Morgunblaðið - 25.06.1992, Side 20

20
NATOí
átökum í
Júgóslavíu?
Atlantshafsbandalagið
(NATO) er vel til þess búið að
taka að sér friðargæslu í fyrr-
um lýðveldum Júgóslavíu og
gæti lent í hemaðarátökum
þar, að því er John Galvin, yfir-
maður herafla NATO, sagði
þegar hann lét af þeim störfum
í gær. Eftirmaður hans, banda-
ríski hershöfðinginn John Shal-
ikashvili, sagði við það tæki-
færi að deilur þjóðabrota í Evr-
ópu væru erfiðasta viðfangsefni
sitt sem yfírmaður NATO-herj-
anna og að gæslusveitir sem
sendar væru til Júgóslavíu yrðu
að vera reiðubúnar undir átök.
Nokkurt hlé var á bardögum í
Sarajevo í gærdag, en fáir
þorðu út úr húsum sínum eftir
að Serbar létu sprengjum rigna
yfír borgina fyrr í vikunni.
Forsetar
ræða um frið
í Moldovu
MIRCEA Snegur, forseti
Moldovu, hélt í gær til fundar
við Borís Jeltsín Rússlandsfor-
seta til að reyna að afstýra
styrjöld á milli spvétlýðveld-
anna fyrrverandi. A fundinum,
sem haldinn er í Istanbúl í
Tyrklandi, verða einnig leiðtog-
ar Rúmeníu og Úkraínu. Flótta-
menn streymdu í gær úr borg-
inni Bendery í Moldovu, þar
sem að minnsta kosti 300
manns hafa fallið í átökum
stjórnarhersins og aðskilnaðar-
sinnaðra Rússa og Úkraínu-
manna.
Norðmenn
andvíg’ir EB
NÝJUSTU skoðanakannanir
segja að 49 prósent Norðmanna
séu á móti aðild Noregs að
Evrópubandalaginu, en aðeins
35 prósent með. Þetta bendir
til að þeir sem eru andvígir
EB-aðild hafí heldur sótt í sig
veðrið.
Frakkar kjósa
um Maastricht
í september
Þjóðaratkvæðagreiðsla um
Maastricht-samkomulagið í
Frakklandi fer væntanlega
fram um miðjan september, að
sögn heimildarmanna innan
frönsku stjórnarinnar. Þeir
sögðu einnig að Francois Mitt-
errand Frakklandsforseti kynni
að boða til almennra kosninga
skömmu síðar ef samkomulagið
verður staðfest með miklum
meirihluta atkvæða, en þær
eiga annars ekki að fara fram
fyrr en í mars á næsta ári.
Gífurlegt tap
hjá Lloyd’s
LLOYD’S tryggingafélagið
tapaði rúmlega 2 milljörðum
sterlingspunda, eða um 200
milljörðum ÍSK, árið 1989, sem
er síðasta árið sem bókhaldstöl-
ur liggja endanlega fyrir.
Rekstur Lloyd’s hefur nú snúist
heldur til betri vegar, að sögn
stjórnarformanns fyrirtækis-
ins, en þúsundir áhyggjufullra
viðskiptavina flykktust á aðal-
fund þess til að heyra tíðindin.
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 25. JÚNÍ 1992
VERKAMANNAFLOKKURINN SIGRAR I
Rússneskir innflytjendur
og ungt fólk felldu stjórnina
- segja sljórnmálafræðingar um kosningaúrslitin
ÓSIGUR Likud-flokksins í ísrael í kosningunum á þriðjudag
byggðist ekki síst á því að nýir kjósendur, s.s. rússneskir innflytj-
endur og æskufólk, greiddu Verkamannaflokknum atkvæði sitt
í mjög ríkum mæli. Viðmælendur Morgunblaðsins í ísrael telja
ósveigjanlega stefnu flokksins í málefnum hernumdu svæðanna
einnig hafa haft sitt að segja. Kjósendur hafi talið Verkamanna-
flokkinn líklegri til að ná árangri í friðarviðræðunum og einnig
séu þeir óánægðir með að ríkisstjórnin hafi vanrækt flesta aðra
málaflokka.
Úrslitin komu á margan hátt á
óvart því að fyrir kosningarnar
hafði verið búist við því að mjög
mjótt yrði á mununum milli stóru
flokkanna tveggja. Shlomo Avin-
eri, prófessor í stjórnmálafræði við
Hebreska háskólann í Jerúsalem,
sagði þegar hann var spurður um
þetta að það bæri að hafa í huga
að í öllum skoðanakönnunum fyrir
kosningar hefðu um 20% aðspurðra
verið óákveðin. Slíkar kannanir
væru því ekki marktækar sem spá
um kosningaúrslit.
Likud leiddi ísrael í pólitíska
blindgötu
Avineri sagðist hins vegar telja
að ósigur Likud mætti aðallega
rekja til þriggja þátta. í fyrsta lagi
væri ljóst að Likud hefði leitt þjóð-
ina inn í pólitíska blindgötu. Yfirráð
yfír Vesturbakkanum hefði verið
aðalstefnumál stjórnarinnar og
hefði það leitt til þess að öðrum
málum hefði ekki verið sinnt sem
skyldi. Þetta hefði verið mjög dýr-
keypt stefna, jafnt pólitískt sem
efnahagslega.
í öðru lagi hefðu innflytjendur
frá Sovétríkjunum, sem væru átta
prósent allra kjósenda, kosið Verk-
amannaflokkinn í ríkari mæli en
aðrir kjósendur samkvæmt öllum
skoðanakönnunum á kjörstöðum.
Þetta mætti skýra með því að rúss-
nesku innflytjendumir væru einn
þeirra hópa sem stefna Likud hefði
bitnað hvað mest á. Þeir hefðu átt
í miklum erfíðleikum með að fínna
jafnt vinnu sem húsnæði.
í þriðja lagi hefði stór hluti ungra
kjósenda kosið Verkamannaflokk-
inn. Þetta mætti skýra með því að
margt ungt fólk hefði kynnst upp-
reisn Palestínumanna frá fyrstu
hendi í gegnum herþjónustu sína
og einnig væri þetta hópur sem
minnkandi atvinna og húsnæðis-
skortur hefði mikil áhrif á.
Likud klofnar hugsanlega
„Eitt af stærstu vandamálum
Likud er að kjósendum hefur fjölg-
að um 15% milli ára og flokknum
tókst ekki að laða til sín nægilega
mikið af þessum nýju atkvæðum,”
sagði Avineri. Kosningarnar mörk-
uðu að hans mati ákveðin þáttaskil
í ísraelskum stjórnmálum. Frá
stofnun Israels til ársins 1977
hefðu vinstristjórnir stjórnað land-
inu og frá 1977 til þriðjudagsins
hefðu hægristjórnir verið við völd.
Nú væri ísrael á leið inn í nýtt tíma-
bil.
Aðspurður um hvaða afleiðingar
kosningaósigurinn myndi hafa fyrir
ÚRSLIT KOSNINGA
í ÍSRAEL
Hér fara á eftir úrslit í þingkosningun-
um skv. spá ísraelska útvarpsins
þegar búið var að telja öll atkvæði
nema atkvæði hermanna, en þau
verða talin um helgina. Alls eiga 120
þingmenn sæti á ísraelska þinginu,
Knesset. Úrslit síðustu kosninga em
innan sviga.
VINSTRI- og MIÐJUFLOKKAR
Verkamannaflokkur 45 (38),
Meretz 12 (10), Tikva 0 (1)
YSTTIL VINSTRI
Lýðraeðisvettvangur fyrir friði og jafnrétti 3 (3),
Róttæki friðarlistinn 0 (1),
Lýðraeðislegi arabaflokkurinn 2 (1)
H(5)
HÆGRIFLOKKAR
Likud 32 (38), Nýi frjálslyndi flokkurinn 0 (3),
Tehiya 0 (3), Moledet 2 (2), Tsomet 7 (2)
TRÚARFLOKKAR
Sameinaðir Tora-gyðingar 4 (7),
Þjóðlegi trúarflokkurinn 6 (5),
Shas 7 (5), Geulat Yisrael 0 (1)
Bygging þingsins,
Likud sagði Avineri að búast mætti
við afsögn Yitzhaks Shamirs og
harðri baráttu um forystuna í
flokknum í kjölfarið. Gæti þetta
hæglega leitt til þess að flokkurinn
klofnaði. „Það munu allir leita að
blóraböggli vegna ósigursins og
það má ganga út frá því sem vísu
að margir munu fínnast."
Fólk vUdi Rabin frekar en
Shamir
Peter Medding, sem einnig er
prófessor í stjórnmálafræði við
Hebreska háskólann, sagði við
Morgunblaðið að líta mætti á úrslit-
in frá tveimur sjónarhomum. Ann-
ars vegar væri ekki um mikinn
mun milli blokkanna tveggja að
ræða, líklega myndu þingsætin
skiptast 61-59, en hins vegar væri
þetta í fyrsta skipti í mörg ár sem
einungis önnur blokkin gæti mynd-
að stjórn eftir kosningar.
Margar ástæður væra fýrir þess-
um úrslitum. Bæri þar ekki síst að
nefna að fólk hefði gert upp á milli
Rabins og Shamirs persónulega og
það væri ljóst að mun fleiri kysu
að Rabin yrði forsætisráðherra.
Hann nyti þannig töluverðrar virð-
ingar innan Likud en það sama
ætti ekki við um samband Shamirs
og Verkamannaflokksins. Þá hefði
stjórnarstefnan fengið falleinkunn
t.d. á sviði efnahagsmála, í máiefn-
um rússneskra innflytjenda og í
atvinnumálum.
„Ef Likud hefði ætlað sér að ná
árangri hefði flokkurinn átt að
sinna þessum málum betur í stað
þess að nota orkuna í innbyrðis
valdabaráttu,“ sagði Medding. Þess
í stað hefðu lágt settir þjóðfélags-
hópar yfírgefíð flokkinn og 60%
rússneskra innflytjenda hefðu kosið
Verkamannaflokkinn.
Medding sagði friðarviðræðurn-

Reuter
Sveitir stjórnarinnar í Georgíu fyrir utan sjónvarpsstöðina í Tbílísí, þar sem uppreisnarmenn höfðust við.
FlgfV^|«J{ .

Georgía:
Samið um vopnahlé í Ossetíu
Moskvu, Tskhinvali. Reuter.
BORÍS Jeltsín Rússlandsforseti og Edúard Shevardnadze, leiðtogi
Georgíu, skrifuðu í gær undir samkomulag um friðsamlega iausn á
deilunum í Suður-Ossetíu, sem kveður meðal annars á um vopnahlé
í héraðinu. Sveitir hliðhollar Shevardnadze börðu í gær niður valda-
ránstilraun í Georgíu.
Bardagar hafa geisað að undan-
förnu í Suðíir-Ossetiu, þar sem að-
skilnaðarsinnar vilja sameinast Dss-
etum sem búa norðan landamær-
anna við Rússland en slíta tengsl
við Georgíu. Að minnsta kosti sex
manns féllu þar á þriðjudag og í gær
létu leiðtogar Osseta í ljós svartsýni
um að varanlegt vopnahlé kæmist
á. Fréttamaður Reuters-fréttastof-
unnar sagði að heyra hefði mátt
byssuskot utandyra þegar hann tal-
aði við forystumenn Osseta í þing-
húsinu í Tskhinvali, höfuðborg hér-
aðsins. Helmingur 90.000 íbúa borg-
arinnar hefur flúið síðan Suður-
Ossetía Iýsti yfír sjálfstæði árið 1990
og her Georgíu hefur hluta hennar
á valdi sínu.
Hersveitir hliðhollar Zvíad Gams-
akhúrdía, fyrrverandi forseta Georg-
íu, náðu í gær sjónvarpsstöðinni í
Tbílísí, höfuðborg landsins, á sitt
vald, en stjórnarherinn náði henni
aftur skömmu síðar og handtók
forsprakkana. Yfirvöld í Georgíu
sögðu að þrír hefðu fallið í átökunum
og 26 særst.
Sameinuðu þjóðimar:
Rúmlega 30
milljónir
flóttamanna
í heiminum
Tókíó. Reuter.
NÚ ERU yfír 30 milljónir flótta-
manna í heiminum og ástandið fer
heldur versnandi, að sögn Sadako
Ogada, yfirmanns Flóttamanna-
hjálpar Sameinuðu þjóðanna. Þótt
5.000 manns snúi dag hvern til síns
heima, flýja tvöfalt fleiri heimili sín
í Júgóslavíu, Sómaliu, Haiti og fleiri
löndum.
Nú eru um 17 milljónir manna í
flóttamannabúðum utan síns heima-
lands, eða tvöfalt fleiri en lyrir 12
árum síðan. Þar við bætast 15-20
milljón manns sem eru á vergangi í
eigin landi vegna styijaldar eða
hungursneyðar. Ogada sagði að
ástandið væri einna verst í austan-
verðri Afríku - í Súdan, Eþíópíu og
Sómalíu - en færi einnig hríðversn-
andi í sumum fyrrum sovétlýðveldum
og í Júgóslavíu, þar sem um 1,5 millj-
ón manna væri á flótta.
Hins vegar væru einnig góðar frétt-
ir, til dæmis ætti hjálpa stærstum
hluta 350.000 Kambódíumanna í
Tælandi að flytjast heim aftur. Þá
herma fregnir frá Afganistan að
straumur flóttamanna sem flytjast
aftur þangað sé svo þungur að starfs-
menn SÞ fái vart við ráðið. Flótta-
mannahjálpin reynir að gefa hverri
fjölskyldu sem snýr aftur sem svarar
8.000 ÍKR til að koma undir sig fót-
unum á ný, en varð fljótt uppiskroppa
með íjárveitingar þar sem allt að
70.000 manns hafa komið til landsins
á viku.