Morgunblaðið - 21.08.1992, Blaðsíða 4

4
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 21. ÁGÚST 1992
VEÐUR
VEÐURHORFUR I DAG, 21. AGUST
YFIRLIT: UM 300 km suður af Ingólfshöfða er vaxandi 983ja mb lægð
sem hreyfist norðvestur og síðar vestur með suðurströndinni.
SPÁ: Á Norðvesturlandi verður allhvass eða hvass vindur með rigningu
fyrri hluta dags en lægir heldur síðdegis. ( öðrum landshlutum verður
suðaustlæg ótt, víða stinningskaldi, skúrir sunnanlands og austan en
þurrt að mestu norðaustanlands.
VEÐURHORFUR NÆSTU DAGA:
HORFUR Á LAUGARDAG OG SUNNUDAG: Austlæg átt, sumstaðar
nokkuð hvöss. Súld eða rigning með köflum suðaustanlands og á Austur-
fjörðum en skúrir í öðrum landshlutum. Fremur svalt verður í veðri.
Svarsími Veðurstofu (slands — Veðurfregnir; 990600.
<á
Heiðskírt Léttskýjað
r r r * r *
r r * r
r r r r * /
Rigning Slydda
-B
Háffskýjað
* * *
* *
* * *
Snjókoma
A
Skýjað
V
Skúrír Slydduél
Alskýjað
»
V
Él
Sunnan, 4 vindstig.
Vindðrin sýnir vindstefnu
og fjaðrimar vindstyrk,
heil fjöður er 2 vindstig.(
10° Hitastig
V Súld
= Þoka
stig..
FÆRÐA VEGUM: (Kl. 17.30!gær)
Allir helstu vegir um landið eru nú greiðfærir. Vegna vegagerðar má
búast við umferðartöfum á Hafnarfjarðarvegi, á milli Engidals og Flata-
hrauns, frá og með morgundeginum og fram yfir helgi. Vegna ræsagerð-
ar verður þjóðvegur 82, Olafsfjarðarvegur, lokaður um Lágheiði frá klukk-
an 6.00 til klukkan 10.00 að morgni föstudags 21. ágúst. Fjallabílum
er fært um allar leiðir á hálendinu. Athygli má þó vekja á því að vegur
um sunnanverðan Sprengisand er orðinn mjög grófur og seinlegur yfir-
ferðar. Uxahryggir og Kaldidalur eru opnir allri umferð. Feröalangar eru
hvattir til þess að leita sér nánari upplýsinga um færð áður en lagt er
af stað í langferö til þess að forðast tafir vegna framkvæmda. Upplýs-
ingar um færð eru veittar hjá Végaeftirliti í síma 91-631500 og í grænni
línu 99-6315. Vegagerðin.
VEÐUR VIÐA
kl. 12.00 ígær
UM HEIM
að ísl. tíma
hiti veftur
Akureyri 14 skýjað
Reykjavík 12 rigning
Bergen 17 léttskýjað
Helsinki 14 rlgning
Kaupmannahöfn 21 skýjað
Narssarssuaq 8 léttskýjað
Nuuk vantar
Osló 21 léttskýjað
Stokkhólmur 18 hátfskýjað
Þórshöfn 12 rigning
Algarve 25 léttskýjað
Amsterdam 18 rignlng
Barcelona léttskýjað
Berlín 26 hálfskýjað
Chicago 11 heiðsklrt
Feneyjar 32 heiðskírt
Frankfurt 27 skýjað
Glasgow 18 skýjað
Hamborg 23 skýjað
London 17 rigning
LosAngeles 18 heiðskírt
Lúxemborg 25 skýjað
Madríd 25 léttskýjað
Malaga 21 léttskýjað
Mallorca 29 léttskýjað
Montreal 13 skýjað
NewYork 19 léttskýjað
Orlando 24 skýjað
Parls 24 rigning
Madeira 24 skýjað
Róm 28 þokumóða
Vín 34 iéttskýjað
Washington 21 skýjað
Winnlpeg 17 léttskýjað
Fylgst með fótbolta
Það var mikil spenna á KA-vellinum einn morgun í vikunni, en
þangað flykktust foreldrar barna sem æfa fótbolta hjá Akureyrarfé-
lögunum KA og Þór í 7. flokki. A vellinum fóru fram í blíðskapar-
veðri æfingaleikir í knattspymu þar sem allt var lagt í sölumar til
að ná sigri. Þórsarar vora gestir KA-pilta að þessu sinni, en þeir
höfðu fyrr í sumar leikið á heimavelli Þórs. Fjölmargir leikir vora
spilaðir og á meðan kepptust menn við að hvetja sín lið.
Hugsaniegt að Húir-
ik VIII. hafi kom-
ið til Gríndavíkur
EES-samningurinn
- segir Jón Böðvarsson sagnfræðingur
íDAG kl. 12.00
Þrýst á ísland að taka
upp eitt neyðamúmer
ÞRÝSTINGUR verður á íslensk stjórnvöld að innleiða einn samræmd-
an neyðarsíma með númerinu 112 þegar samningurinn um evrópska
efnahagssvæðið gengur í gildi um næstu áramót. Nú eru um 170
neyðamúmer á Islandi.
Samkvæmt staðli Evrópubanda-
lagsins eiga íslendingar að nota
neyðamúmerið 112. „Með EES-
samningunum er ætlast til þess að
við lögum okkur að þessu kerfi og
þrýstingur Verður á okkur að fara
að því. Símakerfið íslenska býður
ekki upp á það en við getum í stað-
inn notað 0112 ogþað verður senni-
lega niðurstaðan,“ sagði Guðjón
Pedersen, framkvæmdastjóri Al-
mannavarna ríkisins í samtali við
Morgunblaðið. Hann sagði að þetta
væri mikið öryggismál og gæti skipt
sköpum fyrir borgarana að hafa
greiðan aðgang að hjálp án þess
að þurfa að leita að númeram.
„Ef menn ætla að ná í lögreglu,
slökkvilið eða heilsugæslu þurfa
þeir að hafa þessi 170 númer á
hreinu. Þetta er bara endaleysa.
Það var strax 1972 sem Almanna-
vamir vöktu athygli á því að það
þyrfti að samræma þessi númer.
Almenn neyðarþjónusta á íslandi
er vanþróuð," sagði Guðjón Peder-
sen. Hann sagði að tæknilega væri
unnt að hafa eitt samræmt neyðar-
númer fyrir allt landið. „1972 upp-
lýsti póst- og símamálastjóri í Al-
mannavarnaráði að tæknilega væri
unnt að gera þetta.“
Guðjón sagði að ástæður þess
að máíinu hefði ekki verið hrundið
í framkvæmd væra þær að enginn
vildi taka af skarið með að ákveða
hvemig samræming þessara hluta
eigi að vera. „Samkvæmt því sem
okkur er tjáð er það dómsmálaráðu-
neytið sem fer með öryggismál í
landinu í heild. Það er kannski helst
þar sem frumkvæðið ætti að vera.
Dómsmálaráðherra ætti að hafa
forystu um samræmingu þessara
mála en þau heyra þó undir fleiri
ráðuneyti. Skipulagning starfsemi
vegna sameiginlegs neyðamúmers
fyrir daglega neyðarþjónustu hefur
ekki, að áliti þessara aðila, verið
almannavarnamál." Hann sagði að
almannavarnaþátturinn væri vel
skipulagður og ef stórvá bæri að
væra til lög og skipulög til að vinna
eftir en í öllum minni tilfellum væri
farið eftir „heimasoðnum kerfum"
á hveijum stað.
Guðjón taldi það ekki kostnaðar-
sama aðgerð að koma upp sam-
ræmdu neyðarnúmerakerfi, kostn-
aðurinn fælist aðallega í rekstri
kerfisins. „Það þyrfti að setja upp
miðstöð sem svarar þessum köllum
og kemur boðum út til þeirra sem
þurfa að bregðast við. Það sem
fældi menn frá því að setja upp
sameiginlegt neyðarkerfi fyrir allt
landið á áram áður var símkerfið.
Með tilkomu ljósleiðarans eiga allir
staðir að eiga tvo möguleika til að
ná sambandi við miðstöðina, hvar
sem henni yrði valinn staður. Ég
hef verið þeirrar skoðunar að það
ætti að byija með slíka miðstöð
fyrir Reykjavík og Suðumes, þar
sem 70% íbúa landsins búa. Á með-
an ætti að samræma upplýsingar
um neyðamúmer í símaskránni úti
á landsbyggðinni. Loks ætti að
bæta svæðum við miðstöðina eftir
því sem málin þróast. Ég held að
ekki sé rétt að taka allt landið inn
í miðstöðina í einu,“ sagði Guðjón.
Hann sagði að það kerfi sem
tæki við boðunum þyrfti að geta
sagt til um úr hvaða bæ boðin
kæmu, því oft gleymdi fólk að geta
þess hvaðan það hringir. Allt væru
þetta tæknileg mál sem Póstur og
sími gæti leyst úr.
Heimikl: Veðurstofa islands
(Byggt á veðurspá kl. 16.15 (gœr)
JÓN Böðvarsson, sagnfræðing-
ur, telur að tvö bréf Hinriks
VIII. vegna sáttargjörða Breta
og Þjóðverja eftir Grindavíkur-
stríðið 1532 sýni mikla þekkingu
hans á íslandsmiðum og ekki sé
útilokað að konungur hafi komið
til Grindavíkur. Jón byggir skoð-
un sína meðal annars á þvi að í
bréfunum komi fram góð þekk-
ing á staðháttum í Grindavík.
Ólafur Ásgeirsson, þjóðskjala-
vörður, telur hins vegar engar
líkur til að Hinrik hafi komið til
íslands.
Bréf Hinriks eru hluti af málatil-
búningi Breta á friðarráðstefnu
nærri Liibeck í Þýskalandi vegna
Grindavíkurstríðsins, sem varð
þegar þýskir kaupmenn fóru að
beiðni danskra valdsmanna á
Bessastöðum með 280 manna lið,
og hröktu burt eða hertóku ensk
skreiðarskip í Grindavík.
Jón segir ráðstefnuna einstæða
að því leýti að tvö stórveldi hafi
ekki áður haldið sérstakan fund
um bardaga á íslandi. Atburðurinn
hafi þó ekki verið hafður í hámæl-
um. Danir hafí ekki viljað sýna að
yfirráð þjóðarinnar væru svo laus-
leg að hún gætu ekki haldið í skefj-
um erlendum kaupmönnum og ís-
lendingar hafi ekki haldið atburðin-
um frammi þar sem skreiðarverð
hafí lækkað í kjölfar hans með
þeim afleiðingum að Danir hafí
rekið Þjóðveija frá landinu og ein-
okun komist á hér árið 1602.
Skjöl friðarráðstefnunnar í
Þýskalandi, samtals tæplega 500
blaðsíður, komu til landsins fyrir
um það bil tveimur árum fyrir orð
Ólafs Ásgeirssonar, þjóðskjala-
varðar, en á meðal þeirra eru bréf
Hinriks VIII. um málsatvik. Jón
segir að bréfin séu skrifuð af tölu-
Hinrik VIII.
verðri þekkingu á staðháttum í
Grindavík og því þurfi að ganga
úr skugga um hvort hann hafi kom-
ið til landsins með því að rannsaka
skjöl friðarráðstefnunnar.
Jón gat þess einnig í þessu sam-
hengi að athyglisvert væri að minn-
ast þess að Hinrik VIII. hefði eflt
breska flotann til að veija verslun-
ar- og fiskiskip hér við land. Elísa-
bet I. drottning, dóttir hans, hefði
síðan haldið eflingunni áfram með
þeim afleiðingum að breski flotinn
hefði sigrað „Flotann ósigrandi"
1588 og gert Bretland að stórveldi.
ðlafur Ásgeirsson, þjóðskjala-
vörður, telur engar líkur til að Hin-
rik hafi komið hingað til lands og
sennilegt sé að kaupmennirnir, sem
lent hafi í bardaganum, hafi upp-
lýst hann um málsatvik. Hann seg-
ir ennfremur að mikið hafí verið
skráð um ferðir konungs og hvergi
komi fram að hann hafi komið til
íslands.