Morgunblaðið - 17.11.1989, Blaðsíða 22

ú
Rajiv Gandhi
■ KONGRESSFLOKKUR
Rajivs Gandhis forsætisráðherra
mun bíða ósigur í þingkosningunum
í Indlandi í næstu viku, ef marka
má skoðanakönnun óháða blaðsins
Sunday Magazine. Könnunin segir
líklegast að flokkurinn fái 215 -
240 þingsæti en til að halda meiri-
hluta þarf hann að fá a.m.k. 273
sæti af 545 á þinginu. Nýr flokkur
í Indlandi, Tækifærissinnaflokk-
urinn, reynir að höfða til kjósenda
með því að hæðast beisklega að
stjórnmálalífi Indveija. Hann segist
vilja stuðla að trúarbragðaátökum
og stéttaskiptingu, segir ráðamenn
eiga að hygla ættingjum sínum og
stela opinberu fé. Lýst er yfir dygg-
um stuðningi við ættarveldi en Rajiv
Gandhi er þriðji maðurinn af sömu
ætt sem gegnir embætti forsætis-
ráðherra. „Tækifærissinnaflokkur-
inn styður eingöngu þá sem eru
hrifnir af óspektum,“ segir m.a. í
stefnuskrá flokksins.
■ SPRENGING eyðilagði fjóra
km af gasleiðslu við borgina Norílsk
í norðurhluta Síberíu á fimmtudag,
að sögn ÍVlSS-fréttastofunnar sov-
ésku. Vinna í námum og málm-
verksmiðju á svæðinu stöðvaðist að
mestu en enginn mun hafa slasast.
Talið er ástæðan fyrir óhappinu
hafi verið sú að hitastig féll skyndi-
lega úr 7 gráðu frosti niður í 42
gráður á Selsíus. í júní týndu um
600 manns lífi er gassprenging olli
eldsvoða í tveim járnbrautarlestum
skammt frá borginni Ufa í Úralijöll-
um. Einnig varð sprenging í olíu-
og gasleiðslu nálægt Tobolsk í októ-
ber en enginn slasaðist. •
Æstir stuðningsmenn klerka-
stjórnarinnar á fundi í Teheran.
■ KLERKASTJÓRNIN í íran
lét taka fjölda pólitískra andstæð-
inga sinna úr hópi fanga af lífi
vorið 1988, að sögn höfunda skýrslu
um mannréttindi í íran sem gerð
var á vegum Sameinuðu þjóðanna.
Fulltrúi SÞ, Reynaldo Galindo
Pohl, er stjórnaði • rannsókninni,
segir klerkastjórnina ótvírætt hafa
brotið gegn samþykktum samtak-
anna um mannréttindamál og
haldi uppteknum hætti. Ekki er
getið um tölu fólksins á síðasta
ári. Hins vegar er sagt að meðal
þeirra 900, er klerkastjórnin viður-
kennir að hafa líflátið á fyrri hluta
þessa árs, hafi sannanlega verið
margir pólitískir fangar. íranska
klerkastjórnin segir að flestir
dauðadómarnir hafi verið vegna
fíknielhabrota en lengi hafa verið
á kreiki grunsemdir um að fíkni-
efnabrotin væru notuð sem skálka-
skjól til að klekkja á pólitískum
andstæðingum.
■ FLOKKSLEIÐTOGANUM í
Sovét-Moldavíu, Semjon Grossu,
var vikið frá í gær. Um síðustu
helgi slösuðust um 200 manns í
höfuðborginni Kíshínjov er átök
urðu milli lögreglu og fólks sem
krafðist þess að 20 menn, er trufl-
uðu hátíðarhöld vegna afmælis
rússnesku byltingárinnar 7. nóvem-
ber síðastliðinn, yrðu látnir lausir
úr fangelsi. 771SS-fréttastofan
sagði að við störfum Grossu hefði
tekið Pjotr Lútsínskíj sem verið
hefur næst-æðsti maður kommúni-
staflokksins í Tadzhíkistan frá
1986. Stjórnvöld hafa kennt Al-
þýðufylkingu Moldavíumanna um
óeirðirnar.
MORGUflÖlAÐÍÐ FÖSTÚdÁGUR Í7. ÚÓVEMBER Í989
E1 Salvador;
Stjórnin haftiar til-
lögu utn vopnahlé
San Salvador. Reuter.
BARDAGAR milli stjórnarhermanna og vinstrisinnaðra skæruliða
héldu áfram í höfuðborg E1 Salvador í gær, fímmta daginn í röð.
Stjórn Iandsins hafiiaði tillögu Rauða krossins um að samið yrði um
vopnahlé og starfsmönnum stofnunarinnar var fyrirskipað að halda
sig utan átakasvæðanna þar sem ekki væri hægt að tryggja öryggi
þeirra. Sex jesúítar og tvær konur voru myrt í háskóla í borginni.
Engar upplýsingar bárust um
mannfall í gær en tugir óbreyttra
borgara hafa beðið bana og þúsund-
ir eru í hættu á átakasvæðunum
frá því á laugárdag. Þúsundir
manna hafa flúið borgina.
Bandaríkin:
Minnsti við-
skiptahalli í
rúm flögur ár
Washington. Reuter.
Viðskiptahallinn í Banda-
ríkjunum minnkaði um 21%
í september niður í 7,94
milljarða dala og hefúr aldr-
ei verið jafn lítill í íjögur og
'hálft ár.
Útflutningurinn jókst um
1,9% í 31,14 milljarða dala og
hefur ekki verið jafn mikill frá
því í júní. Stóraukinn útflutn-
ingur á flugvélum réð þar
mestu, að sögn bandaríska við-
skiptaráðuneytisins. Innflutn-
ingurinn minnkaði um 3,9% í
39,08 milljarða.
Hallinn var mun minni en
spáð hafði verið og hefur aldr-
ei verið jafn lítill frá því í des-
ember áríð 1984 er hann var
6,79 milljarðar dala.
Vopnaðir menn fóru í háskóla í
San Salvador í gærmorgun og
myrtu sex jesúíta, flesta frá Spáni,
og tvær konur sem störfuðu í háskó-
lanum. Ekki var vitað hveijir stóðu
að morðunum. Böndin berast þó að
hægrisinnuðum stjórnmálamönnum
og herforingjum, sem höfðu veist
harkalega að jesúítunum og sakað
þá um stuðning við skæruliðana.
Reuter
19 marnis farast af völdum skýstrokks
Óvenju öflugur skýstrokkur fór yfir norðurhluta Alabama-ríkis í Banda-
ríkjunum á miðvikudagskvöld og er vitað um 19 dauðsföll og minnst
300 slasaða af völdum óveðursins. Hluti íbúðarblokkar hrundi og skóli
skemmdist mikið er strokkurinn fór yfir borgina Huntsville sem hefur
um 150 þúsund íbúa. Þjóðvarðliðar hafa verið sendir til svæðisins til
aðstoðar lögregluyfirvöldum. Á myndinni sjást bílar sem strokkurinn
hefur staflað upp eins og rekavið. Skemmdir urðu af völdum óveðurs
víðar í suðaustur-hluta Bandaríkjanna.
Bush um leiðtogafimdinn við strönd Möltu:
Engar ákvarðanir verða
teknar um framtíð Evrópu
Washington. Reuter.
GEORGE Bush Bandaríkjaforseti sagði í gær að markmið viðræðna
hans og Míkhaíls Gorbotsjovs Sovétforseta við strönd Möltu 2. og 3.
desember væri ekki að taka ákvarðanir um framtíð Evrópu. Hann
kvaðst þó ætla að nota tækifærið til að flýta fyrir lýðræðisþróun í
Austur-Evrópu. /
„Við efnum ekki til fundarins til
að semja um framtíð Evrópu," sagði
Bush. Ymsir Evrópubúar hafa óttast
að í ráði sé að ákveða framtíðarskip-
an Evrópu á fundinum líkt og gert
var á leiðtogafundinum í Jöltu eftir
heimsstyrjöldina síðari. Ástæðan
fyrir þessum áhyggjum er að
Gennadí Gerasímov, talsmaður sov-
éska utanríkisráðuneytisins, hafði
sagt „frá Jöltu til Möltu“ er hann
fyallaði um fund Bush og Gor-
batsjovs.
„Þjóðirnar í Austur-Evrópu eru
farnar að tjá sig sjálfar um framtíð-
ina. Þær krefjast lýðræðis, prent-
og skoðanafrelsis og réttar til að
velja eigin leiðtoga," bætti Bush við.
„Ég ætla að leggja mitt af mörkum
til að örva þessa umbóta- og lýðræð-
isþróun."
„Við erum svo sannarlega stolt
af stjórnkerfi okkar og því sem það
hefur gefið okkur. Við téljum að
öllum þjóðum sé fyrir bestu að taka
það til fyrirmyndar en við reynum
ekki að þrör.gva því á þessar þjóð-
ir,“ sagði forsetinn þegar hann var
spurður um þá yfirlýsingu Gor-
batsjovs á þriðjudag að Vesturlöndin
ættu ekki að reyna að „flytja kapital-
ismann út“ til Austur-Evrópu.
Ungverjar og Pólverjar óska eftir aðild að Evrópuráðinu:
Áhugi Austur-Evrópuríkj-
anna mjög ánægiulegur
- segir Ragnhildur Helgadóttir, for-
maður íslensku sendineftidarinnar
UNGVERJAR og Pólveijar hafa, fyrstir aöildarríkja Varsjár-
bandalagsins, óskað eftir aðild að Evrópuráðinu. Að sögn Reut-
ers-fréttastofiinnar er talið hugsanlegt að umsókn Ungveija verði
formlega samþykkt innan 12 mánaða eftir að lýðræðislegar þing-
kosningar hafa farið lram í landinu. Ragnhildur Helgadóttir, for-
maður sendinefhdar Islands hjá Evrópuráðinu, sagði í samtali við
Morgunblaðið í gær að áhugi ríkja i Austur-Evrópu á aðild væri
sérlega ánægjuleg þróun og sagði að sú stefna sem mörkuð hefði
verið varðandi aukin samskipti við ríki Austur-Evrópu markaði
þáttaskil í sögu ráðsins.
Gyula Horn, utanríkisráðherra
Ungveijalands, sagði í ræðu er
hann flutti í Strasborg í gær að
Ungveijar þyrftu að eiga aðild að
evrópskum stofnunum ætluðu þeir
sér einhvern hlut í samfélagi Evr-
ópuþjóða. Krzysztof Skubiszew-
ski, utanríkisráðherra Póllands,
sagði á fundi með þingmanna-
nefnd ráðsins að hann vonaðist
til þess að stjórnvöld þar í landi
gætu uppfyllt skilyrði þau sem
sett eru um stjómarfar þannig
að Pólveijar gætu gerst fullgildir
aðilar að ráðinu. Talsmenn Evróp-
uráðsins hafa sagt að Ungveijar
geti aðeins gerst aðilar eftir að
fram hafa farið lýðræðislegar
kosningar í landinu. Sagði ónefnd-
ur embættismaður í gær að hugs-
anlegt væri að Ungveijaland yrði
orðinn fullgildur aðili að ári.
Stjórnvöld þar hafa heitið kosn-
ingum í júní á næstá ári.
23 lýðræðisríki, þ.á m. Islend-
ingar eiga nú aðild að Evrópuráð-
inu sem sett var á stofn árið 1949.
Að undanförnu hefur ráðið mjög
beitt sér fyrir því að treysta sam-
skiptin við stjórnvöld í þeim
ríkjum Austur-Evrópu sem komið
hafa á stjórnmálaumbótum og
auknu lýðræði. „Mér virðist það
afar jákvætt að Austur-Evrópu-
þjóðir ýmsar sýna mikinn áhuga
á að taka þátt í þessu lýðræðis-
samstarfi sem hér fer fram,“ sagði
Ragnhildur Helgadóttir, formaður
sendinefndar íslands hjá Evrópur-
áðinu í samtali við Morgunblaðið
í gær er hún sat nefndarfundi í
Strasborg. „Ungverski utanríkis-
ráðherrann tók fram að þeir
myndi leita sérfræðilegra ráða um
það hvaða atriði í löggjöf sinni
ungversk stjórnvöld þyrftu að
laga til að geta orðið aðilar að
Mannréttindasáttmála Evrópu."
Sagði Ragnhildur að það gilti um
öll lönd að til þess að verða reglu-
Reuter
Budimír Longar, utanríkisráðherra Júgóslavíu (t.v.), ásamt Gyula
Horn, utanríkisráðherra Ungveijalands, og Krzysztof Skubies-
zewski, utanríkisráðherra Póllands, í Strasborg í gær en hugsan-
legt er talið að þessi þijú ríki verði fullgildir aðilar að Evrópuráð-
inu I fyllingu tímans.
legir aðilar í ráðinu þyrfti löggjöf
og stjórnarfar viðkomandi lands
að vera með þeim hætti að það
samrýmdist þeim grundvallar-
hugmyndum um lýðræði, skipt-
ingu ríkisvaldsins og mannréttindi
sem Evrópuráðið væri reist á.
„Utanríkisráðherrar Póllands og
Ungveijalands sogðu að allt væru
• þetta atriði sem þeir væru að
vinna að,“ sagði Ragnhildur
Helgadóttir og bætti við að hugs-
anlegt væri að Pólland yrði næsta
aðildarríki ráðsins.
Ragnhildur sagði að síðasti for-
seti ráðsins og fyrrverandi fram-
kvæmdastjóri þess hefðu beitt sér
mjög fyrir auknum samskiptum
við ríki Austur-Evrópu í því aug-
namiði að auðvelda þeim að stíga
skref til lýðræðis. Hefði ríkjum
þessum verið boðið að senda
áheyrnarfulltrúa á þing ráðsins
nú í haust. Réttmæti þessarar
stefnu hefði þegar sannast en
breyting þessi markaði að sönnu
þáttaskil í sögu ráðsins.