Morgunblaðið - 06.10.1992, Blaðsíða 52

52
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 6. OKTÓBER 1992

Ást er...
Með
mortfunkafiinu
... að sjá til þess að hann
vakni.
TM Reg. U.S Pat Otfall ríghts reserved
• 1992 Los Angeles Times Syndicate
T—-f*
Ertu viss um að hún sé ekki
þarna niðri ...?
Hef ég ekki undirstrikað að
staður eiginkonunnar er
innan veggja heimilisins!
HÖGNI HREKKVÍSI
/, HAH!.. <S*eiP'AMN ! "
BREF TIL BLAÐSINS
Aðalstræti 6 101 Reylqavík - Sími 691100 - Símbréf 691222
Fortíðarvandi í nútíðinni
Frá Ernu Gunnarsdóttur:
Atvinnuleysið er mikið böl. Nú er
svo komið í okkar landi að atvinnu-
leysið hefur ekki verið meira í
marga áratugi — og eftir spám
vegna minnkandi veiðiheimilda á
það eftir að aukast. Ástandið er
langverst á Suðurnesjum. Þegar
10% félagsmanna eins verkalýðs-
félags eru atvinnulaus, þá er
ástandið uggvænlegt. Mest er at-
vinnuleysið meðal kvenna. Af
skrám hefur það mælst yfír 9%,
en það segir ekki nema hálfa sögu,
því margar sem mundu vilja vinna
fara aldrei á atvinnuleysisskrá.
Þótt varið verði fé til framkvæmda
á Keflavíkurflugvelli er eitt víst
að konur byggja hvorki flugskýli
né leggja olíuleiðslur og einnig á
ég bágt með að sjá að margar
konur réðu sig í álver þó að það
rísi á Keilisnesi.
Ekki fysilegt
Bæjar- og sveitarfélög vilja
helst ekki reka neinn atvinnu-
rekstur, nema sem lýtur að hinni
hefðbundnu þjónustu. Fólkið segir:
„Það verður að gera eitthvað."
En hver á að gera eitthvað?
Ástandið í þjóðfélaginu er nú ekki
uppörvandi og ekki fýsilegt að
stofna til atvinnureksturs. Fyrir-
tækin gefast upp. Gjaldþrot eru
daglegir viðburðir og hafa verið
undanfarin 2-3 ár. En við skulum
aðeins staldra við og athuga or-
sakirnar.
Eg las í vetur viðtalsgrein í
Mannlífi, þar sem Ómar Valdi-
marsson blaðamaður ræddi við
Guðjón B. Ólafsson, forstjóra
Sambandsins og ætla ég að vitna
orðrétt í nokkrar setningar:
„Fyrstu árin eftir að ég kom
heim og tók við fyrirtækinu, það
er árið 1987, ’88 og ’89, upphefst
í þessu þjóðfélagi eitthvert hrika-
legasta tímabil í stjómun efna-
hagsmála, sem skráðar heimildir
Víkveqi
Víkveiji dagsins varð fyrir því
óláni fyrir skömmu að aftur-
rúða í bíl hans brotnaði og virðist
svo sem bilun í afturrúðuhitaran-
um hafi valdið þessu. Þetta reynd-
ist vera talsvert meira ijárhagstjón
en búist var við í fyrstu, þar sem
ný rúða kostaði rúmar 40 þúsund
krónur hjá viðkomandi umboði.
Jafnframt átti ísetning að kosta
ríflega um 13 þúsund krónur hjá
verkstæði umboðsins. Víkvetji fór
á stúfana til að kanna hvort aðrir
möguleikar væru fýrir hendi og
komst þá að því að slíkar afturrúð-
ur voru hvergi fáanlegar annars
staðar, hvorki hjá bílapartasölum
eða fýrirtækjum sem sérhæfa sig
í rúðuísetningum. Hins vegar
reyndist unnt að fá annað fyrir-
tæki til að setja rúðuna í fyrir um
6 þúsund krónur. Þetta leiðir hug-
ann að stöðu neytenda gagnvart
bílaumboðum í þeim tilvikum þar
sem ekki er um að ræða sam-
keppni við önnur fyrirtæki á yara-
hlutamarkaðnum. Hér skal ekki
fullyrt að álagning hafi verið óeðli-
lega há í verði bílrúðunnar, en
umboðið þurfti hins vegar ekki að
lúta aga samkeppninnar sem
eru til um. Þetta var þegar hér
ríkti svokölluð fastgengisstefna,
en verðbólgan var á bilinu
30-50%. Utflutningsatvinnuve-
girnir voru hreinlega rústaðir á
tveimur til þremur árum. Skuldim-
ar sem voru geigvænlegar í árslok
1986, tvöfölduðust á einum til
tveimur árum. í júlí 1988 vora
atvinnuvegimir að greiða yfir
100% ársvexti af dýrastu lánun-
um. Þeir menn, sem báru ábyrgð
á stjórn efnahagsmála þjóðarinnar
á þessum tíma, hljóta að bera
þunga siðferðisábyrgð gagnvart
þjóðinni.“
Þetta eru þung orð en ég dreg
þau ekki í efa. Þetta er undirrót
þessara hörmunga sem dunið hafa
yfir íslenskt atvinnulíf á undan-
förnum áram og sér enn ekki fyr-
ir endann á. Skuldirnar jukust
geigvænlega eins og fyrr segir og
menn hættu að geta staðið í skilum
og þá koma vanskilavextirnir. Þeir
era reiknaðir mánaðarlega og vora
á áranum 1989-1991 á bilinu
21-45% og í ár 1992, í sáralítilli
verðbólgu 18,5-23%. (Samkvæmt
töflu í Morgunblaðinu). Fjármagn
hefur verið 2-3 sinnum dýrara
hér á landi en annars staðar, svo
það er nú ekki uppörvandi að
stofna til atvinnureksturs. Vextina
verður að lækka. Við konur höfum
oft horft til iðnaðarins, sem væn-
legan fyrir okkur. En hvað á að
framleiða?
Innflutningurinn
Það kom nýlega fram í fréttum
að við flytjum inn iðnvaming fyrir
20 milljarða á ári, sem við gætum
framleitt hér á landi og veitt a.m.k.
5.800 manns vinnu. En það er
eins og öllum sé nákvæmlega
sama um framleiðsluiðnaðinn,
nema þeim sem vinna við hann.
Það er engu líkara en hann sé
feimnismál stjómvalda.
Undantekning er stóriðjan, það
er einblínt á hana. Það væri
skrifar
tryggir jafnan best hag neytenda.
xxx
Vinkona Víkveija kom að máli
við hann fyrir nokkru og
benti á þá einkennilegu ákvörðun
bæjaryfirvalda í Hafnarfirði að
setja göngubraut yfír Reykjanes-
brautina, sem fyrst og fremst er
nýtt af bömum, þar sem yfír hana
fara þeir sem fótgangandi eiga
leið á nýtt íþróttasvæði Haukanna
þar í bæ. Konan, sem býr í ná-
grenninu, sagði að einn þáttur í
uppeldi bama sem búa nærri
brautinni væri að koma málum
þannig að börnin færu undir eng-
um kringumstæðum nálægt henni,
hvað þá yfír hana, enda umferðar-
þunginn gífurlegur. Henni fannst
með ólíkindum sú ákvörðun að
setja göngubraut og gönguljós,
jafnvel þótt umsjónarmaður væri
þar frá bænum að degi til og koma
þar með þeim skilaboðum til barna
að fótgangandi mættu fara út á
Reykjanesbrautina. Þessi ákvörð-
un er ekki bara umhugsunarefni
foreldra á svæðinu, heldur þeirra
fjölmörgu sem leið eiga um
Reykjanesbrautina. Á henni hafa
óskandi að framleiðsluiðnaðurinn
á landinu ætti eins duglega for-
svarsmenn á Alþingi og landbún-
aðurinn. Þegar á döfínni var að
flytja inn viðbit sem líkist „Léttu
og laggóðu", ætlaði allt um koll
að keyra. Hér á landi er hömlulaus
innflutningur, andstætt við marg-
ar aðrar þjóðir, sem finna upp öll
hugsanleg ráð til þess að vernda
sína framleiðslu þrátt fyrir við-
skiptabandalög, samanber Frakk-
ar. „Þeim tókst að tryggja framtíð
tveggja stórra bílaverksmiðja í
Frakklandi. Þeir hafa látið allt
fijálsræðistal sem vind um eyru
þjóta, en tryggja í þess stað hags-
muni hinna frönsku fyrirtækja
með „kjafti og klóm“, og nota alls-
konar aðgerðir til þess að hefta
innflutning keppinauta. Þannig
hafa japanskir bílar og japönsk
myndbandstæki, svo dæmi séu
nefnd, ekki átt greiða leið inn á
franskan markað“. (Morgunblaðið
22. ág. ’92). Einnig hafa t.d. Þjóð-
veijar, Norðmenn og Danir vernd-
að sinn iðnað. Við Islendingar er-
um óábyrgir í þessum efnum eins
og áður sagði, (nema um landbún-
aðarvörur).-í>að skiptir engu hvort
framleiðslufyrirtækin lifa eða
deyja, eða hvort þúsundir manna
verði atvinnulausir.
Stjómvöld lýsa bara áhyggjum
sínum vegna atvinnuleysisins og
segja að stuðla þurfí að uppbygg-
ingu atvinnulífsins, — en gera
ekkert í því að treysta og styrkja
þau framleiðslufyrirtæki í iðnaði,
sem fyrir era í landinu.
Við erum ein skuldugasta þjóð
veraldar! Skuldum 230 milljarða
og alltaf bætist við. Er ekki mál
til komið að við hægjum aðeins á
eyðslunni og hugum meira að okk-
ar eigin verðmætum. Atvinna fyr-
ir alla vinnufæra menn. Það er
okkar þjóðarauður.
Lifíð heil.
ERNA GUNNARSDÓTTIR
í atvinnumálanefnd
Keflavíkur.
orðið hörmulegir árekstrar og slys
í gegnum tíðina og ökumenn þurfa
að gæta ítrastu varkárni, þótt
ekki bætist við að búast megi við
bömum nálægt veginum. Þetta er
ekki síst umhugsunarefni þegar
vetur, dimma og hálka eru á næsta
leiti.
xxx
Margir þeir sem hafa dvalist
erlendis hafa vakið athygli
á því hversu óöguð íslensk börn
séu. Á það skal ekki lagður neinn
dómur hér en örstutt saga úr milli-
landafluginu styður óneitanlega
þessa fullyrðingu. í flugi til vin-
sæls sumarleyfisstaðar Islendinga
kvartaði fjöldi farþega yfír barni
sem gekk laust um vélina. Þar sem
enginn skipti sér af hinum unga
gesti, hófu flugfreyjumar leit að
foreldram eða öðram ábyrgðar-
mönnum. Þegar móðir barnsins
fannst um síðir, báðu flugfreyjurn-
ar hana vinsamlegast að hafa
hemil á barninu, þar sem það trufl-
aði aðra farþega. Hún var hreint
ekki á því, sagðist vera komin í
frí...