Morgunblaðið - 12.01.1992, Qupperneq 6

6 FRÉTTIR/INNLENT
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 12. JANÚAR 1992
Morgunblaðið/Júlíus
Guðný Jónasdóttir, sögukennari í MR, Steinunn Blöndal og Guðfríður Lilja Grétarsdóttir úr 6. bekk.
Notkun blaða og tímaritsgreina í kennslu:
Blaðagreinar tengja
söguna við nútímann
segja Guðfríður Lilja Grétarsdóttir
og Steinunn Blöndal neméndur í MR
ALLTAF hefur verið eitthvað um að kennarar notfæri sér greinar
úr tímaritum og dagblöðum í kennslu, en að undanfömu hafa heyrst
raddir um að slík notkun hafi aukist töluvert, meðal annars vegna
þeirrar hröðu þróunar sem átt hefur sér stað í Austur-Evrópu og
enn hefur ekki verið skráð á spjöld sögubóka. Þá virðistvera nokk-
uð algengt að kennarar noti samantektir úr tímaritum og dagblöð-
um af þessu tagi til hliðsjónar í nýjum kennslugreinum og má í
því sambandi benda á umhverfisvernd.
Gerður Róbertsdóttir, sögu- og leitt væru kennararnir sjálfír með
landafræðikennari í Árbæjarskóla,
sagðist hafa orðið vör við að meira
væri notað af blaðgreinum í sögu-
kennslu einfaldlega vegna þess að
þeir atburðir sem nú væru að ger-
ast í heiminum væru ekki í neinum
sögubókum og ekki væri vitað
hvenær nýjar bækur yrði gefnar
út. Hún sagði að líka væri stuðst
við blaðagreinar I landafræði en
ekki eins mikið og í sögunni vegna
þess að erfiðara væri að fiska úr
greinum um það efni. Engu að síð-
ur sagði hún að slík notkun væri
æskileg og benti í því sambandi á
að kennslubækurnar væru margar
úreltar.
Nefna má sem dæmi að Gerður
kennir landafræðibók, sem fyrst
var gefin út árið 1972, í 9. bekk.
Eftir það hefur bókin verið endur-
bætt en hún er engu að síður ekki
nógu góð, að sögn Gerðar. Tíu
árum yngri bók er kennd í mann-
kynssögu. „Hún hefur verið endur-
bætt og er ágæt. Þar er stór kafli
um Rússland, keisaraveldið og
byltinguna sem auðvelt er að
tengja umfjöllun í dagblöðunum,"
sagði Gerður.
Spennandiað vinna með
blöðin
Aðspurð sagði Gerður að yfir-
greinarnar en nemendumir væru
einnig iátnir vinna uppúr þeim.
Þeim fínnst svolítið spennandi að
vinna með blöðin og fylgjast að
sögn Gerðar glettilega vel með því
sem er að gerast í heiminum.
Nefndi hún í því sambandi að
margar spurningar hefðu vaknað
þegar nemendur hennar fengu það
verkefni að merkja Evrópulönd inn
á landakort. Gerður tók fram að
auk mannkynssögu- og landafræð-
ikennslunnar hefðu blaðagreinar
verið notaðar til hliðsjónar í
kennslu í umhverfisvernd.
Nauðsynleg viðbót
Guðný Jónasdóttir, sögukennari
í Menntaskólanum í Reykjavík,
hefur notað blaða- og tímarits-
greinar í samtímasögukennslu í
6. bekk. Hún segir að greinarnar
séu einungis til hliðsjónar og ekki
hluti af próflestrarefni. „Þær eru
eins konar viðbót sem manni finnst
nauðsynleg þegar farið er í kafla
eins og Sovétríkin því þá hlýtur
að koma inn í myndina að þau em
að leysast upp og samveldi að taka
'við,“ sagði Guðný, en þegar spurst
var fyrir um viðbrögð nemendanna
sagði hún að þeir kipptu sér lítið
upp við þetta. „Þeir koma ekki
með neinar sérstakar athugasemd-
ir vegna þessa efnis, enda vanir
að fá aukaefni af ýmsum toga í
öðrum fögum.“
Guðný sagði að nemendur sínir
væra töluvert vel inni í því sem
væri að gerast í heiminum og var
ekki frá því að hlaðagreinamar
ýttu undir að þeir fylgdust með.
Hvetja nemendur til
að taka afstöðu
Guðfríður Lilja Grétarsdóttir og
Steinunn Blöndal hafa verið í sögu
hjá Guðnýju og segjast ekki vita
annað en bekknum líki vel að lesa
blaðagreinar með öðru efni. „Ég
kann að vísu alltaf betur við að
lesa sögubækur," sagði Guðfríður,
„en það er gott að hafa blaðagrein-
ar með, því þær tengja söguna við
nútímann". Steinunn tók í sama
streng og benti sem dæmi á blaða-
grein úr Morgunblaðinu um ríki
Sovétríkjanna sem dreift hafði ver-
ið til bekkjarins. Þær stöllur minnt-
ust á að nemendur gerðu sér betur
grein fyrir að blöð væra pólitísk
en sögubækur og þvi hvettu þau
nemendur fremur til að taka af-
stöðu til efnisins.
Erlingur Brynjólfsson, formaður
Félags sögukennara, sagðist ekki
hafa orðið var við að kennarar
notuðu meira blaðagreinar en áð-
ur. „En auðvitað kemur fyrir að
við vitnum ,í einstaka greinar eins
og gerist og gengur með allt prent-
að efni. Einhver dæmi eru líka um
að kennarar hafa látið nemendur
sína klippa greinar út úr blöðum
en þá fyrst og fremst til að hvetja
þá til að fylgjast með,“ sagði Erl-
ingur og bætti við að ekki hefði
komið til vandræða vegna þess að
kennarar virtu ekki höfundarrétt.
Þj óðhagsstofnun
verði hluti af for-
sætisráðuneytínu
DAVIÐ Oddsson forsætisráðherra vill breyta hlutverki Þjóðhagsstofn-
unar á þann veg að starfsemi hennar færist nær forsætisráðuneytinu
en verið hefur og að hluti þeirra hagsýsluverkefna sem stofnunin
hefur haft með höndum færist yfir til Hagstofu íslands. Forsætisráð-.
Íerra sagði í samtali við Morgunblaðið í gær að útfærsla þessara
ugmynda væri rétt að hefjast, en hann byggist við því að á haust-
þingi legði hann fram lagafrumvarp um breytt starfssvið Þjóðhags-
stofnunar.
„Þetta er ein af ástæðunum fyrir
því að ég hef ekki verið með sér-
stakan efnahagsráðunaut í forsætis-
ráðuneytinu, eins og forverar mínir.
Mér finnst að Þjóðhagsstofnun eigi
að vera nær því að vera stjórnsýslu-
eining í forsætisráðuneytinu, en sér-
stofnun af því tagi sem hún er í
dag. Þannig tel ég að Þjóðhagsstofn-
un geti fremur orðið efnahagsráðun-
eytishluti forsætisráðuneytisins,“
sagði forsætisráðherra.
Davíð sagði að svona breytingar
krefðust góðs og gilds undirbúnings
og vinna við gerð frumvarpsins færi
í gang á næstunni, en enn væri þetta
mál á því stigi að verið væri að
móta línurnar.
Aðspurður hvort Þjóðhagsstofnun
myndi þá stórminnka við slíkar
breytingar, sagði Davíð: „Að hluta
til minnkar hún náttúrlega við það
að ákveðin verkefni verða færð til
Hagstofunnar og í því sambandi geri
ég mér vonir um að þar mætti koma
við ákveðinni hagræðingu og sparn-
aði.“
Tilsj ónamiemi komi í
stað fjárhaldsmanna
I EFNAHAGS- og viðskiptanefnd Alþingis hefur verið til umræðu
breytingartillaga við frumvarp um ráðstafanir í ríkisfjármálum á ár-
inu 1992, þess efnis að ráðherra verði heimilt að setja mann eða nefnd
manna til að vera fjárhaldsmenn stofnana, einnar eða fleiri í senn.
Nú mun rætt um „tilsjónarmenn" komi í stað fjárhaldsmanna.
Starfssvið fjárhaldsmannanna
skyldi vera að skipuleggja og hafa
eftirlit með reikningshaldi og áætl-
anagerð stofnana og taka ákvarð-
anir um fjárskuldbindingar, þar á
meðal starfsmannahald. Kostnaður
við starf fjárhaldsmannanna átti að
greiðast af viðkomandi stofnun.
Þessi hugmynd hefur sætt nokk-
urri gagnrýni og hafa sumir haft orð
um „pólitíska kommissara".
Stuðningsmenn ríkisstjórnarinnar
hafa hins vegar bent á að lagt var
til á árinu 1989 í stjórnarframvarpi
um stjórnarráð íslands: „Hafí veru-
legir annmarkar komið fram á rekstri
stofnunar og ekki er bætt úr þrátt
fyrir fyrirmæli ráðuneytis er ráð-
herra heimilt að ráða sérstakan eftir-
litsaðila um stundarsakir, þó ekki
Iengur en til árs í senn, til að fygj-
ast náið með rekstri stofnunar fyrir
hönd ráðherra.“
Nú mun vera til umræðu meðal
stjómarliða breytingartillaga við
breytingartillöguna við frumvarp um
ráðstafanir í ríkisfjármálum á árinu
1992. Þeirri hugmynd verið hreyft
að „tilsjónarmenn" komi í stað fjár-
haldsmanna. Ráðherra „verði heimilt
að setja menn eða nefnd manna, um
tiltekinn tíma til að vera tilsjónar-
menn stofnana, einnar eða fleiri í
senn, ef ,sýnt þykir að kostnaður við
rekstur þeirra fari fram úr þeim ijár-
veitingum sem fjárlög ákveða.
Starfssvið tilsjónarmanna er að
skipuleggja og hafa eftirlit með
reikningshaldi og gerð fjárhagsáætl-
ana stofnana og taka ákvarðanir um
fjárskuldbindingar, þar á meðal um
umfang starfsmannahalds, í samráði
við ráðherra, eftir því sem nánar er
lýst í erindisbréfi hveiju sinni. Kostn-
aður við starf tilsjónarmanna greiðist
af viðkomandi stofnun."
-----» ♦ ♦----
Thailand -
leiðrétting
Mistök urðu við vinnslu greinar
Ingólfs Guðbrandssönar á bls. 14
í Morgunblaðinu í gær um Thai-
land og kynningu Heimsklúbbs
Ingólfs í Ársal Hótels Sögu í dag,
sunnudag, klukkan 16. Línur féllu
niður í greininni svo samhengi
varð illskiljanlegt. Umrædd máls-
grein átti að vera sem hér segir:
„Öldum saman gekk þetta land á
krossgötum þjóðanna í Suðaustur-
Asíu undir nafninu Síam, en er nú
kennt við aðalstofn þjóðarinnar, hina
svonefndu Thai, sem þýðir hinir
fijálsu, og munu hafa komið suður
frá Kína undir austurhlíðum Himala-
ya á fyrstu öld tímatals okkar. Þeir
hafa staðið vörð dyggilega um þjóð-
erni sitt og sjálfstæði í 800 ár, þrátt
fyrir margar harðar atlögur ná-
grannaþjóða."
Morgunblaðið biðst velvirðingar á
mistökunum.
Starfsleyfi gefið út
fyrir fiskinrjölsverk-
smiðjuna í Orfirisey
Umhverfisráðuneytið gaf í
fyrradag út starfsleyfi fyrir
starfsemi fiskimjölsverksmiðju
Faxamjöls hf. í Orfirisey, sam-
kvæmt tillögum Hollustuverndar
rikisins. Hollustuvernd ríkisins
lagði til að gefið yrði út tíma-
bundið starfsleyfi, þannig að
hægt væri að sannreyna þau
umhverfisáhrif sem af starf-
rækslunni kunna að leiða. Stofn-
unin telur að þær upplýsingar
sé nauðsynlegt að fá, m.a. vegna
óvissu um virkni hreinsibúnaðar
verksmiðjunnar, áður en tekin
er ákvörðun um áframhald starf-
seminnar.
Töluverðar áhyggjur hafa verið
meðal íbúa í nágrenni verksmiðj-
unnar vegna hugsanlegrar lyktar-
mengunar frá henni. Ráðuneytið
gerir kröfur um að gengið verði
þannig frá mengunarvamabúnaði
og rekstri hans og starfsháttum í
verksmiðjunni verði þannig háttað,
að íbúar í nágrenninu verði ekki
fyrir teljandi óþægindum af völdum
verksmiðjunnar. I starfsleyfinu eru
því ákvæði um að eftir ár frá því
að rekstur hefst skv. starfsleyfi
skuli fara fram athugún á umhverf-
isáhrifum starfseminnar þar sem
meðal annars verði kannað hvort
íbúar og fyrirtæki á svæðinu hafí
orðið fyrir óþægindum vegna starf-
seminnar og þá hve miklum.
Starfsleyfið, sem gefið var út á
föstudag, gildir til 1. janúar 1994.
Breiðholtskirkja
Breiðholtssókn tuttugu ára
FÖSTUDAGINN 14. janúar 1972 var fyrsta kirkjusóknin í Breiðholts-
hverfinu I Reykjavík stofnuð, en hverfið var þá í hraðri uppbyggingu
eftir að fyrstu íbúarnir settur þar að í lok ársins 1967 og á árinu
1968. Verður Breiðholtssókn því 20 ára þriðjudaginn 14. janúar nk.,
en fram að stofnun hennar tilheyrðu frumbýlingarnir Bústaðasókn.
í frétt.frá söfnuðinum segir, að
þessara tímamóta í sögu sóknarinn-
ar verði minnst með hátíðarguðs-
þjónustu í Breiðholtskirkju í dag,
sunnudaginn 12. janúar, kl. 14. Að
guðsþjónustunni lokinni verður
fyrri áfangi safnaðarheimilis kirkj-
unnar, þ.e. safnaðarsalur og eld-
hús, formlega tekinn í notkun með
stuttri athöfn og kirkjugestum síð-
an boðið að þiggja veitingar í tilefni
dagsins.
Kirkjuganga
Utívistar
í Kirkjugöngu Útivistar,
sem er ný raðganga er hefst
í dag, verða gengnar gamlar
kirkjuleiðir. Fyrsti áfanginn
hefst við skrifstofu Útivistar
klukkan 10.30 í dag og verður
ekið vestur í Nesstofu. Þaðan
verður gengið eftir gömlu leið-
inni til Dómkirkjunnar með
viðkomu í Seltjarnarneskirkju,
Lambastöðum, Grófinni og
Víkurgarði. Úr Dómkirkjunni
verður gengin gamla atfara-
leiðin í Laugarnes og í Laugar-
neskirkju. Þaðan verður ekið
með þátttakendur að upphafs-
stað göngunnar. I göngunni
fræða Heimir Þorleifsson, Jak-
ob Á. Hjálmarsson, Andrés
Ólafsson, Auður Garðarsdóttir
og Þór Magnússon þátttak-
endur um kirkjustaðina.