Morgunblaðið - 21.12.1989, Blaðsíða 12

Hðni ALEXANDIW AUGLÝSlNGASTOfA
I
12
e8ei aaaM383Q ,is huoaqutmmr aiaAjanuojíOK
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 21. DESEMBER 1989

VISA
Hrópað í eyðimörkinni
Bækur
Dags. 18.12.1989
NR. 102
VAKORT
Númer eftirlýstra korta
4548 9000 0028 0984
4507 4500 0006 7063
4548 9000 0019 5166
4507 4200 0002 9009
4548 9000 0027 8186
4548 9000 0024 6738
4507 4500 0009 3267
4507 4400 0001 7234
Afgreiðslufólk vinsamlegast takið ofangreind kort
úr umferð og sendið VISA íslandi sundurklippt.
VERÐLAUN kr. 5000,-
fyrir að klófesta kort og vísa á vágest.
ViSA ÍSLAND
Björn Bjarnason
BRYNJÓLFUR BJARNASON
pólitísk ævisaga.
Viðtöl Einars • Ólafssonar ásamt
inngangi.
Utgefandi: Mál og menning,
Reykjavík 1989.
171 bls., inyndir.
„Jafnvel þótt þær stundir geti
komið, að okkur finnist við vera eins
og rödd hrópandans í eyðimörkinni,
megum við ekki gefast upp. Þegar
maður leiðir hugann að þeim voða,
sem yfir vofir af völdum kapítal-
ismans, þá dyjst engum að við værum
að svíkjast undan miklum skyldum,
ef við gerðum það.“ Þannig kemst
Brynjólfur Bjarnason að orði í við-
tali við Einar Ólafsson rithöfund í
þessari bók. Er bókin byggð á út-
varpsamtölum þeirra skoðanabræð-
ranna í útvarpi Rót 1988 og þar eru
ræður Brynjólfs við ýmis tækifæri
og ítarlegur inngangur Einars.
Brynjólfur er kynntur lesandanum
sem einn helsti foringi íslenskra só-
síalista á þessari öld og er það sann-
mæli. Hann andaðist 16. apríl áþessu
ári, tæplega 91 árs gamall. Hélt
hann andlegum styrk sínum fram
undir hið síðasta og ræddi bæði um
stjórnmál og heimspekileg efni. í
stjórnmálum hrópaði Brynjólfur
lengstum í eyðimörkinni, sem betur
• > ' -
' • < r< ? /
pijú kvöW
í fOO**" . t
Itu *
0p'ö',dagt'í'w.2l00
Opiö á tH kl-2300
opS>ú^ksmeS

fer, því að hann var talsmaður stjórn-
kerfisins og kenninganna, sem nú
eru að hrynja í Austur-Evrópu.
Bókin um Brynjólf er vandvirknis-
lega unnin og er augljóst að höfund-
ur hefur lagt sig fram um að gera
textann sem best úr garði. Hins veg-
ar sakna ég þess í þessari bók eins
og alltof mörgum öðrum, þar sem
fjallað er um stjórnmál og sagnfræði-
leg efni, að engin nafnaskrá er í
henni. Þá finnst mér að kápan á
þessari bók hefði mátt vera smekk-
legri.
Myndin sem dregin er af Brynjólfi
Bjarnasyni sýnir heilsteyptan mann.
Hann er sjálfum sér samkvæmur og
hleypur ekki frá skoðunum sínum
og sannfæringu, þótt á móti blási.
Dapurlegast er, að hann hafði rangt
fyrir sér í stjórnmálum. Sú spurning
leitar á hugann hvernig Bryniólfur
hefði brugðist við því, sem nú er að
gerast í ríkjum kommúnismans.
Hann lýsir fijálsum þjóðfélögum
meðal annars á þennan hátt:
„Hið kapítalíska neysluþjóðfélag
hefur ekki veitt mönnum lífsham-
ingju, heldur ekki þeim, sem búa við
efnahagsleg sældarkjör. Menn þjást
af einsemd og tómleika lífsins og
sjálfsmorðum fjölgar. Þó að menn
segi: Et og drekk sála mín og veittu
þér allan þann munað, sem hjartað
girnist, þá verður sálin ekki glöð. I
þjóðfélagi þar sem hver og einn er
öðrum úlfur og allt snýst um að
hrifsa sem mest til sín af lífsins
gæðum, verður fátt um sanna gleði
og sanna hamingju. Sú eftirsókn eft-
ir gerviþörfum og vindi, sem ein-
kennir slíkt þjóðfélag veitir mönnum
hvorki þá hamingju né gleði, sem
þeir sækjast eftir. Það verður mönn-
um tilgangslaust, tómt, gleðisnautt
og hamingjusnautt líf. Og að lokum
reyna menn að fylla upp í tómið með
vímugjöfum, sem er í rauninni sjálfs-
morð, þar sem þeir velja sér hægan
dauðdaga, er getur staðið yfir í mörg
ár. Maður tórir, en lifir í rauninni
ekki.“
Þetta er ófögur lýsing. Að mínu
mati á hún við um þjóðfélög komm-
Einar Ólafsson
únismans en ekki hið íslenska eða
þeirra þjóða sem eru okkur næstar
að stjórnarháttum. Nú þegar við
sjáum inn í ríki kommúnismans blas-
ir ekkert annað við andleg og efna-
leg örbirgð fjöldans á bakvið spillta
stjórnarherra.
í inngangi segir Einar Ólafsson
meðal annars á einum stað: „Þótt
Brynjólfur legði áherslu á að hver
þjóð yrði að finna sína leið til sósíal-
ismans, var honum, og upp til hópa
hans kynslóð sósíalista, eiginlegj: að
líta á sig sem hluta heimshreyfingar
sem Sovétríkin og alþýðulýðveidin,
sem stofnuð voru í stríðslok, voru
einnig hluti af. Þeir litu þess vegna
á forystumenn þessara ríkja sem
samheija.“ Þetta er lykilsetning til
skilnings á afstöðu Brynjólfs og
skoðanabræðra hans í utanríkismál-
um. Þeir börðust hatrammlega gegn
öllu, sem þeir töldu að gæti rekið
fleyg á milli Islands og Sovétríkjanna
og var aðildin að Atlantshafsbanda-
laginu þeim skiljanlega mestur þyrn-
ir í augum. Merkilegast er, hve lengi
þeim hefur tekist að fela þetta Sovét-
dekur á bak við þjóðemisást. Þegar
Brynjólfur var virkastur í stjórn-
málastarfi var Jósef Stalín leiðtogi
hans og samheiji.
Bókmenntir
Dagbók
Sigurður Haukur Guðjónsson
— í hreinskilni sagt —
Höfundur: Kolbrún Aðalsteins-
dóttir
Kápuhönnun: Nýr dagur
Prentun: Prentstofa G. Bene-
diktssonar
Bókband: Arnarfell hf.
Utgefandi: Orn og Orlygur.
Það er virkilega gaman að kynn-
ast nýjum höfundi sem gefur fyrir-
heit um mikil tilþrif á ritvellinum.
Dé Longhi Momento
Combi er hvort
tveggja í senn
örbylgjuofn og grillofn
Ofninn sameinar kosti beggja aðferða,
örbylgjanna sem varðveita best
næringargildi matarins - og grillsteik-
ingarinnar, sem gefur hina eftirsóttu
stökku skorpu.
Vvrt) adcins hr.
29.990,-
sladgrvitl
DeLonghi
Dé Longhi erfallegur
fyrirferdarlítill ogfljótur
iFOnix
HÁTÚNI 6A SÍMI (91)24420
Svo er um Kolbrúnu. Hun hræðist
ekki að fást við vandmeðfarið efni,
sækir það inní skúmaskot mannlífs-
ins, dregur það fram í birtuna og
ræðir um það á skilningsríkan hátt.'
Sjúkur maður misþyrmir fóstur-
dóttur sinni/ særir hana því sári,
að geðheilsa hennar er í hættu.
Þjóðfélagið, vinir og ástvinir koma
telpunni til hjálpar, bera henni ljós
á ný. Höfundur lýsir angist, kvöl,
telpunnar og leið hennar til heil-
brigðis á ný mjög vel, lýsir hvernig
umhyggjan (Ruth) og heimskan
(Gunni) beijast um óþroskaða sál.
Niðurstaða höfundar er, að aðeins
kærleikurinn, hin sanna ást (Nic-
olai) getur illskuförum dýreðlisins
drekkt. Vetur deyr aðeins í ylfaðmi
vors. Höfundur er þroskuð sál, sem
þorir að takast á við vandamál
lífsins, og því verður gaman að
fylgjast með, hverri hæð hann nær.
Dagbókarformið hæfir sögunni
vel, eykur hraðann, auðveldar að
draga nýja þræði í vefinn. Mig
grunar þó, að það, að fimmtán ára
telpa er að skrifa í bók sína, hafi
líka verið höfundi sögunnar fjötur.
Málfar höfundar sjálfs kemst ekki
til skila, heldur orðtök krakka: Þau
fíla; í augum þeirra er margt bijál-
æðislega fallegt; þau eru ferlega
spennt, sumt ferlega ljúft eða fal-
legt; og það er hellingur af hinu
og þessu o.s.frv. En þetta er ekki
málfar Kolbrúnar, stíll hennar er
alltof hreinn og tær; til þess að slík
mengun fljóti með. Eg horfi á þessa
hortitti sem undirstrikun á að barn
er að skrifa sögu. Samt finnst mér
höfundur eyða of miklu bleki í slíkt.
Fyrstu persónu fornafnið, sem Kol-
brún leggur sögupersónunni í
munn, hefði eitt nægt, að mínum
dómi.
En til hamingju, Kolbrún, þér
hefir tekizt virkilega vel til með
þína fyrstu bók. Hönnun kápu er
mjög smekkleg. Prentverk allt vel
unnið, villan á síðu 7 hreint slys.
Hafi útgáfan kæra þökk fyrir mjög
góða bók.