Morgunblaðið - 18.01.1991, Blaðsíða 20

ÍS
20
icei flAÚVlAt. .81 jrjOAOUT8Ör4 GIOAJíJ'/iUOilOM
MORGL'NBLADÍÐ FÖSTUDAGUR 18. JÁNÚAR 1991
FYRI
PERSAFLÓA
> ________________
Avarp George Bush í fyrrinótt;
Heimsbyggðin vildi
frið, Saddam stríð
Washington. Reuter.
„FYRIR fimm mánuðum hóf Saddam Hussein þessa styijöld með
innrás í Kúveit. í nótt hefur verið snúist til varnar,“ sagði George
Bush, forseti Bandaríkjanna, þegar hann flutti ávarp til þjóðar
sinnar í fyrrinótt og skýrði frá því, að herir bandamanna hefðu
hafið loftárásir á írösk hernaðarmannvirki í því skyni að frelsa
Kúveit.
„Þessi hernaðaraðgerð, sem
ákveðin var í samræmi við ályktan-
ir Sameinuðu þjóðanna og sam-
þykki Bandaríkjaþings, kemur í
kjölfar margra mánaða tilrauna til
að fá íraksstjóm til að flytja her-
námsliðið burt frá Kúveit. Leiðtog-
ar arabaríkjanna beittu sér fyrir
þvi, sem 'þeir kalla „arabíska
lausn“, en komust að því einu, að
Saddam var ósveigjanlegur. Fjöldi
manna lagði leið sína til Bagdad
til að tala máli friðar og réttlætis
en árangurinn var enginn,“ sagði
Bush og rakti meðal annars frið-
artilraunir James Bakers, utanrík-
isráðherra Bandaríkjanna, og
Perez de Cuellars, framkvæmda-
stjóra Sameinuðu þjóðanna. „Allt
hafði verið gert, sem unnt var, ‘til
að komast að friðsamlegri lausn
og loksins áttu bandamenn, þjóð-
imar 28, sem sent hafá herafla til
Persaflóa, ekki annarra kosta völ
en reka liðsafla Saddams Husseins
frá Kúveit.“
Bush sagði, að viðskiptabannið
hefði haft áhrif í írak en ekki
nægt til að hrekja Saddam frá
Kúveit. Mánuðimir hefðu liðið hver
af öðrum og tímann hefði Saddam
notað til að ræna, misþyrma og
myrða saklaust fólk, þegna lítillar
þjóðar, sem aldrei hefði ógnað hon-
„Saddam hélt, að með því að
þráast við og sinna í engu ályktun-
um Sameinuðu þjóðanna gæti hann
eyðiiagt samstöðuna gegn sér.
Þegar heimsbyggðin bað fyrir friði,
stefndi Saddam Hussein að styrj-
öld,“ sagði George Bush Banda-
ríkjaforseti að lokum.
Reuter
Utlægir Kúveitar i Dubai í Sameinuðu furstadæmunum lesa dagblöð með fréttum af loftárásum fjölþjóð-
lega herliðsins á stöðvar íraka. Fögnuður braust víða út meðal Kúveita við tíðindin en ýmsir létu í ljós
áhyggjur af örlögum þeirra sem væru í heimalandinu. Kúveiskur útlagi í Kaíró sagði að fregnirnar
væru að vissu leyti uggvekjandi en jafnframt væru þetta góð tíðindi. „Við vildum að Saddam drægi sig
á brott með friðsamlegum hætti. En hann reyndist vera fúlmenni, hann vildi styrjöld. Maðurinn verður
að taka afleiðingunum og hann. verður brotinn á bak aftur.“
Viðbrögð í arabalöndum;
Aðdáendur Sadd-
ams furðu lostnir
Reuter
George Bush Bandaríkjaforseti
flytur ávarp sitt til þjóðarinnar
í nótt að ísl. tíma.
um. Tímann hefði hann einnig
notað til að auka við efnavopna-
birgðir íraska hersins og það sem
væri enn alvarlegra, til að flýta
smíði gjöreyðingarvopnsins, kjam-
orkusprengjunnar. Sagði Bush, að
Saddam hefði í raun haldið efna-
hagslífi heimsins í herkví og valdið
öllum þjóðum erflðleikum, einkum
fátækum ríkjum í þriðja heiminum
og hinum nýfrjálsu þjóðum
Austur-Evrópu.
Kaíró, Amman, Beirút, Dubai, Nicosiu, Damaskus, Teheran. Reuter.
MARGIR stuðningsmenn Saddams Husseins Íraksforseta
í arabalöndunum voru furðu lostnir og slegnir, fannst sem
þeir hefðu verið sviknir er fréttist um hrakfarir íraka í
loftárásum bandamanna. „Hvar eru eldflaugarnar hans?
Af hverju hefur hann ekki skotið þeim á ísrael?" spurði
háttsettur, ónafngreindur Jórdani. Hann sagði íraksforseta
hafa leitt aðdáendur sína fram af brún hengiflugs. Aðrir
báru sig vek sögðu orrustuna nýhafna og spyija bæri að
leikslokum. íbúar í Kúveit fögnuðu ákaft og kúveiskir útlag-
ar í Kaíró dönsuðu á götunum. Ráðamenn Kúveita sögðu
löndum sínum að frelsið væri í nánd. Nær hundrað þúsund
Jemenar mótmæltu aðgerðum bandamanna á útifundi í gær
og mótmælagöngur voru í fleiri löndum.
Útvarpshlustendur sem hringdu
til stöðvar í Amman, höfuðborg
Jórdaníu, sögðust ekki trúa fregn-
um um að loftvarnir íraka hefðu
brugðist. Þeir sökuðu vestræna fjöl-
miðla um að reyna að skaða bar-
áttuþrek stuðningsmanna íraka.
Ríkisstjórn Jórdaníu kom saman á
skyndifund og fordæmdi banda-
menn fyrir að hefja „heigulslega"
árás. Stjórnin sagði að Irakar hefðu
ávallt verið „reiðubúnir að aðstoða
bræður sína og fórna blóði án þess
að hika“ í öllum þeim bardögum
sem arabar hefðu verið „þvingaðir"
til að heyja. Samtök bókstafstrúar-
manna sögðu það heilaga skyldu
múslima að taka þátt í baráttunni
gegn Bandaríkjamönnum, hvar sem
til þeirra næðist. Ráðist var með
gijótkasti á bústað egypska sendi-
herrans í Amman.
PLO ítrekar stuðning við írak
Bassam Abu Sharif, talsmaður
Frelsissamtaka Palestínumanna
(PLO) sagði í Túnis að Bandáríkja-
menn hefðu hafið stríð til að vemda
hagsmuni ísraela. Tveir menn létu
lífið og sextán slösuðust er bíl var
ekið inn í þvögu fólks sem kom
saman til stuðnings írökum í smá-
þorpi skammt frá Túnisborg. í
mörgum öðrum arabalöndum, þ. á
m. Jemen, Máretaníu, Marokkó og
Súdan kom til útifunda þar sem
loftárásirnar voru fordæmdar.
íbúar í Teheran söfnuðust saman
á götum úti og hlýddu á útvarps-
fréttir af átökunum og voru tilfinn-
ingar blendnar. Margir hörmuðu
mannfall í röðum múslimskra
bræðra en sögðu þó fagnaðarefni
að ekki þyrfti að óttast árásir íraka
í bráð. Hashemi Rafsanjani forseti
fordæmdi loftárásirnar.
Líbanir í Beirut sögðu frétta-
manni Reuters að Saddam yrði
ávallt hetja araba, hann hefði verið
Gorbatsjov Sovétleiðtogi;
*
Iraksstjóni kallaði
sjálf yfir sig árás
Moskvu. Keuter.
MÍKHAÍL S. Gorbatsjov Sovétleiðtogi flutti sjónvarpsávarp til
iandsmanna í gær og varpaði þar allri sök á Persaflóaátökunum
á herðar írökum. Sendimaður Sovétleiðtogans, Vítalíj Tsjúrkín,
heimsótti Saddam Hussein í neðaivjarðarbyrgi hans í Bagdad í
gær til að fá hann til að lýsa yfir áformum um brottflutning
herja íraka frá Kúveit en tilraunin virtist ekki bera neinn árangur.
Bandaríkjastjóm skýrði so- skríða. Sprengjumar byijuðu að
véska sendiherranum í Washing- falla áðQr en svar barst frá Was-
ton l'rá árásaráætluninni klukku-
stund áður en loftárásir hófust.
Sovétmenn hafa stutt samþykktir
Sameinuðu þjóðanna gegn innli-
mun Kúveits en munu ekki taka
þátt í hemaðaraðgerðunum þótt
tvö sovésk herskip séu á Persaf-
lóa. Að sögn sovéskra embættis-
manna reyndi Gorbatsjov á elleftu
stundu að fá Bandaríkjamenn til
að gera enn eina tilraun til að fá
Saddam til að hlíta samþykktum
SÞ áður en til skarar yrði látið
hington, að sögn embættismann-
anna.
„Þessi hörmulega niðurstaða
hlaust af því að leiðtogar íraka
neituðu að verða við kröfum um-
heimsins og draga heri sína á
brott frá Kúveit," sagði Gor-
batsjov í fjögurra mínútna ávarpi
sínu. Míkhaíl Moisjev, forseti so-
véska herráðsins, og fleiri ráða-
menn höfðu áður látið í ljós svip-
aðar skoðanir.
tákn drauma þeirra. Evrópumenn
og Bandaríkjamenn væru einvörð-
ungu á móti honum og stefnu hans
af því að þeim væri illa við araba.
Moammar Gaddafi Líbíuleiðtogi
lét ekki í ljós ákveðna skoðun á
loftárásunum en lagði áherslu á að
atlagan mætti ekki beinast að öðm
en því að frelsa Kúveit eins og sam-
þykktir Sameinuðu þjóðanna hefðu
kveðið á um.
Sýrlensk stjórnvöld sögðu að
Saddam Hussein bæri sjálfur
ábyrgð á því sem gerst hefði og
yrði að gjalda fyrir það og aðra
glæpi sem hann hefði framið gegn
aröbum. „Enginn getur grátið yfír
örlögum þessarar stjórnar sem
hafnaði öllum óskum ráðamanna
bræðraþjóða sinna,“ sagði málgagn
Baath-flokksins er fer með stjórn-
Kúveitar fagna
Sendiherra Kúveits í París, Tareq
Razzouki, sagðist hafa verið í fjar-
skiptasambandi við landa sína í
Kúveit með aðstoð gervihnattar og
þeir segðu að fólk hefði hrópað af
fögnuði er tíðindin um árásirnar
bárust. Sumir útlagar tóku þó fram
að þeir hefðu áhyggjur af löndum
sínum er haldið hefðu kyrru fyrir í
heimalandinu. Ungir Kúveitar óku
um götur Kaíró með fána lands síns,
aðrir æptu og dönsuðu á götunum.
Taugaóstyrkir, egypskir öryggis-
verðir komu á vettvang og hvöttu
fólkið til að tefja ekki umferð. Tals-
menn Egypta sögðu að Saddam
hefði enn möguleika á að draga her
sinn frá Kúveit og komast þannig
hjá meira blóðbaði.
Samtök smáríkja við sunnan-
verðan Persaflóa fögnuðu árásum
bandamanna og árangri þeirra og
gáfu í skyn að Palestínumenn yrðu
að gæta sín á afleiðingum þess að
styðja íraka.