Morgunblaðið - 27.02.1992, Page 2

2
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 27. FEBRÚAR 1992
Útlit fyr-
ir skort á
kartöflum
MATTHÍAS Guðmundsson,
framkvæmdastjóri Ágætis hf,
segir að stefni í skort á íslensk-
um kartöflum í sumarbyrjun.
Orsökina rekur hann til myglu
er herjaði á kartöflur sunnan-
lands síðastliðið haust.
í venjulegu árferði er að sögn
Matthíasar ekki óeðlilegt að beri
á skorti á kartöflum en fram eftir
síðastliðnu sumri var útlit fyrir
mjög góða kartöfluuppskeru. Um
haustið varð hins vegar vart við
myglu sunnanlands er hafði þær
afleiðingar að uppskeran rýrnaði
töluvert.
Matthías sagðist reikna með að
bera færi á skorti á íslenskum
kartöflum í júní en í meðalári er
ný uppskera tekin upp í ágústbyij-
un. Til þess að brúa bilið verða
væntanlega fluttar inn kartöflur í
sumarbyijun frá Mið-Evrópu en
seinna frá suðlægari slóðum.
Morgunblaðið/Þorkell
Einar H. Einarsson með skjálftaritið á dvalarheimiliu.
Verðir afhentu vegfarendum miða þar sem þeir gerðu grein fyr-
ir sér áður en haldið var á sandinn.
Ragnar Stefánsson jarðeðlisfræðingur um skiálftahrinuna í Mýrdaisjökli;
Brýnt að vera vel á verði
Hringveginum lokað um Mýrdalssand vegna veðurs og hættu á Kötluhlaupi
FIMM jarðskjálftar mældust í Mýrdalsjökli aðfaranótt miðviku-
dagsins. Skjálftarnir voru á bilinu 2'/2-3 á Richter-kvarða.
Hringveginum var lokað um Mýrdalssand, einkum vegna slæms
skyggnis og vonskuveðurs en einnig vegna hættu á Kötlu-
hlaupi. Ragnar Stefánsson, jarðeðlisfræðingur, segir að
skjálftahrinan brýni menn til að vera enn betur á verði en
ella varðandi hugsanleg eldsumbrot í Kötlu.
Upp úr hádegi var vegurinn
opnaður að nýju en varsla var
höfð við Kötlugarða fram eftir
degi þannig að vitað var hveijir
fóru um sandinn. Hreppurinn
hefur látið reisa svonefndan
Kötlugarð skammt austan kaup-
staðarins til varnar hugsanlegu
Kötluhlaupi.
Katla gaus síðast 1918. Ragn-
ar sagði að Kötlugos kæmu að
jafnaði á 40-60 ára fresti. 1978
voru liðin sextíu ár frá síðasta
Kötlugosi og sagði Ragnar að
búast mætti við eldsumbrotum
hvenær sem væri. Hins vegar
þýddi skjálftahrinan í gær ekki
endilega að eldsumbrot væru
yfirvofandi næstu daga. „Þetta
var ekki mikil hrina, en það hef-
ur verið ansi kyrrt á þessu svæði
undanfarin ár. Miðað við það er
þetta eftirtektarvert. Hrinan
kemur líka utan við þann tíma
sem algengast er að sjá jarð-
skjálfta á þessu svæði, eða á
haustin. Allir jarðskjálftar þarna
eru tengdir við breytingar í
kviku,“ sagði Ragnar.
Einar H. Einarsson, sem fylg-
ist með jarðskjálftamæli á dval-
arheimili aldraðra í Vík, varð
strax var við þessa skjálfta í
fyrstu. Á mælinum hans voru
þeir þó ekki nema um 1 stig á
Richter, „enda kom skekkja í
jarðskjálftamælinn í skruggu-
veðrinu í fyrradag," sagði Einar.
Hann taldi hins vegar enga
ástæðu til þeirra ráðstafana sem
gripið var til í gær. „Þetta voru
þrír smáskjálftar. Fyrir tíu árum
hefðu menn ekki litið á þetta.
Hún hefur tekið upp á því síð-
ustu árin að gera ekki neitt, en
áður fyrr voru svona skjálfta-
hrinur árvissar," sagði Einar.
Kaffiboð
borgarinn-
ar fyrir 100
ára og eldri
BORGARSTJÓRI Reykja-
víkur býður þeim íbúum
Reykjavíkur sem verða 100
ára eða eldri á þessu ári til
kaffisamsætis í Höfða á
laugardag. Tilefnið er það
að íbúar Reykjavíkur eru
orðnir 100 þúsund, og er
búist við 10-14 gestum í
kaffiboðið.
Borgaryfírvöld gangast fyr-
ir hátíðarhöldum í Reykjavík
á laugardaginn, hlaupársdag,
í tilefni af þeim áfanga að íbú-
ar eru orðnir 100 þúsund.
Verður dagskráin sniðin að því
að sem flestir borgarbúar geti
tekið þátt í hátíðarhöldunum.
Deilt á hugmyndir VSI um tekjuskattshækkun á samningafundi:
VSÍ leggur ekki til hækk-
anir á sammngstímamim
Verkfallshótanir breyta því ekki að launahækkanir eru útilokaðar, segir formaður VSÍ
ALÞÝÐUSAMBAND íslands deildi hart á vinnuveitendur á samninga-
fundi hjá ríkissáttasemjara í gær vegna tillagna þeirra um hækkun
tekjuskatta, en á fundi með forsvarsmönnum ríkisstjórnarinnar á
mánudag fóru þeir fram á að álögum yrði létt af atvinnulífinu í
stað þess að gripið yrði til gengisfellingar. Fundinum lauk með því
að vinnuveitendur gáfu út yfirlýsingu um að þeir myndu ekki leggja
til skattahækkanir á yfirstandandi samningstímabili og hefur nýr
fundur í kjaradeilunni verið boðaður á þriðjudaginn kemur.
Landssambönd ASÍ hafa nú til
athugunar aðgerðir til að knýja á
um samninga í kjölfar þeirrar af-
stöðu framkvæmdastjórnar Verka-
mannasambands Islands að leita
eftir samstöðu við önnur launþega-
samtök um aðgerðir til að knýja á
um samninga, en það varð niður-
LÍ og sparisjóðir bæta við út-
lánaHokki með hærri vöxtum
Algengustu vextir óverðtryggðra útlána hjá Landsbank-
anum 15,75% og verðtryggðra útlána 10,75%
LANDSBANKI íslands og sparisjóðirnir hafa bætt við flokki útláns-
vaxta í kjörvaxtakerfinu, svonefndum d-flokki. Hann er með 2,75%
álag á kjörvexti verðtryggðra og óverðtryggðra lána hjá Landsbank-
anum. Alagið er 3% á verðtryggða kjörvexti í sparisjóðunum og 3,25%
á vexti óverðtryggðra lána. Jafnframt er algengasti flokkur útláns-
vaxta í Landsbankanum nú c-flokkur sem er með 0,5% hærra vaxtaá-
lag á kjörvexti en b-flokkur, sem var áður algengasti útlánaflokkur-
inn og er það í öðrum bönkum og sparisjóðum samkvæmt upplýsing-
um Seðlabanka Islands.
Verðtryggðir vextir í d-flokki eru
í Landsbankanum og sparisjóðun-
um 11,25% og óverðtryggðir vextir
16,25% í Landsbanka en 14,75% í
sparisjóðunum. Verðtryggðir vextir
samkvæmt c-flokki eru 10,75% og
óverðtryggðir vextir samkvæmt c-
flokki í Landsbankanum eru
15,75%. Aðrir bankar hafa ekki
d-flokk.
Brynjólfur Helgason, aðstoðar-
bankastjóri Landsbankans, segir að
verið sé að taka aftur upp d-flokk-
inn, Sem hafi verið við lýði fyrir
nokkrum mánuðum. Mönnum hafi
þótt þetta of flókið kerfið og þess
vegna fækkað um flokk. Nú sé hins
vegar þörf á að auka bilið milli
bestu og lökustu kjara á útlánum
hjá bankanum og þetta sé hluti af
viðleitni til þess. Að auki séu fyrir-
hugaðar breytingar á reglum um
eigið fé banka þar sem meira tillit
sé tekið til áhættuflokkunar útlána
og því telji menn nauðsynlegt að
fjölga flokkum aftur.
staðan af fundaherferð um landið
sem forystumenn VMSÍ fóru í. Ein-
ar Oddur Kristjánsson, formaður
Vinnuveitendasambands íslands,
sagði aðspurður að það sé af og frá
að samið verði við launþegahreyf-
inguna um einhveijar kauphækkan-
ir í þeirri stöðu sem atvinnulífið sé
í núna og hótanir um verkföll breyti
þar engu um.
Einar Oddur sagði að svigrúmið
væri ekkert og það skipti öllu fyrir
atvinnulíf og launafólk að það tæk-
ist að varðveita þann stöðugleika
sem hefði ríkt. Það væri eina leiðin
til að forða hér atvinnuleysi í meira
mæli en við hefðum áður þekkt.
Hann væri sannfærður um að það
væri hægt að halda hér verðbólgu
í núlli og jafnvel að ná fram verð-
hjöðnun.
Hann sagði að á fundinum með
forsvarsmönnúm ríkisstjórnarinnar
hefðu vinnuveitendur mælt gegn
hugmyndum um að gengisfelling
væri einhver lausn á þeim vanda
sem við væri að glíma í atvinnulíf-
inu. Gengisfelling væri ekki not-
hæft ráð því áhrif hennar gufuðu
strax upp. Hins vegar yrði raun-
gengið að lækka til þess að atvinnu-
reksturinn hætti að tapa peningum
og safna skuldum. Leiðin til þess
væri að lækka raunvexti miklu
hraðar og meira en sérfræðingar
ríkisstjórnarinnar héldu fram, en
það hefði gífurlega þýðingu varð-
andi það að halda uppi atvinnulíf-
inu. I öðru lagi væri það rétt að
vinnuveitendur hefðu sagt að það
yrði að ná niður neyslu í landinu
og ef ríkisstjórnin lækkaði kostnað-
arskatta hjá atvinnurekstrinum
væri augljóst að hún yrði að fá ein-
hveijar aðrar tekjur í staðinn. Hann
sagðist ekki vita í hvaða jarðveg
þessar tillögur hefðu fallið, en þetta
væru þau ráð sem VSÍ hefði- bent
á en ekki gengisfelling.
Hann sagði að það væri ekki til
í dæminu að Vinnuveitendasam-
bandið semdi um kauphækkanir nú,
það væri fráleitt. Hér væri atvinnu-
líf að leggjast saman og það skipti
ekki máli hvort kaupmáttur væru
1-2% meiri eða minni, heldur skiptu
atvinnutekjur fólks máli. „Hvað
gerir maður sem missir vinnuna?
Hann fær atvinnuleysisstyrk í hálft
ár eða svo og hann missir 50-70%
af tekjunum sínum. Það eru at-
vinnutekjurnar sem skipta máli
þegar upp er staðið," sagði Einar
Oddur.
Hann sagði að hótanir Verka-
mannasambandsins um verkföll
breyttu engu um þessa afstöðu.
„Það er hörmulegt af þeim að láta
sér detta í hug að ætla að fórna
hagsmunum umbjóðenda sinna í
slíkan darraðardans sem ekkert býr
á bak við. Þetta eru forkastanlegar
hugmyndir og við munum fara gegn
þeim af fullri einurð. Við höfum
lagt fram áætlanir um hvernig
hægt er að gera þetta og það þýð-
ir ekkert fyrir þá að veigra sér við
því. Gömlu leiðirnar, þessar „léttu
og ljúfu“ þar sem ekki er horfst í
augu við vandann, verða ekki fam-
ar. Þeir fá ekki að gera sjálfum sér
og þjóðinni það,“ sagði Einar Oddur
að lokum.