Morgunblaðið - 21.08.1992, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 21. ÁGÚST 1992
Stöndum vörð um
sjálfstæði íslands
eftir Jóhann
Þórðarson
Á landsfundi Sjálfstæðisflokks-
ins sem haldinn var á Þingvöllum
18. júní 1943 héltBjarni Benedikts-
son, fyrrverandi ráðherra, ræðu
sem hann nefndi „Lýðveldi ís-
lands“. Ræða þessi vakti mikla at-
hygli og mun hafa verið sérprentuð
og send á mörg heimili landsins.
Þegar ræða þessi er flutt er mikið
rætt manna á meðal og í fjölmiðlum
um þá ákvörðun íslendinga að öðl-
ast fullkomið sjálfstæði að undan-
gengnum þeim áfanga sigri sem
náðist í sjálfstæðisbaráttu íslend-
inga 1. desember 1918. Nú standa
íslendingar frammi fyrir því að
taka ákvarðanir um það hvort ís-
land eigi að gerast aðili að EES
eða EB, sem þýðir ef af því yrði,
skerðingu á sjálfstæði því sem forf-
eður okkar náðu eftir sjö alda er-
lenda áþján. Það er ekki liðin öld
frá því að íslendingar fengu öll
völd til að ráða málum sínum sjálf-
ir og nú eru ráðamenn þjóðarinnar
að leggja til að við sleppum stórum
hluta af þessum sjálfsákvörðunar-
rétti. Vegna þessa vil ég hvetja þá
sem hafa tök á því að kynna sér
efni ræðu Bjama að gera það. En
mér sýnist að meginhluti hennar
gæti passað inn í þá umræðu sem
nú fer fram um EES-samninginn.
EES og EB sinnar reyna af fremsta
megni að telja þjóðinni trú um að
ekki sé verið að skerða sjálfstæði
þjóðarinnar. í ræðu sinni varar
Bjarni við því að láta ekki draga
huga okkar frá hinni eiginlegu
sjálfstæðisbaráttu, orðrétt segir
hann m.a. svo: .... en í þess stað
sýnist það beinlínis gert til að villa
þjóðinni sýn, draga huga hennar
frá hinni eiginlegu sjálfstæðisbar-
áttu, fá hana til að trúa því að
stjórnskipulegt sjálfstæði sé algert
aukaatriði sjálfstæðismálsins held-
ur séu það allt önnur málefni sem
þar hafa mesta þýðingu ...“
Ekki er vafi á því að hér kemur
fram hjá Bjama að til þess að þjóð
geti talist sjálfstæð þurfí hún að
hafa algert forræði á sínum málum
án íhlutunar annarra þjóða og er
það í samræmi við það sem við EES
og EB andstæðingar álítum m.a.
með því áð taka völd af íslenskum
stjórnvöldum og færa þau til er-
lendra aðila.
í ræðu sinni líkir Bjarni sjálf-
stæðisbaráttunni við baráttu
ánauðugs manns. Hann geti haldið
lífí og limum og fengið að bíta og
brenna. Orðrétt kemst Bjami svo
að orði í þessu tilviki: „... Þrátt
fyrir það unir enginn sem einhver
manndómur er í blóð borið því að
vera í ánauð. Hann fínnur og veit
að ánauðin skerðir manngildið hans
og er ósamboðið hveijum
manni ..." Á þessum tíma vill
Bjarni halda sjálfstæðisbaráttunni
áfram og talar þá líkingarmáli þar
sem hann líkir þjóðinni við bónda
sem gæti ekki sett sér og sínu
heimilisfólki reglur nema með því
móti að fá samþykki óðalsbónda á
ijarlægri jörð til þess að reglan
fengi einhveija þýðingu. Hér á
hann eflaust við að á þessum tíma
þurfti staðfestingar Danakonungs
á lögum eftir að Alþingi hafði af-
greitt þau. Þegar þetta er lesið
kemur fram í hugann sú aðstaða
sem íslendingar lenda í ef EES-
samningurinn verður staðfestur,
þá em Islendingar í raun komnir í
sömu stöðu og fyrir 1944, þ.e. að
þá verða alþingismenn okkar að
leita í raun umsagnar erlendra að-
ila í sambandi við lagasetningu sem
varðar fjórfrelsin (óðalsbóndans í
Brussel). EES-samningurinn býður
aðildarríkjum að breyta lögum sín-
um til samræmis við EB rétt eins
og þau lög eru nú og setja ekki lög
sem eru í andstöðu við lög EB.
Eins og fram kemur í 119. gr.
samningsins eru bókanir, viðaukar
og reglugerðir sem vísað er til hluti
samningsins. Erfítt kann að vera
fyrir alþingismenn að kynna sér
þessi ákvæði þar sem stór hluti
gerðanna t.d. hafa ekki verið þýdd-
G.Á.Pétursson þakkar góöa þátttöku í sumarleik Fjallahjólabúöarinnar og
spurningaleik Bylgjunnar. Útsendir númeraöir bæklingar í sumarleiknum voru 20
þúsund og nú hafa öll númer verið dregin út, þaö síðasta fimmtudaginn 1B. ágúst.
Þátttakendum til glöggvunar, birtum viö nú öll númerin saman.
Vinningar í sumarleik Fjallahjólabúöarinnar komu á miða númer:
Áibi nr. Vinningar: Ver&mæti:
9567 Grip Shift gírbúna&ur, Dia comp bremsuhandföng. 7.000,- kr.
16469 Frank Shorter hjólagalli. 20.000,- kr.
8B28 Hjólaferb fyrir tvo meb Útivist og Ijósabúna&ur. 5.000,- kr.
15155 Hjólaferö fyrir tvo me& Útivist og hjólahjálmur. 5.000,- kr.
14440 Kupline hjólabuxur og bolur. 7.000,- kr.
5289 Hjólafer& a& eigin vali meö Fer&afélagi íslands. 6.500,- kr.
5820 Mongoose Hilltopper fjallahjól. 34.500,- kr.
2978 Madden töskusett á fjallahjól. 10.500,- kr.
9079 Dekkjaumgangur, hrabamælir og grifflur. 7.000,- kr.
6709 Cuteye hra&amælir, grifflur og hjálmur. 8.000,- kr.
5954 Marzocchi demparagaffall á fjallahjól. 25.000,- kr.
3198 Kupline hjóiajakki og buxur. 13.000,- kr.
2829 Heildarsko&un á hjóli e&a önnur þjónusta verkstæ&isins. 5.000,- kr.
214 Converse hjóla- og gönguskór. 9.500,- kr.
9474 Fram- og afturbögglaberar, sérstyrktir fyrir fjallahjólrei&ar. 4.500,- kr.
410 Ljósabúna&ur, bretti, standari og lás. 8.500,- kr.
7133 Cuteye hra&amælir, grifflur og hjálmur. 8.500,- kr.
2890 Mongoose Rockadile fjallahjól. 46.500,- kr.
Verðlaun óskast sótt innan árs frá birtíngu þessarar auglýsingar.
Fjallahjólabúðin
CúP
Á fjallahjólum allan ársins hring -
eftir hring - eftir hring...
Notum hjálma!
Virðum náttúruna!
989
G.Á. Pétursson hf
Nutiðinni Faxafeni 14 • Simi: 68 55 80
s
I
I
Jóhann Þórðarson
„ Við sem höfum tekið
afstöðu til þessa atriðis
erum ekki í vafa um að
ákvæði EES-samnings-
ins bjóði yfirfærslu á
valdi til erlendra aðila.“
ar á íslensku. Síðan kemst Bjarni
svo að orði: „... Og mundi sá bóndi
telja þann eignarrétt á jörðinni
mikils virði, sem því skilyrði væri
háð að þijátíu menn aðrir mættu
hafa af henni öll hin sömu afnot
og hann sjálfur ...“ Þarna er hann
að líkja saman því að Danir sem
þá voru 30 sinnum fleiri en íslend-
ingar áttu til 1944 sama rétt til
atvinnu og fjárfestinga og íslend-
ingar á íslandi. Með EES-samn-
ingnum færist þessi réttur til allra
þegna þeirra ríkja sem verða aðilar
að EES-samningnum. Þannig að
það verða ekki 30 um hvern íslend-
ing það verða tæpir 1.100. Hvað
mundi Bjarni Benediktsson segja
nú mætti hannjpæla. Efni ræðu
Bjarna er þess eðlis að eftir að
hafa lesið hana getur maður varla
verið í vafa um að Bjarni væri þeirr-
ar skoðunar að EES-samningurinn
væri skerðing á sjálfstæði Islend-
inga, þ.e. verið væri að taka vald
af íslenskum stjórnvöldum og færa
þau til erlendra aðila. Þann 6. júlí
sl. lá fyrir álitsgerð þeirra lög-
manna sem utanríkisráðherra fékk
til að skila áliti um stöðu stjórnar-
skrár íslands gagnvart EES-samn-
ingnum. í álitsgerð þessari kemur
fram að ef samningurinn taki völd
af þeim stjórnvaldshöfum sem upp
eru tatdir í 2. gr. stjórnarskrár Is-
lands að þá þurfí að breyta stjóm-
arskránni áður en hann yrði lagður
fyrir Alþingi til staðfestingar. Fjór-
menningarnir byggja niðurstöðu
sína hins vegar á því að EES-samn-
ingurinn hafi ekki þau ákvæði að
geyma að hann feli í sér að verið
sé að taka völd af íslenskum stjórn-
valdshöfum, Alþingi, ráðherrum og
dómurum. Við sem höfum tekið
afstöðu til þessa atriðis eru ekki í
vafa um að ákvæði EES-samnings-
ins bjóði yfirfærslu á valdi til er-
lendra aðila. Norðmenn eru og á
þeirri skoðun að hafa ákveðið að
meðhöndla hann sem slíkan í sinni
afgreiðslu á honum. Þannig að fjór-
menningarnir eru í andstöðu við
málsmetandi lögmenn í Noregi
varðandi þetta, þannig að ég held
að alþingismenn okkar sem eru
búnir að vinna eið að stjórnar-
skránni ættu að hugsa sig vel um
áður en þeir afgreiða málið.
Þann 28. júlí sl. voru liðin 330
ár frá því að íslendingar afsöluðu
sér að fullu og öllu sjálfstæði sínu
til Friðriks III. Danakonungs á
fundi sem haldinn var þann dag í
Kópavogi 1662. Fulltrúar íslend-
inga unnu þar erfðahyllingareiðana
og ef einhvert hik kom á þá var
þeim bent á vopnaða hermenn
Danakonungs og gapandi fallbyss-
ur. Að loknum fundi að kvöldi þess
dags efndi Hinrik Bjálki höfuðs-
maður til gestaboðs á Bessasstöð-
um. Gleði þessi entist lengi nætur,
leikið var á ljúðra og fiðlur og
bumbur barðar, skotið var af fall-
byssum bæði á sjó og landi auk
dýrlegra flugeldasýninga.
Ég fullyrði að það er ósk þeirra
mörgu íslendinga, sem eru í and-
stöðu við aðild að EES eða EB og
vilja halda okkar fulla sjálfsákvörð-
unarrétti hvernig við lifum í okkar
góða og gjöfula landi og halda fullu
frelsi til vinsamlegra viðskipta við
allar þjóðir heims án innilokunar
innan EB múrsins, að Alþingi ís-
lendinga beri gæfu til þess að forða
okkur frá því að horfa upp á svipað-
an fagnað og fór fram á Bessastöð-
um fyrir 330 árum er Hinrik höf-
uðsmaður veifaði hattinum til
fólksins til að leggja áherslu á unn-
inn sigur. Ég vil að lokum minna
á eftirfarandi orð forseta íslands í
ávarpi sínu til þjóðarinnar á nýárs-
dag 1992, sem eru á þessa leið:
„Ekkert er eins ömurlegt og að
smáþjóð gefíst smá saman upp við
að vera hún sjálf, ráða sínu lífi, lifa
í þessu landi í sátt við sjálfa sig
og leggja þar með sitt af mörkum
til að gera heiminn ögn betri en
hann er ...“
Höfundur er
hæstaréttarlögmaður.
Handverksdagur verður í Árbæjarsafni á sunnudag en þá verður
fólk að störfum við ýmsar handverksgreinar.
Handverksdagur
í Arbæjarsafni
ÁRLEGUR handverksdagur Ár-
bæjarsafns verður sunnudaginn
23. ágúst kl. 13.30-17.
Á handverksdaginn verður fólk
að störfum við bókband, mynd-
skurð, netahnýtingu, prentun, skó-
smíði, steinsmíði, vefnað og tó-
vinnu. Sum af þessum störfum
sjást aðeins þennan eina dag á
árinu.
Kaffihúsið, Dillonshús, verður
opið að vanda og sömuleiðis kram-
búðin og föstu sýningarnar. Karl
Jónatansson leikur á harmonikku.
i
I
I
I
I
>
I
l*
'i
i
i
í