Morgunblaðið - 24.10.1990, Qupperneq 18

18
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 24. OKTÓBER 1990
Skýrir valkostir
eftir Sólveigu
Pétursdóttur
Sporin hræða
í þeim kosningum til Alþingis
sem fara í hönd á næsta ári verður
annars.vegar tekist á um stefnumál
Sjálfstæðisflokksins og hins vegar
stefnu eða stefnuleysi svokallaðra
„félagshyggjuflokka" og flokks-
brota, sem virðast eiga það eitt
sameiginlegt að efia ríkisforsjá á
öllum sviðum. Reyndar hefur það
verið svo í íslenskum stjórnmálum
um áratugi að togast hefur verið á
um stefnur og áherslur, annars
vegar vinstri flokkanna og hins
vegar stefnumál Sjálfstæðisflokks-
ins. Ferill núverandi ríkisstjórnar
er með þeim hætti, að sjaldan hefur
munurinn verið jafnskýr milli sjálf-
stæðisstefnunnar og vinstri stefnu.
Á sama tíma og flestar vestrænar
og reyndar einnig austantjaldsþjóð-
ir reyna að draga úr miðstýrðum,
úreltum ríkisrekstri hafa íslensk
stjórnvöld í raun stóraukið ríkisaf-
skipti með tilheyrandi skattahækk-
unum, miðstýringu á fjármagni,
atvinnuvegum og þjónustu við
landsmenn.
Heílbrigðisþjónustan
Kröfur almennings til heilbrigðis-
þjónustunnar hafa farið vaxandi á
undanfömum árum og þar með
einnig útgjöld til þessa málaflokks.
Heilbrigðiskerfíð er háð fjárveiting-
um á fjárlögum á hverjum tíma og
verður því fyrir niðurskurði þegar
samdráttur verður. Slíkur niður-
skurður, svo sem lokanir sjúkra-
deilda, tekur ekki tillit til þarfa
þeirra sem á þjónustu þurfa að
halda, svo sem eldra fólks, sem þó
hefur byggt það velferðarkerfí, sem
við búum við í dag.
Núverandi stjórnvöld hafa bmgð-
ist við þessum vanda með því að
stórauka miðstýringu heilbrigðis-
þjónustunnar og í raun er málum
þannig komið í dag, að ríkið er að
öðlast nánast algjört forræði í allri
heilbrigðisþjónustu landsmanna,
stórum þáttum sem smáum. Sjúkra-
samlög sveitarfélaganna hafa nú
verið lögð niður og starfsemi þeirra
færð alfarið til Tryggingastofnunar
ríkisins. Með þeirri breytingu hurfu
síðustu leifamar af tryggingarhug-
takinu í heilbrigðisþjónustu, þ.e. að
landsmenn hafí greitt iðgjald til
sjúkratrygginga og eigi þar með
rétt á ákveðinni þjónustu, en þurfi
ekki að sækja slikt eins og ölmustu
í gegnum ríkissjóð.
Ef tekið er mið af reynslu ann-
arra þjóða á þessu sviði er augljóst
að sú miðstýring, sem nú er að
komast á hröðum skrefum, mun
einungis leiða ti! lakari og dýrari
þjónustu þegar fram í sækir. Sann-
ast þar sem fýrr að við eigum erf-
itt með að læra af mistökum ann-
arra þjóða fyrr en við höfum gert
þau sjálf. Þessari öfugþróun verður
að snúa við. Það er engin lausn að
skera aðeins niður og segja að við
höfum ekki efni á að veita fólki
sómasamlega heilbrigðisþjónustu.
Það verður að leita leiða til þess
að fólk fái þá þjónustu sem því ber
og það á fullan rétt á. Endurvekja
þarf tryggingahugtakið, efla einka-
rekstur í heilbrigðisþjónustu og
síðast en ekki sist að færa forræði
í rekstri heilsugæslu og sjúkrahúsa
aftur í hendur stærri sveitarfélaga
og landshlutasamtaka þannig að
rekstrarleg og fjárhagsleg ábyrgð
sé sem næst neytand'anum. Þetta
þýðir auðvitað að endurskoða þarf
frá grunni verkaskiptingu ríkis og
sveitarfélaga og færa nauðsynlega
tekjustofna til sveitarfélaganna.
Fjölskyldan og skattamál
Ýmsir stjómmálaflokkar hafa í
stefnuskrám sínum lýst fjölskyld-
unni sem hornsteini þjóðfélagsins
og lýst yfír vilja og nauðsyn þess
að tryggja stöðu fjölskyldunnar í
samfélaginu. Framkvæmdin hefur
hins vegar orðið öll önnur og er
ranglæti í skattamálum fjölskyld-
unnar ef til vill hvað mest áber-
andi. í raun er það svo að fólki er
hegnt fyrir það að vera í hjóna-
bandi, persónuafsláttur er skertur
og nýtist ekki að fuilu milli hjóna.
Tryggingagreiðslur svo sem elli-
lífeyrir og örorkubætur eru háðar
tekjum maka viðkomandi einstakl-
ings, og nú er komið fram fmm-
varp frá núverandi stjórnvöldum um
að tekjutengja ellilífeyri almennt.
Hér er um annan þátt ríkisforsjár-
hyggju og skömmtunar að ræða;
einstaklingar hvort sem þeir eru í
hjónabandi eða ekki hafa áunnið
sér rétt til ellilífeyrisgreiðslna og
ríkið á ekki að komast upp með það
að skerða þessi réttindi. Það er
engin furða að gift fólk, líti svo á
að þjóðfélagið telji það annars
flokks þegna.
Húsnæðis- og lánamál
Á einu sviði hefur fijálsræði far-
ið vaxandi á nokkrum undanfömum
árum, þ.e. í peninga- og fjármálum.
Það var löngu orðið ljóst að nauð-
synlegt var að afnema ýmis höft
og auðvelda fólki umsýsiu í íjármál-
um sínum, en þessi þróun hefur að
sjálfsögðu leitt af sér ýmsar aðrar
breytingar, m.a. félagslegar. Háir
... ................. ....1 .1.......
Vid styðjjum
CUDMUm MAGIUÚSSOIU
sagnfræðing
í prófkjöri
Sjálfstæðisflokksins
i Reykjavik 26. og
27. október 1990.
Guðmundur Magnússon hefur
sýnt og sannað með skrifum,
erindum og ötulu starfi, að
hann er traustur og
hugmyndaríkur málsvari
sjálfstæðisstefnunnar. Hann
verður góður fulltrúi
Sjálfstæðisflokksins á Alþingi.
H. Andri Haraldsson, varaformaður Heimdallar.
Anna Lovísa Johannessen, húsmóðir.
Anna K. Jónsdóttir, borgarfulltrúi.
Auðun Svavar Sigurðsson, læknir.
Ása Jónsdóttir, fyrrverandi skólastjóri.
Ásgeir G. Ásgeirsson, sagnfræðingur.
Ásgeir Jakobsson, rithöfundur.
Áslaug Ragnars, blaðamaður.
Áslaug Sigurbjörnsdóttir, hjúkrunardeildarstjóri.
Ásta Möller, hjúkrunarfræðingur.
Ástríður S. Jónsdóttir, húsmóðir.
Bergþóra Kristín Grétarsdóttir, flugfreyja.
Birgir Ármannsson, formaður Heimdallar.
Björgvin Hannesson, skrifstofumaður.
Bolli Kristinsson, verslunarmaður.
Börkur Gunnarsson, heimspekinemi.
Eiríkur Ingólfsson, framkvæmdastjóri.
Elías Elíasson, hárgreíðslunemi.
Elín Sigríður Grétarsdóttir, fjölbrautaskólanemi.
Erna Hjaltalín, húsmóðir.
Eva Garðarsdóttir, hjúkrunarfræðingur.
Gunnar Jóhann Birgisson, héraðsdómslögmaður.
Gunnlaugur Snædal, læknir.
Halldór Guðmundsson, arkitekt.
Hannes H. Gissurarson, lektor.
Hildur Nielsen, Ijósmóðir.
Hinrik Fjeldsted, sölumaður.
Séra Hjalti Guðmundsson, sóknarprestur.
Hlynur Níels Grímsson, læknanemi.
Indriði Waage, framhaldsskólanemi.
Jenna Jensdóttir, rithöfundur.
Jón Ásbergsson, forstjóri.
Jónas Fr. Jónsson, laganemi.
Júlíus B. Jóhannsson, meðferðarfulltrúi.
Karitas H. Gunnarsdóttir, héraðsdómslögmaður.
Karl J. Steingrímsson, framkvæmdastjóri.
Kjartan Gunnar Kjartansson, blaðamaður.
Magnús Þórðarson, framkvæmdastjóri.
Margrét Theódórsdóttir, skólastjóri.
Oddur C. S. Thorarensen, lyfsali.
Óðinn Geirsson, prentsmiðjustjóri.
Ólafur Garðarsson, lögmaður.
Óli Björn Kárason, framkvæmdastjórí.
Per Henje, menntaskólanemi.
Ragnar Júlíusson, skólastjóri.
Selma Júlíusdóttir.
Sigurbjörg Ásta Jónsdóttir, laganemi.
Sigurbjörn Magnússon, héraðsdómslögmaður.
Steingrímur Ari Arason, hagfræðingur.
Steinunn Friðriksdóttir, fatahönnuður.
Sveinn Guðmundsson, líffræðinemi.
Thomas W. Möller, framkvæmdastjóri.
Trvggvi Pétursson, útflytjandi.
Póröur Þórarinsson, heimspekinemi.
Sólveig Pétursdóttir
vextir á undanförnum árum og tak-
mörkuð geta opinbera húsnæðis-
lánasjóða ásamt vísitölutryggingu
lána, einkum meðan verðbólga var
há, hafa valdið fjölda einstaklinga
og fjölskyldna miklum erfíðleikum
á undangengnum árum. Stjórnvöld
og stjómmálamenn, hvar í flokki
sem þeir standa, verða að gera sér
grein fyrir þeirri ábyrgð sem fylgir
auknu frelsi í peninga- og ljármál-
um sem og á öðrum sviðum. Samfé-
lagið verður að gera ráðstafanir til
að mæta þeim félagslegu örðugleik-
um sem fylgja slíkum grundvallar-
breytingum og ef ekki á að skaða
alvarlega sjálfseignarstefnuna sem
flestir landsmenn fylgja í raun, þá
er nauðsynlegt að leita úrbóta í
gegnum bankakerfíð og á öðrum
sviðum til þess að gera fólki kleift
að eignast eigið húsnæði með hóf-
legri greiðslubyrði.
Lífeyrisþegar og aldraðir
í ljósi verulegrar fjölgunar aldr-
aðra á næstu árum þarf að taka
málefni þeirra til sérstakrar athug-
unar. Leita verður leiða, sem tryggt
geta öryggi og hag hinna öldruðu
m.a. með aðstoð í heimahúsum,
dagdeildum og á dvalarheimilum.
Samhliða verður að koma til öflugt
átak til að auka framboð á hjúkr-
unaraðstöðu. Þá er nauðsynlegt að
styðja alla viðleitni til þess að við-
komandi einstaklingur geti verið á
heimili sínu sem lengst.
Áður hefur verið bent á ýmsa
vankanta í skattamálum í sambandi
við lífeyrisgreiðslur og því má einn-
ig bæta við að ríkið tvískattleggur
í raun þann sparnað sem einstakl-
ingamir leggja til hliðar í formi
greiðslna í sína lífeyrissjóði. Nauð-
synlegt er að efla núverandi lífeyris-
sjóðakerfí. Eðlilegt er, að fyrir-
komulag þess sé ákveðið í samning-
um aðila vinnumarkaðarins, og að
slíkir samningar ákveði réttindi og
skyldur sjóðsfélaga. Hugmyndir,
eins og t.d. Alþýðuflokkurinn hefur
sett fram, um einn lífeyrissjóð fyrir
alla landsmenn, em óraunhæfar,
m.a. vegna þess að um alltof mikla
samþjöppun valds yrði að ræða. Sá
sparnaður sem á sér stað með ið-
gjaldagreiðslum í lífeyrissjóði er
best kominn í vörslu eigenda sjóð-
anna, sem geta ávaxtað eign sína
að vild. Eftir sem áður er nauðsyn-
legj. að lífeyristryggingar almanna-
tryggingakerfísins verði gmnn-
lífeyrir án tillits til tekna.
Gegm forsjárhyggju
Hér að framan hefur verið fjallað
um þá þróun til stóraukinnar mið-
stýringar sem orðið hefur í heil-
brigðisþjónustu landsmanna á
undanfömum ámm. Þær breytingar
em í raun aðeins einn liður í þeirri
þróun sem orðið hefur á síðustu
árum í átt til síaukinnar forræðis-
hyggju ríkisvalds í nánast öllum
málefnum landsmanna. Nægir þar
m.a. að nefna yfírtöku ríkisins á
allrí löggæslu, þar með talið fyrir
Reykjavík. Nýjasta dæmið um mið-
stýringaráráttuna er tilraun stjóm-
valda til að setja Borgarspítala og
Landakot ásamt Ríkisspítölum und-
ir eina stjórn ríkisins. Brýnt er að
það komi fram, að ríkisvaldinu. er
ekki treystandi fyrir því að hafa
algjört forræði í þessum undirstöðu-
málefnum almennings. Þvert á
móti ber að stefna að því að sveitar-
Geir H. Haarde í for-
ystusveit uppbygg-
ingar eftir illviðri
vinstrimennskunnar
eftirÞórhall
Jósepsson
Enn á ný sjá íslendingar fram
á harðindavetur versnandi lífskjara
þar sem von er hrakviðra skatta-
hækkana sem skekja hvert hreysi
í landinu jafnt sem háreistar hallir.
Fátt er um skjól handa minni
máttar. Man einhver eftir þeim
ískalda næðingi úr stjómarráðinu,
sem feykti gamla fólkinu úr síðasta
skjólinu í sumar sem leið? Sjúkra-
húsunum var lokað og ósjálfbjarga
fólkið sett á guð og gaddinn.
Það vantaði vist einar sextíu
milljónir króna til þess' að hægt
væri að skýla þessu fólki og þakka
því með sæmd þann skerf sem það
lagði til þjóðfélagsins sem nú ber
byrðar ráðherrasósíalismans.
Nokkru fyrr hafði ekki lengi
þurft að leita sextíu milljóna til
að byggja háreista múra til að
skýla flokkssneplum félagshyggju-
furstanna fyrir viljaleysi almenn-
ings a lesa og kaupa þann lýra
pappír.
Þetta er kallað aðhald í rekstri
ríkisins og er eins og annað í veður-
lýsingum forsjárhyggjuliðsins þeg-
ar bylurinn úti fyrir, sem smýgur
inn um allt, er kallaður sól og blíða.
Það er gegn slíkum ósanninda-
vaðli sem þingmenn Sjálfstæðis-
flokksins hafa barist á Alþingi
síðustu tvo vetur, með málflutningi
að afhjúpa götóttar flíkurnar sem
vinstristjómin fleygir í landsmenn
og með tillöguflutningi að freista
þess að staga í stærstu götin.
Til þess að dylja hina sviknu
vöru sópar svo stjórnin vandamál-
um nútíðarinnar undir teppið og
ætlar framtíðinni að leysa eins og
dæmi byggingarsjóðanna sýnir.
Þetta er veruleikinn í dag, blekk-
ingar, bruðl, forræðishyggja, út-
þensla ríkiskerfísins, aukin mið-
stýring, síhækkandi skattar, mis-
kunnarieysi, og þessi veruleiki
heldur áfram á meðan vinstri-
stjórnin situr.
Gegn þessu gjömingaveðri
vinstrimanna þarf harðsnúið lið,
ef takast má að kveða það niður.
Einn ötulasti baráttumaður sjálf-
stæðismanna gegn vinstrimenns-
kunni er Geir H. Haarde alþingis-
maður og hefur verið óþreytandi
innan sem utan þings í því starfí.
Hann hefur sótt hart gegn
stjómarliðinu, sýnt fram á veik-
leika stjórnarathafna, afhjúpað
blekkingar og vanþekkingu stjóm-
arliða í einstökum málum sem þeir
hafa keyrt fram af offorsi, auk
þess að fletta ofan af smánarlegum
athöfnum eins og lýst var hér í
upphafí.
Nú em fáir mánuðir til þing-
kosninga þegar tækifæri gefst til
uppbyggingar eftir illviðri vinstri-
mennskunnar. Það verk bíður þar
til Sjálfstæðisflokkurinn fær afl
kjósenda til að vinna það. til þess
starfs þarf menn, sem kunna til
verka og hafa dug og frumkvæði