Morgunblaðið - 30.11.1990, Síða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 30. NÓVEMBER 1990
STEINAR WAAGE
Fræðastörf í Eyjum
SKOVERSLUN
Jólaskórnir frá JIP
Verð frá
kr. 3.290.-
Mikió úrval af
spariskóm
Domus Medica,
Egilsgötu 3,
sími 18519
Kringlunni,
Kringlunni 8-12,
sími 689212
21212
Bókmenntir
Sigurjón Björnsson
Rit Sögufélags Vestmannaeyja.
Eyjaskinna 1-4, 1982-1988.
Fylgirit I: Sóknarlýsingar Vest-
mannaeyja, 1988.
Fylgirit II: Bjargnyljar í Vest-
mannaeyjum, 1990.
Fyrr á þessu ári, nánar tiltekið
1. maí, varð Sögufélag _ Vest-
mannaeyja tíu ára gamalt. Á þess-
um áratug hefur það gefið út sex
framangreind rit. Vera má að það
sjöunda,. 5. hefti Eyjaskinnu, sé
út komið þegar þetta er ritað. Því
var ætlað að koma út á þessu
ári, en ég hef ekki orðið var við
það.
Sumir kunna að halda að Vest-
manneyingar hugsi um fátt annað
en fisk. Svo er aldeilis ekki. Þó
að þeir séu og hafi löngum verið
sjósóknarar djarfir og aflaklær
miklar hafa lengi verið þar menn
sem sinnt hafa andlegum hugðar-
efnum. Margt hefur verið um
Vestmannaeyjar og eyjaskeggja
20%
VE RÐLÆKKUN
VEGNA HAGSTÆÐRA MAGNINNKAUPA
Skerar, tennur og undirvagnshlutir í CATERPILLAR,
einníg i fiestar aðrar gerðir og tegundir vinnuvéia.
T.D.: JCB « KOMATSU *> JOHN DEERE <• INTERNATIONAL HARVESTER
FIATALLIS <• BANTAM <• CASE •> O&K <• LIEBHERR •> HITACHI <• POCLAIN
AFSLÁTTURINN GILDIR EF
PANTAÐ ER FYRIR 31. JANÚAR
HEKLA
ritað og rannsóknir gerðar. Sigfús
M. Johnsen ritaði hina miklu Sögu
Vestmannaeyja. Jóhann Gunnar
Ólafsson safnaði Sögum og sögn-
um úr Vestmannaeyjum og ritaði
margt annað um Eyjar. Þorsteinn
Jónsson frá Laufási ritaði hina
kunnu bók, Formannsævi í Eyjum,
og Norðlendingurinn Þorkell Jó-
hannesson safnaði og birti Örnefni
í Vestmannaeyjum. Þá er og íjöld-
amargt bitastætt í Sjómannadags-
blaði Vestmannaeyja sem komið
hefur út samfellt frá árinu 1951.
Ótalið er þó það sem kannski ber
hæst hvað varðar sagnfræðilegan
fróðleik: verk Þorsteins Þ. Víg-
lundssonar skólastjóra. Þorsteinn
hóf útgáfu ársritsins Bliks árið
1936. Komu alls út 34 árgangar.
Ritið flutti geysimikinn fróðleik
um Eyjar og eyjaskeggja og er
einstök fróðleiksnáma. Auk þess
stofnaði Þorsteinn Byggðasafn
Vestmannaeyja og var óþreytandi
sem safnandi og umsjónarmaður
meðan hans naut við. Þegar Þor-
steinn var að beijast við að koma
upp húsi yfir gagnfræðaskólann,
sem hann stýrði, lét hann gera bók
eina, sem þeir skráðu nöfn sín í
er styrkja vildu framkvæmdina.
Bók þá skírði hann Eyjaskinnu.
Rit Sögufélagsin heitir í höfuð
henni og vísar það á náin tengsl.
Þegar Þorsteinn Þ. Víglundsson
hætti útgáfu Bliks laust fyrir 1980
tóku nokkrir áhugamenn sig sam-
an um að láta ekki fræðastarfið
niður falla. Þá var sögufélagið
stofnað og Þorsteinn gerður fyrsti
heiðursfélagi þess.
Síðan er liðinn áratugur.
Sögufélag Vestmannaeyja hefur
unnið hljóðlátt starf, lítt borist á
með auglýsingum eða sölu-
mennsku og hin sex rit þess eru
lítt áberandi á söluborðum bóka-
verslana. Mér tókst þó að ná til
þeirra og taldi rétt að vekja at-
hygli á þeim í þessu bókaspjalli,
þó að um ritdóm geti auðvitað
ekki verið að ræða.
í hinum Ijórum heftum Eyja-
skinnu er á fjórða tug ritgerða,
þátta, minningargreina o.fl., sem
vissulega bregða ljósi á líf og störf
eyjaskeggja og annarra sem við
sögu koma. Sumar ritgerðanna
eru merkt sagnfræðilegt framlag
og ein þeirra er vísindaleg greinar-
gerð Margrétar Hermannsdóttur
um fornleifarannsóknir í Heijólfs-
dal. Með þeim rannsóknum hafa
sögufélagsmenn fylgst vel — og
reynt að styðja þær.
Fyrra fylgiritið — Sóknarlýsing-
Þorsteinn Þ. Víglundsson
ar Vestmannaeyja — er endur-
prentuð á þremur sóknarlýsingum,
sem nú eru löngu ófáanlegar (Giz-
ur Pétursson: Lítil tilvísun um
Vestmannaeyja háttalag og bygg-
ing. Þessi lýsing er frá öndverðri
18. öld. Jón Austmann: Útskýring-
artilraun yfir Vestmannaeyjar. Sú
ritgerð er frá miðri 19. öld. Brynj-
ólfur Jónsson: Lýsing Vestmanna-
eyja. Hún er frá síðasta hluta 19.
aldar.) Framan við sóknarlýsing-
arnar er ritgerð (endurprentuð úr
Árbók Landsbókasafnsins) Jó-
hanns Gunnars Ólafssonar um
elstu sóknariýsinguna. Þettá fylgi-
rit er þannig eins og gefur að
skilja gagnleg og merk heimild.
Síðara fylgiritið, sem út kom á
þessu ári, er annars eðlis. Það fjall-
ar um Bjargnytjar í Vestmanna-
eyjum og er samið af Kristjáni
Eiríkssyni. Þetta er sjálfstæð
rannsókn og eftir því sem ég best
veit, hluti af mun stærri rannsókn
höfundar af bjargnytjum víða um
land. Að mínu viti er þetta merkt
fræðilegt og þjóðmenningariegt
•framlag.
Sögufélag Vestmannaeyja á
miklu hlutverki að gegna, því að
saga Vestmannaeyja er orðin löng
og geymir margt sem ekki má
falla í fymsku. Vonandi tekst
sögufélaginu að halda dampinum
og fá þann stuðning sem það á
skilið. Þess vil ég geta að lbkum
að Hermann Einarsson kennari er
formaður sögufélagsins og Áki
Heinz Haraldsson er gjaldkeri þess
og geymir sjóð sem væntanlega
er fremur léttur.
Þjófurinn eftir
Göran Tunström
ÚT ER komin hjá Máli og menn-
ingu skáldsagan Þjófurinn eftir
sænska rithöfundinn Göran
Tunström í þýðingu Þórarins
Eldjárns.
Bókin ætti að höfða til Islend-
inga, því hún fjallar um þjófnað á
gömlu handriti þ.e. Silfurbiblíunni
í Uppsölum.
í kynningu útgefanda segir
m.a.: „Aðalsöguhetjan er afstyr-
mið Jóhann, þrettánda barn Idu
og Friðriks í kumbaldanaum á
Torfunesi í sænska bænum Sunne..
Við fylgjumst'með lífshlaupi hans
frá örbirgðinni í Sunne á sjötta
áratugi þessarar aldar til Uppsala
og þaðan suður á Ítalíu þar sem
leikurinn berst allt aftur á sjöttu
öld, til Ravennu þar sem Þjóðrekur
mikli ríkir yfir Gotum.
Jóhann þráir hefnd fyrir þá
auðmýkingu sem hann hefur mátt
þola og viskudrykkurinn sem hann
bergir á er göróttur.
Frásögn Tunströms er sérlega
litrik og lífleg, kátleg og harm-
þrungin í senn. Áður hefur komið
Göran Tunström
út á íslensku skáldsagan Jólaór-
atorían eftir saman höfund.“
Bókin sem er 339 bls. er prent-
uð í Prentsmiðjunni Odda hf. Kápu
hannaði Ragna Sigurðardóttir.