Morgunblaðið - 17.03.1993, Blaðsíða 15
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 17. MARZ 1993
15
og verri tímum en nú eru þegar fólk
átti ekki fyrir ódýrasta mat og hafði
ekki vinnu og allra síst þeir sem
þorðu að standa í fæturna og betj-
ast fyrir bættum kjörum? Við þessar
hræðilegu aðstæður náði fólk fram
félagslegum umbótum í trygginga-
kerfinu sem við búum að enn þann
dag í dag. Borgaði sig að fara í
verkfall til að beijast fyrir slíku þá?
Hvernig er það reiknað út í dag?
Borgaði sig að fara í skæruverk-
föll 1942 til að knýja fram mestu
lífskjarabyltingu á íslandi við þær
aðstæður að landslög bönnuðu verk-
föll?
Borgaði sig fyrir Dagsbrúnar-
menn og fleiri að fara í fimm vikna
verkfall 1955 og knýja fram atvinnu-
leysisbætur sem eru borgaðir í dag,
tæpum 40 árum síðar? Hvernig er
það reiknað út?
Hvernig reiknar maður yfirleitt
út hvort verkföll borga sig?
Borgaði sig að fara í verkfall á
sínum tíma til að knýja fram lög um
orlof? Margir helstu ávinningar
verkalýðsbaráttunnar urðu ekki að
lögum á Alþingi fyrr en eftir langt
samningaþref, oft undir þrýstingi
um verkfallsboðun eða í verkfalli.
Oft höfðu frumvörp verið margflutt
áður en pólitískur meirihluti fékkst.
Borgar sig að fara í verkfall?
Þessi spurning er út í hött og jafn
vitlaus og spurningin: „Langar þig
að fara í verkfall?" Verkfall hefur
ekkert með langanir að gera og enn
síður hvort þetta eða hitt borgar
sig. Það er reikningsdæmi þeirra
sem eru haldnir auðhyggju og geta
ekki skilið þau mannlegu sjónarmið
að allir hafi jafnan rétt til lífsgæða
og það sé hlutverk ríkisvalds og
samtaka launafólks að gæta þess
að þeir sem minna mega sín verði
ekki undir í lífsbaráttunni og þegar
hallar á þá verður jafnvel að fara í
verkfall ef aðrar leiðir eru ekki fyrir
hendi.
Þess vegna er svarið afskaplega
einfalt, kjarabarátta borgar sig, þar
með talin verkföll. Það sannar ís-
lensk verkalýðssaga. Við lifðum ekki
við þær aðstæður sem við búum við
í dag ef aldrei hefði verið farið í
verkfall. Það er á hreinu.
En eru menn með eða á móti verk-
falli spyr fólk.
Þannig spurningum er ekki hægt
að svara. Verkfall er verkfæri. Menn
eru ekki með eða á móti verkfærum
en nota þau þegar við L
Verkalýðshreyfingin á íslandi hef-
ur ekki ofnotað verkföll, þó eru vafa-
laust þess dæmi að fámennir harð-
Alltaf vántaði gjaldeyri í viðskipta-
hítina. Ailur innflutningur varð að
vera ftjáls. Allt mátt flytja inn er-
lendis frá, hversu óþarfar sem vör-
urnar voru. Þeir sem sáu um þessa
hlið mála töldu ekki hollan heima-
fenginn bagga eins og áður var.
Töldu hann lítils virði eins og flestar
fornar dyggðir, gömul nýtni og bú-
hyggindi voru ekki á hávegum höfð
hjá þessum lærðu mönnum.
En hvað um það. Úr því sem kom-
ið er þá er eina leiðin að reyna á
ná upp fiskstofnunum aftur. Ef það
á að takast þarf hugarfarsbreytingu.
i Það þarf að fara að rækta upp
fiskimiðin, ef svo má segja; leggja
sig fram um skilja líf-ríki sjávar og
virða veruleika þess. Auðlindir sjávar
eru ekki ótæmandi og það er ekki
hægt að halda áfram að umgangast
þær af gáleysi. Ef rányrkjan heldur
áfram má þjóðin biðja guð að hjálpa
sér, eins og séra Sigvaldi gerði um
síðir í Manni og konu Jóns Thorodds-
ens. Það mætti að sjálfsögðu segja
margt fleira um sjávarútveginn.
Auðlindir sjávar hafa að drýgstum
hluta haldið lífinu í þjóðinni gegn
um aldirnar. Það hefur samt sem
áður kostað miklar fórnir að nýta
þær. En það er ekki seinna vænna
að hætta rányrkjunni.
Höfundur er fyrrverandi
fiskverkamaður
3M
Hlustunarpípur
drægir hópar með margföld verka-
mannalaun haft notað verkföll sér
til framdráttar. Um það er ekki ver-
ið að fjalla hér.
Andúð ráðastéttanna á
launafólki gömul saga og ný
Andúð valdastéttanna á íslandi í
garð launafólks markast í ríkara
mæli af sömu einkennum og voru
hér fyrr á öldinni.
Forystumenn launamanna eru
kallaðir allskonar uppnefnum. Fúk-
yrði flæða frá yfirstéttinni hér á
landi.
Hér áður fyrr voru forystumenn
launafólks kallaðir skýjaglópar í
besta falli. Þeir voru einnig kallaðir
erindrekar útlendra annarlegra
sjónarmiða eins og forgöngumenn
„vökulaganna“ sem gerðu ráð fyrir
sex tíma hvíld á togurunum. „Þann-
ig framkoma var ekki íslensk", fisk-
ur út um allan sjó og menn sof-
andi. Hvílíkt og annað eins.
Sérstök atlaga var gerð að þeim
verkalýðsleiðtogum sem trúðu því
að fólk ætti að geta lifað mannsæm-
andi lífi. Það var á þeim tímum sem
alþýðufólk lifði í kjallarahreysum
svangt og atvinnulaust án atvinnu-
leysisbóta. Án alls annars en viss-
unnar um að það hefði leyfi til að
lifa eins og menn. Og það náði því
takmarki með verkalýðsbaráttu og
verkföllum ef ekki annað betra vildi
til. Þökk sé því fyrir það.
Þetta er skrifað til að hamla gegn
óhróðri hagsmunagæslumanna
hinna ríku og áróðri þeirra gegn
launafólki og til þess að þeir hinir
sömu viti að köpuryrði þeirra geta
ekki annað en vekja allt sæmilegt
fólk til dáða. Og það er vel.
Höfundur er ritari
samninganefndar Félags
íslenskra símamanna.
Lítið sorp fer út
fyrir Reykjavík
OGMUNDUR Einarsson framkvæmdastjóri Sorpu bs., segir ólíklegt
að verulegt magn af sorpi hafi farið frá Reykjavík í önnur sveitarfé-
lög án þess að viðkomandi sveitastjórnir tækju eftir. í frétt í Morgun-
blaðinu fyrir skömmu om fram að sorp var nýlega urðað að næturlagi
á sorphaugum Hvolsvallar.
„Við erum búnir að vita um þessa
flutninga í nokkra mánuði hjá þessu
eina fyrirtæki," sagði Ögmundur.
Ekki er vitað um hvað ferðirnar voru
margar eða hversu mikið magn af
sorpi er um að ræða.
Áætlanir standast ekki
í ljós hefur komið að þær áætlan-
ir um sorpmagn sem gerðar voru
áður en Sorpa bs. tók til starfa
standast ekki. Ögmundur sagði að
þær tölur sem nefndar voru hafi
verið byggðar á ágiskun og erlendum
upplýsingum. Engin rannsókn haft
verið gerð á úrgangi frá at-
vinnufyrirtækjum en áætlanir um
húsasorp hefðu staðist upp á kíló.
Þá sé sorp mun betur flokkað og er
nú án steinefna, jarðefna eða málma
sem breyta þyngdartölu verulega.
iwfWTSMlMA
Myndasögur Moggans koma út á miðvikudögum.
Myndasögurnar gleðja yngri kynslóðina sem fær blað fullt af skemmtilegu efni sem þeir
fullorðnu hafa einnig gaman af.
Einnig er að finna í blaðinu gátur, þrautir og aðra dægradvöl auk fallegra mynda sem
börnin hafa sjálf teiknað og sent Morgunblaðinu.
kjarni málsins!
j í§C“" /SS