Morgunblaðið - 04.02.1990, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 4. FEBRÚAR 1990
eftir Andrés Magnússon
EFTIR AÐ vart var laxveiðiþjófa á alþjóðlegu hafsvæði
austur af Islandi á dögunum beindist athygli manna að
Landhelgisgæzlunni eftir að tiltölulega hljótt hafði verið
um hana í nokkur ár — allt frá því að Islendingar báru
sigur af hólmi í síðasta þorskastríði. En gæzlan hefiir allt-
af verið á sínum stað þó svo að ekki sé verið að eltast við
landhelgisbrjóta dag og nótt eða að klippa á botnvörpur
erlendra togara. En hvað er gæzlan að gera? Blaðamaður
Morgunblaðsins fékk leyfí til þess að kynna sér störf henn-
ar í návígi.
Eg fékk að vita með fimm
tíma fyrirvara að ég þyrfti
að koma mér til Þorláks-
hafnar um borð í varðskip-
ið Tý, sem myndi bíða mín
þar. Að lokinni sögulegri
rútuferð í engu skyggni —
bílstjórinn ók eftir minni
allt þar til komið var í Þrengslin —
stóð ég einn og yfirgefinn á kajan-
um í Þorlákshöfn. Talsverður
strekkingur var og mikill skafrenn-
ingur í ofanálag. Eftir nokkra bið
sá ég ljós læðast inn um hafnarmyn-
nið og þar var gúmbátur varðskips-
ins kominn.
Um borð í honum voru þrír háset-
ar auk bátsmanns. Hásetamir voru
allir með kastara, enda skyggnið
afleitt. „Hinkraðu þarna uppi, vin-
ur“ heyrðist kallað digrum rómi að
neðan og ég þekkti rödd Steinars
M. Clausen, bátsmanns, frá því ég
var messagutti á Tý til forna. Einn
hásetinn snaraðist upp stiga utan
á bryggjunni, og hjálpaði mér við
að komast í björgunarbúning eins
og þeir voru allir í. Við klöngruð-
umst niður í bátinn og lögðum í
hann.
Skyggnið var svo slæmt að þrátt
fyrir fjóra kastara var ekki hlaupið
að því að finna hafnarmynnið og
ekki fyrr en við vorum komnir fast
upp að því, sem við sáum glitta í
ljósin, sem afmarka það. Framund-
an sortinn. Eftir stutta siglingu
mátti grilla í bjarmann frá Tý. Allt
í einu sá ég hvemig ljóskastari ofan
á brúnni skar myrkrið og skipið
reis tignarlega úr hafinu.
Við sigldum hægt upp að lunn-
ingunni og ég klifraði upp leiðarann
inn fyrir. Ég fór upp á þyrludekk
til þess að fylgjast með því þegar
báturinn yrði tekinn inn fyrir og
eins til þess að fara úr björgunar-
gallanum, en þeir eru geymdir í
þyrluskýlinu. Uppi í skýli beið Leif-
ur Guðmundsson bryti gleiður og
bauð mig velkominn aftur um borð
með þeim orðum að það væri lang-
ur vegur frá uppvaskinu í blaða-
mennsku á Morgunblaðinu. Ég
svaraði að hann skyldi ekki vera
of viss.
Það kom mér strax á óvart hvað
ég þekkti marga um borð. Maður
skyldi ætla að á 7-8 árum væri
nokkur hreyfing á mannskapnum,
en svo virtist ekki vera. Yfirmenn
voru flestir hinir sömu og sv.ipaða
sögu var að segja um undirmenn-
ina. Helst að hreyfing hefði verið á
þilfarsmönnum — dekkinu. Fyrir
utan Steinar hafði ég siglt með
tveimur dekkmönnum áður. Siggi
Bergmann stjómaði krananum þeg-
ar báturinn var tekinn inn fyrir.
Hann heilsaði mér eins og við hefð-
um kvaðst í gær. Annar háseti,
Hannes Bjarnason, heilsaði mér um
leið og hann kom sér úr björgunar-
gallanum, ég hafði ekki þekkt hann
í hríðinni með hettuna hálfa fyrir
andlitinu. „Bara kominn aftur?!“
spurði hann brattur að vanda, Ég
jánkaði því. „Og á að fara að skrifa
fallega um okkur?“ Jú, ég sagðist
ætla að_ reyna að lýsa lífinu um
borð. „Á, hetjur hafsins og allt
það ...“
Leifur bryti hefur viðurnefnið
„bijálaði brytinn“, sem hann er hinn
ánægðasti með. Kveður svo rammt
að þessu að ef litið er undir kaffi-
brúsana um borð eru þeir ekki
merktir v/s Tý, eins og flest annað
lauslegt, heldur „BB“. Ég heyrði
þá sögu að einhverju sinni hefði nýr
messagutti komið um borð og hald-
ið niður í messa til þess að tilkynna
komu sína. Leifur var með kjötexina
á lofti þegar messinn kom inn í
eldhús og kynnti sig með orðunum:
„Velkominn, ég er brjálaði brytinn"
um leið og hann sökkti exinni í kjöt-
bitann, sem hann var að vinna að,
og hló stórkarlalega. Messaguttinn
hljóp öfugur út. Sú viðbót er við
söguna að skömmu síðar hafi skip-
ið verið kallað upp í radíóinu og
spurt hvort nokkur kannaðist við
náfölan messa, sem héldi dauða-
haldi í nærliggjandi bauju!
Leifur bauð mér að fá eitthvað
í svanginn eftir ferðalagið, en ég
sagðist láta mér nægja að þiggja
kaffi hjá honum. „Jæja, þú ratar
þetta.“
Steini sagði mér að búið hefði
verið um mig í farþegaherberginu
fyrir aftan sinn klefa og ég fór með
pokann minn niður áður en ég fór
upp í „hól“ — brúna — að hitta
Helga Hallvarðsson, skipherra.
Helgi stóð við gluggann og ræddi
við Friðgeir Olgeirsson, 1. stýri-
mann. „Bara kominn í slaginn,"
sagði hann frekar en spurði, snögg-
ur upp á lagið og bætti við: „Þú
hefur ekkert látið biskupaveðrið
stoppa þig?“ Ég svaraði að maður
hefði ekki látið slíkt spyijast um
sig. „Minn mann! Farðu niður og
láttu brytann gefa þér eitthvað, ég
spjalla við þig á eftir.“
Biskupaveður er alveg sérstakt
fyrirbæri. Sagan segir að biskup
Islands hafi einhveiju sinni komið
heim frá Kaupmannahöfn með Gull-
fossi. Þegar hann kom heim var
tekið á móti honum af blaðamanni,
sem spurði meðal annars hvort sjó-
ferðin hefði ekki gengið vel. Biskup
ku hafa tekið fremur dræmlega í
það og sagði: „Veðrið á leiðinni var
svo slæmt að við urðum að halda
á súpudiskunum!" Það fínnst sjó-
mönnum lítill Sjór.
Ég fór inn í yfirmannamessa og
fékk mér kaffi og yljaði mér eftir
volkið. Nokkrir yfirmannanna voru
að horfa á sjónvarpið, en móttöku-
skilyrðin voru með sæmilegra móti.
Helgi kom niður og bauð mér upp