á íslensku og ensku.
Eins og efni standa til er ensku útg-
áfunni væntanlega dreift til allra
helstu samskiptaaðila bankans víða
um heim og til annarra þeirra útlend-
inga sem vilja kynna sér Seðlaban-
kann og ársreikning hans. Meðal les-
enda reikningsskila bankans í útlönd-
um em fulltrúar þeirra erlendu við-
skiptabanka _sem eiga samskipti við
Seðlabanka Islands, auk þess vænt-
anlega Alþjóðabankinn, Alþjóða-
gjaldeyrissjóðurinn og OECD svo
einhveijir séu nefndir sem hljóta að
teljast mikilvægir í þessu sambandi.
„Skýringar eru óaðskiljanlegur
hluti reikningsskilanna," sagði Stef-
án Svavarsson í fyrrnefndri grein.
En engar skýringar eru með ensku
útgáfunni af ársreikningi Seðla-
banka íslands fyrir árið 1988, ein-
ungis rekstrar- og efnahagsreikning-
urinn — og svo vitaskuld áritun Stef-
15
Umfjöllun Frjálsrar verslunar um að Seðlabankahúsið sé ekki fært
til eignar í ársreikningi bankans hefúr vakið athygli og kveikt umræð-
ur um málið.
áns um að ársreikningurinn gefi
glögga mynd af afkomu og efnahag
bankans!
Em skýringar e.t.v. bara óaðskilj-
anlegur hluti reikningsskilanna á
máli innfæddra, að mati Stefáns
Svavarssonar? Em þessir samskipta-
aðilar í útlöndum einhvers konar
annars flokks lesendur reikningsskila
Seðlabanka íslands, að mati Stefáns
Svavarssonar? Við emm m.a. að tala
um Alþjóðabankann og Alþjóðagjald-
eyrissjóðinn.
Enn á ný virðist Stefán hafa verið
svona óheppinn með dæmi.
Umfjöllun Frjálsrar
verslunar var þörf
Eftir stendur að umfjöllun Frjálsr-
ar verslunar var hreint ekki á mis-
skilningi byggð. Víst er að stofnanir,
félög og fyrirtæki hér á landi sem
ekki em rekin í hagnaðarskyni hafa
fráleitt tekið upp þær reikningsskila-
aðferðir, sem_ Stefán telur boðlegar
í Seðlabanka íslands, varðandi gjald-
færslu fasteigna og annarra verð-
mætra varanlegra rekstrarfjármuna.
Sveitarfélögin og íþróttahreyfingin
em m.a. til vitnis um það.
Því fer fjarri að umrædd reikn-
ingsskilaaðferð Seðlabankans geti
talist viðtekin hér á landi.
Á því leikur enginn vafí að brýnt
er að samræma vinnubrögð á þessu
svíði þannig að fólki reynist auðveld-
ara að skilja innihald ársreikninga
fyrirtækja og stofnana.
Umfjöllun Fijálsrar verslunar um
Seðlabankahúsið hefur vakið athygli
og leitt til umræðu sem vonandi verð-
ur til þess að hraða nauðsynlegri
samræmingu vinnubragða.
Hver er óskeikull?
Það er aldrei til góðs þegar sér-
fræðingar verða svo sérhæfðir að
þeir hætta að skynja umhverfi sitt.
Það er þeim heldur ekki til framdrátt-
ar þegar þeir falla í þá gryfju að
tala niður til fólks — það getur hitt
þá illa, sérstaklega ef þeim verða á
mistök, því enginn er óskeikull nema
páfinn í Róm.
Það er von mín að Stefán Svav-
arsson geri átak-í að átta sig betur
á því sem er að gerast í kringum
hann, rækti með sér hæfileikann til
að skynja umhverfið og gæti þess
að lokast ekki af í fílabeinstumi sér-
hæfninnar. Sérfræðingar em nauð-
synlegir en þeir mega ekki sérhæfast
frá raunvemleikanum, en skemmti-
leg skilgreining á sérfræðingi segir
að sérfræðingur sé maður sem viti
meira og meira um minna og minna
— og endi með því að vita heilmikið
um ekki neitt.
Höfundur er ritstjóri Ftjáisrar
verslunar.
■ HIN ÁRLEGU jólakort kvenn-
félagsins Hringsins í Hafnarfirði
em komin á markaðinn. Allur ágóði
sölunnar .rennur til líknarmála.
Kortin eru í í tveimur útgáfum,
blárri útgáfu og rauðri. Hönnuður
er frú Guðrún Geirsdóttir.
■ MERKJASENDINGAR sem
komu frá radarstöðinni á Bolafjalli
við ísaQarðardjúp á neyðartíðni
flugvéla vom ekki miðaðar út af
hópi skipa, eins og skilja mátti af
frétt Morgunblaðsins, heldur af
slysavarnarbátnum Daníel Sig-
mundssyni frá Isafirði. Að sögn
Jóhanns Ólafssonar rekstrarstjóra
bátsins liðu um 40 mínútur frá því
að kall kom, þar til áhöfn bátsins
hafði staðsett sendingarnar á Bola-
flalli. Jóhann segir að báturinn sé
einn örfárra íslenskra skipa sem
hefur búnað til að miða slíkar send-
ingar sem þessar.
íslenskur ferðamanna-
hópur í Buenos Aires
Morgunblaðinu hefur borist
eftirfarandi frá Ingólfi Guð-
brandssyni, sem staddur er í
Bueonos Aires með íslenskan
ferðamannahóp:
Fyrir rúmri viku stóðum við i
2500 metra hæð í hlíðum Andes-
Qalla og horfðum i síðustu byggð
inkanna í Perú, Macchu Picchu,
eftir að hafa gist borgina Cuzco,
sem eitt sinn var höfuðborg hins
Nýja heims, og séð fortíð, ný-
lendutímann og nútíð mætast í
höfuðborginni Líma, þar sem við
dvöldumst í góðu yfirlæti á
Sheraton-hótelinu.
Síðustu 5 dagana hefur Buen-
os Aires brosað við okkur, fyrsta
ferðamannahópnum frá Islandi.
Fólk er heillað af borginni, bygg-
ingum, matnum og mannlífi í
þessari höfuðborg menningar á
suðurhelmingi jarðar. I dag hefst
ferðin til norðurs á ný með stansi
við stærstu fossa veraldar, Igu-
azu. Um helmingur hópsins legg-
ur lykkju á leið sína og svífur
upp á Sykurtoppinn í Rio de Ja-
neiro, þar sem dvalist verður í 2
daga. Við hittumst síðan öll 94
að tölu í höfuðborg Venezúela,
Caracas, áður en við „förum í
fríið“ á karbabísku eyjunni
Margarita og hvílum okkur til
mánaðamóta á nýju Hilton-hót-
eli.
Ferðin hefur að öllu leyti geng-
ið að óskum og öllum líður vel.
Sendum Veraldarkveðjur úr
sól og hita á Suðurhveli.