Morgunblaðið - 08.07.1992, Side 20

20
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 8. JÚLÍ 1992
Eftirlitsmenn
SÞ hindraðir
EFTIRLITSNEFND á vegnm
Sameinuðu þjóðanna beið í gær
þriðja daginn í röð fyrir utan
landbúnaðarráðuneyti íraks í
Bagdad, þar sem hún sagði að
skjöl um eldflaugaáætlun íraka
væru geymd. Þeim er meinaður
aðgangur að ráðuneytinu þó svo
að öryggisráð SÞ hafí skipað
íraksstjóm að hleypa eftirlits-
mönnunum inn. Samkomulag
SÞ og íraksstjómar um fram-
kvæmd eftirlitsstarfs SÞ í kjöl-
far Persaflóastríðsins rann út
um síðustu mánaðamót og hefur
ekki verið endumýjað. Hussein
Jórdaníukonungur neitaði í gær
að hann hefði hjálpað herfor-
ingjum í íraksher og bandarísku
leyniþjónustunni að skipuleggja
valdaránstilraun gegn Saddam
Hussein, leiðtoga Iraks. Banda-
rísk dagblöð segja 135 foringja
í hemum hafa verið rekna eftir
að upp komst um slíkar áætlan-
ir.
Baldursbrár
gegn eyðni?
BRESKIR vísindamenn rann-
saka nú efnasamband sem unn-
ið er úr baldursbrám, sem talið
er að kunni að fresta því að
einkenni eyðnisjúkdómsins komi
fram hjá þeim sem smitaðir eru
af HlV-veirunni. Vísindamenn-
imir tóku fram að þeir vildu
ekki vekja falskar vonir um að
„töfralausn" væri á næsta leiti
og að rannsóknirnar væm enn
á byrjunarstigi, en hugsanlega
gæti hér verið á ferðinni enn
eitt skref í rétta átt.
Pentland
kaupir Adidas
BRESKA fyrirtækið Pentland
sagðist í gær hafa samið um
kaup á þeim 79,9% hlutabréfa
í þýska Bernard Tapie GmbH
sem enn em í eigu franska fyrir-
tækisins Bernard Tapie Finance
SA. Bemard Tapie GmbH á 95%
hlut í íþróttavörufyrirtækinu
Adidas AG. Bæði fyrirtækin
voru í eigu Bernards Tapies,
eiganda Marseille-fótboltaliðs-
ins og fyrmm ráðherra í frönsku
ríkisstjóminni. Kaupverðið er
621 milljón þýskra marka.
Sósíaldemó-
kratar sigra í
Nígeríu
FLOKKUR sósíaldemókrata var
í gær lýstur sigurvegari þing-
kosninga sem haldnar voru um
helgina í Nígeríu, fjölmennasta
ríki Afríku. Aðeins tveir flokkar
voru leyfðir í kosningunum. Ní-
geríubúar eiga að kjósa um
nýjan forseta í desember og í
byijun næsta árs á stjórn
óbreyttra borgara að taka við
stjórn af hemum, sem hefur
verið við völd síðan 1983.
Svartsýnir á
frið í Suður-
Afríku
SUÐUR-AFRÍSKIR kaupsýslu-
menn sögðust í gær vera svart-
sýnir á frið í landinu eftir að
hafa talað við Nelson Mandela,
leiðtoga Afríska þjóðarráðsins,
og F.W. de Klerk, forseta lands-
ins. Þeir sögðu viðræður um
lýðræði í Suður-Afríku hanga á
bláþræði og að traust á milli
leiðtoga hvítra og svartra hefði
beðið mikinn hnekki að undan-
förnu. Efnahagur Suður-Afríku
hefur dregist saman þrjú ár í
röð og kaupsýslumennirnir ótt-
ast að áframhaldandi ofbeldi og
slit á lýðræðisviðræðunum muni
leiða til enn verra efnahags-
ástands.
Reuter
*
Oeirðir í New York
KVEIKT var í bílum og húsum og skotið á lögreglu í óeirðum í hverfi spænskumælandi manna í New
York-borg í fyrrinótt. 25 manns, þar af sjö lögregluþjónar, særðust í óeirðunum, sem hófust eftir minn-
ingarathöfn um 24 ára gamlan innflytjanda frá Dóminíkanska lýðveldinu, sem var skotinn til bana af
lögreglu í fyrri viku. Lögreglan segist hafa skotið manninn í sjálfsvörn, en nágrannar segja að hann
hafí verið óvopnaður og að lögregla hafi lamið hann áður en hann var drepinn. Mikill viðbúnaður er nú í
New York vegna flokksþings demókrata, sem hefst þar í næstu viku, en búist er við 40.000 gestum
til borgarinnar þá.
Frakkland;
Þjóðvcgir
enn lokaðir
Paris. Reuter.
FRANSKIR vörubifreiðastjórar
halda enn fjölmörgum þjóðvegum
lokuðum þrátt fyrir að stéttarfé-
lag þeirra hafi samið um það við
stjórnvöld í fyrrinótt, að tálman-
irnar yrðu fjarlægðar. í gær héldu
óeirðarlögreglumenn áfram að
ryðja þjóðbrautir með skriðdrek-
um en talið er vegatálmanir séu
enn á um hundrað stöðum.
Aðgerðir vörubifreiðastjóranna
eru liður í mótmælum þeirra gegn
nýjum reglum um ökuréttindi. í fyrri-
nótt náðist samkomulag milli stjórn-
valda og stéttarfélags vörubifreiða-
stjóra og fól það meðal annars 5 sér,
að nýju reglurnar munu ekki bitna
með sama hætti á þeim og öðrum
bílstjórum. Margir bílstjórar féllust
hins vegar ekki á samninginn heldur
settu fram fjölmargar nýjar kröfur.
Rússneski stjórnlagadómstóllinn tekur fyrir bannið á kommúnistaflokknum:
Hafnað að ræða hvort flokk-
urinn sé í andstöðu við lög
MÁLFLUTNINGUR í máli fyrrum sovéska kommúnistaflokksins hófst
fyrir rússneska stjórnlagadómstólnum í gær. Boris Jeltsín, forseti
Rússlands, bannaði starfsemi flokksins í kjölfar hins mislukkaða valda-
ráns í ágúst í fyrra og mun dómstóllinn fjalla um hvort að sú ákvörð-
un stæðist lög. Dómaramir höfnuðu því að taka á dagskrá, eins og
frjálslynd öfl höfðu farið fram á, umræður um hvort flokkurinn væri
glæpaflokkur í andstöðu við sovésk og rússnesk lög. Viktor Luchin,
einn dómaranna, sagði meginmálið vera hvort að tilskipanir Jeltsíns
stæðust lög. Lögmæti kommúnistaflokksins væri aukaatriði.
Þetta er nokkurt áfall fyrir stjóm
Rússlands en upphaflega stóð til
að ræða bæði málin í einu. Vonað-
ist stjórnin til þess, að þó að tilskip-
anir Jeltsíns (sem sagði sig úr
flokknum í júlí 1990) yrðu dæmdar
ólöglegar, yrði starfsemi kommún-
istaflokksins áfram bönnuð á öðrum
forsendum. Dagblaðið Komso-
molskaya Pravda dró í gær í efa
hvort að stjórnlagadómstóllinn væri
rétti aðilinn til að fjalla um framtíð
kommúnistaflokksins, þar sem
flestir dómaranna væru fyrrum
kommúnistar.
Fjöldi manna mun tala máli
kommúnistaflokksins á meðan á
málflutningi stendur og eru engin
takmörk á ræðutíma. „Bannið á
starfsemi flokksins er mjög hættu-
legt fordæmi sem verður eflaust
notað gegn öðrum flokkum eða
hreyfingum síðar,“ sagði Viktor
Zorkaltsey, einn fulltrúa flokksins
í ræðu. „A eftir banninu á starfsemi
flokksins mun koma bann við starfi
sovéta [staðbundinna flokkssam-
taka] og þar með verður búið að
undirbúa jarðveginn fyrir einræðis-
stjórn í landinu," hélt hann áfram.
Zorkaltsev sagði kommúnistaflokk-
inn hafa hafið umbótastarfíð í Sov-
étríkjunum og innan raða hans
hefði marga lýðræðis- og umbóta-
sinna eitt sinn verið að finna.
Dmítríj Stepanov, einn embættis-
manna kommúnistaflokksins, sagði’
kommúnistaflokkinn ekki hafa
gerst brotlegan við lög með því að
fylgja valdaránsmönnum að málum.
„í neyðartilviki, eins og þarna var
um að ræða, hefur æðsti maður
ríkisins rétt á að grípa til úrræða
á borð við skipun neyðarnefndar
[valdaránsmanna],“ sagði hann.
„Þegar þeir segja að flokkurinn
hafi skipað nefndina er það ekki
rétt. Hins vegar fórum við eftir
skipunum frá löglegri stjórn lands-
ins.“ Hann neitaði því að nefndin
hefði reynt að steypa Míkhaíl Gorb-
atsjov Sovétforseta af stóli og gaf
í skyn að hann hefði sjálfur átt
aðild að undirbúningi málsins. Eftir
að Stepanov lýsti því yfír að flokk-
urinn væri reiðubúinn að grípa völd-
in á ný með öllum tiltækum ráðum
ef ekki tækist að steypa núverandi
stjórn Rússlands á löglegan hátt
var honum bannað að tjá sig frekar
þar til við lok réttarhaldanna.
Iran-contramálið:
Saksóknarinn talinn beina
sjónum að Ronald Reagan
Oliver North kallar Walsh dómara „hefndarþyrsta skepnu“
New York. The Daily Telegraph.
LISTINN yfir þá menn sem reynt hafa að torvelda störf Lawrence
Walsh, sérstaks rannsóknardómara í íran-contramálinu bandaríska,
er orðinn langur. Hann hefur þó ekki gefist upp eða slakað á klónni,
þótt orðinn sé áttræður en reynir sem fyrr að greiða úr þeirri flækju
lyga og blekkinga sem einkennt hefur málið frá upphafi. Aðstoðar-
menn hans eru um 50 lögfræðingar og 70 rannsóknarlögreglumenn
en árangurinnn af viðleitninni hefur um árabil verið HtiII. Fyrir
skömmu hljóp þó á snærið hjá Walsh er hann fékk í hendur einka-
dagbækur Caspars Weinbergers er gegndi stöðu varnarmálaráðherra
á valdatíma Ronalds Reagans í Hvíta húsinu. Getum er leitt að því
að Walsh reyni að þrengja net sitt um Reagan og sé forsetinn fyrrver-
andi lokatakmark dómarans, fremur en George Bush, núverandi for-
seti og varaforseti Reagans. Sjálfur hefur Walsh nýlega sagt að hann
beini nú einkum sjónum sinum að „æðstu embættismönnum".
íran-contramálið er fjölmiðla-
heitið á því er háttsettir, bandarísk-
ir embættismenn mútuðu írönsku
klerkastjórninni í Teheran með
vopnasendingum í von um að fá í
staðinn frelsi vestrænna gísla í Lí-
banon. Þarlent dagblað ljóstraði upp
um samsærið. Gíslarnir voru í hönd-
um hryðjuverkamanna sem hallir
eru undir írana. Kostnaðurinn
vegna rannsóknar málsins er nú
orðinn sem svarar nærri tveim millj-
örðum ISK og þingmenn repúblik-
ana vilja að Walsh bindi enda á
rannsóknina. Oliver North ofursti,
sem dæmdur var fyrir aðild að
hneykslinu, sagði að Walsh væri
„hefndarþyrst skepna“ og „lög-
fræðilegur skriðdreki.“ Robert
Dole, leiðtogi repúblikana í öld-
ungadeild þingsins, segir að sarri-
starfsmenn Walsh séu hálaunaðir
launmorðingjar sem eigi sér það
takmark eitt að koma Reagan fyrir
kattarnef, þó varla í eiginlegri
merkingu.
Ronald Caspar
Reagan Weinberger
Walsh er dyggur repúblikani en
veittist auðvelt að vísa á bug ásök-
unum um að hann væri of flokks-
hollur til að honum væri treystandi
fyrir rannsókninni er hófst 1986.
Hann hóf ferilinn sem saksóknari
í New York á kreppuárunum og
kom þá mörgum fjármálasvikaran-
um undir lás og slá. Hann og var
atkvæðamikill í kosningabaráttu
Thomas Deweys, sem reyndi að
steypa demókratanum Harry Tru-
man af forsetastóli árið 1948. Ric-
hard Nixon forseti gerði Walsh að
varamanni Henry Cabot Lodge,
aðalsampingamanni Bandaríkja-
manna í friðarviðræðunum við
Norður-Víetnama í París snemma
á áttunda áratugnum.
Minnisleysi Reagans
Reagan hefur borið fyrir sig
minnisleysi þegar hann hefur verið
spurður um ábyrgð sína á hneyksl-
inu. Hann er nú 81 árs að aldri.
Reagan var aldrei látinn bera vitni
fyrir dómaranum að því undan-
skildu að myndbandsupptaka með
svörum hans við nokkrum spurning-
um var fengin Walsh í hendur. Nið-
urstaða dómara var sú að forsetinn
hefði ekki rækt þá „stjórnarskrár-
bundnu skyldu sína að tryggja að
Iögum væri framfylgt". Forsetinn
hefur ávallt staðhæft að engu glæp-
samlegu athæfi hafi verið leynt.
Reyndin hefur orðið sú að í hvert
sinn sem Walsh og menn hans hafa
klófest eitthvað sem þeim hefur
þótt fengur í hafa æðstu embættis-
menn hafnað beiðnum um leynileg-
ar skýrslur, er gætu staðfest grun
Walsh, og borið fyrir sig öryggi rík-
isins. Er North ofursti og John
Poindexter, fyrrverandi öryggis-