Morgunblaðið - 03.06.1993, Page 10

to)
MORGUNBLAÐIÐ FÍMMTUDAGCRf Z.'JÚNf 'í 993
InU
Grieg-dagar í
Norræna húsinu
Bærum Bach-kór
Bærum Bach-kórinn frá Noreg'i.
Tónlist
Jón Asgeirsson
Þriðju tónleikarnir á kirkju-
listahátíðinni voru haldnir í
Laugarneskirkju. Voru þar að
verki gestir frá Noregi, Bærum
Bach-kór, undir stjórn Þrastar
Eiríksonar og með kórnum léku
Ann Thoril Lindstad á orgel,
Bernhard Wilkinsson á flautu og
Richard Korn á kontrabassa. A
efnisskránni vóru norræn tón-
verk eftir Gade, Grieg, Hovland,
Nystedt, Olsson, Nielsen og auk
þess norsk og sænsk þjóðlög.
Bærum Bach-kór er skipaður
ágætu söngfólki og söng margt
mjög vel, t.d. Ave Maris Stella
eftir Grieg og módettuna Bli hos
oss, eftir Hovland. Bestu verk
tónleikanna eru tvær módettur
eftir Nielsen og sérstaklega sú
síðari, Benediktus Dominus, sem
þrátt fyrir smá hik, var í heild
mjög vel flutt.
Tveir félagar í kórnum komu
fram sem einsöngvarar, Rune
Bjerke í latneskum himna, Jesu
dulcis memoria eftir Olsson og
Rebekka Feller Skaali, er söng
mjög vel solfeggio útsetningu
eftir Öhrwall á gömlum sænskum
sálmi. Þrátt fyrir smá hik á ein-
staka stað, var söngur kórsins í
heild ágætur, en aftur á móti var
efnisskráin nokkuð einlit. Fáir
lögðu leið sína í Laugarneskirkju
að þessu sinni, og þó ekki væri
um heimsviðburð að ræða, var
margt fallegt að heyra frá frænd-
um vorum frá Bærum, sem vert
er að geyma sér í minni.
Á vestnorskum dögum í
Reykjavík var meðal atburða tón-
leikahald, en sl. sunnudag voru
haldnir Grieg tónleikar, þar sem
norsk þjóðlagatónlist var leikin,
svo og verk sem Grieg vann upp
úr norskum þjóðlögum og jazz-
menguð úrvinnsla nútímatónlist-
armanna.
Tónleikarnir hófust á alþýðu-
lagi, sem Grieg skrifaði upp eftir
Kaju Gjendine. Reidum Horvei
söng þetta skemmtilega lag mjög
vel, með öllum þeim tóntiltektum
sem einkenna þessa sérstæðu
söngtónlist Norðmanna. Þetta
sama lag er til útfærslu í Grieg
„Gjendines bádnlát" op 66 nr.
19 og þar má heyra, að margt
sérkennilegt tapast við uppskrift-
ina fyrir píanóið. Lagið var ágæt-
lega leikið af Anne Nitter San-
vik, svo og næsta lag, „Frá tím-
um Holbergs“ op. 60.
Þá tók við eins konar djössun
á lögum eftir Grieg og þó það
sé allt í lagi að útfæra þjóðlög
með ýmsum hætti, gegnir öðru
máli um tónsmíðar. Kemur það
oftast til af hugmynda- og getu-
leysi til sjálfstæðrar sköpunar,
þegar fullfrágengnar tónsmíðar
eru skrumskældar eða vitnað í
þær. Harðangurfiðlan er sérstæð
fyrir norska fiðlutónlist og var
leikur Leifs Rygg fallega útfærð-
ur.
Eftir hlé var leikinn 1. þáttur
fiðlusónötunnar eftir Grieg og
var flutningurinn á köflum til-
þrifamikill en þar léku saman
Lars-Erik ter Jung og Anne Nitt-
er Sandvik. Besti hluti tónleik-
anna var söngur Lindu Överbö,
með undirleik Anne Nitter Sand-
vik. Linda söng mjög fallega,
þijú lög eftir Grieg, Jeg elsker
dig, Söng Sólveigar og En dröm.
Það skyggði á ágætan söng
hennar, að hann var hljóðmagn-
aður og er slíkt alveg dæmalaust
ósmekklegt og algerlega óþarft,
jafnvel í stærri sal en í Norræna
húsinu.
Þessi magnaraleikur, sem hér
var útfærður, svo og hálfdjössun,
sem í efnisskránni er kölluð
„modern rytmisk musikk“ er
bara mekanísk og ómódern
smekkleysa og var að auki
„amatörísk“ í útfærslu. Það eina
sem hægt er að kalla gott tón-
leikaefni, var flutningur píanist-
ans Anne Nitter Sandvik og
söngur Lindu Överbö.
Að blanda saman svo ólíku
efni er vafasamt, því þeir sem
vilja hlusta á Grieg voru hálft í
hvoru snuðaðir og þeir sem
skemmta sér við þjóðlegan söng,
eins og tónleikarnir hófust á og
fjöruga fiðlutónlist, fengu lítið
fyrir sinn snúð. Að leika djass
er annað en að skrumskæla tón-
list, sem á sér alls ólíkan uppruna
og þarna má merkja þá úrkynj-
un, sem skekur Skandinavíu. Að
tala um skandinavískan djass,
má jafna við það að norskir þjóð-
dansar yrðu gerðir að sér afrísk-
um listdansi.
“ fasteignasaia
< Suðurlandsbraut 14
s 678221 fax: 678289
Opið laugardag 11-14
3ja-5 herb.
Kríuhólar - 3ja
Nýstandsett 79 fm íb. á mjög góöum
kjörum m. góðum lánum. Verð 6,2 millj.
Asparfell - 5 herb.
Góð 130 fm tveggja hæða íb. Góð lán.
Verð: Tilboð.
Klappargtígur - 4ra
Glæsil. 120 fm íb. tilb. u. trév., í nýju
blokkinni á Völundarlóðinni. íb. er björt
og rúmg. Óviöjafnanlegt útsýni. Góð
greiðslukjör og mjög gott verð.
Kjarrhólmi - 3ja
Góð 3ja herb. 75 fm íb. Parket á gólf-
um. Sameign nýuppg. Verð 6,5 millj.
Einbýlis- og raðhús
Vesturhús
Vel hannað nýl. hús m. góðum innr.
Mjög rúmg.’bílskúr, auk einstaklíb. Stór-
kostl. útsýni. Hagstæð lán.
Nónhæð - Gbæ
Erum með í sölu nokkrar 4ra herb. íb.
sem afh. tilb. u. trév. Verð 7950 þús.
Suðurhlíðar - Kóp.
Nýtt glæsil. parhús 180 fm ásamt 27
fm bílskúr. Hús og lóð að fullu frág. 3-4
svefnherb. Skipti á ódýrari koma til
greina. Verð 14,5 millj. Einkasala.
Sýnishorn úr söluskrá
Borgarholtsbraut - parh.
Samtún - parhús.
Urðarbakki - raðhús.
Grettisgata - einbhús.
Rauðagerði - hæð.
Ósabakki - raðhús.
Hamraborg - 3ja herb.
Þverholt - 3ja herb.
Alhliða ráðgjöf
- ábyrg þjónusta
Guómundur Sigþórsson sölustjóri,
Skuli H. Gislason sölumadur,
Kjarian Ragnars hrl.
Sumt verður ekkí þýtt

y
ísland séð með augum Collingwoods.
Bókmenntir
Ingi Bogi Bogason
ICH HÖRTE DIE FARBE BLAU.
Poesie aus Island. (193 bls.) Die
Horen 1992. Tvítyngd útgáfa af
ljóðum þessara skálda: Hannesar
Sigfússonar, Baldurs Óskarsson-
ar, Lindu-Vilhjálmsdóttur, Gyrðis
Elíassonar, Ingibjargar Haralds-
dóttur, Matthíasar Johannessen.
Þessi bók er afrakstur stefnumóts
sex íslenskra skálda við jafnmörg
þýsk skáld. Hugmyndin var m.a. sú
að stytta þá leið sem feta þarf þeg-
ar koma skal texta af einni tungu
yfir aðra. Hvað er einfaldara og
eðlilegra en að láta skáldið og þýð-
andann vinna slíkt verk? Nema ekki
er víst að þeir tveir hafi forsendur
til að hittast á sama plani, hætta er
á að tungurnar verði áfram tvær.
Best samt að segja það strax.
Þetta framtak er vitnisburður um
margt vel heppnað. I þessum snotra
ferningi hefur tekist að koma býsna
miklu fyrir. Mér telst til að ljóðin
séu álls 84 og eru mörg þeirra jafn-
vel tvíþýdd. I eftirmála, einstaklega
gagnorðum („Ljóðagerð í ís og
eidi“), fjaliar Wolfgang Schiffer um
íslenska ljóðagerð í ljósi samfélags-
þróunar á þessari litlu eyju. Töl-
fræðilegum upplýsingum er teflt
fram og þær túlkaðar mjög í klass-
ískum anda: Islendingar éru bóka-
þjóð og sem slíkir engum öðrum lík-
ir, a.m.k. miðað við höfðatölu. Ekki
skal þessari viðkunnanlegu túlkun
andæft. Fulldjúpt er hins vegar í
árinni tekið þegar sagt er að landinn
rökræði gæði íslenskra ljóða af jafn-
mikilli áfergju og innlend stjórnmál.
Betur að satt væri.
Það er alitaf jafn framandi að sjá
í fyrsta sinn þýðingu bókmennta-
texta sem er manni handgenginn í
frumtexta. Ekki laust við að les-
andinn verði feiminn, viðkvæmur og
hugsanlega móðgaður fyrir hönd
textans sé minnsti vottur um að
honum sé misboðið. Ljóst má vera
að þýðingarverk er hættuverk, ekki
síst þegar farið er höndum og huga
um jafn brothætt fyrirbrigði og ljóð.
Enda er augljóslega miserfitt að
þýða ljóðin í þessari bók. Island eft-
ir Lindu Vilhjálmsdóttur sýnist mér
vera tilefni endalausrar fágunar þótt
stutt sé:
Blátt hafið
ístöðulaust djúpið
blátt hljóðið
hafið
grátt grjótið
ískyggilegt bjargið
grátt hljóðið
grjótið
íslandi orðið.
Myndmálið i þessu ijóði er að
sönnu margvísandi. A.m.k. býður
það upp á töluverðar vangaveltur.
Enda eru af þessu ljóði tvær útgáfur
á þýsku, gerólíkar. „Blátt hljóðið“
er í annarri þýðingunni „blauer
Laut“ en í hinni „Der blaue Ton“.
Hvort er nær frumtextanum? Ekki
skal um það dæmt. Samt má segja
að „blauer Laut“ standi merkingar-
lega nær frumtextanum en „blauer
Ton“ en skorti hins vegar ljóðræna
dýpt, merkingin nær hávaða en
hljóði, Svona væri hægt að búta
sundur mörg ljóðin og nær því enda-
laust að velta fyrir sér útliti og inn-
taki, með smámunasemina að leiðar-
ljósi.
Nostalgía eftir Ingibjörgu Har-
aldsdóttur er dæmi um ljóð sem ligg-
ur tiltölulega beint við að þýða:
Ég sakna ekki þess sem var
ég trúi ekki fegurð
fortíðarinnar
en draumanna
minnist ég með trega
nú þegar kólnar og dimmir
og bilið vex
milli þess sem er
og þess sem átti að verða.
Og á þýsku heitir ljóðið að sjálf-
sögðu Nostalgie:
Was vergangen ist fehlt mir nicht
ich mitraue der Schönheit
von Gestem
nur Tráume
sind schwer beim Erinnern
wenn die Kálte zunimmt, das Dunkel
und die Leere
zwischen dem Augenblick
und dem Entwurf.
Svo eru sum ljóð sem alveg von-
laust er að þýða, einfaldlega vegna
þess að þau eru sprottin úr landinu
og hugsun þess sem er því samsam-
að. Líklega hafa í þeim tilvikum
bæði skáld og þýðandi gert sér þetta
ljóst en hvaða freisting er ómót-
stæðilegri en sú að falla fyrir þraut
sem aldrei verður leyst? Hvernig t.d.
að þýða yfir á þýsku þetta upphafs-
erindi úr Herdísarvík eftir Matthías
Johannessen?
Mosagrónir þessir
storknuðu hraunfossar
mosagróin þessi apalhvassa
minning, þessi kulnandi
kvika
Mosagróinn, storkna, hraun, apal-
hvass, kulnandi, kvika, þessi orð eru
einfaldlega of inngróin þjóðarþelinu
til þess að geta nokkru sinni verið
þýdd. Samt hljómar þetta erindi
ekki beint ósannfærandi á þýsku:
Moos auf dem
kaltgewordenen Lavagefálle,
Moos auf der rauhen Lava
Erinnerung, Stromgefiihl kuhlt
aus
En menn verða að fyrirgefa þótt
þýðingin staldri ekki lengi við í kolli
íslensks lesanda.