Morgunblaðið - 08.07.1992, Síða 17

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 8. JÚLÍ 1992
17
Öflug íþróttahreyf-
ing er þjóðarstolt
miklu glórulausari hroki af hálfu
beggja aðila heldur en fulltrúunum
tveim, Guðmundunum, yrði nokkurn
tíma mútað til að setja á blað, þótt
þeim væri goldið fyrir með dýrasta
konfekti og kaffí frá Jövu eða Jama-
icu.
Ég hef aftur vikið ósjálfrátt að
Guðmundunum. Sjaldan hef ég séð
Guðmund heildsala taka sig betur
út en í sjónvarpsþætti nokkrum um
framanverðan áttunda áratuginn,
þar sem hann, ásamt Soffíu Karls-
dóttur, sem söng Draum um dáta,
og Þráni, flugvallarspekúlant á Eg-
ilsstöðum, var látinn setja upp sér-
stök gleraugu, all-kisuleg, en gler-
augun voru þannig úr garði gerð,
að hann sá alls ekki neitt í gegn um
þau. Þau voru almyrk (þetta var ein-
hver samkvæmisleikur). Síðan þá
hefur mér fundist Guðmundur heild-
sali ævinlega minnugur þessara gler-
augna í skrifum sínum, og verið
næstum því sjónlaus, og þætti mér
ekki undarlegt að frétta að sjónvarp-
ið hefði gefið honum gripinn á sínum
tíma, þegar þáttagerðinni lauk.
Því miður get ég ekki klístrað
sams konar gleraugnaglósum upp á
Guðmund Andra, þótt það væri
freistandi vegna samanburðarins og
vegna uppbyggingar þessarar grein-
ar. En fyrst ég er farinn að skrifa
þetta vil ég biðja þá Guðmunda tvo
að gera sér ljóst, að ég einn hef vit
á þessum málum, eins og ætíð er
þegar menn skrifa svona. Er þeim
því alveg óþarft að koma inn á þau
framar í blöðum eða útvarpi. Það
breytir hins vegar ekki þeirri draum-
sýn minni, að einhvern tímann kynn-
um við að hittast allir þrír í Vagla-
skógi á hestum og deila illilega um
skáldskap, eins og Þórbergur og fé-
lagar sumarið 1912. Á meðan ég og
Guðmundur Andri slægjumst um það
hvor hefði minna vit á skáldskap
væri best að fá Guðmund heildsala
til að halda í bikkjumar, því hann
er okkur miklu eldri, og gæta þess
þá vel að týna ekki neinu beisli. Þeg-
ar við Guðmundur Andri værum
komnir hvor með sitt glóðaraugað
kæmi velgjörðamaður minn skyndi-
lega á vettvang, dr. litterarum Árni
Sigutjónsson, sem ég ætlaði aldrei
að draga inn í þetta flím, og til-
kynnti okkur dimmri lesröddu að
skyrið væri komið á borðið. Þá legð-
um við hendur að síðum, þægjum
þjónustu hans með ijóma og gættum
þess að slafra ekki. Svo færum við
heim.
En hvenær svona draumur getur
ræst verður víst að vera í höndum
örlaganna.
Höfundur er læknir i Búðardai.
an mat að fá og mörg börn skjótast
því heim í hléum. Þau sækja líka
félagsmiðstöðvar þar sem þær eru
og alls konar félagsstarfsemi í
tengslum við þær eða skólana eftir
því sem kostur er. Fyrir allar þessar
aukaferðir verður nú að borga 90
kr. fyrir hvetja ferð eða að kaupa
mánaðarkort sem kostar 2.900 kr.
Þesi hækkun á fargjöldunum er því
aukaskattur á foreldra grunnskóla-
barna og unglinga. Þessi aukaskatt-
ur — um 80% — er himinhrópandi
ranglæti á sama tíma og launin
hækka um 1,7%. Mikilvægt í þessu
sambandi er að verkalýðshreyfingin
hefur mótmælt þessu harðlega.
Hvað gerist svo?
En borgarstjórnarmeirihlutinn
hefur enn ekki hlustað. Niðurstaða
hans er sú að breiðu bökin séu 13
ára unglingar sem í Reykjavík heita
„fullorðið fólk“. En tillögu okkar
minnihlutamanna var vísað til
stjórnar SVR úr borgarráði og borg-
arstjórn að sögn til frekari skoðun-
ar. Borgarstjóri tók vel í tillöguna í
borgarráði. Nú er spurt: Hver verður
framvinda málsins? Verður áfram
gert ráð fyrir því að 13 ára börn í
Reykjavík séu fullorðið fólk, sem
beri að borga skatt til borgarinnar
með hærri gjöldum. Ég skora á alla
foreldra í Reykjavík, aðstandendur
barna og unglinga og unglingana
sjálfa að fylgjast grannt með því
hver verður afgreiðsla stjórnar SVR
á tillögu okkar að lokum.
Höfundur er varaborgarfulltrúi
fyrir Alþýðubandaiagið og
fyrrverandi sljórnarformaður
SVR.
eftir Hafstein
Þorvaldsson
Sameining? — Samvinna!
Annað slagið koma fram á sjón-
arsviðið forystumenn í hinni ftjálsu
íþróttahreyfingu á Islandi sem kveða
upp úr með það að vilja sameina
Ungmennafélag íslands (UMFÍ) og
íþróttasamband íslands (ISÍ) í eitt
landssamband. Ástæðan er yfirleitt
sú, að einhver lægð eða tímabundn-
ir erfiðleikar eru í starfseminni, oft-
ast af fjárhagslegum toga, og í stað
þess að leita orsaka vandans er
lausnarorðið sameining.
Sögulegur grunnur
Hin frjálsa íþróttahreyfíng á ís-
landi á nú að baki 85 ára starfs-
sögu. Á þessum tíma hefur skapast
félagsleg hefð og skipulag sem
reynst hefur mjög vel, enda stöðugt
verið í endurskoðun þótt ungir fé-
lagsforystumenn kunni ef til vill að
halda annað.
Skipulag íþróttahreyfingarinnar
hefur í gegnum tíðina verið fyrir-
mynd öðrum landshreyfingum, bæði
er varðar svæðaskiptingu og marg-
víslega stjórnsýslu. UMFÍ er fyrsta
skipulagða landshreyfing íþrótta-
fólks á Islandi, stofnað 1907. UMFÍ
hafði raunar og hefur enn mörg
önnur viðamikil verkefni á sinni
stefnuskrá, enda þótt íþróttastarf-
semi skipi þar öndvegi. Fyrir Ólymp-
íuleikana í Stokkhólmi 1912 gengust
nokkrir íþróttaforystumenn fyrir
stofnun ÍSÍ sem talið var nauðsyn-
legt vegna sívaxandi þátttöku okkar
í íþróttakeppnum á eriendri grund.
Til þess að undirstrika aðild sína
að samtökunum gekk UMFÍ með
alla sína félagsmenn í ÍSÍ og einnig
til þess að tryggja þeim fulkominn
rétt til íþróttalegra samskipta við
erlenda aðila.
Árið 1940 tóku gildi ný íþróttalög
á íslandi og til varð íþróttanefnd
ríkisins og íþróttafulltrúi ríkisins var
ráðin.
Samkvæmt íþróttalögum eru
landssamböndin UMFÍ og ÍSÍ jafn
rétthá á sviði íþróttastarfs, að því
undanskildu að ISÍ fer með ótvíræða
forystu varðandi öll íþróttaleg sam-
skipti á erlendum vettvangi.
Til að undirstrika þetta jafnræði
landshreyfinganna, tilnefna þær
sinn fulltrúa hvor í íþróttanefnd rík-
isins, en menntamálaráðherra form-
anninn án tilnefningar. íþróttafull-
trúi ríkisins er svo framkvæmda-
stjóri nefndarinnar.
Hvers vegna tvö
landssambönd?
í sem fæstum orðum sagt, vegna
þess að sú skipan hefur gengið mjög
vel. Ástæðulaust er að breyta bara
breytinganna vegna. Engin efnisleg
eða haldbær rök hafa verið færð
fram fyrir sameiningunni hvorki fyrr
né síðar. Samvinna þessara systur-
hreyfínga er mikil og hefur stöðugt
verið að aukast í áranna rás.
Ég held að sameiningarmönnum
væri hollt að kynna sér söguna hvað
þetta varðar og athuga hvort vandi
íþróttahreyfingarinnar ef einhver er
felist ekki í einhverju öðru en tveim-
ur landssamböndum, sem ástundað
hafa heilbrigða samkeppni með mis-
munandi áherslum og metnaði. Sam-
tökin hafa rekið þjónustumiðstöðvar
sínar og erindrekstur af miklum
myndarskap og víða liggja leiðir
þeirra saman m.a. í rekstri sameigin-
legra fyrirtækja og stofnana, má þar
m.a. nefna Islenska getspá, Lottóið.
Islenskar getraunir og bæði sam-
böndin eiga aðild að stjórn íþrótt-
amiðstöðvar Islands og íþrótta-
kennaraskóla íslands á Laugarvatni
og fleira mætti telja.
Áherslumunurinn hefur fyrst og
fremst falist í því að UMFÍ og aðild-
arfélög þess hafa verið virkari í
dreifbýlinu þótt það sé nú óðum að
breytast, því ungmennafélögum
íjölgar nú ört í þéttbýlinu.
UMFÍ hefur til hagsbóta fyrir
báða aðila lagt mikið upp úr félags-
málafræðslunni og rekið sérstakan
Félagsmálaskóla í 20 ár. ÍSÍ og sér-
sambönd þess hafa hinsvegar staðið
að útgáfu fræðsluefnis og nám-
skeiðshaldi fyrir leiðbeinendur í ein-
stökum íþróttagreinum sem ung-
mennafélögin hafa tekið virkan þátt
í. Bæði samböndin hafa svo rekið
gistiþjónustu í höfuðborginni til
hagsbóta fyrir félagsmenn sína utan
af landi og svo mætti lengi telja.
Sérsambönd ÍSÍ
Sérsamböndin hafa veigamiklu
hlutverki að gegna á sviði íþrótta-
starfs í landinu og hafa ungmenna-
félögin og héraðssamböndin staðið
heilshugar að stofnun þeirra og ekki
ósjaldan lagt þar til hæfa félagsfor-
ystumenn. Það sem undirritaður
hefur haft áhyggjur af og kannski
er nú undirrót þessarar umræðu
þegar grannt er skoðað, er erfiður
rekstur sumra sérsambanda og jafn-
vel óstjórn án þess að framkvæmda-
stjórn ÍSÍ geti þar miklu að gert.
Fjárhagsstaða höfuðhreyftngarinnar
er sterk, en það sama verður tæpast
sagt um öll sérsamböndin, sem jafn-
vel hafa orðið að ganga til nauðar-
samninga með verulegri aðstoð ríkis-
sjóðs. Kannske væri okkur hollt að
skoða þessa hluti og raunar marga
fleiri í okkar rekstri sem má bæta
og að því leyti gæti umræðan orðið
til góðs.
UMFÍ hefur ekki farið út í sérsam-
banda fyrirkomulagið, heldur fer
aðalstjóm UMFÍ með fjármálastjórn
allra verkþátta og vinnur að þeim
ásamt velvirkum starfsnefndum.
ÁframUMFÍogíSÍ!
Ég þori að fullyrða að rekstur
UMFÍ hefur verið og er hagkvæmur
í hvívetna miðað við umfang þjón-
ustunnar og fjölda virkra félags-
manna. Það er því ekki þörf á sam-
einingu vegna bágrar stöðu UMFÍ.
Ég þori einnig að fullyrða að sam-
tökin og forystumenn þeirra eru sem
fyrr reiðubúin til hvers konar sam-
starfs við ÍSÍ enda slíkar viðræður
stöðugt í gangi sem betur fer.
Undirritaður vill ekki trúa því að
annað hvort landssamband telji hitt
vera fyrir sér eða skyggi á sig á
einn eða annan hátt.
Aðildarfélögum UMFÍ þ.e.a.s.
skráðum félagsmönnum hefur fjölg-
að úr átta þúsund frá 1969 í tæp-
lega 45 þúsund í ár. Allir þessir fé-
lagsmenn okkar hafa um leið gerst
félagar í ÍSÍ samkvæmt fram-
ansögðu.
Sameiginlega geta lapdssam-
böndin fagnað síauknum þátttak-
endafjölda í íþróttum og bættri
íþróttaaðstöðu um land allt.
Sameiginlega höfum við barist og
unnið áfangasigra á sviði fjáröflunar
og áríðandi að slíku samstarfi verði
Hafsteinn Þorvaldsson
„Sameiginlega geta
landssamböndin fagnað
síauknum þátttakenda-
fjölda í íþróttum og
bættri íþróttaaðstöðu
um land allt.“
haldið áfram, og vanhugsaðar
vangaveltur um skipulagsbreytingar
virka ekki sem sundrung eða ósam-
staða gagnvart opinberum aðilum,
sem ætíð hafa reynst íþróttahreyf-
ingunni vel og skilið til hlýtar skipu-
lag hennar og uppbyggingu og það
mikla félags- og uppeldislega gildi
sem slíkur félagsskapur hefur fyrir
land og lýð.
Höfundur er fyrrverandi
formaður UMFÍ.
ETimiST

(O
O)
C>l
O)

B.MAGNUSSON
HÓLSHRAUNI 2 - SlMI S2866 - PÓSTHÓtF 410 - HAFNARFIRÐI
Mikið úrval.
Frábært verð.
1.100 síður.
Verð kr. 400,-
(án burðargjalds).
Síðasti
móttökudagur
pantana úr
sumarlista
er 17. júlí.