Morgunblaðið - 25.10.1991, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 25. OKTÓBER 1991
Spánverjar eru
sáttir við EES
Madrid. Frá Ragnari Bragasyni, fréttaritara
CARLOS Westendorp, aðalsamn-
ingamaður Spánar í viðræðum
Evrópubandalagsins (EB) og Frí-
verslunarbandalags Evrópu
(EFTA), hefur sagt að samning-
urinn um Evrópska efnahags-
svæðið sé viðundandi fyrir Spán-
verja.
Bandaríkín:
Minnkandi
fylgi við
forsetann
Washington. Reuter.
SAMKVÆMT nýrri skoðana-
könnun fer fylgi George Bush,
forseta Bandaríkjanna, minnk-
andi, einkum vegna efnahags-
samdráttarins í landinu.
Könnunin var gerð fyrir dagblað-
ið Washington Post og sjónvarpið
ABC. 47% aðspurðra kváðust ætla
að kjósa Bush í forsetakosningun-
um á næsta ári en 37% þann fram-
bjóðanda sem demókratar velja.
Þetta er í fyrsta sinn sem Bush
fær minna en 50% fylgi í skoðana-
könnun þessara fjölmiðla frá því
hann var kjörinn forseti. Mestur var
stuðningurinn við hann í mars, eft-
ir að stríðinu fyrir botni Persaflóa
lauk, eða um 68%, en þá hugðust
aðeins 20% kjósa demókrata í for-
setaembættið.
Könnunin bendir einnig til þess
Bandaríkjamenn séu almennt óá-
nægðir með efnahagsástandið í
landinu og talið er að það sé helsta
ástæðan fyrir minnkandi fylgi for-
setans. Talsmenn hans gerðu þó
lítið úr mikilvægi könnunarinnar
og vildu ekki tjá sig um hvort hann
hygðist grípa til aðgerða til að blása
nýju lífi í efnahaginn. Þá töldu
margir að forsetinn legði of mikla
áherslu á utanríkismál.
Bretland:
Lögsækja
má karla er
nauðga kon-
um sínum
Lundúnum. The Daily Telegraph.
Lávarðadeild breska
þingsins, sem er æðsta dóms-
vald Bretlands, hefur úr-
skurðað að hægt sé að sækja
karlmenn til saka fyrir að
nauðga eiginkonum sínum.
„Litið er á hjónabandið á
okkar tímum sem lögformlegt
samband jafningja og eiginkon-
an þarf ekki lengur að vera
undii'gefin þræll eiginmanns-
ins,” sagði Keith lávarður, einn
af fimm sem úrskurðuðu í mál-
inu. Þeir voru sammála Lane
lávarði, forseta deildar krún-
unnar í breska yfirréttinum,
sem sagði nýlega að það væri
móðgun við konur að halda því
fram að ekki sé hægt að lög-
sækja karlmenn fyrir að
nauðga konum sínum.
Karlmenn hafa í aldir verið
taldir friðhelgir gagnvart siík-
um lögsóknum og Keith lávarð-
ur minnti á yfirlýsingar sir
Matthews Hales, fyrrverandi
forseta krúnudeildarinnar í yf-
irréttinum, sem birt var árið
1976. Þar hélt hann þvi fram
að með því að ganga í hjóna-
band játuðust konur undir
kynmök við eiginmenn sína og
við það yrðu þær að standa.
Morgunblaðsins.
„Við fengum allt sem við gát-
um,” sagði Westendorp. „Þetta er
viðunandi samningur fyrir okkur
Spánveija, þótt við höfum í upphafi
farið fram á mun meira. Líklega
voru það mistök af okkar hálfu að
biðja jólasveininn um stórar gjafir
en þó má líta svo á að það sé líka
ágætis aðferð til að ná einhveiju
fram í samningaviðræðum.”
Spánveijar höfðu krafist þess að
fá að veiða 90.000 tonn af þorski
á miðum Norðmanna, en EB-ríkin
fengu aðeins 16.300 tonna þorsk-
kvóta þar, auk 3.000 tonna af
karfaígildum á íslandsmiðum.
Spænsku dagblöðin hafa lítið
fjallað um samninginn. Eina blaðið
sem hefur séð ástæðu til að birta
um hann forystugrein er El País,
stærsta dagblaðið. Þar er samn-
ingnum fagnað en þó er honum
fundið það til foráttu að sameigin-
legt efnahagssvæði EB með ríku
EFTA-þjóðunum í norðri kunni að
leiða til aukins misvægis milli Norð-
ur- og Suður-Evrópu, norðrinu í
hag.
Miðausturlönd:
Vændiskonur mótmæla
Reuter
Um 9.000 vændiskonur efndu til mótmælagöngu í gær í borginni Narayanganj, skammt fra Dhaka í
Bangladesh. Var það tilefnið, að heittrúaðir múslimar vildu rífa vændiskvennahúsin og uppræta þannig
spillinguna en konurnar sögðu, að þær hefðu margar verið seldar eða neyddar út í vændi og ættu ekki
afturkvæmt út í þjóðfélagið. Vændið væri þeirra atvinna og án hennar gætu þær ekki lifað.
Arabar ætla að hafa sam-
ráð á ráðstefnuiini í Madrid
Shamir hyggst sjálfur vera í forsvari fyrir sendinefnd ísraela
Jerúsalem, Damaskus, Amman. Reuter.
UTANRÍKISRÁÐHERRAR arabaríkjanna, sem taka munu þátt í frið-
arráðstefnunni í Madrid í næstu viku, og fulltrúar Frelsissamtaka
Palestínu (PLO) luku tveggja daga fundi í gær með yfirlýsingu um
að þeir myndu móta sameiginlega stefnu gagnvart Israelum í viðræð-
unum. Einnig myndu þeir ráðgast við er tvíhliða viðræður milli Isra-
ela og hvers deiluaðila hæfust en fyrirhugað er að það gerist nokkr-
um dögum eftir að búið er að setja ráðstefnuna. „Meginmarkmiðið
er að tryggja að Israelar hverfi frá öllum hernumdum svæðum araba,
þ. á m. Jerúsalem, stöðvi þegar í stað landnám ísraela á hernumdu
svæðunum og tryggi lögleg réttindi palestínsku þjóðarinnar,” sagði
í sameiginlegri yfirlýsingu sem Farouk al-Shara, utanríkisráðherra
Sýrlands las upp að loknum fundinum. Fulltrúar PLO hvöttu til
þess að í gær að haldið yrði áfram andófi gegn Israelum á hern-
umdu svæðunum.
Yitzhak Shamir, forsætisráð-
herra Israels, kom mjög á óvart á
miðvikudagskvöld er hann sagðist
myndu veita sendinefnd ísraela á
ráðstefnunni í Madrid forystu. Búist
er við því að hann tilnefni suma
nánustu ráðgjafa sína í samninga-
nefndina og líkur eru á því að þar
verði einnig landnemi úr röðum
gyðinga á hernumdu svæðunum
auk harðlínumanna úr flokki ráð-
herrans, Likud, en nöfnin hafa enn
ekki verið látin uppi. Landnámið á
hernumdu svæðunum hefur verið
talinn einn af helstu ásteytingar-
steinunum í samskiptum araba og
ísraela en Shamir hefur látið and-
mæli araba jafnt sem Bandaríkja-
manna sem vind um eyrun þjóta.
Leiðtogar Palestínumanna sögðu
að tilnefning landnemans væri ögr-
un og sögðu hættu á að yrði Sham-
ir sjálfur í forystuhlutverki á ráð-
stefnunni myndu ísraelar ekki sam-
þykkja neinar tilslakanir og viðræð-
urnar gætu farið út um þúfur.
Rétt áður en Shamir gaf út yfir-
lýsingu sína sagði James Baker,
utanríkisráðherra Bandaríkjanna,
að utanríkisráðherrar viðkomandi
ríkja myndu stjórna sendinefndun-
um. Israelska útvarpið sagði í gær
að bandarískir embættismenn
reyndu nú að fá Hosni Mubarak
Egyptalandsforseta til að taka þátt
í ráðstefnunni en Egyptar hafa áður
ákveðið að senda þangað áheyrnar-
Úkraínumenn hafa rétt
á að stofna sinn eigin her
- segir Yaleríj Manílov, talsmaður sovéska hersins
VALERÍJ Manílov, hershöfðingi
og helsti talsmaður sovéska hers-
ins, segir að Ukraína hafi rétt á
að setja á stofn eigin her. Hins
vegar komi ekki til greina að
stjórnvöld þar ráði yfir kjarnorku-
vopnum.
Ummæli Manílovs virðast stang-
ast nokkuð á við yfirlýsingar Mík-
haíls Gorbatsjovs,. forseta Sovétríkj-
anna, fyrr í vikunni þar sem hann
sagðist myndi beita sér gegn því að
lýðveldin stofnuðu eigin heri.
Skömmu áður höfðu yfirvöld í Az-
erbajdzhan lýst því yfir að þau hygð-
ust þjóðnýta eigur sovéska hersins í
lýðveldinu.
Svo gerðist það á þriðjudag að
þing Ukraínu ákvað að stofna sjálf-
stæðan her þar sem yrðu 420.000
menn undir vopnum. Það er um
þriðjungur af fjölda sovéskra her-
manna í Iýðveldinu. Manílov sagði
að ekki væri hægt að leggjast gegn
þessu vegna þess að Úkraína væri
fullvalda ríki. Hann spáði því að það
tæki meira en áratug fyrir Úkraínu-
menn að koma slíkum her á fót.
Ekki er ljóst hvort úkraínsk stjóm-
völd ætla að kveðja þegna sína sem
nú gegna herþjónustu í sovéska hern-
um til starfa í her Úkraínu. Um
þriðjungur liðsforingja í sovéska
hemum er frá Úkraínu þannig að
slíkt myndi kalla á mikla endurskip-
ulagningu Sovéthersins.
Ibúar Úkraínu em 52 milljónir
talsins. Landið er fijósamt og talað
hefur verið um að það sé lykillinn
að pólitísku samstarfi sovétlýðveld-
anna í framtíðinnni. Þriðjungur mat-
vælaframleiðslu Sovétríkjanna kom
frá Úkraínu og fimmtungur iðnfram-
Ieiðslunnar. Leiðtogar landsins hafa
hins vegar verið tregir til að skrifa
undir skuldbindingar um samstarf
lýðveldanna. í desember verður þjóð-
aratkvæðagreiðsla um sjálfstæðisyf-
irlýsinguna frá 24. ágúst síðastliðn-
um og virðast stjórnvöld í Úkraínu
ekki vilja binda hendur sínar um of
fram að því.
Dimitríj Markov, fréttastjóri hjá
útvarpinu í Kiev, sagði í samtali við
Morgunblaðið í gær að almenningur
í Úkraínu virtist hlynntur þeirri
ákvörðun þingsins að stofna eigin
her. „Mönnum fínnst í fyrsta lagi
að það sé of dýrt fyrir Úkraínu að
halda uppi sovésku hermönnunum
sem hér eru hvorki fleiri né færri
en ein og hálf milljón talsins. Það
verði ódýrara að hafa minni eigin
her. Fólk lítur í öðru lagi á herinn
sem tákn um sjálfstæði. I þriðja lagi
vakti frétt í vikublaðinu Moskvufrétt-
um mikla reiði þar sem sagði að
rússneska ríkisstjórnin hefði rætt
möguleikann á kjamorkustríði Rúss-
lands og Úkraínu. Borís Jeltsín Rúss-
landsforseti bar þessa frétt síðar til
baka.”
Reuter
Sendiherra ísraels í Sovétríkjun-
um, Arye Levin, dregur fána
lands síns að hún í Moskvu i
gær. Sovétmenn slitu stjórnmála-
sambandi ríkjanna árið 1967
vegna sex daga stríðsins milli
araba og Israela. Talið er að það
hafi liðkað mjög fyrir því að
stjórn Israels ákvað að taka þátt
í ráðstefnu frið í Miðausturlönd-
um er Sovétmenn samþykktu að
taka upp stjórnmálasamband á
ný.
fulltrúa. Þeir sömdu frið við Israel
árið 1979.
Segir Levy af sér?
David Levy, utanríkisráðherra
ísraels, hafði búist við að hann
myndi veita sendinefndinni forystu
en Levy hefur stutt mjög tilraunir
Bakers til að koma ráðstefnunni í
höfn. Talsmaður ráðherrans sagði
eftir yfirlýsingu Shamirs að Levy
íhugaði afsögn, hann teldi að Sham-
ir væri með ákvörðun sinni að reyna
að gera lítið úr starfí utanríkisráðu-
neytisins og Levys. Að sögn ísra-
elska sjónvarpsins telur Levy
ákvörðunina vera „vantraustsyfir-
lýsingu gagnvart sér persónulega
og jafnframt að öfgasinnar muni
marka stefnu ísraels á ráðstefnunni
frammi fyrir umheiminum”. Shim-
on Peres, leiðtogi stjórnarandstöð-
unnar, harmaði ákvörðunina og
taldi að sendinefndin myndi ekki
sýna hug meirihluta landsmanna.
Skoðanakannanir sýna stuðning
þorra Israela við ráðstefnuna.