Morgunblaðið - 13.05.1990, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ SAMSAFNIÐ SUNNUDAGUR 13. MAÍ 1990
C 35
Þeir gengu inn í liðsflutningaskipið G.
G.M. Randall í einni röð og þótti gott
að koma inn í hlýjuna.
Það er ekki á hverjum degi sem menn
rekast á skriðdreka við Reykjavíkur-
höfii, en þessir biðu þess að verða flutt-
ir um borð í liðsflutningaskipið, sem
flutti landherinn á brott firá Islandi
3. mars 1960.
Kuldanepjan næðir um hermennina, sem gengu í halarófu um borð í olíuskip er flutti þá út í liðsflutninga-
skipið á ytri höfninni.
SÍMTALID...
ER VIÐ GUÐMUND H. SIGMUNDSSON, HJÁ
INNKAUPASAMBANDIBÓKSALA
Þúsund erlend blöð
á mánuði
Innkaupasamband bóksala,
góðan dag!
— Góðan dag, gæti ég fengið að
tala við Guðmund H. Sigmunds-
son?
Já, Guðmundur hér.
— Góðan dag, Andrés heiti ég
Magnússon og er blaðamaður á
Morgunblaðinu. Mig langar til
þess að spyija þig hvað þetta sé
eiginlega mikið á mánuði, sem
berst inn í landið af erlendum
blöðum og tímaritum ...
Þetta eru um 800-1.000 titlar.
Það rokkar nú svolítið eftir mán-
uðum eins og gefur að skilja, því
tímarit koma út með misjöfnum
fresti. Síðan er líka hitt að mikill
hluti þessara titla kemur ekki í
mörgum eintökum og sum þeirra
eru ekki keypt jafnoft og þau
koma út.
— Og hvaða blöð eru það, sem
landinn kaupir?
Það er með ólíkindum mikil
breidd í því, en uppistaðan eru
nú dönsku og skandínavísku viku-
blöðin og síðan mánaðarrit frá
Bretlandi og Bandaríkjunum.
— „Dönsku
blöðin", eru
sumsé enn vin-
sælust?
Já, en þó þau
séu ennþá vin-
sælust hefur
salan á þeim
dregist hægt og
hægt saman
undanfarin tíu
ár. Hins vegar
hefur sala á
blöðum frá
Bandaríkjunum
og Bretlandi
aukist mjög
mikið.
— En þú segir
að margir titl-
anna komi aðeins í nokkrum ein-
tökum . . .
Já. Það eru blöð, sem koma
aðeins í kannski fimm eintökum.
Þá er ég að tala um mjög sér-
hæfð tímarit, til dæmis fyrir
áhugamenn um járnbrautalestir
eða eitthvað í þá veru. Burðarás-
inn eru hins vegar svona 1-200
titlar.
— Og hvaða blöð eru það?
Það eru eins og ég nefndi, norr-
ænu vikublöðin, og síðan blöð á
ensku um ýmis málefni: fréttir,
tónlist, listir, tækni og svo fram-
vegis. Síðan má náttúrulega ekki
gleyma aðalbiaðinu, sem er Andr-
és Önd. Því hann er prentaður í
Danmörku og fluttur hingað inn
í rúmum 2.000 eintökum á viku.
— Nú seljast ekki öll þessi blöð.
Sitjið þið ekki uppi með gífurlega
bunka af gömlum blöðum?
Nei, þau fara á haugana og eru
urðuð undir eftirliti. Erlendis fer
þetta í pappírsendurvinnslu, en
slíku er ekki enn til að dreifa
hér. Sem er í sjálfu sér sárgræti-
legt áð horfa upp á. An þess að
ég viti það, gæti ég trúað að
•þetta séu um 20 tonn á ári, sem
fara bara á haug-
ana.
— Segðu mér,
hvaða blöð og tíma-
rit lest þú sjálfur?
Ja, það er nú
helst bara Mogg-
inn. Það er nefni-
lega þannig að
maður á afar erfitt
með að velja þegar
maður hefur þetta
úi’val í höndunum.
Ég les þó yfirleitt
Time og Newswe-
ek, auk ýmissa
tölvublaða, sem ég
hef gagn og gaman
af.
Guðmundur H.
Sigmundsson.

Öxar við ána
árdags í ljóma,
upp rís hann Pétur og þjóðliðið allt.
Fylfúll er Grána,
falskt lúðrar liljóma,
fullur er Gauti og öllum er kalt.
Fram, fram, aldrei að víkja,
fram, fram, bæði menn og fljóð.
Ríðum yfir ána,
rekum niður fána,
ríðum, stríðum vorri þjóð.
jóðskáldið Hannes Hafstein er
sagður hafa ort þessar ljóðlín-
ur en þær eru byggðar á ættjarðar-
kvæði Steingríms Thorsteinssonar
og sungnar með sama lagi eftir
Helga Helgason. Bæði ljóðin voru
frumflutt á Þingvallafundi 27. júní
1885. Þorvaldur Thoroddsen jarð-
fræðingur greinir frá því í minning-
um sínum að stúdentar hafi flutt
ljóð Hannesar uppi á Almannagjá
en kvæði Steingríms var aftur á
móti sungið með lúðraþyt.
Sjálfstæðisbarátta
Islendinga
Þingvallafundur þessi er talinn
merkur atburður í sögu íslenskrar
sjálfstæðisbaráttu. Þarna kom
saman hópur ættjarðarvina og
ræddi og ályktaði um íslensk
frelsismál, endurskoðun
stjórnarskrárinnar frá 1874,
íslenskan fána, íslenskan jarl o.fl.
Meðal forystumanna má nefna Jón
Sigurðsson frá Gautlöndum
alþingisforseta og Benedikt
Sveinsson sýslumann og þingmann
Þingeyinga. Björn Jónsson ritstjóri
Isafoldar og bindindisfrömuður var
einnig viðstaddur, — og að
sjálfsögðu Pétur Jónsson frá
Gautlöndum og „þjóðliðið“ sem var
félagsskapur þjóðernissinnaðra
Þingeyinga.
Hannes Hafstein, þá lögfræði-
nemi var viðstaddur flutning á
kvæði sínu. Nú á tímum þykir rétt
að geta þess til skýringar að Gauti
er væntanlega Jón frá Gautlöndum
en Pétur sonur hans drakk ekki
áfenga drykki. Hin „fylfulla
Grána" var norðlenskt
verslunarfélag sem kennt var við
skipið „Gránu“.
Texti Hannesar var alþekktur í
eina tíð en á síðari tímum hefur
hann horfið í skuggann af ljóði
Steingríms. En jafnvel herhvöt
Steingríms sem landmönnum var
eitt sinn svo töm á tungu er farin
að fymast og einungis fyrsta
versið yfirleitt flutt. Rétt þykir að
textar Hannesar og Steingríms
njóti jafnræðis. Þess verður þó að
geta að viðkvæðið við ljóðið mun
vera komið frá Helga Helgasyni:
Öxar við ána
árdags í ljóma
upp rísi þjóðlið og skipist í sveit.
Skjótum upp fána,
skært lúðrar hljóma,
skundum á Þingvöll og treystum vor heit.
Fram, fram, aldrei að víkja,
fram, fram, bæði menn og fljóð,
tengjumst trygðaböndum
tökum saman höndum,
stríðum vinnum vorri þjóð.
Svo koma enn þijú vers.
Þorvaldur Thoroddsen segir: „I enn
meiri uppþembu- og fimbulstíl."
Morgunblaðslesendur dæmi sjálfir:
fjallhaukar skaka,
flugvængi djarfa,
frána mót ljósinu hvessa þeir sjón;
Þörf er að vaka,
þörf er að starfa
þjóð sem byggir hið ískalda Frón.
Fram, fram, o.s.frv.
FRÉTTALfÓS
ÚR
FORTÍÐ
Öxar við ána
Tvennum sögum
fer afÞingvalla-
ftmdi 1885
... -----------Thorstcinsson
Guð gaf oss vígi;
grand ógnar lýði,—
geigvænt er djúpið og bergveggur hár.
Odrengskap, lygi,
landsvika níði,
lævísi, tvídrægni hrindum í gjár.
Fram, fram o.s.frv.
Varinn sé stáli,
viljinn, og þreytum
veginn, sem liggur að takmarki beinn.
Hælumst í máli,
minnst eða skreytum
mát vort er skýlaust og rétturinn hreinn.
Fram, fram o.s.fi-v.
Afengismál
Margir riðu til fundarins úr
Reykjavík. Þar á meðal Benedikt
Sveinsson og Þorvaldur
Thoroddsen. Þorvaldur s'egir frá
söngmennt sýslumannsins á
leiðinni: „Þvers yfir alla
Mosfellsheiði söng Benedikt
sálmana: „Nú látum oss líkamann
grafa“ og „Allt eins og blómstrið
eina“. Þorvaldur greinir frá því að
Benedikt hafi eins og ýmsum
leiðtogum þjóðarinnar hætt til að
fá sér fullmikið í staupinu á
langferðum.
Þoi’valdur Thoroddsen ségir svo
frá fundinum: „Færð var slæm,
kalt veður með skúrum og var æði
óvistlegt á Þingvöllum þá sem oft
áður á fundum, þegar ekki var
blíðviðri, en ekkert skýli eða
athvarf nema lek og ljeleg tjöld.
Áfengi var nóg að fá, og tóku
menn sjer duglega í staupinu til
þess að taka úr sjer hrollinn.
Þingvallasöngur Steingríms var
sunginn og lúðrar þeyttir, og þóttu
þeir æði hjáróma. Yfirleitt var öll
vistarveran hin ömurlegasta fyrir
fólkið.“
Björn Jónsson ritstjóri gerði
lesendum sínum grein fyrir
fundinum í blaði sínu 1. júlí.
Frásögn Isafoldar rennir stoðum
undir ummæli Hannesar Hafsteins
um kulda á Þingvöllum,„talsvert
óveður og ill færð“. Aftur á móti
er ekki getið um áfengisdrykkju,
nema: „Eptir litlar umræður var
nær því í einu hljóði samþykkt
þannig löguð ályktun. Fundurínn
skomr á alþingi, að gera sjer allt
far um, að afstýra ofnautn áfengra
drykkja í landinu."