Morgunblaðið - 06.12.1989, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 6. DESEMBER 1989
Frakkland:
Þjóðarfylkingin vinn-
ur á vegna trúardeilna
Trier. Frá Steingrími Sigurgeirssyni, fréttaritara Morgunblaösins.
ÞINGMAÐUR frá Þjóðarfylkingu
hægri öfgamannsins Jean-Marie
Le Pens á nú aftur sæti á franska
þinginu eftir að frambjóðandi
flokksins sigraði í aukakosningum
í borginni Dreux á sunnudag.
■ NEW YORK - Grænfriðungar
segja að bandarísk herskip hafi
siglt á skip þeirra er áhöfn þess
var að reyna að koma í veg fyrir
tilraunir með eldflaugar af gerðinni
Trident II við Canaveral-höfða í
Florída á mánudag. Þeir segja að
leki hafi komið á skipið á nokkrum
stöðum.en ekki sé hætta á að það
sökkvi. Talsmenn Bandaríkjahers
vísa þessum staðhæfingum á bug
og segja að tvö herskip hafi siglt
beggja megin við skipið og fylgt
því út fyrir tilraunasvæðið. Tilraun-
imar hafi tekist með ágætum.
■ MOSKVU - Slökkviliðsmenn
réðu í gærmorgun niðurlögum elds
sem logað hafði i tvo daga í olíu-
hreinsunarstöð á strönd Svarta-
hafs í Sovétríkjunum. Sovéska sjón-
varpið skýrði frá því að eldurinn
hefði kviknað í stórum tanki og
síðan breiðst út. Ferðamannamið-
stöð og nokkrar verslanir skemmd-
ust og voru íbúar í grenndinni flutt-
ir á brott en enginn varð fyrir
meiðslum.
Douglas
Wagner
Frambjóðandi fylkingarinnar,
Marie-France Stirbois, hlaut rúm-
lega sextíu prósent atkvæða, og
vann þar með stórsigur á fram-
bjóðanda hinna tveggja „hóf-
sömu“ hægriflokka, RPR og UDF,
sem myndað höfðu með sér kosn-
ingabandalag. I Marseille tókust
frambjóðendur sömu flokka á en
þar vann frambjóðandi RPR-UDF
sigur.
Þjóðarfylkingin hefur tekið mik-
inn þátt í umræðum um málefni
múslímskra innflytjenda í Frakkl-
andi á undanförnum vikum í kjölfar
deilna um hvort leyfa eigi stúlkum
sem játa múhameðstrú að bera
slæður í skólum landsins. Kröfur
múslíma um að reistar verði fleiri
moskur, starfrækt verði sérstök
sláturhús fyrir þá og jafnvel að
ríkisskólar verði nýttir fyrir kennslu
í trúfræðum þeirra á sunnudögum,
■ HOLLYWOOD - Kvikmynda-
fyrirtækið Wamer Brothers hyggst
framleiða kvikmynd um Lech Wal-
esa, leiðtoga Samstöðu í Póllandi.
Enginn hefur enn verið beðinn um
að leika Walesa en kvikmyndasér-
fræðingar telja að leikaramir Mich-
ael Douglas og Robert Wagner
komi einna helst til álita. Tökur
hefjast á næsta ári.
■ BONN - Atvinnulausum í
Vestur-Þýskalandi fjölgaði nokkuð
í nóvember vegna straums Austur-
Þjóðveija til landsins, að því er vest-
ur-þýska stjórnin skýrði frá í gær.
Um 1,95 milljónir eru nú atvinnu-
‘ lausir í landinu, eða 7,6% af vinnu-
færum mönnum (7,3% í október).
Atvinnuleysið hefur þó aldrei verið
jafn lítið í nóvembermánuði frá því
árið 1981.
■ MELILLA - Dómstóll í Mal-
aga á Spáni úrskurðaði í gær að
endurtaka bæri þingkosningar í
Melilla-héraði í Spænsku Norður-
Afríku og missir Sósíalistaflokkur
Felipe Gonzales forsætisráðherra
eina sætið sem héraðið hefur á
spænska þinginu. Úrskurðað hafði
verið að kjósa bæri að nýju í tveim-
ur öðrum héruðum, Murcia og
Pontevedra. Alls eru nú 22 þing-
sæti laus, þar af fjögur vegna þess
að baskneskir þingmenn hafa neit-
að að sveija stjómarskránni holl-
ustueið. Þingmeirihluti Sósíalista-
flokksins er nú 166 atkvæði gegn
162, var 176 gegn 174 samkvæmt
talningunni í október.
Flug innan EB:
Samkeppnin
eykst og far-
gjöld lækka
Brussel. Reuter.
SAMKEPPNI eykst og boðið verð-
ur upp á lægri fargjöld í áætlunar-
flugi á milli aðildarríkja Evrópu-
bandalagsins (EB) eftir árið 1992,
að því er Leon Brittan, sem fer
með samkeppnismál í fram-
kvæmdastjórn bandalagsins,
sagði í gær.
„Okkur hefur orðið verulega
ágengt í átt til aukins fijálsræðis í
flugsamgöngum,“ sagði Brittan á
blaðamannafundi. Samgöngumála-
ráðherrar EB-ríkjanna höfðu fallist
á umdeilda áætlun, þar sem gert er
ráð fyrir því að aðeins þurfi sam-
þykki yfirvalda í öðru landinu fyrir
áætlunarflugi 4 milli tveggja EB-
ríkja. Nú þurfa yfirvöld beggja land-
anna að samþykkja flugið.
eiga lítinn hljómgrunn meðal al-
mennings.
Er litið svo á að úrslitin í Dreux
og Marseille séu til marks um að
margir kjósendur Sósíalistaflokks-
ins vilji refsa flokknum fyrir
tvístígandi afstöðu í slæðumálinu
en múslímar eru mjög fjölmennir í
báðúm þessum kjördæmum. Höfðu
sósíalistar og kommúnistar hvatt
stuðningsmennn sína til þess að
greiða frambjóðendum RPR-UDF
atkvæði sitt til að komast hjá því
að Þjóðarfylkingin ynni sigur. For-
ystumaður Sósíalistaflokksins í
Dreux gekk hins vegar gegn vilja
flokks síns og hvatti sósíalista til
að greiða ekki atkvæði.
Reuter
Hraðametí Frakklandi
Franskar hraðlestir, svonefndar TGV-lestir, sjást hér á Gare de Mont-
parnasse-stöðinni í París. Ein þeirra sló í gær hraðamet þýskrar til-
raunalestar sem var 409,9 km á klukkustund, og náði hvorki meira
né minna en 480 km hraða. Tveir hreyflar eru í frönsku lestinni. Frakk-
ar reyna nú að selja þessa gerð til ýmissa landa, þ. á m. Kanada,
Bandaríkjanna og Suður-Kóreu.
Mitterrand og
Gorbatsjov:
Ræða um
framtíð
Evrópu
París. Reuter.
FRANCOIS Mitterrand, forseti
Frakklands, og Mikhaíl Gorbatsj-
ov, forseti Sovétríkjanna, munu
ræðast við í dag í Kíev, höfúðstað
Úkraínu, og verður það efst á
baugi hvernig koma megi í veg
fyrir óstöðugleika í kjölfar ólg-
unnar í Austur-Evrópu.
„Framtíð Evrópu, afvopnunarmál,
Evrópubandalagið, hugsanleg sam-
eining Þýskalands og lýðræðisþró-
unin í Austur-Evrópu verða um-
ræðuefnin," sagði Hubert Vedrine,
talsmaður Mitterrands, en á föstu-
dag verður Frakklandsforseti í for-
sæti á tveggja daga fundi EB-leið-
toganna í Strassborg. Þá lýkur miss-
erislangri forystu Frakka í EB og
Mitterrand vill ekki skilja við hana
án þess samþykkt verði að hraða
samruna Evrópuríkjanna.
Vedrine sagði, að eitt aðalum-
ræðuefnið yrði hvernig treysta
mætti stöðugleika í Evrópu í ljósi
þeirra miklu breytinga, sem nú ættu
sér stað í Austur-Evrópu, og koma
í veg fyrir, að sjálfsögð ósk almenn-
ings þar um lýðræði leiddi til upp-
lausnar.
Gerast Norðmenn aðilar
að evrópska myntkerfinu?
Vilja auka stöðugleika og bæta starfsskilyrði fyrirtækja
Financial Times.
NORÐMENN munu hugsanlega gerast þátttakendur í evrópska
myntkerfinu (EMS) þótt önnur aðildarríki Fríverslunarbandalags
Evrópu, EFTA, ákveði að standa utan við það.
Gengi norsku krónunnar hefur
verið nokkuð stöðugt síðan það var
fellt á árinu 1986 en samt hefur
árlega komið til nokkurrar ókyrrðar
vegna vangaveltna og ótta manna
við nýja gengisfellingu. í skýrslu,
sem þingnefnd um gjaldeyris- og
peningamál skilaði af sér í fyrra,
segir, að með aðild að EMS yrði
komið betur í veg fyrir spákaup-
mennsku en með þeirri aðferð, sem
nú er viðhöfð, en hún er sú að miða
gengið við meðalgengið í 14 helstu
viðskiptalöndum Norðmanna. Á
hún að tryggja, að gengisbreytingar
verði ekki umfram 5%.
Norska stjórnin vinnur formlega
að þessum málum í samstarfi við
önnur EFTA-ríki en nýlegar við-
ræður hennar við sænsku stjórnina
sýna, að henni er full alvara með
að tengjast EMS. Hafa Norðmenn
mikinn áhuga á, að Svíar verði þeim
samferða í þessu efni þótt hingað
til hafi það verið stefnan að bíða
eftir afstöðu Breta til EMS og fulln-
aðarútfærslu á framkvæmdinni.
Arne Skauge, fjármálaráðherra
Noregs, segir, að nú sé rétti tíminn
til að ræða við embættismenn Evr-
ópubandalagsins (EB) og stjómvöld
í EFTA-ríkjunum um nánari teng-
ingu gjaldmiðlanna. „Það væri í
samræmi við meirihlutaálit fjár-
hagsnefndar Stórþingsins, sem
fram kom við umræðu um fjárlög
næsta árs. Aðild að evrópska mynt-
kerfinu (EMS) yrði til að auka á
stöðugleika og bæta starfsskilyrði
norskra fyrirtækja,“ sagði Skauge.
Norðmenn voru aðilar að forvera
EMS, Basel-samþykktinni 1972,
sem kölluð var „Snákurinn“ og
gerði ráð fyrir, að vægi gjaldmiðl-
anna innbyrðis breyttist mest um
2,25%. Að því stóðu sex stofnríki
EB og að auki Bretar, Danir, írar
og Norðmenn.
Til að auka tiltrú á stöðugleika
krónunnar ákváðu Norðmenn fyrr
á þessu ári að minnka hömlur á
fjármagnshreyfingum með því að
leyfa útlendingum að fjárfesta í
norskum hlutabréfum og einnig að
selja verð- og hlutabréf á norskum
markaði.
Get stundum ekki stillt mig
um að angra vinstrisinnana
— segir þingmaðurinn og ritstjór-
inn Oli Breckmann frá Færeyjum
EINN af umdeildustu stjómmálamönnum í Færeyjum, Óli Breckmann,
er staddur hér á landi til að kynna sér islensk dagblöð og rekstur
þeirra en Breckmann er ritstjóri Dagblaðsins, málgagns Fólkaflokks-
ins. Hann er jaftiframt þingmaður á færeyska lögþinginu og annar
tveggja fulltrúa Færeyinga á danska þjóðþinginu. Þar hefúr Breck-
mann oftast tekið afstöðu með íhaldsmönnum en situr þó ekki í þing-
flokki þeirra og greiðir yfirleitt ekki atkvæði nema í málum sem koma
Færeyingum við. Hann gerir undantekningu ef hægristjóm Pouls
Schliiters er í hættu. Þingsetan í Kaupmannahöfn kostar mikil ferða-
lög og því í mörg hom að líta hjá Breckmann sem stundum heftir
sparað danska ríkinu mikil fjárútlát með því að styðja aðhaldsaðgerð-
ir Schliiters.
Það hefur ekki ríkt lognmolla um
Óla Breckmann þau 15 ár sem hann
hefur setið á lögþinginu og hann
hefur oft verið sakaður um að fylgja
hægri-ofstækisstefnu í blaði sínu. í
samtali við Morgunblaðið segist
hann vera mesti friðsemdararmaður
en geti stundum ekki stillt sig um
að angra sannheilaga vinstrisinna.
„Það eru gefin út átta blöð í
Færeyjum," segir hann, „þar af tvö
sem koma út daglega. Þeirra helst
er Dimmalætting, elsta blaðið og
með flestar auglýsingarnar, það
kemur út í rúmlega 11.000 eintök-
um en alls eru um 15.000 heimili
í Færeyjum svo að þetta er stærsta
blað í heimi, miðað við fólksfjölda!
Ég efast um að flokksmálgagnið í
Albaníu slái því við. Þá eru það
Dagblaðið og Sósíalurin; upplag
þeirra beggja er um 5.000. Dimm-
alætting er blað sem á flokk, þ.e.
Sambandsflokkinn, en jafnaðar-
menn gefa út Sósíalurin og Fólka-
flokkurinn, systurflokkur Sjálf-
stæðisflokksins ykkar, á Dagblaðið.
Síðastliðið vor brann hús Dagblaðs-
ins til kaldra kola með prentvélum
og öllu saman og lögreglunni hefur
ekki tekist að upplýsa eldsupptök
enn þá. En við erum að láta byggja
nýtt hús og því enginn bilbugur á
okkur.
Ekki má gleyma ríkisfjölmiðlun-
'um; útvarpinu og sjónvarpinu en
við erum ekki enn búin af aflétta
ríkiseinokun á þessum sviðum.
Einkaaðilar mega sem sagt útvarpa
eða sjónvarpa frá Noregi eða Hjalt-
landi til Færeyinga en ekki frá
Færeyjum til Færeyinga! Stjóm-
málamenn eiga það til að beijast
gegn einokuninni í stjómarand-
stöðu en það sljákkar í þeim þegar
þeir eru sjálfir sestir í ráðherrastól-
ana. Þá fara kurteisir sjónvarps-
spyrlar afar mjúkum höndum um
tignarmennið og báðir aðilar em
allt í einu ósköp sáttir við einokun-
ina, hún er svo þægileg. Ráðamenn
gleyma frelsisbaráttunni og hvatn-
ingum sköllóttra ritstjórablóka sem
basla við að láta enda ná saman á
flokksblaðinu svo að það er langt
í land enn þá. Annars er nú verið
að setja upp endurvarpsstöð fyrir
erlendar sjónvarpsstöðvar í Þórs-
höfn og Nólsey og þá getur fólk
séð BBC og fleiri stöðvar.“
Allt fyrir umhverfið
Eftir síðustu kosningar er Fólka-
flokkurinn stærsti flokkur í Færeyj-
um. Breckmann segir helsta verk-
efnið vera að moka flórinn eftir
óráðsíu fyrri ára en skuldir landsins
em þær hæstu í heimi miðað við
íbúafjölda. Hann segir Þjóðveldis-
flokkinn, sem samsvarar Alþýðu-
bandalaginu á íslandi, nú vera