Morgunblaðið - 15.02.1992, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 15. FEBRÚAR 1992
Óvenjulegt trúboð
Reuter.
Ástralski mótórhjólakappinn Kevin Mudford, sem oftast notar gælunafnið „Óði hundurinn" ferðast nú um Ástralíu
á hjólinu sínu með stóran kross til að boða kristna trú. Trúboð Mudfords gengur hins vegar ekki áfallalaust fyrir
sig. Lögregluyfirvöld hafa gert athugasemd við að hjól sé á krossinum og beri því að skrásetja hann sem farartæki.
Nýtt spillingarmál í Japan:
Líklega almesta stjorii
málahneyksli eftir stríð
Tókýó. Reuter.
JAPANSKA lögreglan handtók í gær fjóra kaupsýslumenn, sem flækt-
ir eru í gífurlega umfangsmikið lánahneyksli og mútugreiðslur til
stjórnmáiamanna. Er talið, að þetta mál geti haft alvarlegar afleiðing-
ar fyrir ríkisstjórn Frjálslynda demókrataflokksins og Kiichi Miyazawa
forsætisráðherra en lögreglan hefur unnið að þvi með leynd í eitt ár.
Honecker sagð-
ur fárveikur
Bonn. Reuter.
LÖGFRÆÐINGAR Erichs
Honeckers, fyrrum leiðtoga
Austur-Þýskalands, skýrðu í
gær frá því að hann væri fár-
veikur og ætti skammt eftir ólif-
að. Sögðu þeir hann þjást af
krabbarneini í lifur og hugs-
anlega einnig fleiri líffærum og
fóru fram á það við þýsk stjórn-
völd að hann fengi að halda til
Chile til að eyða þar síðustu
dögunum með fjölskyldu sinni.
Þýsk stjórnvöld sögðu Honec-
ker, sem nú hefst við í sendiráði
Chile í Moskvu, hafa ritað Borís
Jeltsín Rússlandsforseta bréf
þar sem hann fer fram á að fá
að yfirgefa landið. Þjóðverjar
krefjast þess að Honecker verði
framseldur til Þýskalands og
hafa fengið loforð fyrir því frá
Nikolaj Fjodorov, dómsmálaráð-
herra Rússlands.
Baker heimsækir
vopnaverksmiðju
JAMES Baker, utanríkisráð-
herra Bandaríkjanna, heimsótti
í gær Tsjeljabinsk-70 verksmiðj-
urnar sem voru miðstöð vopna-
framleiðslu fyrrum Sovétríkj-
anna. Þar voru meðal annars
helstu kjamorkuvopnakerfí Sov-
étmanna hönnuð og framleidd
og hvíldi gífurleg leynd yfír
starfseminni. Starfsmenn fögn-
uðu Baker óspart er hann birtist
en hann hitti meðal annars 25
æðstu vísindamenn verksmiðj-
unnar meðan á heimsókninni
stóð. Baker lagði áherslu á mik-
ilvægi þess að vel þjálfaðir
vísindamenn myndu leggja sitt
lóð á vogarskálamar til að lýð-
ræðisumbætumar í fyrmm Sov-
étríkjunum myndu ná fram að
ganga. Margir á Vesturlöndum
óttast að þeir tvö til þijú þúsund
vísindamenn sem störfuðu við
framleiðslu kjamorkuvopna í
Sovétríkjunum ráði sig til að
aðstoða önnur ríki við að koma
sér upp kjamorkuvopnum vegna
hinna bágu lífskjara sem þeim
bjóðast í Rússlandi og öðrum
samveldislýðveldum. Sagði Ba-
ker það vera forgangsverkefni
Bandaríkjamanna og banda-
manna þeirra að aðstoða
vísindamenn við að yfírstíga
erfíðleikanna svo að þeir myndu
afneita þeim valkosti.
Líbýumenn-
irnir vilja
bera vitni
Túnis. Reuter.
LÍBÝSKA fréttastofan JANA
sagði í gær að Líbýumennimir
tveir, sem taldir era hafa borið
ábyrgð á því að Boeing 747
þota bandaríska flugfélagsins
Pan Am sprakk yfir bænum
Lockerbie á Skotlandi árið 1988,
yrðu yfírheyrðir opinberlega af
líbýska dómaranum sem fer með
málið. Ekki var greint frá því
hvenær það myndi gerast.
Breskur lögfræðingur, sem yfír-
heyrði mennina tvo síðastliðinn
þriðjudag, sagði þá mjög fúsa
til að koma fram opinberlega til
að geta sýnt fram á sakleysi sitt.
Námsmenn
handteknir
Abidjan. Reuter.
143 ungmenni voru handtekin
af öryggislögreglu á Fílabeins-
ströndinni í fyrradag eftir fjöl-
menna mótmælafundi í háskól-
um og menntaskólum. Auguste
Miremont upplýsingamáiaráð-
herra sagði níu mótmælendur
og þijá lögreglumenn hafa
særst í átökum. Mótmælin brat-
ust út eftir að Felix Houphouet-
Boigny forseti neitaði að draga
til saka hermenn sem nauðguðu
og misþyrmtu námsmönnum í
maí í fyrra.
Málið, sem varðar Tokyo Sagawa
Kyubin, dótturfyrirtæki annars
stærsta vöruflutningafyrirtækis í
Japan, er jafnvel mesta fjármála- og
stjórnmálahneyksli í Japan frá stríðs-
lokum. Þeir, sem hafa verið hand-
teknir, eru Hiroyasu Watanabe, sem
var stjórnarformaður fyrirtækisins
en var rekinn í fyrra, aðstoðarmaður
hans og tveir menn aðrir, sem tóku
við ólöglegum lánum frá fyrirtækinu.
Saksóknari í Japan sagði í gær,
að Watanabe og aðstoðarmaður
hans, Jun Saotome, hefðu lánað
mörgum fyrirtækjum fé með ólög-
mætum hætti og þar á meðal fyrir-
tækjum, sem tengdust öðrum
stærstu glæpamannasamtökunum í
landinu. Er haft eftir heimildum, að
þessi lán hafi numið alls 230 milljörð-
um ÍSK. í staðinn fyrir lánafyrir-
greiðsluna fengu þeir Watanabe og
Saotome greiðslur frá fyrirtækjun-
um, sem lagðar vora í leynilegan
sjóð og námu orðið hátt í 24 millj-
arða ISK. Þessi leynisjóður var svo
aftur notaður til að múta 200 þing-
mönnum jafnt til vinstri sem hægri.
Miyazawa forsætisráðherra á nú
þegar í erfiðleikum vegna annars
hneykslis en Fumio Abe, fyrrum
innanríkisráðherra og gjaldkeri í
flokksklíku Miyazawas, hefur verið
ákærður fyrir að krefjast og taka
við mútum frá fyrirtæki, sem heitir
Kyowa. Hefur stjómarandstöðunni á
þingi tekist að koma í veg fyrir
umræður um fjárlög ríkisins vegna
þessa máls en hún krefst þess, að
það verði fyrst upplýst að fullu. Ef
hneykslið, sem nú er að koma upp,
er jafn umfangsmikið og allt bendir
til, má vænta þess, að til tíðinda
fari að draga í japönsku stjórnmála-
lífi.
Mannfall
og átök í
Króatíu
Belgrad. Reuter.
ÞRÍR menn féllu í bardögum í
Króatíu í gær þrátt fyrir vopna-
hléið og er óttast, að stórfelld
átök geti hafist á ný. Boutros
Boutros-Ghali, framkvæmdastjóri
Sameinuðu þjóðanna, hefur lagt
til, að 13.000 manna friðargæslul-
ið verði sent til landsins en fyrstu
hermennirnir verða þó ekki
komnir þangað fyrr en eftir hálf-
an mánuð hið fyrsta.
Yfirvöld í Serbíu og Króatíu hafa
hvatt til, að friðargæsluliðið verði
sent sem fyrst þar sem vopnahléið
geti farið út um þúfur á hverri
stundu en öryggisráðið fjallar um
málið í næstu viku. Efast enginn um,
að það samþykki að senda herlið til
Króatíu en það tekur að minnsta
kosti tvær vikur að velja hermenn-
ina, sem verða 13.000 og hugsan-
lega frá 31 landi.
Leiðtogar í serbnesku byggðunum
í Króatíu eru eftir sem áður andvíg-
ir komu friðargæsluliðsins og enginn
veit enn hvernig háttað verður eftir-
liti þar. Þá hefur verið farið fram
á, að friðargæslulið verði sent til
Bosníu-Herzegovínu en þar ríkir
mikil spenna milli þjóðarbrotanna,
Serba, Króata og múslima. Vilja
Serbar tilheyra áfram júgóslavneska
sambandslýðveldinu en hinir stefna
að myndun sjálfstæðs ríkis.
-----♦---------
Danmörk:
Rússar hlut-
hafar í fisk-
vinnslu
Kaupmannahöfn. Frá Nils Jergen Bruun,
fréttaritara Morgunblaðsins.
RÚSSNESKT fyrirtæki hefur
keypt hlut í fiskvinnslufyrirtæki
á Skagen, Werner Larssen h.f.
Það er fyrirtækið Interfood Den-
mark h.f. sem kaupir fískvinnsluna,
en að því standa rússneskir aðilar.
Samkvæmt því sem segir í Álborg
Stiftstidende óska eigendumir ekki
eftir að láta sín getið opinberlega.
Efnahagslegt neyðarástand í Eist-
landi og umbætur láta á sér standa
Þingmenn leggja traust sitt á kosningar sem fyrst fremur en nýju stjórnina
í RÚMAR tvær vikur hefur ríkt opinbert efnahagslegt neyðará-
stand í Eistlandi. Ríkisstjórn Edgars Savisaars féll, þingið gat ekki
komið sér saman um samsetningu neyðarnefndar sem hefði átt að
ákveða efnahagsaðgerðir. Ofsaverðbólga og skortur á hráefnum
er enn við lýði. Þingmenn virðast fremur treysta á kosningar sem
fyrst en nýju stjórnma.
Eistar halda því fram að Rússar
standi ekki við loforð um að láta
þeim olíu í té, í stað rúblna vilji
þeir matvöru. Eistar fengu fyrir
skemmstu 100.000 tonn af olíu frá
Finnlandi eða mánaðarbirgðir. 01-
íuna verður þó að borga og enn
hefur þeirra rúmlega 11 milljóna
dala sem olían kostar ekki verið
aflað. Nýi forsætisráðherrann,
hægrimaðurinn Tiit Váhi, sem áður
var samgönguráðherra, tilnefndi
hluta af gömlu stjóminni í nýju
stjórnina. Nýja ríkisstjómin sam-
anstendur eins og sú gamla af fag-
mönnum en ekki þi.ngmönnum.
Stjómin getur ekki reitt sig á meiri-
hluta á þingi. Margir þingmenn
krefjast kosninga sem fyrst.
Héldu að allt væri fengið með
sjálfstæðinu
Þingmaðurinn Ristkok segir að
afstaða margra þingmanna eigi sök
á því ráðleysi sem ríkir í landinu.
Þeir héldu að allt væri fengið með
sjálfstæðinu sl. haust. Margar mik-
ilvægar umbótatilraunir hafa runn-
ið út í sandinn. Einkavæðing hins
ríkisrekna atvinnulífs gengur ekk-
ert. Þó var stefnumarkandi löggjöf
um eignarétt og eignarhald á jarð-
næði samþykkt síðastliðið sumar.
Reglugerðir um nánari útfærslu
hafa hins vegar látið á sér standa.
Margir hafa notfært sér þessa töf.
Talað er um spillingu sem fyrrum
iðnaðarráðherra eigi aðild að. Hann
hafí falið forstjóra vefnaðarvöru-
verksmiðju stjórn hennar næstu
fimmtíu árin. Verksmiðjan fram-
leiðir nærföt og var hagnaður
hennar á síðasta ári 23 milljónir
rúblna. Slíkar sögur spilltu því áliti
sem ríkisstjóm Savisaars naut.
Margir hafa lagst gegn einka-
væðingu ríkisfyrirtækja vegna þess
að þá muni hin fjársterka „rúss-
neska mafía“ ná að hreiðra betur
um sig. Einnig er óljóst hvaða
stofnun eigi að sjá um einkavæð-
inguna. Fyrst ætlaði ríkisstjórnin
að setja upp skrifstofu sem sæi um
hana. Síðan átti að fela sveitar-
stjórnum einkavæðinguna. Þing-
menn lögðust gegn hvoru tveggja
á þeirri forsendu að hætta væri á
spillingu.
Þingmenn era líka tortryggnir
gagnvart áformum um sölu ríkis-
jarða. Ekki gangi að selja þær er-
lendum fjárfestum. Þeir spyija
hvort ekki nægi að leigja þeim jarð-
irnar. Sendinefnd frá austurhluta
Þýskalands sem núverið var í Tall-
inn segir að Eistamir séu ekki
lengra komnir en Austur-Þjóðveij-
ar á dögum ríkisstjórnar Hans
Modrows um áramótin 1989/1990.
Þingmenn binda ekki miklar
vonir við nýju ríkisstjórnina heldur
miklu fremur við næsta þing sem
kjörið verður. Þingið sem nú situr
verður þó fyrst að afgreiða mikil-
væg mál eins og nýja stjómarskrá.
Einnig þarf að setja kosningalög
svo þingkosningarnar geti farið
fram. Loks verður að setja lög um
ríkisborgararétt sem myndu ráða
úrslitum um hve margir úr rúss-
neska minnihlutanum mættu kjósa.
Lítið breyst á yfirborðinu
Yfírbragð Tallinn hefur lítið
breyst þótt Eistar hafi öðlast sjálf-
stæði. Rúblan er enn gjaldmiðill
landsins, krónan sem slegin verður
í Bretlandi verður ekki tilbúin fyrr
en í sumar. Á flugvellinum fá er-
lendir kaupsýslumenn ekki vega-
bréfsáritun nema þeir sýni skriflegt
heimboð frá innfæddum. Inn á veit-
ingastaði komast Eistar ekki nema
með því að múta dyravörðunum.
Hlutar Eistlands eru enn lokaðir
almenningi vegna hemaðarlegs
mikilvægis þeirra.
Mjólk, kjöt, brauð, smjör og ost-
ur eru sjaldséðar vörur í verslunum
í Tallinn. Stjórnvöld hafa gefíð út
skömmtunarseðla. Hver fullorðinn
fær 400 g af smjöri á mánuði og
hálft kg af osti ársfjórðungslega.
Einungis foreldrar með börn undir
þriggja ára aldri mega kaupa
mjólk. Margar verksmiðjur standa
frammi fyrir því að þurfa að loka,
afurðir þeirra seljast ekki á Vestur-
löndum, sovéski herinn hefur ekki
efni á að kaupa þær og viðskipta-
sambönd við aðra hluta Sovétríkj-
anna fyrrverandi hafa rofnað.
Heimildir: Frankfurter Allge-
meine Zeitung og Der Spiegel.