Morgunblaðið - 25.06.1992, Síða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 25. JÚNÍ 1992
Evrópa - draumur
nýrrar kynslóðar
eftir Sigrúnu
Sigurðardóttur
„Við sameinum ekki þjóðir, við
sameinum fólk“, sagði hugsjónar-
maðurinn og Evrópusinninn Jean
Monnet eitt sinn. Til þess að fylgja
þessum orðum eftir komum við sam-
an í Lúxembúrg rúmlega 150 evr-
ópskir háskólanemendur. Markmiðið
var að ræða um vandamál Evrópu
nútíðarinnar og Evrópu framtíðar-
innar sem er í okkar höndum.
Markmiðið var ekki að fínna úr-
lausnir við vandamálum eða setja
fram byltingarkenndar hugmyndir.
Markmiðið var aðeins að kynnast
hvert öðru og stíga lítið skref í þá
átt að færa þjóðir Evrópu nær hver
annarri. Við áttum margt sameigin-
legt þó að við kæmum frá ólíkum
löndum. Mörg okkar áttu sameigin-
lega sögu og menningu. Öll lögðum
við stund á einhvers konar viðskipta-
nám, hvort sem það var hagfræði,
fyrirtækjastjóm eða fjármagnsvið-
skipti. Öll vorum við ungir Evr-
ópubúar með háleitar hugsjónir um
framtíð okkar og Evrópu.
Eftir hrun járntjaldsins í Austur-
Evrópu komu nokkrir nemendur í
EBS-skólanum (European Business
school) í Þýskalandi saman og
ákváðu að láta ekki lengur sitja við
orðin tóm heldur gera eitthvað sem
stuðlaði að betri samskiptum Evr-
ópubúa.
Hugmyndin varð að veruleika ári
síðar þegar u.þ.b. hundrað nemendur
víðs vegar frá Evrópu komu saman
á ráðstefnu sem haldin var í Prag í
landi nýfijálsu undan oki kommún-
isma og einangrunarstefnu. Ráð-
stefnan tókst vonum framar og því
var ákveðið að halda aðra að ári í
Lúxemborg. Það var svo dagana
12.-18. apríl síðastliðinn sem ráð-
stefnan fór fram. Það var ekki af
handahófi sem Lúxemborg varð fyr-
ir valinu. Landið er lýsandi dæmi
um litla þjóð sem hefur eflst og
styrkst í bandalagi við stórar þjóðir.
Hagur Lúxemborgar hefur eflst til
muna samhliða því sem Evrópuband-
alagið hefur aukið veg sinn. Nú á
tímum þjóðernishyggju þar sem hver
smáþjóðin á fætur annarri er að
betjast fyrir sjálfstæði þótti við hæfi
að halda ráðstefnuna í Lúxemborg.
Þátttakendur á ráðstefnunni voru
frá tuttugu og fimm löndum í Evr-
ópu og stunduðu allir nám á háskóla-
stigi fyrir utan greinarhöfund sem
stundar nám í Verzlunarskóla ís-
lands og var eini fulltrúi íslands á
ráðstefnunni. Áhugi fyrir ráðstefn-
unni var víðast hvar meiri en á ís-
landi og sóttu t.a.m. rúmlega áttatíu
Pólveijar um en aðeins örfáir kom-
ust að. Umsókn um þátttöku fólst í
skrifun ritgerðar um Evrópu og voru
þátttakendur valdir af framkvæmd-
astjórn ráðstefnunnar sem allir eru
nemendur í EBS-skólanum.
Styrktaraðilar ráðstefnunnar eru
að mestu leyti fyrirtæki í Þýskalandi
og Sviss. Sænsk fyrirtæki veitu einn-
ig fjármagn til ráðstefnunnar og er
það athyglisvert þar sem enginn
þátttakandi var frá Svíþjóð. Reyndar
áttu Norðurlandabúar aðeins tvo
fulltrúa á ráðstefnunni, en fyrir utan
mig var þarna staddur einn Norð-
maður. Hvort um er að kenna lé-
legri kynningu eða einhveiju öðru
veit ég ekki.
Á hveijum ráðstefnudegi var tek-
ið eitthvað ákveðið málefni til um-
ræðu. Fyrsti dagurinn fór t.d. í að
ræða um menntun og háskóla í Evr-
ópu. Rætt var um muninn á ríkis-
og einkareknum skólum og ólík
menntakerfi ýmissa Evrópulanda.
Rætt var um Erasmus-áætlunina
og mikilvægi þess að nemendur
fengju að kynnast nágrannaþjóðum
sínum af eigin raun. Flestir lögðu
sérstaka áherslu á mikilvægi þess
að læra erlend tungumál. Oftar en
einu sinni heyrði ég fólk fullyrða að
til þess að tryggja velgengni í við-
skiptum og öðrum samskiptum milli
Evrópulanda væri nauðsynlegt að
tala góða ensku, þýsku og frönsku.
Króatar, Rússar, Frakkar og
Spánveijar sem og allir aðrir þátt-
takendur töluðu góða ensku og því
var enska það mál sem mest var
notað á ráðstefnunni. Einstaka fyrir-
lestrar voru þó á þýsku eða frönsku.
Athyglisvert þótti mér að heyra að
það var almennt viðhorf þýskuráð-
stefnugestanna og það yrði enska
en ekki þýska sem yrði almennt við-
skiptamál Evrópubandalagsins.
Sögðu þeir að fæstir Þjóðveijar
gerðu sér vonir um að þýska yrði
ríkjandi mál í Evrópu. Til þess væri
hún of flókin og torskilin til að stand-
ast samkeppni við t.a.m. ensku.
Sögðu þeir að metnaðarmál Þjóð-
veija væri hins vegar að tryggja sér
völd í gjaldeyris- og bankamálum
innan Evrópubandalagsins.
Að afloknum fyrirlestrum og pall-
borðsumræðum voru flestir ráð-
stefnugestir sammála um mikilvægi
þess að aðlaga námið betur að raun-
verulegum skilyrðum á vinnumark-
aði með því m.a. að leggja fyrir
nemendur raunhæf verkefni og verk-
efni og ákvarðanir sem þau gætu
þurft að takast á við í framtíðinni í
stað þess að einblína einungis á bók-
lega hlið námsins.
Mikið var rætt um mikilvægi þess
að hafa skapandi hugsun og að
kenna þyrfti nemendum að taka
ákvarðanir. Eins það að nemendur
þjálfuðust í því að öðlast yfirsýn
yfir hluti og hvenær væri viðeigandi
að taka áhættusamar ákvarðanir.
Umhverfismál voru einnig ofar-
lega á baugi og var sérstaklega lögð
áhersla á einmitt það efni sem stend-
ur okkur íslendingum einna næst í
þeim máium þessa stundina, þ.e.
mengun sem hlýst af álverksmiðjum
og endurnýtingu áls.
Reyndar var rætt um endur-
vinnslu í margs konar myndum enda
er úrgangur frá verksmiðjum eitt
stærsta vandamálið sem íbúar Evr-
ópulandanna þurfa nú að glíma við.
Einnig var rætt mikið um stjórn-
málahræringar í Evrópu og þá með
miklu tilliti itl viðskiptamála.
Fyrirlestrar voru einnig haldnir
um minnihlutahópa í Evrópu, um
vandamál Austur-Evrópuþjóðanna
og um ástand mála í Evrópu al-
mennt.
Einn dagurinn var notaður til að
skoða fjármálaheim Lúxemborgar
með eigin augum. Þess má geta fyr-
ir þá sem ekki vita, að í Lúxemborg
fara fram ein mestu bankaviðskipti
í álfunni og er sú starfsemi einn
aðalgrundvöllurinn fyrir velgengni
Lúxemborgar innan Evrópubanda-
lagsins.
Á þeim sex dögum sem ráðstefnan
stóð komu fram mörg ólík sjónarmið
og snerist umræðan oftar en ekki
um Evrópubandalagið.
Flestir þeirra sem standa fyrir
utan Evrópubandalagið virtust vera
mjög áhugasamir um inngöngu þó
að margir litu á það sem fjarlægan
draum. Ráðamenn Evrópubanda-
lagsins veittu ráðstefnunni einnig
athygli og sá fyrirlesari sem vakti
hvað mesta athygli og hrifningu var
Sigrún Sigurðardóttir
*
„ Eg er sannfærð um
að Island á margt meira
sameiginlegt með ríkj-
um Evrópu en með
Bandaríkjunum,
Kanada og Mexíkó sem
ég óttast að við þurfum
að treysta æ meira á
ef við höldum okkur
fyrir utan bandalög
þeirra ríka sem við eig-
um með sameiginlega
menningu og sögu.“
Dr. Otto von Habsburg, en hann er
elsti meðlimur Evrópuþingsihs.
Hann er kominn hátt á áttræðisaldur
og hefur lifað báðar heimsstyijald-
irnar og fylgst náið með framvindu
mála í bæði Austur- og Vestur-Evr-
ópu, enda réttmætur erfíngi Habs-
borgaraveldsins og gífurlega fróður
maður.
Otto von Habsburg ræddi sérstak-
lega um vandamál Austur-Evrópu-
þjóðanna og hugsanlega viðskipta-
samninga þeirra við Evrópubanda-
lagið. Hann hrósaði Kohl kanslara
Þýskalands mikið fyrir hve vel hefði
tekist til með sameiningu þýsku ríkj-
anna. Hann sagði að besta leiðin til
að sameina Vestur- og Austur-Evr-
ópu væri að fara að fordæmi Kohls
og ganga rösklega til verks í stað
fyrir að láta sameininguna eiga sér
stað stig af stigi. Von Habsburg er
hér á öndverðum meiði við Jacques
Delors sem er íhaldssamari og svart-
sýnni í þessum málum. Það er aug-
ljóst að sökum slakari lífsgæða yrðu
Áustur-Evrópuþjóðirnar stór gjald-
aliður fyrir önnur lönd Evrópubanda-
lagsins sem er auðvitað mjög slæmt,
sérstaklega þegar á það er litið að
eitt af metnaðarmálum stjórna Evr-
ópubandalagsins er að gera lönd
bandalagsins vel samkeppnisfær við
Bandaríkin og Japan á alheimsmark-
aði.
Skoðanir margra frammámanna
í Evrópubandalaginu sem og ann-
arra þegna bandalagsins stangast
mjög á í þessum málum og telja
sumir ekki raunhæft að tala um inn-
göngu Austur-Evrópuþjóðanna fyrr
en í fyrsta lagi eftir tuttugu og fimm
ár á meðan aðrir sjá fulltrúa austurs
og vesturs sitja við sama borð í
Evrópubandalaginu eftir nokkur ár.
Austur-Evrópuþjóðir, þá sérstak-
lega Pólveijar, Tékkar og Ungveij-
ar, hafa sýnt mikinn áhuga á að
gerast aðilar og spruttu upp umræð-
ur vegna þessa í Lúxemborg.
Austurríkismenn sem hafa beðið
með óþreyju eftir inngöngu óttast
nú að einhver þessara þjóða verði
tekin fram fyrir þá í forgangsröðinni
og vilja alls ekki sætta sig við það.
Telja þeir að Evrópubandalagið eigi
fyrst og fremst að hugsa um fjár-
hagslegan og viðskiptalegan hag
sinn en ekki að starfa sem einhvers
konar hjálparstofnun fyrir Austur-
Evrópuþjóðir.
Þar erum við einmitt koinin að
athyglisverðu atriði, því margir
Austur-Evrópubúar taka því sem
sjálfsögðum hlut að Evrópubanda-
lagið geri allt sem í þess valdi stend-
ur til að rétta hlut þjóðanna í austur-
hluta álfunnar, jafnvel þó að það
kunni að koma niður á hagsmunum
Evrópubandalagsins.
Austur-Evrópuþjóðirnar vilja
afmá öll merki kommúnismans og
gerast eins vestrænar og hugsast
getur. Allt á þetta að gerast í einni
svipan. Þetta eru viðhorf meirihluta
þjóðanna en auðvitað leynast inn á
milli menn sem óttast ekkert meira
en innrás vestrænna stjórnmála-
skoðana og lífsviðhorfa.
Á meðan á ráðstefnunni stóð voru
fjórir vel skipulagðir dagar þar sem
ýmsir fyrirlesarar komu og settu
fram skoðanir sínar. Á eftir þeim
voru pallborðsumræður þar sem
þátttakendur áttu þess kost að segja
sínar skoðanir og spyija fyrirlesar-
ana ýmissa spurninga. Fyrirlesar-
arnir voru yfirleitt stjórnmálamenn,
blaðamenn eða áhrifamenn ýmissa
stærri fyrirtækja í Evrópu.
Þá daga sem ekki fóru allir í fyrir-
lestra var unnið í vinnuhópum þar
sem 15-20 manns komu saman og
ræddu ákveðin málefni undir forystu
einhvers utanaðkomandi aðila sem
hélt þá einnig stuttan fyrirlestur.
Vinnuhópar þessir voru mjög áhuga-
verðir og gafst tækifæri til að ræða
málin betur en í pallborðsumræðun-
um, þar sem 150 þátttakendur voru
saman komnir.
Það má segja að við höfum lifað
og hrærst í stjómmálum þessa viku,
því oftar en ekki var rætt um stjórn-
mál utan skipulagðs tíma. Oft urðu
þær umræður engu síður áhugaverð-
ar og skemmtilegar en fyrirlestrarn-
ir og hópvinnan.
í hádeginu dag hvern var sameig-
inlegur hádegisverður í ráðstefnu-
miðstöðinni og spruttu þá upp at-
hyglisverðar umræður. Eitt kvöld
var okkur boðið í móttöku til borgar-
stjóra Lúxemborgar og öll kvöld fór-
um við saman út, í minni eða stærri
hópum, því markmiðið var jú að
kynnast hvert öðru.
Mikið var rætt um vandamál
ýmissa minnihlutahópa við ólíkar
aðstæður. Þróaðist sú umræða fljót-
lega yfir í umræðu um þjóðernis-
hyggju og sjálfstæði einstakra þjóða.
Kom þá fram hve Austur- og Vestur-
Evrópubúar áttu oft á tíðum erfitt
með að skilja viðhorf hverra annarra.
Voru margir á þeirri skoðun að
þjóðir Evrófju væri það ólíkar að
ekki þýddi að tala um að Evrópurík-
in gætu orðið að sambandsríki í
framtíðinni. Aðeins væri raunhæft
að stefna að bandalagi á sviði við-
skipta til að styrkja stöðu Evrópu á
alheimsmarkaði og auka jafnframt
samskipti þjóðanna og þekkingu
þeirra hver á annarri til að stuðla
að friðsamari Evrópu þar sem
ágreiningsmál væru leyst á annan
hátt en með vopnum.
Það eru ekki aðeins Vestur-
landabúar sem hafa önnur viðhorf
en margir Austur-Evrópubúar, því
ekki er hægt að flokka allar Austur-
Evrópuþjóðir undir sama hatt vegna
ólíkra viðhorfa og lífsskilyrða.
Heyrði ég eitt sinn stúlku frá Rúm-
vinwtúríS i bW06J«'
Hjá okkur sitja gæðin í fyrirrúmi.
FAG Kúlu- og rúllulegur
TIMKEN Keilulegur
Ásþétti
(onlinunldl Viftu- og tímareimar
predsion Hjöruliðir
SACHS Höggdeyfar
og kúplingar
Bón- og bílasnyrtivörur
Þekking Reynsla Þjónusta
FALKINN
SUÐURLANDSBRAUT 8 SÍMI 814670