Morgunblaðið - 13.05.1990, Blaðsíða 14

14 C
MORGUNBLAÐIÐ MANNLIFSSTRAUMAR SUNNUDAGUR 13. MAÍ 1990
SOLSTOFUR
Sól og gróður allt árið í
EINANGRUÐUM ELITE-SÓLSTOFUM
Framleiddar í stærðum: 9,1-15,4 og 24,3 ferm.
Möguleikar á öðrum stærðum samkv. sérpöntun.
Auðveldar í uppsetningu - Hagstætt verð.
HAFIÐ SAMBAND EF ÞIÐ ÓSKIÐ EFTIR
NÁNARI UPPLÝSiNGUM
sindraAstálhf
Pósthólf 880, Borgartúni 31, 105 Reykjavík, sími: 627222
UMHVERFISMÁL//W segja skoóanakannanir?
Ábyrgð og hugarfar

&
greinilega ekki upp á pallborðið.
Þeir sem vildu ekki afsala sér
einkabíl og nota almenningsvagna
í staðinn voru 42%, þeir sem gátu
hugsað sér það þótt með tregðu
væri voru 23%. Þeir sem vildu eiga
kost á almenningsvögnum í vissum
tilvikum voru 21%. Þeir sem vildu
láta almenningsvagna nægja voru
10%.
Næsta spurning var: Notarðu
almenningsvagna? Svör: 10% oft,
10% stundum, 24% sjaldan, 56%
aldrei. Spurt var hvort viðkomandi
hefði nokkurn tíma vakið athygli
ókunnugra, sem fleygðu rusli á al-
mannafæri, á því að hann/hún
væri þar með að spilla umhverfinu?
Helmingur aðspurðra svaraði ját-
andi. Rúmlega helmingur hafði
hætt að kaupa vörur frá framleið-
anda sem vitað var að lét sér meng-
un umhverfis litlu varða. Þá voru
menn spurðir hvort þeir teldu að
hægt væri að koma í veg fyrir
umhverfisspjöll án þess að breyta
lífsstíl til muna. Já, sögðu 19%, 37%
sögðu að það væri hægt á vissum
sviðum, 43% töldu svo ekki vera.
Er rétt að gefa umhverfismálum
þann forgang að einhveijir kunni
að verða atvinnulausir og ríkisút-
gjöld aukist var spurt. Þeirri spurn-
ingu svöruðu 23% játandi, 40%
sögðu já, að nokkru, 26% sögðu
nei. í skoðanakönnuninni voru
menn beðnir að nefna þann þátt
umhverfismála sem þeir hefðu
mestar áhyggjur af. Flestir höfðu
mestar áhyggjur af ofnýtingu nátt-
úruauðlinda eða 67%. Síðan var
röðin þessi: Vatnsmengun 57%,
gróðureyðing 51%, krabbamein
49%, eyðing ozon-lagsins 49%,
mengun andrúmsloftsins 46%, eyð-
ing regnskóga 45%, súrt regn 35%.
Þessar tölur tala sínu máli þótt þær
séu ekki neinn endanlegur sannleik-
ur. En það getur verið fróðlegt að
fylgjast með þróun í slíkum skoð-
anakönnunum og gera samanburð
á milli ára.
í framhaldi af þessu mætti minn-
ast á niðurstöður úr skoðanakönnun
sem gerðar voru hér á landi af
Gallup á íslandi varðandi eitt helsta
umhverfisvandamál okkar, nefni-
lega gróðureyðinguna. Skoðana-
könnunin var gerð í tilefni „Ataks
um landgræðsluskóga 1990“. Ur-
takið var 1.000 manns 15 ára og
eldri á landinu öllu. 70% vildu styðja
átakið, 2% höfðu þegar gert það,
en 28% kváðust ekki ætla sér það.
Þá voru menn beðnir að gefa
þessu átaki einkunn á bilinu 0-10,
þar sem 0 þýddi að slíkt átak hefði
lítið sem ekkert gildi og 10 að það
hefði mjög mikið gildi. Þegar með-
aleinkunn allra svara var reiknuð
út kom í ljós að meðaleinkunn var
8,8. Það er góð 1. einkunn sem
bendir til þess að almenningur ber
traust til þess að árangur náist og
líka traust til sjálfs sín, því í þessu
tilviki er það almenningur sem á
að vera virkur þátttakandi og bera
sína ábyrgð. Þar er hið rétta hugar-
far fyrir hendi.
MARGT bendir til að stjórnvöld víða um heim séu farin að rumska
vegna hinnar alvarlegu stöðu sem ríkir í umhverfismálum — segja
má að sums staðar séu þau beinlínis í brennidepli. I einræðisríkjum
Austur-Evrópu hefur ástand í þessum málum verið vægast sagt
hryllilegt eins og nú er að koma í ljós þegar fréttir eru farnar að
berast þaðan. En segja má að það sé fyrsta skref í rétta átt, þegar
farið er að viðurkenna staðreyndir og horfast í augu við vandann.
Umhverfismál hafa svo sem ekki
haft neinn forgang hjá stór
veldum hins vestræna heims fram
til þessa þótt ástandið í þeim efnum
sé betra en þar austur frá. Þau
mál færast þó
stöðugt ofar á
verkefnalista
ríkisstjórna og er
ekki seinna
vænna. En að-
gerðir stjórnvalda
nægja þo ekki ein-
ar. Skipanir og
lögboð að ofan eru
eftir Huldu
Valtýsdóttur
ekki lausnarorðin. Þessum málum
verða aldrei gerð sæmileg skil nema
með virkri þátttöku almennings í
flestum tilvikum.
Menn mega svo sem segja að til
þurfi hugarfarsbreytingu í einhveij-
um skilningi, en hún á að gerast
með staðreyndaöflun, fræðslu og
kynningu á hinum óijúfanlegu nátt-
úrulögmálum sem maðurinn verður
að hlíta. Sumir telja að langan tíma
taki að koma þessum staðreyndum
til skila svo að árangur náist —
menn tileinki sér ekki ný viðhorf
eða hugmyndir á þessu sviði á ör-
skotsstund. Það má vera. En hvert
lítið spor í rétta átt er fagnaðar-
efni. Umhverfismál eru líka sem
betur fer skemmtilegt hugðarefni —
stundum erfið viðfangs en líka
stundum auðveld.
Stjórnvöld í hveiju landi bera
auðvitað höfuðábyrgð á framvindu
mála á þessu sviði, en menn skyldu
ekki gleyma þeirri miklu ábyrgð
sem hvílir á herðum almennings.
Með það í huga getur verið áhuga-
vert að glugga í niðurstöður skoð-
anakönnunár sem bandaríska blað-
ið, USA TODAY, stóð að nýlega
um umhverfismál og hvernig þau
snúa að hinum almenna borgara
þar í landi.
Úrtakið náði til 850 manna
víðsvegar um Bandaríkin og spurn-
ingunum var svarað í síma. Talið
er að niðurstöðutölum geti skeikað
um 3,5%. Spurningarnar eru að
sjálfsögðu miðaðar við bandarískt
þjóðfélag og ber að taka tillit til
þess. Þá verður og að hafa í huga
að þeir sem svöruðu ekki eru ekki
taldir með í útkomunni. Þessar töl-
ur tala þó sínu máli.
Flestir voru þeirrar skoðunar að
umhverfismál ætti hver og einn að
láta sig varða og hver og einn ætti
að bera sína ábyrgð. 59% voru þeirr-
ar skoðunar. Hinum fannst slík mál
ættu að vera í höndum stjórnvalda
eða opinberra stofnana.
Meirihlutinn var reiðubúinn að
skerða lífskjör sín til þess að unnt
væri að veita meira fé til umhverfis-
verridar af hálfu hins opinbera. 63%
voru því fylgjandi, 26% andvígir.
Orkusparnaður er ofarlega á baugi
þar í landi, upphitun og loftræsting.
Svörin við spurningunni um hvort
menn væni reiðubúnir að spara á
þessu sviði voru þannig: 30% vildu
leggja á sig að spara í verulegum
mæli, 53% vildu spara að nokkru,
9% vildu spara en bara lítið og 4%
ekkert.
Fræðsla um skaðsemi úðabrúsa
vegna eyðingar ozon-lagsins hefur
greinilega komist til skiia. 75% nota
ekki slík/tól, en 17% láta sér fátt
um finnast. Hugmyndir um að nota
almenningsvagna í ríkara mæli en
nú tíðkast í stað einkabifreiða eiga
ibúé i Oslo
Til leigu frá 3. júní til 1. september eða skemur
nýstandsett ca. 55 fm2 íbúð, hentug fyrir ein-
stakling eða par.
Leigist með eða án húsbúnaðar.
Upplýsingar í símum 72973 og 72410.
SINFÓNÍUHLJÓMSVEITISLANDS
TÓNLEIKAR í HÁSKÓLABÍÓI
fímmtudaginn 17. maí kl. 20.30.
Viðfangsefni:
Beethoven: Leonora forleikur nr. 3
Beethoven: „Ah, perfido“ konsertaría
Einsöngvari: Sophia Larson
Beethoven: Sinfónía nr. 9
Sophia Larson, Sigríður Ella Magnúsdóttir,
Garðar Cortes, Guðjón Óskarsson.
Söngsveitin Fílharmónía
Kórstjóri: Úlrik Ólason
Stjórnandi : Petri Sakari
Ath.: Tónleikarnir verða ekki endurteknir
Aðgöngumiðasala í Háskólabíöi frá kl. 13-17
alla virka daga. Sími 622255.