Morgunblaðið - 01.09.1990, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 1. SEPTEMBER 1990
Fjórðungsþing Norðlendinga:
Látum hugsanleg von-
brigði vegna álvers ekki
draga úr okkur mátt
- segir Björn Sigurbjörnsson fráfar-
andi formaður Fjórðungssambandsins
„EG OSKA þess fyrir hönd Norðlendinga, að öll sú orka, samstaða
og áhugi sem fram hefur komið um að byggja álver í Eyjafirði geti
áfram nýst í öðrum málum hér á heimaslóð. Látum hugsanleg von-
brigði vegna staðsetningar álvers ekki draga úr okkur allan mátt.
Þá verður enn frekari ástæða til breiðrar samstöðu til uppbyggingar
og leitunar að nýjum leiðum. Þá má segja: Ekki skal gráta Björn
bónda, heldur safna liði.“ Þetta sagði Björn Sigurbjörnsson fráfar-
andi formaður Fjórðungssambands Norðlendinga í ræðu sinni við
upphaf 32. þings sambandsins sem hófst á Sauðárkróki í gær.
Björn Sigurbjörnsson sagði í
skýrslu sinni sem hann flutti á þing-
inu í gær, að bygging áivers væri
það mál sem hvað heitast hefði brun-
nið á sveitarstjórnarmönnum undan-
farið. „Við landsbyggðarmenn telj-
um að hér sé nánast um fjöregg
byggðar utan höfuðborgarsvæðisins
að ræða. í þessu máli eins og svo
mörgum öðrum sem skipta lands-
byggðina svo miklu máli verður að
standa saman því ekki vantar að
reynt sé að etja okkur saman með
hinum furðulegasta hætti og þá er
ekki alltaf vandratað til málflutn-
ings,“ segir Björn.
Hann sagði mikinn samhug ríkja
um það á meðal landsbyggðarmanna
að álver risi utan Stór-Reykjavíkur-
svæðisins. „Við megum ekki líta svo
á að með tilkomu álvers á Norður-
landi sé þar með allur vandi leystur
Félagsmálaráðuneytið:
Urskurðir
gefnir út
Félagsmálaráðuneytið hefur
gefið út úrskurði sína á sviði sveit-
arsljórnarmálefna, byggingar- og
skipulagsmála 1986-1990.
Félagsmálaráðherra er skylt að
skera úr ef viss ágreiningur rís í
sambandi við framkvæmd þygging-
ar- og skipulagsmála. Úrskurðir
ráðuneytisins á sviði byggingar- og
skipulagsmála hafa mikið upplýs-
inga- og fordæmisgildi fyrir sveitar-
stjórnir og almenning og hefur fé-
lagsmálaráðherra því ákveðið að
birta einnig þá úrskurði sem kveðnir
hafa verið upp á sviði byggingar-
og skipulagsmála 1986-1990, segir
í frétt frá ráðuneytinu.
um ókomna framtíð. Alver getur
verið gott með, við verðum að huga
að almennri uppbyggingu atvinn-
ulífsins, menntunarmöguleikum og
slíku. Stóriðja getur verið fallvölt
gæfa og ekki heppilegt að hafa öll
egg í sömu körfu,“ sagði Björn.
Askell Einarsson framkvæmda-
stjóri fjórðungssambandsins ræddi
einnig um stöðu landsbyggðar og
byggðamálin í skýrslu sem hann
flutti á þinginu. Hann sagði að á
löngum ferli sínum í forsvari fyrir
norðlenska byggðahagsmuni hefði
hann aldrei orðið var meira vonleys-
is hjá landsbyggðarfólki og nú, bú-
seturöskunin virtist vera orðin nátt-
úrulögmál. Hann sagði meginorsakir
búseturöskunar á íslandi mega rekja
til staðarvals fjárfestinga af erlend-
um toga og með erlendri fjármögn-
un. „Það fer fyrir mér eins og mörg-
um dreifbýlismönnum, að óttast
spennufall, ef svo fer að Suðurnesja-
menn fá bættan missi þorskkvóta
með álveri," sagði Áskell. „Hvernig
sem fer með staðarval áliðju er ljóst
að landsbyggðarmenn mega ekki
láta hugfallast. Við verðum að
treysta á okkur sjálf.“
Umhverfismál voru aðalmál
þingsins og voru haldnar fjórar
framsöguræður þar um. Haukur
Hafstað fyrrverandi fonnaður land-
verndar ræddi m.a. um mengun,
Júlíus Sólnes umhverfisráðherra
Ijallaði um stjórnsýslulega þætti
umhverfismála og gerði grein fyrir
hinu nýja umhverfisráðuneyti og
verkefnum þess. Hann kom m.a. inn
á það í erindi sínu hversu langt Is-
lendingar eru á eftir öðrum þjóðum
hvað varðar sorphirðu og eyðingu,
en á næstu árum yrði rækilega farið
ofan í þau mál. Ingvi Þorsteinsson
magister fjallaði um gróðurvernd og
Sveinn Guðmundsson heilbrigðisfull-
trúi ræddi um umhverfismál frá
sjónarhóli sveitarfélaganna.
Morgunblaðið/Sverrir
Frá afhendingu heiðurslauna Brunabótafélags Islands. I aftari röð eru stjórn og forstjóri BÍ, frá vinstri
Friðjón Þórðarson, Hreinn Pálsson, Guðmundur Oddsson sljórnarformaður, Ingi R. Helgason forstjóri
BI, Andres Valdimarsson, Þórður H. Jónsson og Hilmar Pálsson. I fremri röð eru sr. Jón Bjarman, sem
tók við heiðurslaunum sr. Þórhalls Höskuldssonar, Krislján Jónsson sem tók við heiðurslaunum Kristín-
ar Jónsdóttur, Jón Geir Ágústsson og Steinar Waage, sem tók við heiðurslaunum EIsu Waage. Fimmta
heiðurslaunahafanum, Þresti Þórhallssyni, verða afhent launin á Höfn í Hornafirði, þar sem hann keppir
á Skákþingi Islands.
Brunabótafélag íslands;
Fimm einstakling-
nni veitt heiðurslaun
i
I
I
FIMM einstaklingum voru í gær veitt heiðurslaun Brunabótafélags
Islands. Heiðurslaunin hlutu Elsa Waage söngkona úr Reykjavík, Jón
Geir Ágústsson byggingarfulltrúi á Akureyri, Kristín Jónsdóttir frá
Munkaþverá, Þórhallur Höskuldsson sóknarprestur á Akureyri og
Þröstur Þórhallsson alþjóðlegur skákmeistari frá Reykjavík. Alls
sóttu um 40 manns um heiðurslaun BI.
Heiðurslaun BÍ eru árlega veitt
umsækjendum, og samsvara launin
í heild einum árslaunum yfirkenn-
ara við menntaskóla^
Aðeins Jón Geir Ágústsson gat
komið því við að veita heiðurslaun-
unum viðtöku eigin hendi. Ingi R.
Helgason, forstjóri BÍ, sagði það
ánægjulegt að hin fjögur, sem ekki
gátu komið, væru upptekin við þau
störf, beggja vegna Atlantsála, sem
heiðurslaunin voru veitt til.
Elsu Waage voru veitt heiðurs-
laun í þijá mánuði til að fullnuma
sig í sönglist og stundar hún nú
söngnám í Bandaríkjunum. Faðir
hennar, Steinar Waage, veitti heið-
urslaunum hennar viðtöku.
Jóni Geir Ágústssyni eru veitt
heiðurslaun í þijá mánuði til að
gera honum kleift að kynna sér
erlendis stjórnkerfi á sviði bygg-
ingareftirlits, brunavarna og örygg-
isþátta við mannvirkjagerð.
Kristín Jónsdóttir myndlistar-
maður hlaut heiðurslaun í tvo mán-
uði í því skyni að gera henni kleift
að taka boði um þátttöku í alþjóð-
legri textílsýningu í Árósum nú í
haust. Kristín er nú á leið til Árósa
að setja upp sinn hluta sýningarinn-
ar og veitti bróðir hennar, Kristján
Jónsson, heiðurslaunum hennar við-
töku.
Þórhallur Höskuldsson hlaut
heiðurslaun í tvo mánuði í því skyni
að auðvelda honum að sinna rann-
sóknarverkefnum á fjármálatengsl-
um ríkis og kirkju og ráðstöfun á
kirkjueignum. Þórhallur er þegar
farinn til þessara rannsókna og er
í Noregi. Sr. Jón Bjarman veitti
heiðurslaunum hans viðtöku.
Þröstur Þórhallsson hlaut heið-
urslaun í tvo mánuði í því skyni að
auðvelda honum þátttöku í skák-
mótum erlendis. Þröstur keppir nú
á Skákþingi Islands á Höfn í Horna-
firði. Honum verða afhent heiðurs-
launin þar á sérstökum stjórnar-
fundi BI, sem haldinn er þar í sam-
ræmi við þá venju, að halda árlega
einn stjórnarfund utan Reykjavíkur.
Skaddað-
ist á auga
19 ÁRA piltur skaddaðist á auga
í vinnuslysi í Straumsvík í fyrra-
kvöld. Verið er að skipta um
klæðningu á kerskála álversins.
Fyrr um daginn hafði bygginga-
maður misst framan af fingri þegar
steypumót sem verið var að hífa vð
nýbyggingu við Hjallabraun slóst til
þannig að hönd hans klemmdist mílli
mótsins og veggs.
Austfírðingar ekki boðaðir til fundar með forstjórum álfyrirtækja:
Ef álver rís á Reykjanesi komi aukinn
fiskveiðikvóti í hlut landsbyggðarinnar
- segir Hrafnkell A. Jónsson, formaður verkamannafélagsins Arvakurs á Eskifirði
JÓN Sigurðsson, iðnaðarráðherra, segist ekki kunna skýringar á
því hvers vegna fulltrúar verkalýðsfélaga á Austurlandi hafi
ekki verið boðaðir til fundar við forstjóra tveggja álfyrirtækja í
Atlantal-hópnum, en forstjórarnir funduðu með fulltrúum verka-
lýðsfélaga af Norðurlandi og Suðurnesjum á miðvikudag. Hann
sagði að ekki væri ástæða til að draga þá ályktun af þessu að
Reyðarljörður væri ekki lengur inn í myndinni hvað staðsetningu
álvers snerti. Hrafnkell A. Jónsson, formaður verkamannafélags-
ins Árvakurs á Eskifirði, segir hins vegar að þetta sýni að Reyðar-
(jörður sé ekki inn í myndinni og hafi sennilega aldrei verið það.
Ef álver rísi á Reykjanesi eins og allt virðist benda til þá sé ekki
nema eðlilegt að meiri fískkvóti komi í hlut landsbyggðarinnar.
Jón sagði að ráðuneytið hefði
ekki skipulagt eða boðað þessa
fundi, þó það hefði haft milligöngu
um að útvega húsnæði og tengja
menn saman. Hann benti á að
tíminn hefði verið mjög naumur,
þar sem annar forstjórinn hefði
stoppað í einn dag og hinn í hálf-
an. Aðspurður hvört þetta sýndi
ekki svart á hvítu að Reyðarfjörð-
ur væri út úr myndinni hvað stað-
setningu álvers varðaði sagðist
hann ekki vilja líta þannig á, þeir
væru enn að skoða þessa þrjá
staði og það væri ekki tímabært
að túlka þetta þannig.
„Leiksýningin er búin hjá Jóni
og nú dregur hann tjöldin frá.
Ég held það sé afskaplega einföld
skýring á því að ráðuneytið hefur
ekki séð ástæðu til þess lengur
að hafa í gangi þessar blekkingar
sem þeir hafa verið með og vænt-
anlega hafa þeir ekki verið með
Reyðarfjörð inn í myndinni í
neinni alvöru," sagði Hrafnkell
A. Jónsson í samtali við Morgun-
blaðið.
„Ég býst nú við að menn haldi
svona flestir ró sinni,“ sagði hann
aðspurður um viðbrögð Austfirð-
inga. „Bæði finnst okkur þessi
vinnubrögð heldur ósmekklegur
leikur hjá ráðneytinu og síðan líta
menn með miklum ugg til þess
ef fer sem horfir að álverksmiðja
verður byggð suður á Reykjanesi.
Við vorum hér fyrir nokkrum dög-
um á fundi hjá Sambandi sveitar-
félaga á Austurlandi og þar voru
okkur birtar mjög uggvænlegar
tölur frá Byggðastofnun um
byggðaþróun hér næsta áratuginn
að óbreyttu. Jafn mikii fr.am-
kvæmd á aðalþenslusvæðinu eins
og bygging álverksmiðju er mun
auka þessa byggðaröskun veru-
lega. Það er alveg ljóst að það
má ekki fækka fólki sem neinu
nemur víða úti á landi meðal ann-
ars hér fyrir austan til þess að
við getum farið að tala um að
byggð sé alvarlega í hættu.“
Hann sagðist ekki sjá annað
en að sú krafa kæmi upp að tek-
in væri upp stýring hvaða aðra
þætti atvinnumála snerti en þenn-
an, þar sem ríkið væri aðili að
þessu máli og réði verulegu um
staðsetninguna. Hann liti svo á
að með þessu væri verið að( taka
ákvörðun um að nýta vatnsaflið,
sem væri auðlind á Austurlandi,
suður á Reykjanesi.
„Ég tel þá eðlilegt að aðrar
auðlindir sem hugsanlega liggja
betur við nýtingu hér eins og fiski-
stofnar og til dæmis sú sauðfjár-
rækt sem kemur til með að vera
hagkvæmt að reka hér í landinu,
að þeim verði beinlínis ráðstafað
til nýtingar utan suðvesturhorns-
ins. Ég teidi ákaflega eðlilegt að
í kjölfar mikillar þenslu suður á
Reykjanesi yrði kvótum í fiskveið-
um, vinnslu loðnu- og síldarafurða
beint inn á Austurlandið. Það hef-
ur reyndar komið ljós að þeir geta
ekki rekið neitt fyrirtæki almenni-
lega suður á nesi, alla vega ekki
í útgerð og fiskvinnslu, þannig
að ég held það fari best á því að
, við fáum að gera það hér út á
landi þar sem þó hefur tekist að
gera þetta þokkalega á einstaka
stað,“ sagði Hrafnkell A. Jónsson
að lokum.
-r