Morgunblaðið - 14.03.1993, Blaðsíða 1

96 SIÐUR B/C
STOFNAÐ 1913
61. tbl. 81. árg.
SUNNUDAGUR 14. MARZ 1993
PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Auknar líkur á að samið
verði um launalækkanir
Helsinki. Frá Lars Lundsten, fréttaritara Morgunblaðsins.
AFAR slæmar fréttir um þverrandi
lánstraust Finna á alþjóðlegum
fjármagnsmörkuðum virðast ætla
að verða til þess að reynt verði í
alvöru að ráða fram úr efnahags-
vanda þjóðarinnar. í fyrsta skipti
frá því efnahagskreppan skall á
virðist vera einlægur vilji af hálfu
ríkisvaldsins, stéttarfélaga og at-
vinnurekenda til að standa fyrir
uppstokkun á finnsku efnahagslífi,
til að mynda með launalækkunum.
Þótt kjarasamningar séu enn í gildi í flest-
um atvinnugreinum gáfu atvinnurekendur
og verkalýðsforystan út yfirlýsingu um
kjaramálin á föstudag. Þar er meðal annars
gert ráð fyrir að launakröfur stéttarfélaga
verði „í samræmi við efnahagslega getu þjóð-
arbúsins". Hefur þetta þegar verið túlkað
sem vísbending um lækkun launa í komandi
kjarasamningum.
Yfiriýsingin kom í kjölfar frétta frá
Bandaríkjunum um minnkandi lánstraust
Finna sem gæti þýtt hækkun vaxta á erlend-
um lánum. Með yfírlýsingunni vilja aðilar
vinnumarkaðarins sýna að Finnar séu stað-
ráðnir í að halda verðbólgunni niðri og stefna
að auknum fjárfestingum til að stemma stigu
við atvinnuleysinu. Vonast menn til að slíkt
megi auka traust erlendra lánardrottna á
finnsku efnahagslífi.
Skuldirnar 188% af
útfiutningstekjunum
Atvinnuleysið í Finnlandi er nú hartnær
17% og búist er við að erlendar skuldir Finna
verði um 188% af útflutningstekjum lands-
manna á árinu. Fjárlagahallinn verður að
mati bandarísku lánastofnunarinnar Stand-
ard & Poor’s 15% af þjóðarframleiðslunni.
Fjármálanefnd fínnska þingsins ávítaði á
föstudag ríkisstjórnina fyrir slæma efna-
hagsstjórn. Stjórnarliðar og fulltrúar stjórn-
arandstæðinga í nefndinni voru þar á einu
máli. Nefndin hvatti stjómina, seðlabankann
og aðila vinnumarkaðarins til að hefja strax
„alvarlegar viðræður" til að freista þess að
finna leiðir til að minnka lánsfjárþörfina og
draga úr atvinnuleysinu.
Stærsta dagblað Finna, Helsingin Sano-
mat, sagði í forystugrein í gær, laugardag,
að tvísýnt þætti hvort yfirlýsingar þær sem
fram hafa komið leiddu til grundvallarbreyt-
inga á samskiptum ríkisvaldsins, verkalýðs-
forystunnar og atvinnurekenda. Blaðið benti
á að ríkisstjórn Eskos Ahos hefur þegar
mistekist tvisvar að ná sáttum við stéttarfé-
lögin.
LAGFÆRT VIÐ LÆKJARGÖTU
Morgunblaðið/Sverrir
Uggur í Finnum vegna frétta um þverrandi lánstraust
Rússneskur rétt-
trúnaðarbanki
EKKI er nóg með að rússneskir komm-
únistar hafi gerst heildsalar í hrönnum
og grískur milljarðamæringur hafi
keypt gamla málgagnið þeirra,
Prövdu, heldur ætlar nú rússneska
rétttrúnaðarkirkjan að stofna banka.
Kirkjan hefur á undanförnum tveimur
árum tekið við 9.000 kirkjum og 160
klaustrum af ríkinu og ljóst er að við-
gerðarkostnaðurinn verður óguðlega
mikill. Kirkjan hyggst því hasla sér
völl á peningamarkaðinum og stofna
banka sem verður með um hundrað
útibú í Moskvu, Pétursborg og fleiri
borgum.
Náðhúsið kost-
aði 1,3 milljarða
Geimrannsóknastofnun Bandaríkj-
anna, NASA, sætir nú harðri gagnrýni
fyrir að hafa látið smíða salerni sem
kostaði jafnvirði 1,3 milljarða króna.
Salernið er ætlað til langra geimferða
og var notað í geimfeijunni Endeavo-
ur í janúar. Það reyndist ákaflega vel
en geimvísindanefnd Bandaríkjaþings
var ekki ánægð með að kostnaðurinn
við salemið reyndist þrefalt meiri en
gert var ráð fyrir í upphafi. „Hér
höfum við mistök sem hafa kostað
skattborgarana milljónir dala og eng-
um er sparkað," sagði repúblikaninn
Dana Rohrabacher við yfirheyrslur
nefndarinnar.
„Svartur kassi“
fyrir bifreiðar
ÞÝSKT fyrirtæki hefur hannað „svart-
an kassa“ fyrir bifreiðar svo bílstjórar
þurfi ekki að fara í hár saman þegar
þeir lenda í bílslysum. Þetta nýja tæki
er í höfuðatriðum eins og flugriti,
getur jafnvel séð árekstra fyrir og
byijar sjálfkrafa að safna upplýsing-
um um aksturinn þegar hætta steðjar
að.
V opnaleitartæki
í unglingaskólum
YFIRVÖLD í Los Angeles hyggjast á
næstunni setja upp vopnaleitartæki í
öllum framhaldsskólum borgarinnar
fyrir unglinga á aldrinum 14-18 ára.
Þetta var ákveðið eftir að 17 ára nem-
andi var skotinn til bana og var það
annað morðið í skólunum á árinu. 15
ára unglingar hafa verið handteknir
vegna seinna morðsins.
HÚTEl MMM
öÐRtmsi
DAGAR
Hressar hverfislömir