Morgunblaðið - 08.02.1992, Blaðsíða 25

igunni eru.
sé ein leið til að fá fólk til að samein-
ast og auka samkennd innan skól-
ans.“
Dagur Eggertsson, inspector
scholae, segir hugmyndina að vik-
unni hafa kviknað þegar stjörnukík-
ir, sem skólinn keypti um aldamótin,
fannst undir gömlu dóti í fyrrverandi
ljósmyndaaðstöðu nemenda. „Þá fór-
um við að hugsa um allár eigur skól-
ans, sem væru lokaðar í geymslum
og þess háttar, og gleymdust með
tímanum. Nú erum við að minna á
að skólinn í Reykjavík sé orðinn þetta
gamall en sýnum samt aðeins brot
af því sem til er,“ segir Dagur.
—Hann segir fólk hafa tekið þessu
mjög vel og verið mjög jákvætt, t.d.
varðandi samsöng á göngunum.
„Það var mjög skemmtilegt að vinna
við uppsetningu sýningarinnar og sjá
hversu margir skemmtilegir hlutir
voru til, sem margir hafa ekki séð.
Ég held að fólk kunni einnig að
meta það að sjá sögu skólans á svona
sýningu," segir Dagur.
Sýningin verður opin bæði í dag,
laugardag, og á morgun, sunnudag,
frá kl. 11 til 18 og hægt verður að
fá leiðsögn um sýninguna. Þá verður
gestum auk þess boðið upp á fjöl-
breytta dagskrá og frá hádegi báða
dagana verður t.d. leiklestur, tónlist
og ýmislegt fleira á heila tímanum.
NINGA
i vera háir
sjóðunum að ná sér sérstaklega í tekj-
ur af greiðsluskiptingarlánunum um-
fram önnur neyslulán með því að vera
með vexti á þeim 4% umfram yfir-
dráttarvexti sagði Baldvin að þetta
væri ekki spurning um tekjur. „Vissu-
lega fáum við þarna tekjur en höfum
jafnframt möguleika á að lækka vexti
annarsstaðar. Það er annað að taka
fjárfestingarlán fyrir heimilið en að
íjúka í Glasgowferð fyrir greiðslukort-
ið. Ekki er ástæða til að verðlauna
slíkt,“ sagði Baldvin Tryggvason.
Bankarnir
notfæra sér
aðstöðu sína
- segir Guðmimdur
Gylfi Guðmundsson
hagfræðingur ASI
HAGFRÆÐINGUR Alþýðusam-
bands Islands telur að bankarnir
notfæri sér aðstöðu sína til að taka
háa vexti af lánum vegna greiðslu-
skiptingar á Visareikningum. Hann
telur að bankarnir nái sér í góðar
tekjur með þessum hætti.
Guðmundur Gylfi Guðmundsson,
hagfræðingur ASÍ sagði í samtali
við Morgunblaðið, að yfirleitt væru
það ekki háar fjárhæðir sem fólk
þyrfti að fresta greiðslu á og oft
væri það þægilegra fyrir fólk að
nýta sér greiðsludreifinguna en að
taka bankalán til að greiða Visa-
reikninginn. „Bankarnir spila inn
á það að fólk standi ekki í þeim
snúningum sem því fylgir að taka
bankalán. Það er spurning hvort
þetta sé siðferðilega rétt,“ sagði
hann.
Sagði Guðmundur Gylfí að þar
sem vextir á greiðsluskiptingu
væru hærri en yfirdráttarvextir
hlytu bankamir að hagnast vel á
þessum lánum. Taldi hann að þeir
gætu ekki haft mikinn kostnað af
þeim.
‘Q { M/ .fMfJuM M. >iU»)AU/1 Ait' I AJ UJClAacl/1 JiMUM
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 8. FEBRÚAR 1992
25
Þorsteinn Pálsson sjávarútvegsráðherra:
Taldi og tel enn að afnema
eigi einkaleyfí Aðalverktaka
ÞORSTEINN Pálsson sjávarútvegsráðherra segist telja að ríkið ætti
þegar að leysa upp íslenska aðalverktaka og nota sinn hlut til að
bæta erfiða stöðu ríkissjóðs. Þetta kom fram í DV í gær. Þorsteinn
sagði í samtali við Morgunblaðið í gærkveldi að hann teldi að ríkið
hefði fulla ástæðu til þess að óska eftir því að þessir samningar til
ársins 1995 um einkaleyfi Aðalverktaka til framkvæmda á Keflavíkur-
flugvelli yrðu teknir til endurskoðunar.
„Ég minni á að sjálfur er ég nýbú-
inn að óska eftir því við einokunar-
fyrirtæki, sem ríkið á helminginn í,
Bifreiðaskoðun íslands, að samning-
ur við það um einokun til aldamóta
verði tekinn upp og hann styttur,“
sagði Þorsteinn.
Sjávarútvegsráðherra sagði að
þegar aðstæður væru með þessum
hætti, teldi hann ekkert óeðlilegt við
það að ríkið óskaði eftir slíkum við-
ræðum við meðeigendur sína í Aðal-
verktökum.
Ráðherra var spurður hvort hann
teldi að langtímasamningar um
framkvæmdir á Keflavíkurflugvelli,
til ársins 1994, gerðu það að verkum
að það yrði flókið mál að ákveða í
skyndingu að leysa upp Aðalverk-
taka: „Vafalaust er málið ekkert ein-
falt, en aðalatriði málsins, frá mínum
bæjardyrum séð, er það að mér hef-
ur þótt þessi einokun óeðlileg. Ég
var andvígur því að ríkið yki hlut
sinn á sínum tíma í fyrirtækinu,
þegar fyrrverandi ríkisstjórn tók
ákvarðanir þar um. Það sem ég hef
verið að segja í þessu efni er ekkert
annað en það að ég hef verið að
ítreka þær skoðanir sem ég hef haft
lengi og lýst áður. Það er alltaf svo
þegar menn þurfa að gera breyting-
ar að leysa þarf tæknileg atriði, sem
reynst geta snúin. Aðalatriðið er að
menn líti á grundvallarþættina,"
sagði Þorsteinn.
Þorsteinn var spurður hvort hann
hefði beitt sér fyrir þeim breytingum
á Aðalverktökum sem hann boðar
nú, þegar hann var forsætisráðherra
frá sumrinu 1987 til haustsins 1988:
„Ég lýsti mínum skoðunum á þeim
tíma, eins og menn rekur kannski
minni til. En þær fengu ekki hljóm-
,grunn þá. Þær voru að vísu sam-
þykktar á landsfundum flokksins,
en um þær voru eigi að síður skiptar
skoðanir innan Sjálfstæðisflokksins
og líka í þeirri ríkisstjórn. Það voru
því ekki pólitískar forsendur þá, til
þess að ná fram slíkum breytin^-
um,“ sagði sjávarútvegsráðherra.
Þorsteinn sagði að utanríkisráð-
herra stefndi ekki að því að hrinda
hans hugmyndum í framkvæmd,
jafnvel þótt Aðalverktökum yrði
breytt í almenningshlutafélag. „Ég
taldi og tel að það eigi að afnema
einkaleyfið til framkvæmdanna og
þessi viðskipti eigi að fara fram með
þeim hætti sem almennt gerist í
verktakastarfsemi. Mín skoðun ei
sú að ríkið eigi ekki að binda pen-
inga í þessu fyrirtæki og þess vegna
var ég andvígur því þegar fyrri rík-
isstjórn tók þessa ákvörðun á sínum
tíma,“ sagði Þorsteinn Pálsson sjáv-
arútvegsráðherra.
Jón Baldvin Hannibalsson utanríkisráðherra:
900 milli óniinar eru smáaurar
miðað við 90 milljarða kvótann
Hugmyndir sjávarútvegsráðherra óraunsæjar og óframkvæmanlegar
JÓN BALDVIN Hannibalsson utanríkisráðherra hefur óskað eftir því
við Salóme Þorkelsdóttur forseta Alþingis að gefa Alþingi skýrslu um
verktöku fyrir varnarliðið á Keflavíkurflugvelli, ástand og horfur, á
fimmtudag í næstu viku. „Málið er órætt í ríkisstjórn og ég hefði tal-
ið skynsamlegt að aðrir ráðherrar geymdu sér að auglýsa prívatskoðan-
ir sínar þangað til ríkissljórnin hefur rætt málið,“ sagði utanríkisráð-
herra í samtali við Morgunblaðið í gærkveldi, í tilefni ummæla Þor-
steins Pálssonar sjávarútvegsráðherra í DV í gær, þar sem hann sagð-
ist styðja það að ríkið leysti þegar upp Aðalverktaka og notaði sinn
hlut til að bæta erfiðan fjárhag ríkissjóðs.
„Ég veit ekki hvort það hefur far-
ið framhjá ajávarútvegsráðherra að
13. ágúst 1990 gerði utanríkisráð-
herra samning um breytingar á Að-
aiverktökum. Sá samningur fól í sér
að framkvæma að hluta til það sem
sjávarútvegsráðherra virðist nú lýsa
sem sinni skoðun,“ sagði Jón Bald-
vin.
Utanríkisráðherra sagði að við
þann samning hefði „eignarhluti
dánarbúa Sameinaðra verktaka verið
minnkaður um helming. Eignarhluti
ríkisins aukinn um rúmlega helming
og ríkinu tryggður meirihluti í verk-
takafyrirtækinu um stundarsakir."
Þar með sagði Jón Baldvin að
arðsvon Sameinaðra verktaka hefði
verið minnkuð í framtíðinni sem því
svaraði, en arður til ríkisins aukinn
að sama skapi. „Á aðlögunartíman-
um átti að breyta þessu fyrirtæki í
raunverulegt almenningshlutafélag,
þar sem tryggt yrði að enginn aðili
ætti meira en 1% til 2%. Þannig íynni
arður af þessum framkvæmdum í
framtíðinni, ef einhver yrði, með
dreifðum hætti til slíkra eignaraðila.
„Þetta var til að koma í veg fyrir
það ástand sem varð til á löngum
tíma. Löngu áður en ég kom í þetta
ráðuneyti og iýsir sér í máli Samei-
naðra verktaka, þ.e.a.s. hinum arð-
bæra hluthafafundi upp á 900 millj-
ónir,“ sagði Jón Baldvin.
Utanríkisráðherra sagði að það
væri ekki hægt að afnema einka-
leyfi Aðalverktaka þegar í stað
vegna þess að fyrirtækið Aðalverk-
takar, sem menn mættu ekki rugla
saman við „dánarbúin“, hefði lang-
tímaskuldbindingar um framkvæmd-
ir. „Það er unnið samkvæmt lang-
tímaáætlun frá árinu 1991 til 1995
og nokkrir framkvæmdaþættir eru
umsamdir allt fram á árið 1994.
Þetta er samkvæmt samningi ís-
lenska ríkisins og bandarískra
stjórnvalda um fyrirkomulag verk-
tökunnar og það er ekki einfalt mál
og getur ekki gerst án aðlögunar-
tíma að breyta því,“ sagði ráðherra.
Auk þess sagði Jón Baldvin að
aðlögunartími væri nauðsynlegur
vegna atvinnuöryggis þeirra 600
manna sem ynnu hjá þessu fyrirtæki
og „ég að minnsta kosti gleymi því
ekki, í ljósi þess hveijar eru horfur
um atvinnuástand á íslandi, þar með
taiið Suðurnesjum, í ljósi frestunar
fyrirhugaðra virkjana og álversfram-
kværnda."
„Fáir myndu gleðjast jafn innilega
og hluthafar dánarbúanna, ef nú
yrði tekin einhver skyndiákvörðun
um að leysa upp Aðalverktaka. Stað-
reyndin er nefniiega sú að þeirra
áhugamál er ekki að byggja hér upp
öflugt verktakafyrirtæki sem geti
staðið á eigin fótum og verið sam-
keppnisfært við erlend verktakáfyr-
irtæki þegar kemur að stórfram-
kvæmdum við virkjanir eða önnur
Héraðsdómur Reykjavíkur, sem
verður til húsa í Dómhúsi Reykjavík-
ur, gamla Útvegsbankahúsinu á
Lækjartorgi, tekur við hlutverki
borgardóms, sakadóms og sakadóms
í ávana- og fíkniefnamálum og að
hluta til verkefnum borgarfógeta-
embættisins. Sýslumannsembættið í
Reykjavík, sem verður til húsa í
meiriháttar mannvirki í framtíðinni.
Þeir vildu mjög gjarnan fá þessa
milljarða sem þeir eiga eftir, bæði
skattfijálst og ekki skattfijálst. Þeir
yrðu því afar ánægðir ef þessar hug-
myndir Þorsteins Pálssonar yrðu
framkvæmdar þegar í stað,“ sagði
utanríkisráðherra. „Það verður hins
vegar ekki, enda eru þær óraunsæjar
og óframkvæmanlegar."
Jón Baldvin sagði að samanburður
sjávarútvegsráðherra við opnun
markaðarins hér vegna Evrópska
efnahagssvæðisins væri því miður
aiveg ómarktækur, því í þeim samn-
ingum væru Islendingar að semja
um alveg gagnkvæma hagsmuni og
fengju mikið í sinn hlut, ef þeir samn-
ingar tækjust. „ísland er hins vegar
utan Mannvirkjasjóðs Atlantshafs-
bandalagsins og því ekki undir regl-
um sjóðsins. Við höfum engin gagn-
kvæm réttindi með sjálfvirkum
hætti, þegar kemur að verktöku í
þágu varnarframkvæmda á Atlants-
hafssvæðinu," sagði Jón Baldvin.
Loks sagði utanríkisráðherra:
„Kjarni þessa máls er sá að menn
mega ekki blanda saman þeirri stað-
reynd að dánarbú Sameinaðra verk-
taka hafa nú leyst tii sín uppsafnað-
an einokunargróða frá fyrri tíð og
því hvernig við ætlum að koma í veg
Skógarhlíð 6, sinnir þeim verkefnum
sem borgarfógetaembættið sinnir
núna, með breyttu sniði þó vegna
laga um aðskilnað dómsvalds og
framkvæmdava,lds.
Þorsteinn Geirsson ráðuneytis-
stjóri í dómsmálaráðuneytinu sagði
að starfsfólkið sem hlut ætti að
máli mætti reikna með því að fá störf
fyrir slíkt í framtíðinni og um leið
að byggja hér upp öflugt verktaka-
fyrirtæki sem væri samkeppnisfært
á innlendum og alþjóðlegum mark-
aði. Mönnum vex eðlilega mjög i
augum þessi einokunargróði, sem
allur er fenginn í skjóli einkaleyfis
sem ríkið veitti á sínum tíma og það
hefur enginn hrófiað við því einokun-
arleyfi annar en núverandi utanríkis-
ráðherra. Að gefnu tilefni vii ég
minna á að þessar 900 milljónir eru
smáaurar í samanburði við þá 90
milljarða eða svo, sem sjávarútvegs-
ráðherra úthlutar kvótahöfum í sjáv-
arútvegi, sem hafa einkaleyfi til að
nýta sameiginlega auðlind þjóðarinn-
ar. Þar er um að ræða þvílíkar upp-
hæðir, að hitt lítur út eins og spari-
baukur. Það er laukrétt sem fram
kom í Reykjavíkurbréfi Morgun-
blaðsins sl. sunnudag, að ef ekki
verða gerðar ráðstafanir í tæka tíð,
þá gæti vel svo farið, þegar komið
er fram á næstu öld, að menn spyiji
sjálfa sig: Hvernig mátti það verða
að meginauðlind þjóðarinnar var af-
hent endurgjaldslaust, tiltöluiega
fáum aðilum með þeim hætti sem
gert var? Það er milljón dollára
spurningin — það er mesta tilfærsla
verðmæta í þessu þjóðfélagi frá upp-
hafi landnáms."
við hinar nýju stofnanir. Þegar er
búið að skipa í 20 dómarastöður af
21. Forgang í stöðurnar höfðu dóm-
arar sem fyrir voru í Reykjavík í
þeim stofnunum sem verða lagðar
niður og borgarfógetarnir. Þær stöð-
ur voru einnig 21 talsins en einn
borgardómaranna, Garðar Gíslason,
hefur verið ráðinn hæstaréttardóm-
ari og hefur því ein staða við Héraðs-
dóm Reykjavíkur verið auglýst laus
til umsóknar. Umsóknarfresturinn
rann út á miðnætti sl. Nýmæli er
að sérstök dómnefnd mun fjalla um
umsóknirnar og gefa dómsmálaráð-
herra umsögn um umsækjendurna.
Borgardómur, sakadómur og borgarfógetaembættið:
Starfsfólkí sagt upp og
ráðið til nýrra stofnana
OLLU starfsfólki borgardóins, sakadóms og borgarfógetaembættisins
hefur verið sagt upp og verður það allt ráðið aftur til starfa við Hér-
aðsdóm Reykjavíkur og Sýslumannsembættið í Reykjavík þegar þær
stofnanir taka til starfa 1. júlí næstkomandi. Á sama tíma verður borg-
ardómur, sakadóinur og borgarfógetaembættið lagt niður i samræmi
við lög um aðskilnað dómsvalds og framkvæmdavalds.