Morgunblaðið - 28.06.1990, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 28. JÚNÍ 1990
35
Orðræðan og- samfélagið
eftirSigurð
Ingólfsson
Guðrún Sverrisdóttir, hjúkrunar-
kona, ritar grein í Morgunblaðið
30. maí sl.
Nokkur orð eru í greininni höfð
um hversu rangt höfundi þyki að
fara með mál það, sem greinin fjall-
ar um, í fjölmiðla. Málið er vistun
einhverfra unglinga á stofnun sem
starfrækt er við Sæbraut 2. Ætlun
mín með þessu bréfi er að benda á
nokkur atriði í grein Guðrúnar
Sverrisdóttur, hjúkrunarkonu, sem
mér þykja athygliverð.
Eitt stílbrigði sem Guðrún Sverr-
isdóttir, hjúkrunarkona, temur sér
felst í því að setja ýmis þau orð í
gæsalappir sem hún vill vekja at-
hygli á, eða að því er virðist, gera
vafasöm. Þetta er algengt og frem-
ur leiðigjarnt stílbrigði. Það jafn-
gildir því þegar ræðuskörungar á
málfundum og ræðukeppnum lyfta
höndum og dilla tveim fingi'um
beggja handa til að búa til gæsa-
lappir í mál sitt. Yfirleitt er það
gert til þess að - hæðast að ein-
hveiju. Hér skulu nefnd dæmi.
Guðrún Sverrisdóttir, hjúkrunar-
kona, ritar: „Á tæplega 3ja klst.
„fræðslufundi“ nágranna Sæbraut-
ar 2 ..Hér er gefið í skyn að
lítil sem engin fræðsla hafi farið
fram á fundinum sem að gagni
mætti koma. Það áréttar hún með
því að segja frá fundinum og því
sem Guðrún Sverrisdóttir, hjúkrun-
arkona, kallar. „ . . . stefnu einhvers
sænsks Söders um málefni ein-
hverfra einstaklinga . . . Kannski
eiga ráðamenn Sæbrautar 2 eftir
að hugleiða eftir nokkur ár það
misrétti sem við, nágrannarnir, höf-
um verið beittir. Þá verður gamli
Söder horfinn frá þessum kenning-
um sínum eins og svo margir „Söd-
erar“ í öðrum löndum hafa nú þeg-
ar gert. En þessi tegund „geðveilu"
gengur ekki í nábýli við aðra — því
miður.“
Nú er ekki að fullu ljóst hvert
■ verið er að fara með þessum orðum.
Það er í hnotskurn á þann veg að
Guðrún Sverrisdóttir, hjúkrunar-
kona, telur að hún og aðrir sem búa
í nábýli við umrædda stofnun, séu
beittir misrétti með því að einstakl-
ingum sem eru þar til dvalar er
þröngvað upp á vitundarlíf hennar,
nágrannanna og barna þeirra. Til
þess að gera málflutning þeirra sem
eru henni ósammála vafasaman
beitir hún gæsalöppum og öðrum
stílfræðilegum tækjum. Raunar
hefði þessi grein Guðrúnar Sverris-
dóttur, hjúkrunarkonu, sómt sér vel
sem innlegg í ræðukeppni fram-
haldsskólanna, lesin af tilheyrandi
sannfæringarþunga.
Nú skal vikið örlítið að því sem
greinin fjallar um og tengist þeirri
útilokun á orðræðu bijálseminnar
og kúgun líkamlegra tjáskipta sem
„Umræðuna á að fela,
einstaklingana á að
fela, en ekki er skiljan-
legt hvar. Það er þó
líklegt að ef farið væri
að vilja karlveldisins
fengi enginn að vita
hvar.“
er eitt helsta einkenni vestræns
samfélags. Sú útilokun og kúgun
er oftast kennd við karlaveldi það
sem óneitanlega er ríkjandi þáttur
téðs samfélags.
Þeir sem eru öðruvísi, þeir sem
tjá sig á annan hátt en þeir sem
kallast eðlilegir, eru lokaðir inni
vegna þess að þeir ógna viðteknu
valdkerfi. Valdkei'fið byggir á því
að allir séu eins og að umræða um
allt sem víkur frá því sé bæld. Guð-
rúnu Sverrisdóttur, hjúkrunarkonu,
þykir svívirðilegt að manneskja
gangi um nakin eða geri þarfir sínar
á götu, þar sem heilbrigður ein-
staklingur sér til. Slíka hegðun þyk-
ir Guðrúnu Sverrisdóttur, hjúkrun-
arkonu, rétt að útiloka frá þeim sem
eru heilbrigðir. Það er aftur á móti
fyllsta ástæða til þess, samkvæmt
Guðrúnu Sverrisdóttur, hjúkrunar-
konu, að leyfa slíkum einstaklingum
að athafna sig þar sem enginn sér
eða eins og hún segir: „ ... þar sem
hljóð þeirra heyrast ekki milli húsa
og kynferðislegar athafnir þeirra
sjást ekki úr næstu húsum og göt-
um. 011 umhyggja og hugsun um
heilbrigðu börnin í hverfinu virðist
hafa gleymst, þegar unglingum,
með þekkt og viðurkennt sjúklegt
hegðunarmynstur, var valinn staður
í íbúðarhverfinu. ;
. . . Ég vil undirstrika, að ég og
aðrir sem málið snertir, höfum
fyllstu samúð með þessum skertu
unglingum og þeirra aðstandend-
um, en okkur er það ofviða, ekkert
síður en þeim að búa við þetta ok.“
Þannig vill hún að börn geti vax-
ið upp grunlaus um að öðruvísi fólk
sé til, umræða um þá einstaklinga
sem ráða sér ekki sjálfir er útilok-
uð. Skertir unglingar eiga ekki til-
verurétt innan heilbrigðs samfélags
samkvæmt Guðrúnu Sverrisdóttur,
hjúkrunarkonu. Þá ber að útiloka.
Umræðan um þá á ekki að eiga sér
stað á opinberum vettvangi heldur
í bréfaskriftum milli heilbrigðra
samfélagsþegna og ráðamanna.
Orðræðuna á að útiloka eins og
fólkið, eða eins og Guðrún Sverris-
dóttir, hjúkrunarkona, ritar:
„Það var aldrei ætlun mín að
fjalla um málið opinberlega, hvorki
í blöðum né sjónvarpi. Taldi ég það
vera alltof viðkvæmt mál, vegna
hegðunar þessara mikið skertu
unglinga, sem hér um ræðir. Sér-
staklega viðkvæmt og sorglegt fyr-
ir foreldra, systkini og aðra að-
standendur einhverfra barna og
unglinga."
Guðrún Sverrisdóttir, hjúkrunar-
kona, gerir síðan lítið úr því „ . . .
að úttala sig í því virta blaði Press-
unni og á Stöð 2.“
Umræða um það sem á að vera
leyndarmál er alltaf hættuleg og
ógnandi þeim sem vilja halda sam-
félaginu óbreyttu. Umræða um
kynlíf væri ennþá felumál nema
fyrir tilstilli breytingarafla, þeirra
sem trúa því að heilbrigt samfélag
sé samfélag óheftrar orðræðu. Á
meðan skertir einstaklingar eru
felumál sem samfélagið lokar í
burtu, vill ekki kannast við að séu
hluti af því sjálfu er umræðan um
þá viðkvæm. Þannig er hugmynda-
fræði karlveldis (sem finnst að því
sé ógnað) og Guðrúnar Sverrisdótt-
ur, hjúkrunarkonu, haldið við. Hún
sækir jafnvel rök um að útiloka
beri þessa einstaklinga í hugarheim
þeirra sjálfra: „Nábýli við aðra
skiptir þau ekki máli og er ekkert
aðhald á hegðun þeirra." Sam-
kvæmt þessum orðum væri réttast
að loka þau inni í húsum þar sem
enginn heilbrigður einstaklingur
þarf að koma nálægt þeim, þar sem
nábýli við aðra skiptir þau ekki máli.
í öfgakenndri mynd hefur þessi
hugmyndafræði verið við lýði á
þann hátt að geðveikir, þroskaheft-
ir og andlega vanheilir einstakling-
ar eru enn lokaðir inni þar sem
enginn þarf að sjá þá. Það er til
dæmis gert í Rúmeníu. Þar þurfa
heilbrigð börn ekki að „•. . . horfa
upp á þetta sjúklega hegðunar-
mynstur sjúkra unglinga mánuð
eftir mánuð“. Raunar þarf varla
nokkur að horfa upp á hegðunar-
mynstrið yfirleitt, og veit varla að
það er til. Það er þó ljóst af orðum
Guðrúnar Sverrisdóttur, hjúkrunar-
konu, að í sund með heilbrigðum
eiga einhverfir ekkert erindi þar
sem „tugum barna og fullorðinna
er ekki vært í návist þeirra“.
Samkvæmt orðum Guðrúnar
Sverrisdottur, hjúki-unarkonu,
skiptir nábýli við aðra þau „ ...
ekki máli og er ekkert aðhald á
hegðun þeirra".
Það er ekki á hreinu hvert stofn-
unina sem starfrækt er við Sæbraut
2 ætti að færa, en ekki óskar Guð-
rún Sverrisdóttir, hjúkrunarkona,
„ . . . íbúum annarra hverfa sambýl-
ið við svona erfiða stofnun, því fer
víðsfjarri". Umræðuna á að fela,
einstaklingana á að fela, en ekki
er skiljanlegt hvar. Það er þó líklegt
að ef farið væri að vilja karlveldis-
ins fengi enginn að vita hvar. Þann-
ig myndu allir heilbrigðir einstakl-
ingar losna við að horfast í augu
við stóran hluta eigin samfélags.,
Ónefndur andlega vanheill hagyrð-
ingur orti:
Ég veit að fólk fyrir vestan
það vill hafa stærra bil.
Það heldur sinn hag vera bestan
ef helst er ég ekki til.
Höfiindur viimurá barnaheimili
og er verðandi faðir.
Þegar kemur að vali á veiði-
vörum er Abu Garcia merki
sem æ fleiri treysta á
Nú er einmitt rétti tíminn til að
huga að endurnýjun eða kaupum
á veiðibúnaði. Sértu að gera
klárt fyrir væntanlegar veiði-
ferðir skaltu kynna þér hið góða
úrval Abu Garcia veiðivara því
Abu Garcia hefur í áratugi verið
leiðandi í tækniþróun
veiðibúnaðar.
ULTRA
Það kemur meðal annars fram í
aukinni notkun á fisléttum en
sérlega sterkum efnum ásamt
nýjung sem stóreykur langdrægni
hjólanna (ULTRA CAST). Þetta
er meðal annars ástæðan til þess
að æ fleiri veiðimenn treysta
á Abu Garcia.
SAbu
Garcia
Hafnarstræti 5 • Símar 1 67 60 og 1 48 00
Þol - þakmálning
Þekur, verndar og fegrar
Þarftu að mála þakið? Þá vantar þig Þol
þakmálningu frá Málningu hf. Hún er
sérstaklega framlcidd fyrir bárujárn
og aðra utanhússfleti sem
þarfhast varanlegrar vamar.
Þol er hálfgljáandi alkýð-
málning sem er auðveld í
m
/7/
æ 1
notkun. Þol þakmálningin dregur nafn af
einstöku veðrunarþoli sínu og litaúrvalið er
fjölbreytt. Þol þakmálningin frá
Málningu hf. er punktur-
inn yfir vel málað hús. —
Það segir sig sjálft.

tmimi em immm
HWSIJMtgei AtKYSWMNWö
Næst þegar þú sérð fallega málað hús - kynntu þér þá hvaðan málningin er
Jlmálninghlf
— það segir sig sjdlft —