Morgunblaðið - 29.12.1991, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 29. DESEMBER 1991
fyrra. Við gerum okkur vonir um
að fara eitthvað yfir 20 prósent í
jólahappdrættinu, en þá er ein-
göngu konum sendir miðar. Við
erum með þessa kynjaskiptingu til
þess að koma í veg fyrir að fólk
fái miða frá okkur oftar en einu
sinni á ári.
Skilin undanfarin ár liafa verið
á milli 23 og 25 prósent. Þann 11.
þ.m. vorum við komin upp í 15
prósent skil og það er nánast það
sama og var á sama tíma í fyrra.
A yfirliti sem ég var að fá sést að
bestu skilin eru á Suðurlandi og
svo kemur Vesturland og Norður-
land-vestra. Við verðum sem sagt
ekki vör við samdrátt miðað við
sama tíma í fyrra. Þó markaðurinn
sé að þrengjast þá njótum við þess
að eiga stæltan stuðningsmanna-
hóp.“
Björn Hermannsson, Lands-
sambandi hjálparsveita skáta
„Það eru orðnir margir um hit-
una. Hinir gífurlegu pottar hjá
getraununum og Happóið taka sitt.
Eg held hins vegar að það gildi sem
hefur gilt hingað til, ef menn eru
með eitthvað sniðugt sem höfðar
til fólks þá kaupir það. Þetta bygg-
ir eins og annað á markaðssetning-
unni. Nú er orðið mikið meira af
hefðbundnum happdrættum. Hjá
okkur virðist útlit fyrir að allt verði
í lagi. Það sker endanlega úr um
útkomuna hve mikið dregst út af
vinningum. Það er gert ráð fyrir
röskum 16 prósentum í vinninga.
Við höfum hins vegar séð þá tölu
fara upp í 30 prósent. í ár er _cg
hvorki bjartsýnn né svartsýnn. Út-
litið í efnahagsmálum okkar er
heldur dökkt. Þótt gamall máls-
háttur, ættaður frá Bandaríkjunum
að ég held, segi að ef hart sé í ári
freisti menn frekar gæfunnar í
peningaspilum þá held ég ekki að
sú verði raunin nú. Þessi kenning
hefur aldrei sannast hér.“
Tómas Sturlaugsson, Styrktar-
félagi vangefinna
„Samdrátturinn hjá okkur er um
10 til 12 prósent. Markaðurinn
hefur verið að þrengjst mikið og
Happóið á þar talsverðan hlut að
máli. Önnur ástæða er að mínu
viti sú að miðaverði er haldið of
háu. Ef verðinu væri stillti í hóf
og sendir færri miða inn á heimilin
myndi fólk frekar kaupa. Það er
vert að gefa því gaum að því minni
sem stuðningur fólks er við líknar-
félög þess meira þurfa félögin að
sækja til ríkisvaldsins. Það er stað-
reynd að þessi félög eiga í vök að
veijast. Loks er það mín skoðun
að oft hafi umfjöllun um happ-
drætti líknarfélaga verið óheppileg.
Ýmsir hafa upp áróður gegn
gluggaumslögum en ég svara því
til að ágangur líknarfélaga í þess-
um efnum er síst meiri en ýmissa
annarra aðila í þjóðfélaginu."
Hjördís Kröger, Hjartavernd
„Skilin í happdrættinu hjá okkur
eru mjög svipuð og í fyrra. Okkar
drýgsta stuðning fáum við frá fyrir-
tækjum og stofnunum. Sá stuðn-
ingur hefur ekki brugðist okkur í
ár fremur en endranær. Hins vegar
er lausasalan mun lélegri en verið
hefur. Sömuleiðis hafa greiðslur í
gíróformi dregist verulega saman.
Eg get trúað því að samdrátturinn
í lausasölunni sé um 25 prósent.
Að hluta til er það líklega vegna
þess að Landssamtök hjartasjúkl-
inga voru með happdrætti á undan
okkur og fólk ruglaði því saman
við Hjartavernd. En í gíróinu er
samdrátturinn um 20 prósent.
Við vitum ekki enn hvort Happó-
ið og fleiri nýjungar á markaðinum
kemur til með áð hafa veruleg áhrif
á happdrættið hjá okkur. Næsta
ár segir okkur til um það, ef við
verðum með happdrætti þá. Við
ætlum að reyna það, því þetta er
ein helsta tekjulind okkar. Allur
ágóðinn rennur til rannsókna og
úrvinnslu á gögnum sem liggja
fyrir, en við höfum því miður ekki
peninga til að vinna eins mikið og
við vildurn."
Björn Björnsson
- Kveðjuorð
Fæddur 11. febrúar 1927
Dáinn 12. desember 1991
Tengdafaðir okkar Björn Björns-
son fæddist á Selfossi 11. febrúar
1927. Foreldrar hans voru hjónin
Anna Eiríksdóttir frá Sandhaugum
í Bárðardal og Björn Sigurbjarnar-
son frá Hringveri á Tjörnesi. Þau
eru nú bæði látin. Björn var elstur
sex systkina, en þau voru: Aldís,
kennari búsett á Selfossi, hún lést
sl. haust eftir langvarandi veikindi;
Valtýr, lést 17 ára; Sturla sjómaður
búsettur á Selfossi; Anna Guðrún
húsfreyja í Holti, Stokkseyrarhreppi
og Baldur, mjólkurfræðingur, sem
býr á Selfossi. Björn ólst upp á Sel-
fossi og þaðan átti hann margar
góðar og skemmtilegar bernsku-
minningar, sem tengdust bæði fjöl-
skyldu hans og vinum. Umhverfið á
Selfossi var honum alltaf hugleikið,
sérstaklega Ölfusáin og kunni hann
margar sögur að segja frá ævintýr-
um sínum og annarra í samskiptum
við það stórfljót. Á Selfossi kynntist
hann vini sínum Ástráði Ólafssyni,
bílstjóra og hélst mjög kær vinátta
með þeim fram á síðasta dag.
Björn lauk venjulegi'i skólagöngu
á Selfossi, stundaði síðan nám í raf-
virkjun þar og síðar í Reykjavík og
lauk námi hjá Johan Rönning.
í kringum 1948 kynntist Björn
fyrri konu sinni Guðrúnu Hafliða-
dóttur og gengu þau í hjónaband
1952. Guðrún var dóttir hjónanna
Guðrúnar Daníelsdóttur og Hafliða
Guðmundssonar, bónda í Búð,
Þykkvabæ. Björn og Guðrún eignuð-
ust fimm börn. Þau eru: Hafdís, ljós-
móðir, búsett í Reykjavík gift Sæv-
ari Geirssyni, tæknifræðingi, þau
eiga fjögur börn; Valtýr, búsettur í
Reykjavík og starfar hjá Stálsmiðj-
unni; Anna Kristín, meinatæknir,
býr í Reykjavík, gift Guðmundi Hall-
dórssyni, skordýrafræðingi og eiga
þau þijú börn; Anna Birna, svæfing-
arhjúkrunarfræðingur, býr í Iowa
City, Iowa, Bandaríkjunum, gift
Kjartani Örvar, lækni og eiga þau
þijú börn; Yngstur er Björn, sjómað-
ur, sem býr í Noregi og á hann eitt
barn.
Fjölskyldan flutti til Reykjavíkur
og bjó fyrst við Ránargötu, en síðar
byggðu ]>au sér raðhús við Kapla-
skjólsveg. Björn fór fljótt að stunda
sjóinn, ásamt vinnu sinni sem raf-
virki, fyrst á smábátum, en síðar á
stæri'i fiskiskipum. Starfið á sjónum
féll honum afar wel og því ákvað
hann að afla sér réttinda sem vél-
stjóri. Eftir að því námi lauk, starf-
aði hann sem vélstjóri á fiskiskipum
um árabil. Þegar Guðrún kona hans
veiktist af alvarlegum sjúkdómi,
kom Björn í land og fór að vinna
hjá Vélsmiðjunni Nonna í Reykjavík.
Rétt fyrir jólin 1976 lést Guðrún
eftir langvarandi veikindi. Var þetta
erfiður tími fyrir Björn og börn hans,
en hann hélt heimili áfram með
þremur yngstu börnunum, sem enn
voru heima.
Tveimur árum síðar kynntist
Björn seinni konu sinni, Elsu Unni
Guðmundsdóttur. Elsa á fimm börn
frá fyrra hjónabandi. Þau hófu sam-
búð og giftu sig á 59 ára afmælis-
degi Björns, 11. febrúar 1986. Á
heimili þeirra voru tvær yngri dætur
Elsu, Hrönn og Arna Bára. Um
1980 flutti Björn sig til ísbjarnarins
og starfaði þar sem vélstjóri, en allt-
af leitaði hugurinn á sjóinn og svo
fór að hann gerðist vélstjóri á bv.
Ásþóri. Bv. Asþór var síðar seldur
Þorbirni hf. í Grindavík og hét nú
Gnúpur og var Björn áfram vélstjóri
á skipinu. Var hann mjög ánægður
með það, ræddi oft um það er fund-
um okkar bar saman. Hann bar
mikla virðingu fyrir sínum nýju hús-
bændum, enda ávallt húsbóndahollur
maður. Björn var mjög afskiptalaus
maðui', en var alltaf reiðubúinn til
hjálpar, ef leitað var til hans. Hann
gat verið gagnrýninn á menn og
málefni, og leti og óheiðarleiki fór
sérlega illa í hann. Aldrei heyrðum
við hann tala illa um skipsfélaga
sína. Hann hafði mjög gaman af að
ræða um áhugamál sín, sérstaklega
fiskveiðar og vélar og var gaman
að sitja með honum í eldhúskróknum
á Kaplaskjólsveginum, með kaffi-
bolla og ræðá slík málefni. Seinna
eftir að hann hóf sambúð með Elsu,
kom hann einatt í stuttar heimsókn-
ir færandi nýjan fisk, sem hann
hafði fengið hjá kunningjum sínum
nýkomnum úr róðri. Af kynnum
okkar af Birni var okkur ljóst • að
þar fór hjartahlýr maður. Hann var
feiminn og hafði sig lítt í frammi á
mannamótum, en við réttar aðstæð-
ur kom þessi hlýleiki berlega í ljós.
Björn var sérlega barngóður og var
gaman að sjá hve börn hændust að
honum. Þannig dvaldi ungur dóttur-
sonur hans og nafni, er býr í Banda-
ríkjunum með honum nokkra daga
sumarið 1990. Voru þeir nafnar að
„bardúsa“ saman úti í bílskúr, eða
fóru niður að höfn að hitta aðra sjó-
menn. fór mjög vel á með þeim,
þótt lítið hefðu þeir sést í nokkur
ár. Björn var börnum sínum og
barnabörnum mjög hlýr faðir og afi
19
og er missir þeirra mikill. Björn
hafði unun af vinnu sinni sem vél-
stjóri, en þegar hann átti frí, vildi
hann helst vera heima og dunda sér
í bílskúrnum. Hann hafði einnig
gaman af að ferðast og kom m.a. í
heimsókn til dóttur sinnar, Onnu
Birnu í Bandaríkjunum, ásamt Elsu .
konu sinni og ferðuðust þau um
miðvesturríkin í tæpar tvær vikur.
Björn hafði gaman af að skoða allt
milli himins og jarðar, svo sem stóra
ameríska bíla, enda var það gamall
draumur hans að eignast einn slík-
an. Anna Birna og fjölskylda hennar
eiga kærar minningar frá þessari
heimsókn.
Björn átti í raun tvær fjölskyldur,
börn sín frá fyrra hjónabandi og síð-
ar fjölskyldu Elsu seinni konu sinn-
ar. Það getur verið erfitt að vera í
slíku hlutvet'ki, þar sem allir þurfa
sitt og einfaldur misskilningur getur
leitt til leiðinda, sem erfitt getur
verið að leiðrétta. Birni tókst með
miklum ágætum að sinna þessu erf-
iða hlutverki, þar kom hin eðlislæga
hjartahlýja honunt til góða. Elsa
studdi Björn vel í þessu hlutverki.
Heimili þeirra að Kögurseli 20 var
því vinalegur samkomustaður fyrir
þessar tvær fjölskyldur. Björn var
alltaf hraustur maður. Hann var
erfiðismaður og vildi ekki annað.
Hann veiktist skyndilega, og áður
en varði var hann allur. Björn leit-
aði ávallt lækninga ef hann kenpdi
sér meins, en þessi sjúkdómur sem
varð honum að aldurtila, læddist að
honum uns allt var orðið um seinan.
Fráfall hans er mikið áfall fyrir fjöl-
skyldu hans. Hér var enginn fyrir-
boði, hann var dáinn, þegar náðist
til ættingja hans. Hann lá aldrei á
sjúkrahúsi, heldur féll frá, meðan
hann var ennþá í fullu íjöri.
Kæra Hafdís, Anna Kristín, Anna
.Birna, Valtýr, Björn og barnabörn,
sorg ykkar er mikil á þessari stundg,
en eftir stendur minningin um góðan
og hjartahlýjan föður og afa. Við
tengdasynirnir þökkum honum sam-
fylgdina. Við vottum Elsu og börnum
hennar samúð okkar. Blessuð sé
ntinning Björns Björnssonar og megi
hann hvíla í friði.
Sævar Geirsson,
Guðmundur Halldórsson,
Kjartan Orvar.
Karl Þórðarson
sjómaður
Fæddur 16. október 1923
Dáinn 17. desember 1991
Þótt vér hljótum hér að kveðja
hjartans vini kærstu þrátt,
indæl von sú oss má gleðja
aftur heilsum vér þeim brátt.
(Helgi Hálfdánarson)
Þegar við missum af ástvinum
okkar yftr móðuna miklu og getum
ekki lengur starfað með þeim eða
glaðst, er gott að vera sannfærður
um að orð skáldsins í versinu hér
að ofan eru ekkert hjóm, eru sann-
ieikur.
Karl Þórðarson fæddist á Innri-
Múla á Barðaströnd, sonur hjón-
anna Steinunnar Bjargar Júlí-
usdóttur og Þórðar Ólafssonar.
Hann var einn úr hópi 9 systkina,
sem fæddust á ellefu árum, tvær
systur og sjö bræður, svo ekki var
aldursmunurinn mikill.
Hann ryður nú brautina á nýtt
tilverustig þótt hann væri fjórði
yngstur af systkinum og það fer
vel á því, því hans skapgerð var
þannig að ganga fyrstur til verks
í hvetju sem var.
Systkini Karls voru: Björg, Ólaf-
ur Kr., Jóhann, Júlíus, Björgvin,
Kristján, Steinþór og Sveinn og eru
þau öll á lífi. Karl ólst upp á þeim
árum sem menn gengu ekki
menntaveginn, þótt löngunin væri
fyrir hendi. Fátæktin og peninga-
leysið leyfðu slíkt ekki, eins og
nærri má geta hjá jafn stórri fjöl-
skyldu þar sem allar hendur þurfti
til að vinna að framdrætti lífsins.
En það var ekki alls varnað. For-
eldrarnir kenndu það sem nota-
drýgst mun reynast í lífinu, heiðar-
leika, tryggð og trúfestu ásamt vilj-
astyrk og skapfestu til að bjarga
sér. Þar lærðu menn líka vinnu-
- Minnhig
brögð til hvers konar vinnu. Karl
mun hafa hlotið margra þessa eigin-
leika í vöggugjöf og þroskað þá
með sér í skóla lífsins.
Hann fór að heiman fyrir ferm-
ingu til að vinna fyrir sér og þá sem
fullgildur maður, því hann varð
snemma stór og sterkur og böðull
til allra verka. Fimmtán ára fór
hann á togara, fyrst sem aðstoðar-
matsveinn, en var fljótlega tekinn
á dekkið því þar naut hann sín bet-
ur. Hann var 20 ár samfellt á togur-
um. Skipsfélagar hans hafa sagt
mér að hann hafi verið með bestu
sjómönnum og vinsæll mjög, ekki
síst af óvaningum sem oft áttu
ekki sjö dagana sæla á togurum á
þeim tíma. Hann var kjarkmaður
sem lét ekki allt fyrir bijósti brenna.
Hann var á ýmsum togurum en
lengst af á togurum Vatneyrar-
bræðra frá Patreksfirði. Einnig var
hann á togurum frá Akureyri, þótti
afbragðs netamaður og laginn til
allra verka. Það var víðar en til sjós
sem lagni hans kom fram. Mjög -
sjaldan mun hann hafa sent bíla
sína til viðgerðar, heldur lagaði allt'
sjálfur hvort sem það var vélin eða
annað. En því Karl væri árum sam-
an á sjó, uppalinn við brimgnýinn
og boðaföll sjóanna, sem stæltu
hann og hertu í starfi og þraut,
átti hann samt hlýtt hjarta og hjart-
næmt viðmót. Hann bar mikla
tryggð til landsins síns og átthag-
anna og væri óskandi að við ættum
mikið af slíkum tryggðatröllum í
ölduróti nútímans. Hann mátti ekki
vamm sitt vita í neinu, ekki skulda
neinum neitt og ekki bregðast
skyldum sínum.
Öll stríðsárin sigldi hann með
aflann og var margt að sjá og heyra,
sem ekki var heiglum hent. Fljót-
andi menn í blóðugum sjónum, skot-
hvelli og sprengjudrunut'. Hann var
vinafastur maður og vinmargur, en
hann smjaðraði ekki fyrir neinum
því hann var skapmaður og hélt
fram sínum skoðunum, hvort sem
þær líkuðu betur eða verr. Spaug-
samur var hann og eru margir bún-
ir að hlæja glatt að bröndurum
hans.
Eftir að hann kom í land fór
hann að vinna í Áburðarverksmiðj-
unni og var hann þar liðtækur ekki
síður en annars staðar. Síðustu árin
í verksmiðjunni fór að hetja á hann
þessi illræmdi sjúkdómur sem dró
hann að lokum til dauða.
Aldrei heyrðist til hans æðruorð
í þessu erfiða stríði, þar var eins
og baráttan við hafið og sjóana
hafi hert huga hans og kennt hon-
um að taka æðrulaust á móti því
sem að höndum bar.
Karl var tvíkvæntur ntaður og
lifði báðar konur sínar, Jökulrósu
Magnúsdóttur og Helgu Sæmunds-
dóttur. Jökulrós og hann áttu eina
kjördóttur, Hafdísi, sem nú er orðin
þriggja barna móðir og býr i Sví-
þjóð. Hún er hér á landi um þessar
mundir. Þau unnu hvort öðru svo
heitt, Karl og hún, að það var gleði-
efni fyrir þau að hún skyldi geta
hitt hann á lífi og fylgt honum
hans síðustu för.
Ég get ekki stillt mig um að láta
í ljós þá ánægju sem ég hef haft
af því að eiga samleið með Karli
bróður mínum á lífsleiðinni. Okkar
vinátta hefur verið svo traust og
sönn allt frá æsku. Hann kenndi
mér margt þó yngri væri og gaf
mér heilræði. Konan mín, Helga,
sem var fermingarsystir hans átti
einnig mjög traust og vinsamlegt
samband við hann og heimili hans.
Ég held að ég megi segja að við
systkinin og makar okkar þökkum
góða samfylgd og sitjum hnípin
eftir. Maðurinn sem var okkur öllum
svo kær og góður er farinn. Hann
var mikill heimilisfaðir, góður og
trúr, hjálpsamur og vann innan-
hússstörf sem utan, ef þess þurfti
með hvort sem það var matargerð
eða annað.
Það voru líka ótaldar ferðirnar
sem hann fór um borgina til útrétt-
inga fyrir fólk sem bjó úti á landi.
Enda uppalinn við greiðasemi og
hlýhug sem var honum meðfæddur.
Það má segja að það beri hver
síns heimalandsmót. Hann kynntist
hlýjunni og friðsældinni við hinar
fögru hlíðar Barðastrandar og lygn-
um sæ við ströndina heima eins og
oft gat orðið á kyrrum vorkvöldum.
Þó að systkini hans og ættingjar
beri sáran söknuð um góðan dreng,
þá er dýpstur harmurinn hjá dóttur
hans, Hafdísi, og fjölskyldu hennar.
Biðjum við góðan Guð að vernda
hana og styrkja um leið og við þökk-
um ógleymanlega samfylgd með
Karli í þessu lífi. Hafdís mín, við
hjónin óskum þér og þínum alls
hins besta unt ókomna tíð og að
þú yljir þér við minningar um góðan
föður sem aldrei brást.
Að lokum vil ég þakka af alhug
læknum og hjúkrunarfólki á Vífils-
staðaspítala frábæra umönnun og
hjúkrun við Karl bróður minn með-
an hann dvaldi þar.
Olafur Kristinn Þórðarson