Morgunblaðið - 31.10.1990, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 31. OKTOBER 1990
4
Bretland:
Thatcher gagnrýnd fyr-
ir afstöðu sína á fundi EB
St. Andrews. Frá Guðmundi Heiðari
Frímannssyni, fréttaritara Morgunblaðs-
ins.
TALSMENN bresku stjórnarand-
stöðunnar hafa gagnrýnt fram-
göngu Margaret Thatcher, for-
sætisráðherra Bretlands, á leið-
togafundi Evrópubandalagsríkj-
anna í Róm um síðustu helgi. A
fundinum lagðist Thatcher gegn
tillögum annarra leiðtoga um þró-
un sameiningar ríkjanna og
áformum þeirra um myntbanda-
lag. Innanflokkserfiðleikar hrjá
íhaldsflokkinn breska um þessar
mundir.
Á fundi leiðtoga Evrópubanda-
lagsins (EB) í Róm um helgina
neitaði Margaret Thatcher að sam-
þykkja tillögu um að frekari sam-
eining ríkjanna hæfist árið 1994
er hrint yrði í framkvæmd öðru
stigi áætlunar um myntbandalag
EB. Hún sagði í viðtölum við breska
fjölmiðla að hún myndi aldrei leggja
fyrir breska þingið tillögu um, að
sterlingspundið yrði lagt niður.
Gerald Kaufmann, talsmaður
Verkamannaflokksins í utanríkis-
málum, sagði, að í samningum
æddi maður ekki um herbergið,
bryti borð og stóla og mölvaði leir-
tauið. Það væri aðferð Thatcher og
hún hefði engin áhrif önnur en þau
að einangra Breta innan Evrópu-
bandalagsins. Hann varð hins vegar
að viðurkenna, að Neil Kinnock,
leiðtogi Verkamannaflokksins,
hefði ekki frekar en Thatcher sam-
þykkt tillögurnar sem gengu fram
á fundinum í Róm.
Paddy Ashdown, leiðtogi Fijáls-
lynda lýðræðisflokksins, sagði að
Thatcher hefði einangrað sig, klofið
ríkisstjórnina og svikið hagsmuni
Bretlands á fundinum. Bretar yrði
Sovétríkin:
Gripdeild-
ir í flutn-
ingalestum
Moskvu. Reuter.
ÞJÓFAFLOKKAR og járn-
brautastarfsmenn gerast nú
aðsópsmeiri en nokkru sinni
fyrr í því að stela úr vöruflutn-
ingalestum, að því er sovéska
innanríkisráðuneytið sagði í
gær. Stolið er öllu, sem hönd
á festir, allt frá ávöxtum og
grænmeti til véla, myndbands-
tækja og hvers kyns innflutts
varnings.
„Þetta eru hrikalegri grip-
deildir en við munum eftir,“
sagði Viktor Zelenskíj, aðstoð-
arsamgönguráðherra. „Við höf-
urn enga stjóm á þessu lengur."
Á fyrstu níu mánuðum þessa
árs hefur þjófnuðunum fjölgað
um 78% frá síðasta ári. Og þjófn-
uðum járnbrautarstarfsmanna
hefur Qölgað um 42% á sama
tíma.
Þetta gerist fyrst og fremst
vegna þess að lestirnar eru ekki
losaðar þegar þær koma á
áfangastað og vörurnar bíða í
kyrrstæðum lestunum á brautar-
stöðvunum dögum saman. Þá
stökkva þjófarnir oft um borð í
lestimar meðan þær eru enn þá
á ferð og skjótast svo burt með
varninginn um leið og þær stöðv-
ast.
Verst er ástandið á svæðum
þar sem gætt hefur pólitískra
væringa upp á síðkastið, eins og
í Georgíu, Armeníu og Azerbajd-
zhan, svo og í kolahéraðinu Ke-
merovo í Síberíu.
„Lausn vandamálsins felst í
því að auka vöraúrvalið í hillum
verslana í Sovétríkjunum," sagði
Viktor Zelenskíj.
flokkarnir, Verkamannaflokkurinn
og íhaldsflokkurinn, eru klofnir í
afstöðu sinni til EB. I skoðanakönn-
un meðal þingmanna, sem birt var
um helgina, kom fram að helmingur
þingmanna íhaldsflokksins er
andvígur frekari sameiningu á vett-
vangi EB en 45% era því hlynnt.
65% þingmanna stjórnarandstöð-
unnar eru hlynnt frekari samein-
ingu en 25% eindregið á móti. Allir
þingmenn Frjálsynda lýðræðis-
flokksins styðja aukið samstarf
ríkja EB.
Margaret Thatcher.
að greiða hátt verð fyrir tregðu
hennar við að taka þátt í samstarfi
EB-ríkjanna.
Báðir stóru bresku stjórnmála-
í skoðanakönnunum um helgina
kom fram að Verkamannaflokkur-
inn hefur 16% forskot á íhaldsflokk-
inn. Eftir ósigurinn í aukakosning-
unum í Bournemouth nýlega hafa
komið fram raddir um að einhver
þingmaður bjóði sig fram gegn
Thatcher í leiðtogakosningu íhalds-
flokksins í næsta mánuði. Er það
almennt álit stjórnmálaskýrenda að
slíkt framboð myndi skaða flokkinn
veralega.
Reuter
Gorbatsjov og páfi á helgimynd
Ugolina da Belluno, munkur í Sacro Cuore-kirkjunni í Terni á Mið-
Ítalíu, hefur frá því í desember unnið að móasíkmynd þar sem mynd-
efnið er Míkhaíl Gorbatsjov, forseti Sovétríkjanna, kona hans Raísa,
og Jóhannes Páll páfi II. Jesús Kristur heldur yfir þeim verndar-
hendi eins og sjá má og á mósaíkmyndinni era ennfremur postularn-
ir tólf en þema hennar er fengið úr síðustu kvöldmáltíðinni. Mynd-
inni sem vegur samtals 22 tonn hefur verið komið fyrir í kirkjunni
við hlið verndardýrlinga hennar. Belluno segist hafa hitt sovésku
forsetahjónin í Vatíkaninu í fyrravetur þegar sögulegar sættir tók-
ust með páfa og leiðtoga Sovétríkjanna. „Ég gerði myndina vegna
þess að Gorbatsjov er mikilmenni, hann hefur brotið kreddukenning-
ar á bak aftur og leyst deilur við kirkjuna," sagði Belluno.
Hatrammar deilur um helgistað í Indlandi:
Öryggissveitir hrinda áhlaup-
um hindúa á umdeilda mosku
Ayodhya. Reuter.
INDVERSKA öryggislögreglan
hratt í gær áhlaupum heittrú-
aðra hindúa á mosku í bænum
Ayodhya, sein þeir vilja breyta í
bænahús hindúa. Deilan um
moskuna leiddi til átaka víðs veg-
ar um landið og kostuðu þau að
minnsta kosti 21 mann lífið. Ott-
ast er að deilan verði til þess að
stríð brjótist út á milli múslima
og hindúa í landinu.
Hindúarnir hafa svarið þess eið
að rífa moskuna og segja að hún
hafi verið reist á rústum bænahúss
hindúa, sem fyrsti konungur mó-
gulla hafi látið rífa á sextándu öld.
Þeir segja einnig að helsti guð
þeirra, Ram, hafi fæðst á þessum
stað.
Að minnsta kosti fimm menn
biðu bana og tuttugu særðust þegar
öryggissveitir hófu skothríð til að
dreifa þúsundum hindúa, sem safn-
ast höfðu saman við moskuna í
Ayodhya við landamæri Uttar Pra-
desh-ríkis. Um þúsund lögreglu-
menn höfðu slegið skjaldborg um
moskuna. Þótt 700 hindúar kæmust
inn fyrir varðhringinn tókst lögregl-
unni að koma í veg fyrir að moskan
yrði fyrir alvarlegum skemmdum.
Reuter
Indverskar öryggissveitir ráðast á heittrúaða hindúa sem gerðu
hvað eftir annað áhlaup á mosku í bænum Ayodhya í gær. Þeir segja
að moskan hafi verið reist á helgum stað hindúa og vilja rífa hana
til að hægt verði að reisa þarna bænahús hindúa.
fagna komu þeirra þótt útgöngu-
bann væri í gildi í bænum. Mikil
fagnaðarlæti brutust út er þeir
fengu spurnir af því að hindúar
hefðu komist inn í moskuna.
Um hundrað manns hafa beðið
bana á einni viku vegna deilunnar
um moskuna. Þá hafa öryggissveit-
imar handtekið um 100.000 manns,
sem reyndu að komast til Ayodhya.
Þeirra á meðal voru helstu forystu-
menn eins af flokkum hindúa, Bhar-
atiya Janata-flokksins (BJP), sem
hafði varið minnihlutastjórn Vis-
hwanaths Prataps Singhs, forsætis-
ráðherra Indlands, vantrausti.
Flokkurinn hætti stuðningnum við
stjórnina og indverska þingið geng-
ur til atkvæða um vantrauststillögu
á Sing 7. nóvember. Talið er næsta
öruggt að tillagan verði samþykkt.
Um 50 hindúar undir forystu helgra
manna, sem vora naktir og smurðir
ösku, komust þó upp á þak hvelfing-
ar moskunnar og tóku að hamast
á henni með kúbeinum. Lögreglunni
tókst að koma þeim í burtu með
því að beita kylfum, táragasi og
viðvörunarskotum.
Um 250.000 manna öryggis-
sveitir höfðu verið sendar til Uttar
Pradesh-ríkis til að koma í veg fyr-
ir að hindúar kæmust til Ayodhya
en þúsundir þeirra sluppu þó í gegn.
Bæjarbúa fóru út á götur til að
Sænska þingið:
Atök um
varnarmál
Úkraína:
Syórnin vill skömmtunarkerfi
þar til nýr gjaldmiðill tekur við
Moskvu. Reuter.
STJÓRN Úkraínu lagði til á mánudag að tekið yrði upp skömmtunar-
kerfi í lýðveldinu sem gilti í sex mánuði, eða þar til lýðveldið tæki
upp eigin gjaldmiðil.
Stokkhólmi. Frá Erik Liden, fréttaritara
Morgunblaðsins.
FULLTRÚAR borgaraflokkanna
í varnarmálanefnd sænska þings-
ins hafa hætt þátttöku í störfum
nefndarinnar. Heimta leiðtogar
hægrimanna (Moderaterna),
Þjóðarflokksins og Miðflokksins
að Ingvar Carlsson forsætisráð-
herra hefji samningaviðræður
vegna áforma stjórnvalda um að
leggja á hilluna fimm ára áætlun
um framlög til varnarmála.
Vítol Fokin, starfandi forsætis-
ráðherra lýðveldisins, lagði tillög-
una fram á þingi landsins og er hún
einnig liður í áætlun stjórnarinnar
um að koma á markaðshagkerfi,
sem yrði óháð öðram lýðveldum
Sovétríkjanna.
Stjórnin gerir ráð fyrir því að 70%
af launum Úkráínumanna verði
greidd með skömmtunarseðlum.
Flest matvæli í ríkisverslunum verði
til að mynda greidd með skömmtun-
arseðlum að fullu eða að hluta.
Þannig hyggst stjórnin tryggja að
íbúar annarra lýðvelda géti ekki
keypt matvæli í Úkraínu.
Gert er ráð fyrir að skömmtunar-
kerfið taki gildi á morgun, fimmtu-
dag. Stjórnin boðar einnig einka-
væðingu allra veitingahúsa með
fimm eða færri starfsmenn og
helmings verslana með tíu eða færri
starfsmenn. Þá er gert ráð fyrir því
að 70-80% varnings í verslunum
lúti ekki verðstýringu í lok ársins
1992.
Ef tillagan verður samþykkt yrði
Úkraína fyrsta lýðveldið sem reyndi
að koma á eigin gjaldmiðli. Sam-
kvæmt efnahagsáætluninni, sem
Sovétstjórnin samþykkti 19. októb-
er, er þó kveðið á um að gjaldeyris-
mál lúti algjörlega stjórn yfirvalda
í Moskvu.
Stjórn Carlssons vill að gerð verði
bráðabirgðaáætlun til eins árs og
annist varnarmálanefndin gerð
hennar. Allan Larsson fjármálaráð-
herra kynnti í fyrradag enn víðtæk-
ari niðurskurðartillögur í varnar-
málum en fyrr og verður einkum
minnkaður viðbúnaður í Suður-
Svíþjóð þar sem Larsson 'segir enga
hættu á innrás næstu árin. Leiðtog-
ar borgarflokkanna svara því til að
enda þótt ekki komi upp eldur detti
engum í hug að leggja niður
slökkviliðið.