Morgunblaðið - 07.05.1993, Page 35

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 7. MAÍ 1993
35
Rensselaer Politechnic Institute í
Troy, New York, 1956 og síðar
master-prófi við Iowa State Uni-
versity í Aims, Iowa. Hann starfaði
hjá Sambandi ísl. samvinnufélaga
um tíma, síðar hjá Coldwater Seafo-
od Corporation í Bandaríkjunum,
en hefur um árabil verið fram-
kvæmdastjóri Síldarverksmiðja rík-
isins. Jón Reynir giftist Guðrúnu
Björnsdóttur og eiga þau þrjú börn:
Magnús Reyni, ljósmyndara; Birnu
Gerðu, hjúkrunarkonu, gift Guð-
laugi Gíslasyni; og Sigrúnu Dóru,
kennara, gift Jóhanni Gunnari Stef-
ánssyni.
Árið 1944 flytjast þau Halldóra
og Magnús af Njarðargötunni í hús
sem þau höfðu fest kaup á á Lindar-
götu 52. Má segja að þá hafi orðið
mikil þáttaskil í lífi þeirra. Húsið
var kjallari hæð og ris. Þegar hér
er komið sögu hafði Magnús látið
af störfum sem trésmiður, en starf-
aði nú við mat á húsum í sambandi
við lán húsnæðismálastofnunar og
veðdeildar Landsbankans. Þá starf-
aði hann um tíma fyrir Samvinnu-
tryggingar að húsamati utan
Reykjavíkur. Börnin voru nú öll
komin vel á legg og barnabörnin í
örum vexti. Halldóra hélt áfram að
vinna utan heimilisins. Starfaði hún
við sauma hjá Saumastofunni Föt
hf. hálfan daginn. Áður hafði hún
unnið við að sauma vinnuvettlinga
og þar áður vann hún m.a. við hey-
skap á sumrin á túninu fyrir neðan
Njarðargötu þegar þar var Bríms-
fjós.
Og árin liðu og svo kom að því
að heilsa Magnúsar brást og eftir
erfiða sjúkralegu lést hann á Sól-
vangi í Hafnarfírði 8. apríl 1971 á
75 ára afmælisdegi Halldóru, en
sjálfur var hann 78 ára að aldri.
Nú verða mikil kafiaskipti í lífí
Halldóru. Hún bjó samt áfram í
húsinu sínu og hélt áfram að vinna
úti hálfan daginn. Það var henni
styrkur að hafa leigjendur í húsinu,
en síðar brugðust þeir og svo kom
að því að hún varð að hætta heimil-
ishaldi. Það var þó ekki fyrr en hún
var orðin 90 ára. Fékk hún inni á
Dvalarheimilinu í Seljahlíð, hafði
þar fyrst litla íbúð, en síðar her-
bergi. Undi hún sér þar allvel, enda
þótt henni fyndist stundum að hún
öðrum landgæðum, en þau eru af
skornum skammti um utanvert nes-
ið eins og þeir vita sem til þekkja.
Á íslandi hefst eiginleg þéttbýlis-
myndun ekki fyrr en langt er liðið
á síðustu öld og af eðlilegum ástæð-
um urðu þeir staðir oftast fyrir val-
inu þar sem saman fór að sett hafði
verið fastaverslun og möguleikar til
sjósóknar og sjóróðra voru með ein-
hveijum hætti betri en annars stað-
ar. Einn af elstu verslunarstöðum
landsins er Ólafsvík, sem fyrir fáum
árum hélt upp á 300 ára afmæli sitt.
Þótt byggð í Ólafsvík eigi sér svo
langan aldur sem raun ber vitni þá
var þorpið, sem núna er orðið bær,
ekki stórt lengi vel, þótt talsvert
hafi byggðin tekið við sér um alda-
mótin meðan stóðu athafnaár Ein-
ars Markússonar. Fyrstu áratugi
þessarar aldar jókst byggðin þó
hægt og var að mestu bundin við
svæðið kringum Gilið og á Snopp-
unni. Þó voru nokkrar undantekn-
ingar þar á.
Við upphaf síðari heimsstyrjald-
arinnar ákveða tveir nafnar ásamt
eiginkonum sínum að breyta svolítið
út frá hefðinni og byggja sér hvor
sitt húsið yst á Bökkunum, út undir
Enni, talsverðan spöl frá annarri
byggð. Báðum fjölskyldunum tókst
að fá nokkurt land við hús sín og
þar og raunar víðar var aflað heyja
fyrir nokkrar ær og eina kú hafði
hvort heimili lengst af, stundum
voru þær jafnvel tvær.
Samgangur og samvinna varð
snemma mikil milli þessara tveggja
fjölskyldna. Þar kom ekki einungis
til það, að tiltölulega langt var til
annarra heldur og ekki síður hitt,
að fólkið átti vel skap saman og
samkomulag því gott. Þátttaka í
hvers annars gleði og sorgum var
jafn sjálfsögð og um eina fjölskyldu
væri að ræða. Samband húsmæðr-
anna tveggja var um margt einstakt
og fágæt vinátta þeirra í milli og
margt hefur vafalaust farið þeirra
í milli sem ekki vissu aðrir en þær
tvær.
væri nokkuð langt frá skyldfólki og
öðrum vinum.
Rétt er að minnast þess, að Hall-
dóra og Þorgerður Jónsdóttir, systir
Magnúsar Jónssonar og móðir þess
er minningargrein þessa skrifar,
voru miklar vinkonur, allt frá því
að Halldóra kom til Víkur. Var þessi
vinátta óvenju sterk. Oft minntust
þær á dvölina í Gröf sumarið 1919,
þegar þær voru þar kaupakonur,
Þorgerður hjá Ólöfu og Jóhannesi
Árnasyni og Halldóra hjá Gísla föð-
ur Ólafar. Eftir að Þorgerður og
Einar maður hennar fluttust frá Vík
til Reykjavíkur 1975 hittust þær oft
vinkonurnar. Einar og Þorgerður
áttu fyrst heima í Jökulgrunni, en
síðar á Hrafnistu. Og þegar aldurinn
færðist meira yfír og heimsóknir
lögðust niður var síminn óspart not-
aður til þess að tala saman. Þær
höfðu svo margs að minnast. Þor-
gerður lést 1991 og upp úr því fór
að halla undan fæti hjá Dóru og
síðustu árin voru erfið. Líkamlegur
styrkur hennar var mikill og hann
þráaðist lengi við að láta undan ell-
inni. En að lokum kom kallið sem
linaði allar þrautir. Halldóra átti að
baki níutíu og sjö ár og óvenjumik-
ið starf hafði hún innt af hendi þeg-
ar hún kvaddi.
Við Margrét kveðjum góða og
mikilhæfa konu með sérstakri virð-
ingu. Við leiðarlok þökkum við henni
fyrir sérstaka vináttu og mikla gest-
risni á liðnum árum. Við óskum
henni fararheilla á framtíðarbraut í
nýjum heimi. Ástvinum vottum við
innilega samúð.
Erlendur Einarsson.
Hún amma er dáin. Mig setti
hljóða morguninn sem mamma
hringdi og sagði mér að amma
væri dáin. Þótt við vissum að hveiju
stefndi er alltaf erfitt að sætta sig
við dauðann. Á svona stundum
hrannast upp minningar, minningar
sem aldrei gleymast. Mig langar
með þessum fátæklegu orðum að
minnast elsku ömmu minnar.
Þær voru ófáar ferðirnar til ömmu
og alltaf þegar við systurnar áttum
leið í bæinn, heimsóttum við ömmu
á Lind, en svo var hún kölluð af
Önnur þessara tveggja kvenna,
Elín Snæbjörnsdóttir, er kvödd frá
Fossvogskirkju í dag, 7. maí. Hún
lést eftir erfíða sjúkdómslegu á Víf-
ilsstaðaspítala hinn 25. apríl sl. Það
er nú svo, að þótt þetta sé nú einu
sinni gangur lífsins og vafalaust séu
hinir öldruðu oft hvíldinni fegnir,
þá fínnst okkur sem eftir stöndum
oft, að við hefðum nú mátt hafa þau
hjá okkur aðeins lengur. Það er svo
margt, sem við finnum að við hefð-
um átt að vera búin að gera. Maður
á erfiðast með að fyrirgefa sjálfum
sér að hafa gleymt að þakka fyrir
sig meðan tækifæri var til. Hitt
kemur svo í öðru sæti, allt það, sem
við hefðum gjarnan viljað spyija og
fræðast um, atburði og athafnir,
sem maður man ekki sjálfur. Þessi
góðu hjón, Elín og Guðbrandur Vig-
fússon, sem nú kveður konu sína,
voru svo nátengd okkar fjölskyldu
í öllum uppvexti okkar systkinanna
að í öllum minningum eru þau jafn-
an einhverstaðar nálægt sem hinir
góðu og traustu vinir. Á heimili
þeirra vorum við alltaf velkomin.
Viðmót húsfreyjunnar var líka
þannig, að allir fóru glaðari af henn-
ar fundi, einkum og sér í lagi börn.
Þetta mun reyndar einnig hafa átt
við um þá, sem minnimáttar voru á
einhvern hátt, en um það voru ekki
höfð orð, það var ekki hennar stíll.
Við höfum einmitt verið að rifja það
upp, systkinin, að við myndum ekki
eftir Elínu öðruvísi en með gleðisvip
og bros á vör. Ekkert okkar man
eftir því að hafa vitað hana skipta
skapi. Ekki mun þar þó hafa verið
geðleysi um að kenna, heldur ein-
stökum vilja til þess að láta gott
af sér leiða og sýna náunganum
aldrei nema góðvild.
Það var sjálfgefið, að jafn mætur
maður og Guðbrandur Vigfússon
yrði kallaður til ábyrgðarstarfa fyrir
samfélag sitt. Mestallan sjöunda
áratuginn gegndi hann vandasömu
starfi oddvita sveitarstjórnar og
hafði til þess einstætt traust sam-
borgara sinna. Hér er ekki ætlunin
okkur krökkunum, því að hún bjó á
Lindargötu. Í hvert skipti tók amma
á móti okkur opnum örmum og ilm-
andi nýbökuðum pönnukökum.
„Bestu pönnukökur í heimi,“ sögð-
um við alltaf. Þessum pönnukökum
tókst mér eftir langan tíma að koma
niður á blað eftir að hafa fengið að
mæla á nútíma vegu „slatta af
hveiti" og „hnefa af salti“, en amma
fór aldrei eftir uppskriftum. Um
hver jól „gerði hún sig út“ og bak-
aði flatkökur í hundraðatali og færði
vinum og vandamönnum.
Ég varð þeirrar ánægju aðnjót-
andi að fá að gista hjá ömmu einn
vetur ásamt eiginmanni mínum, þar
sem við vorum að gera upp fyrstu
íbúðina okkar, sem var skammt frá
Lindargötunni. Kom þá í ljós frá-
sagnargleði ömmu þar sem hún tal-
aði um æskuslóðirnar í Öræfunum
og fyrstu búskaparárin í Vík í Mýr-
dal. Amma hafði alltaf gaman af
félagsskap og mörg voru spilakvöld-
in þar sem spilað var langt fram
eftir nóttu. Mátti þá varla sjá hver
var „unglingurinn" á þeim bæ, þeg-
ar ég sat heima áhyggjufull og
amma ekki komin heim!
Amma var mikil hagleikskona og
hafði gaman af allri handavinnu.
Ótalin eru öll jakkafötin sem hún
saumaði og ullarfatnaðurinn sem
hún pijónaði að ógleymdum fallegu
rúmteppunum sem hún heklaði og
gaf okkur ölium barnabömunum.
Kvenskörungur mikill var amma
og falleg kona. Þegar hún skartaði
fallega upphlutnum sínum vakti hún
ætíð verðskulda athygli. Á brúð-
kaupsdegi mínum, fyrir rúmum 10
árum, var ég spurð hver væri þessi
myndarlega kona á upphlutnum.
Ég var mikið stolt að segja að þetta
væri hún amma mín.
Amma var hrókur alls fagnaðar
hvar sem hún kom og geislandi gleð-
in smitaði alla í kringum hana. Sem
dæmi um það er að eftir að amma
fluttist á dvalarheimili aldraðra í
Seljahlíð, var hún beðin að sýna
„nýliðunum" vistarverumar og
segja frá lífinu í Seljahlíð á sinn
glaðlega hátt. Seint vildi amma
flytjast frá Lindargötunni, henni
fannst hún aldrei nógu gömul! Það
ár sem hún fyllti 90 árin fluttist hún
í Seljahlíð. Éftir nokkurra mánaða
að rekja störf hans að málefnum
byggðarlagsins, heldur að geta hins,
að mikinn stuðning hefur hann
áreiðanlega haft af sinni góðu konu
á því sviði sem öðmm. Farsæl störf
hans í þágu samfélagsins hafa því
að sínu leyti einnig verið hennar
verk og því þakka Olsarar nú Elínu
hennar hlut í þeirri endurreisn, sem
átti sér stað í Ólafsvík á þeim áram,
sem Guðbrandur og hans liðsmenn
stjórnuðu málefnum sveitarfélags-
ins.
Með þessum fáu og fátæklegu
orðum langar okkur systkinin til að
þakka Elínu Snæbjömsdóttur allt
það, sem hún var okkur. Það verður
ekki talið upp hér, sem við eigum
henni að þakka, en það er býsna
margt. Faðir okkar myndi vafalaust
einnig vilja þakka fyrir sitt leyti ef
honum væri það mögulegt og leyf-
um við okkur því að gera það fyrir
hans hönd.
Við systkinin, böm Kristjönu og
Guðbrands, sendum Guðbrandi Vig-
fússyni og Guðrúnu dóttur hans
okkar innilegustu samúðarkveðjur.
Guð blessi þeim minninguna um
Elínu Snæbjörnsdóttur.
Kristbjörg, Þorkell og Sigþór.
Það var rok og rigning og dimmt
í lofti í æskubyggðinni hennar,
sunnudaginn 25. apríl síðastliðinn
þegar sonur minn hringdi og til-
kynnti okkur að hún Ella væri dáin.
Hún var búin að vera veik lengi og
þess vegna átti þetta ekki að koma
á óvart, en dauðinn gerir það víst
alltaf.
Hún var svo lengi búin að vera
fastur punktur í tilveru okkar, fjöl-
skyldunnar á Ennisbraut 18, að mér
fannst þetta ómögulegt að hún
væri horfin frá okkur.
Anna Elín Guðný, en svo hét hún
fullu nafni, var fædd í Bakkahúsi í
Ólafsvík 30. nóvember 1913, dóttir
hjónanna Guðmundu Jónatansdótt-
veru sá hún mest eftir því að hafa
ekki flutt fyrr, því að þama iðaði
allt af lífi og það átti svo sannarlega
við ömmu. Ömmu leið vel í Selja-
hlíð, og meðan hún hélt heilsu var
sama hvenær maður hringdi eða
kom, hún var sjaldnast við, alltaf
að spila, föndra eða bara að skrafa
frammi í setustofu.
Legg ég nú bæði líf og önd,
ljúfi Jesús, í þína hönd,
síðast þegar ég sofna fer
sitji Guðs englar yfir mér.
(H.P.)
Nú þegar komið er að leiðarlokum
er það huggun að nú sameinast
amma og afi eftir 22 ára aðskilnað.
Ég kveð ömmu með söknuði. Bless-
uð sé minning elsku ömmu.
Kristín Dóra Karlsdóttir.
Hún amma er dáin. Mig setti
hljóða morguninn sem mamma
hringdi og sagði mér að amma
væri dáin. Þótt við vissum að hveiju
stefndi er alltaf erfitt að sætta sig
við dauðann. Á svona stundum
hrannast upp minningar, minningar
sem aldrei gleymast. Mig langar
með þessum fátæklegu orðum að
minnast elsku ömmu minnar.
Þær voru ófáar ferðirnar til ömmu
og alitaf þegar við systurnar áttum
leið í bæinn, heimsóttum við ömmu
á Lind, en svo var hún kölluð af
okkur krökkunum, því að hún bjó á
Lindargötu. I hvert skipti tók amma
á móti okkur opnum örmum og ilm-
andi nýbökuðum pönnukökum.
„Bestu pönnukökur í heimi,“ sögð-
um við alltaf. Þessum pönnukökum
tókst mér eftir langan tíma að koma
niður á blað eftir að hafa fengið að
mæla á nútíma vegu „slatta af
hveiti“ og „hnefa af salti“, en amma
fór aldrei eftir uppskriftum. Um
hver jól „gerði hún sig út“ og bak-
aði flatkökur í hundraðatali og færði
vinum og vandamönnum.
Ég varð þeirrar ánægju aðnjót-
andi að fá að gista hjá ömmu einn
vetur ásamt eiginmanni mínum, þar
sem við vorum að gera upp fyrstu
íbúðina okkar, sem var skammt frá
Lindargötunni. Kom þá í ljós frá-
sagnargleði ömmu þar sem hún tal-
ur og Snæbjamar Eyjólfssonar, og
ólst þar upp ásamt systkinum sín-
um, Ejólfi, sem nú er látinn, og
Höllu Margréti hjúkrunarkonu sem
nú dvelur á hjúkrunarheimilinu
Skjóli.
Elín giftist Guðbrandi Vigfús-
syni, ættuðum frá Kálfavöllum í
Staðarsveit, 8. október 1932. Eign-
uðust þau eina dóttur, Guðrúnu
Hildi, sem starfar á Landspítalan-
um. Sambýlismaður hennar er Gutt-
ormur Þormar verkfræðingiir. Fyrri
maður hennar var Jóhann Olafsson
rafvirki, en hann lést 1969. Elín og
Guðbrandur bjuggu í Ólafsvík til
ársins 1965, en fluttust þá til
Reykjavíkur.
Ég kynntist Ellu fyrst þegar ég
kom til Ólafsvíkur 1949. Mennimir
okkar voru frændur og vinnufélagar
svo að það var mikill samgangur á
milli heimilanna og margs er að
minnast frá þessum góðu árum. Það
var gaman að koma til þeirra hjóna.
Hún var kát og skemmtileg og átti
gott með að umgangast fólk og
gera gott úr öllu. Maður kom alltaf
hressari úr heimsóknum frá henni.
Þeirra var mikið saknað þegar þau
fluttumst héðan og þeim var inni-
lega fagnað þegar þau komu í heim-
sókn að sunnan. Voru þau sem bet-
ur fer dugleg við að koma meðan
heilsan leyfði. _
Þegar við fórum suður var alltaf
komið til þeirra á Bústaðaveginn
og var þá glatt á hjalla og kræsing-
ar á borðum, allur matur var miklu
betri á bragðið hjá Ellu en öðram.
Ég vil með þessum línum þakka
alla hennar vináttu og tryggð við
okkur. Hún var alltaf tilbúin að
hjálpa mér og leiðbeina ef ég þurfti
með. Hún og hennar góði maður,
hann Guðbrandur, pössuðu börnin
okkar ef við fórum eitthvað og minn-
ast þau þess enn þann dag í dag
og þakka Ellu sinni fyrir sig. Lengst
var Bjarni hjá þeim, bæði meðan
hann var i skóla í Reykjavík og síð-
an þegar hann eignaðist sitt eigið
heimili fyrir sunnan. Þá var oft
aði um æskuslóðirnar í Öræfunum
og fyrstu búskaparárin í Vík í Mýr-
dal. Amma hafði alltaf gaman af
félagsskap og mörg voru spilakvöld-
in þar sem spilað var langt fram
eftir nóttu. Mátti þá varla sjá hver
var „unglingurinn" á þeim bæ, þeg-
ar ég sat heima áhyggjufull og
amma ekki komin heim!
Amma var mikil hagleikskona og
hafði gaman af allri handavinnu.
Ótalin eru öll jakkafötin sem hún
saumaði og ullarfatnaðurinn sem
hún pijónaði að ógleymdum fallegu
rúmteppunum sem hún heklaði og
gaf okkur öllum barnabörnunum.
Kvenskörungur mikill var amma
og falleg kona. Þegar hún skartaði
fallega upphlutnum sínum vakti hún
ætíð verðskulda athygli. Á brúð-
kaupsdegi mínum, fyrir rúmum 10
áram, var ég spurð hver væri þessi
myndarlega kona á upphlutnum.
Ég var mikið stolt að segja að þetta
væri hún amma mín.
Amma var hrókur alls fagnaðar
hvar sem hún kom og geislandi gleð-
in smitaði alla í kringum hana. Sem
dæmi um það er að eftir að amma
fluttist á dvalarheimili aldraðra í
Seljahlíð, var hún beðin að sýna
„nýliðunum" vistarverurnar og
segja frá lífinu í Seljahlíð á sinn
glaðlega hátt. Seint vildi amma
flytjast frá Lindargötunni,' henni
fannst hún aldrei nógu gömul! Það
ár sem hún fyllti 90 árin fluttist hún
í Seljahlíð. Eftir nokkurra mánaða
veru sá hún mest eftir því að hafa
ekki flutt fyrr, því að þarna iðaði
allt af iífi og það átti svo sannarlega
við ömmu. Ömmu leið vel í Selja-
hlíð, og meðan hún hélt heilsu var
sama hvenær maður hringdi eða
kom, hún var sjaldnast við, alltaf
að spila, föndra eða bara að skrafa
frammi í setustofu.
Legg ég nú bæði líf og önd,
ljúfí Jesús, í þína hönd,
síðast þegar ég sofna fer
sitji Guðs englar yfir mér.
(H.P.)
Nú þegar komið er að leiðarlokum
er það huggun að nú sameinast
amma og afi eftir 22 ára aðskilnað.
Ég kveð ömmu með söknuði. Bless-
uð sé minning elsku ömmu.
Kristín Dóra Karlsdóttir.
skroppið í kaffi og pönnukökur á
Bústaðaveginn.
Nafna hennar, Elín Guðný, þakk-
ar henni fyrir sig, hún var fljót að
laðast að Élínu eins og öll börn sem
höfðu kynni af henni. Og nú er hún
farin í sína hinstu för og við söknum
hennar öll og biðjum guð að blessa
hana og launa alla elskusemi við
okkur.
Kæru vinir, Guðbrandur, Gunnar,
Guttormur og aðrir ættingjar henn-
ar. Við vottum ykkur innilega sam-
úð og biðjum guð að stykja ykkur.
Kristín og Guðjón.
Nú er Elín farin, horfin yfír móð-
una miklu. Hún var búin að beijast
við veikindi og var sjálfsagt hvíld-
inni fegin. Elín var góða kona, sem
aldrei sagði neitt illt um nokkurn
mann, og alltaf sá hún björtu hlið-
arnar á öllu.
í vetur komum við til hennar. Þá
lá hún mikið veik á Vífílsstaðaspít-
ala. Ungur sonur okkar var ekki
ánægður með að vera svona lengi
inni á spítalanum og vildi komast
út. Elín skildi hann auðvitað manna
best og sagði að mikið lifandi skelf-
ing langaði hana að fara út og leika
sér við hann, moka sandi, sulla í
pollunum og fleira í þeim dúr.
Hann horfði á hana stóram barns-
augum, þar sem hún lá ósjálfbjarga
í rúminu. En svona var Elín, ekki
barmaði hún sér eða vorkenndi á
nokkurn hátt.
Engum finnst gaman að dveljast
lengi inni á spítala, og mikið hefur
hennar tryggi og góði lífsförunautur
stytt henni stundirnar með komu
sinni á spítalann daglega þrátt fyrir
háan aldur.
Elsku Guðbrandur, megi góður
guð styðja þig og styrkja á þessum
tímamótum. Börnin okkar, sem þið
Elín hafið glatt svo oft, senda þér
innilegar kveðjur.
Sigrún og Bjarni,
Kálfárvöllum.