Morgunblaðið - 17.03.1993, Síða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 17. MARZ 1993
RIKISSTJORNIN LEGGUR LANDSBANKANUM TIL VIÐBOTARFE
\___________________________________________ __________
Langnr aðdrag-
andi þótt fram-
kvæmdin sé hröð
- sögðu ráðherrar á blaðamannafundi
RÁÐHERRAR ríkisstjórnarinnar lögðu áherzlu á það, er
þeir kynntu ákvarðanir um fyrirgreiðslu við Landsbankann
á blaðamannafundi í gær, að ákvörðunin hefði verið vel
undirbúin. Sá háttur að boða ríkisstjórnarfund með skömm-
um fyrirvara og halda blaðamannafund væri hafður á vegna
þess að menn vOdu ekki að mál af þessu tagi væru rædd
lengi fyrir opnum tjöldum til að rýra ekki traust á bankan-
um.
Davíð Oddsson forsætisráð-
herra greindi á blaðamannafund-
inum frá ákvörðunum ríkisstjóm-
arinnar, sem raktar eru í tilkynn-
ingu hennar. Davíð sagði að auk
þess að styrkja stöðu Landsbank-
ans réðist ríkisstjómin í aðgerðir,
sem styrktu hið bankalega um-
hverfi á íslandi. Tryggingasjóðir
viðskiptabanka og sparisjóða ættu
að verða betur undirbúnir fyrir það
að styrkja stöðu bankastofnana í
landinu almennt við erfiðar að-
stæður, sem nú væm. Davíð sagð-
ist telja um fyrirbyggjandi aðgerð-
ir að ræða. Talsvert langt hefði
verið gengið til að tryggja stöðu
bankans og ekki teflt á tæpasta
vað.
Ekki óvænt
Forsætisráðherra sagði að málið
bæri ekki óvænt að höndum. Vitað
hefði verið að grípa yrði til að-
gerða með vorinu til að styrkja
eiginfjárstöðu Landsbankans. Jón
Sigurðsson viðskiptaráðherra tók
í sama streng og sagði að ljóst
hefði verið, þegar Seðlabankinn
veitti Landsbankanum víkjandi lán
fyrir síðustu áramót, að meira
þyrfti til. Ríkisendurskoðun og
endurskoðendur bankans hefðu
ekki viljað bíða með slíkt, heldur
horfast strax í augu við allan vand-
ann og tryggja stöðu bankans um
leið og reikningar fyrir árið 1992
væm lagðir fram. Jón sagði að-
gerðimar í raun tvíþættar, annars
vegar væri verið að viðhalda
trausti íslenzkra banka heima fyr-
ir og erlendis og hins vegar að
treysta undirstöður atvinnulífsins,
því að Landsbankinn væri mikil-
vægasti atvinnuvegabankinn.
Skapar traust viðskiptavina
Davíð Oddsson sagði að ákvörð-
Aðgerðirnar kynntar
RÁÐHERRAR og seðlabankastjóri kynna ráðstafanir ríkisstjómarinnar vegna eiginfjárvanda Lands-
bankans á blaðamannafundi sem haldinn var eftir rikisstjóraarfund í stjóraarráðshúsinu í gær.
Næstur situr Jón Sigurðsson, iðnaðar- og viðskiptaráðherra, þá Davíð Oddsson forsætisráðherra,
Friðrik Sophusson fjármálaráðherra og loks Jóhannes Nordal seðlabankastjóri lengst til hægri.
un ríkisstjórnarinnar hefði haft
langan aðdraganda, þótt henni
væri hrundið í framkvæmd með
hraði. Slíkar ákvarðanir væm til
þess fallnar að skapa traust við-
skiptavina bankans. Jóhannes
Nordal, formaður bankastjórnar
Seðlabankans, sagði að Lands-
bankinn væri ríkisbanki, ríkið tæki
ábyrgð 4 öllum skuldbindingum
hans og áhætta innstæðueigenda
hefði því ekki aukizt. „Menn hafa
séð að þegar aðrir bankar hér
hafa lent í erfíðleikum, þá hefur
ríkisvaldið tekið á þeim málum.
Síðustu áratugina að minnsta
kosti hafa ekki orðið neinar vem-
legar breytingar á trausti einstakl-
inga á bönkunum. Ég held að það
sama muni eiga sér stað núna,“
sagði Jóhannes.
Skilyrði um aðhald
Jón Sigurðsson sagði að þær
innlánsstofnanir, sem vildu njóta
fyrirgreiðslu samkvæmt lögum
þeim, sem ríkisstjómin hygðist
setja, yrðu að sæta því skilyrði að
gera samning við viðskiptaráð-
herra og ijármálaráðherra um að-
hald í rekstri. „Eftir þeim samn-
ingum verður litið. Þetta er að
sjálfsögðu okkar viðleitni til að
sýna að hér á að ríkja aðhald.
Þetta á ekki að þýða að menn slaki
á klónni í rekstri þessara stofn-’
ana. Ég vil leggja ríka áherzlu á
að undirbúningur slíkra samnings-
skilmála Landsbankans er þegar
vel á veg kominn, því að hann
hófst á grundvelli fyrirgreiðslunn-
ar, sem var veitt fyrir áramótin,"
sagði Jón.
Afskriftareikningnr LÍ
verði 5,8 milljarðar 1993
Fyrirgreiðsla við bankann 4.250 milljónir að meðtöldu víkjandi láni frá Seðlabanka
HÉR fer á eftir í heild fréttatilkynning ríkisstjórnarinnar
vegna aðgerðanna til að bæta eiginfjárstöðu Landsbankans:
Ríkisstjómin hefur að höfðu sam-
ráði við bankastjórn Seðlabanka
íslands ákveðið að leita heimildar
Alþingis til að bæta eiginfjárstöðu
Landsbankans með tvennum
hætti:
a. Allt að 2.000 m.kr. fjárhagsað-
stoð frá ríkissjóði.
b. Allt að 1.000 m.kr. víkjandi lán
úr Tryggingarsjóði viðskipta-
banka. Lagaákvæðum sjóðsins
verði breytt í þessu skyni.
Að meðtöldu víkjandi láni frá
Seðlabankanum í lok síðasta árs
að fjárhæð 1.250 m.kr. felst í ofan-
greindum aðgerðum allt að 4.250
m.kr. heildarfyrirgreiðsla við
Landsbankann.
Að auki verður stefnt að því að
Landsbankinn breyti m.a. eignar-
hlutum sínum í fjármálafyrirtækj-
um til að styrkja eiginfjárstöðu
bankans. Fyrirgreiðslan er einnig
háð því skilyrði að gerður verði
samningur milli viðskiptaráðherra
og fjármálaráðherra annars vegar
og Landsbankans hins vegar um
það til hvaða ráðstafana bankinn
skuldbindur sig til að grípa til í
því skyni að bæta afkomu sína og
eiginfjárstöðu. í samningnum
verður kveðið á um eftirlit með
framkvæmd hans. Veruleg hag-
ræðing í rekstri bankans er mikil-
væg forsenda fyrir því að eiginfjár-
staða hans verði góð til frambúðar.
Ríkisstjórnin leggur til að gripið
verði til þrenns konar aðgerða til
að styrkja eiginfjárstöðu banka og
sparisjóða hér á landi. í fyrsta lagi
íjárhagsstuðningur ríkissjóðs við
Landsbanka Islands, í öðru lagi
breyting á hlutverki Tryggingar-
sjóðs viðskiptabanka þannig að
hann geti, líkt og Tryggingarsjóð-
ur sparisjóða, veitt lán til að efla
eiginfjárstöðu bankanna og í þriðja
lagi heimild fyrir ríkisábyrgð á
lántökum tryggingarsjóðanna
tveggja til að veita víkjandi lán til
innlánsstofnana.
Framlög á afskriftareikning
duga ekki til
Á undanfömum misserum hefur
eiginfjárstaða Landsbanka íslands
farið stöðugt versnandi. Það stafar
bæði af almennum samdrætti í
efnahagslífi landsmanna og ekki
síður af samdrætti í sjávarútvegi
og útlánatöpum í fiskeldi og fleiri
greinum. Sem stærsti og mikil-
vægasti atvinnuvegabanki lands-
ins hefur Landsbankinn orðið að
axla þungar byrðar af þessum
sökum. Þrátt fyrir að bankinn
hafi lagt umtalsverða fjárhæð til
hliðar á afskriftareikning útlána á
mánuði hveijum á árinu 1992 er
orðið ljóst að það dugar ekki til.
Nýjustu upplýsingar um afkomu
helstu viðskiptavina bankans
benda til að síðasta ár hafí verið
mörgum þeirra þungt í skauti.
Undir lok síðasta árs ákvað
ríkisstjómin að beita sér fyrir því
að Seðlabanki íslands veitti Lands-
bankanum víkjandi lán að fjárhæð
1.250 m.kr. til að bæta eiginíjár-
stöðu hans. í samþykkt ríkisstjóm-
arinnar var tekið fram að stuðn-
ingur við bankann tengdist áform-
um að breyta bankanum í hlutafé-
lag í eigu ríkisins og almennum
aðgerðum til að styrkja stöðu at-
vinnulífs í landinu. Ríkisstjómin
setti það skilyrði fyrir fyrirgreiðsl-
unni að Landsbankinn hrinti í
framkvæmd á árinu 1993 skipu-
legri áætlun til þess að bæta eig-
infjárstöðu og afkomu hans, m.a.
með almennri hagræðingu í
rekstri, fækkun útibúa, aðhaldi í
útlánum og lækkun erlendra end-
urlána.
Afskriftareikningur verði 4,5
milljarðar 1992 - 5,8 millj. 1993
Greinargerð bankastjómar
Landsbankans um bætta afkomu
og eiginfjárstöðu bankans barst í
lok janúar sl. Samkomulag náðist
um það milli viðskiptaráðherra og
bankastjómar Landsbankans að
sérfræðingar úr Landsbanka og
Seðlabanka færa yfir einstaka
þætti í greinargerð bankastjómar-
innar og gerðu viðskiptaráðuneyt-
inu og bankastjóm og bankaeftir-
liti Seðlabankans grein fyrir fram-
kvæmd rekstraráætlunar Lands-
bankans í nánari atriðum. Þessari
vinnu er ekki lokið.
Til þess að ársreikningur Lands-
bankans fyrir árið 1992 gefí viðun-
andi mynd af stöðu hans þannig
að endurskoðendur hans, ríkisend-
urskoðandi og viðskiptaráðherra
geti staðfest ársreikninginn er tal-
ið nauðsynlegt að afskriftareikn-
ingur útlána verði 4.500 m.kr.
miðað við árslok 1992. Samkvæmt
því yrði hlutfall eigin íjár undir
lögbundnu 8% lágmarki þrátt fyrir
1.250 m.kr. víkjandi lán sem
Seðlabankinn veitti Landsbankan-
um undir lok ársins 1992. í at-
hugasemdum með áritun endur-
skoðenda, ríkisendurskoðanda og
ráðherra verður þess getið að ríkis-
stjómin hafi lýst því yfir að hún
muni beita sér fyrir því að eiginfj-
árhlutfall bankans verði hækkað
yfir lögbundið lágmark og að
frumvarp þar að lútandi hafí veríð
lagt fram á Alþingi. Er þetta talið
nauðsynlegt til að engar efasemd-
ir vakni meðal innlendra og er-
lendra viðskiptavina og lánar-
drottna bankans um að ríkissjóður
axli ábyrgð sína á starfsemi bank-
ans.
Að mati endurskoðenda bank-
ans og ríkisendurskoðanda er
æskilegt að auka afskriftir útlána
enn frekar á þessu ári en þegar
hefur verið nefnt, eða í allt að
5.800 m.kr. Þessi mikla hækkun
á afskriftaþörf bankans kallar á
fyrirgreiðslu ríkisins við bankann.
Fleiri innlánsstofnanir í vanda
Efnahagserfiðleikar undanfar-
inna ára hafa haft slæm áhrif á
afkomu annarra innlánsstofnana
en Landsbankans. Ríkisstjórnin
telur því rétt að grípa til almennra
aðgerða sem gera það mögulegt
að efla eiginfjárstöðu annarra inn-
lánsstofnana. í því skyni hefur
ríkisstjómin ákveðið að Trygging-
arsjóði viðskiptabanka verði, á
hliðstæðan hátt og nú þegar gildir
um Tryggingarsjóði sparisjóða,
heimilt að veita viðskiptabönkum
víkjandi lán. í því skyni verður
sjóðunum heimilað að taka lán
með ríkisábyrgð að fjárhæð allt
að 3.000 m.kr. Af þessari fjárhæð
er gert ráð fyrir að Tryggingar-
sjóður viðskiptabanka veiti Lands-
bankanum á þessu ári allt að 1.000
m.kr. í víkjandi lán. Þá verður
skipuð nefnd til að semja tillögur
um eflingu sjóðanna í framtíðinni
og hugsanlega sameiningu þeirra.
/