Morgunblaðið - 03.06.1993, Page 21

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 3. JÚNl 1993
21
I
i
►
>
)
)
>
)

>
>
Flutningur á elli- eða hjúkr-
unarheimili er ekki alltaf kval-
ræði. Ef búferlaflutningurinn
mætir þörfum um aukinn stuðning
og félagsskap, sést hinn aldraði
oft blómstra á ný. Ótímabær flutn-
ingur getur á hinn bóginn leitt til
andlegrar og líkamlegrar visnun-
ar. Með vistunarmati aldraðra er
reynt að greina þá, sem eru í raun-
verulegri og mestri þörf.
Vistunarmat felst í því að fé-
lagslegar aðstæður eru metnar,
svo og líkamlegt og andlegt heilsu-
far, ásamt með fæmi einstaklings-
ins í athöfnum daglegs lífs. Hreyfi-
færni, hæfni til að klæðast og
matast, er metin svo að dasmi séu
tekin. Þessir þættir eru metnir
með tilliti til skilgreininga á hveij-
um þætti fyrir sig, þannig að sem
mest samræmi náist í mati mis-
munandi einstaklinga.
Vistunarmat, sem sýnir fram á
þörf einstaklingsins, er nú skilyrði
fyrir flutningi á elli- og hjúkrunar-
heimili. Þar er reynt að gæta
samfélagslegra hagsmuna, en
vistun á hjúkrunarheimilum aldr-
aðra var vægt áætluð þrír milljarð-
ar árið 1989. Til viðbótar kemur
veruleg en óþekkt upphæð vegna
þjónustuhúsnæðis aldraðra, sem
er annað orð yfir dvalarheimili.
Aldraðir taka þátt ( kostnaði, og
er ellilífeyris- og lífeyrissjóðstekjur
viðkomandi skertar, ef þær tekjur
fara fram úr um það bil 17.000
krónum á mánuði. Liðlega sextíu
þsúund króna þak er á mánaðar-
greiðslum einstaklingsins, og tek-
ur þá ríkissjóður við. Greiðsluþátt-
taka sumra einstaklinga í þjón -
ustuhúsnæði aldraðra er því um-
talsverð og allt að fjórðungi kostn-
aðar í hjúkrunarrými. Ekki hefur
verið tekið tillit til fjármagnstekna
eða eigna.
Vistunarmatið hefur verið fram-
kvæmt frá miðju ári 1991 og er
útfærsla þess á lokastigi. Svo-
kallaðir þjónustuhópar aldraðra,
sem starfa á landinu öllu, annast
matið utan Reykjavíkur. í Reykja-
vík er þessu öðru vísi háttað. Þar
starfar einn matshópur á vegum
Félagsmálastofnunar Reykjavík-
ur. Öldrunarlækningadeildir á
Landspítala og Borgarspítala ann-
ast einnig matið fyrir sína skjól-
stæðinga. í hveijum hópi eru
læknir, hjúkrunarfræðingur og
félagsráðgjafi. Leitað er eftir upp-
lýsingum frá hinum aldraða ein-
staklingi, nánum aðstandendum
hans og heilsugæslustöð, eftir því
sem við á hveiju sinni. Enginn
verður metinn að hinum aldraða
forspurðum. Þegar ekki er talin
þörf á vistun, er bent á önnur
úrræði til hjálpar.
Lausnir í málefnum aldraðra
verða að vera staðbundnar. Flutn-
ingur á stofnun getur verið val-
kostur, þar sem heimilishjálp og
eða heimahjúkrun hefði komið til
álita, en er óhægt um vik vegna
fjarlægða eða erfiðra samgangna.
Að jafnaði vill hinn aldraði dvelja
nærri heimahögunum, en hitt sést
einnig að hinn aldraði leitar til
þéttbýlisins til að vera nærri börn-
SKEMMTILEGT MIKKA MÚS-ÚR
fS FYLGIR MEÐ l' KAUPBÆTI
Sn11'uu»>3T'
"5,tíbí>ö/aó,xrfÖÓ/f
Bókaklúbbur barnanna
er lifandl og fjölbreyttur
bókaklúbbur fyrlr börn.
Ef þú gerlst félagl innan
10 daga færöu tvær vandaöar
og skemmtllegar ævlntýra-
bækur frá Walt Disney
á aöeins 795 krónur.
Einnig fær barniö skemmtilegt
Mikka Mús-úr ásamt blaöl
klúbbslns, Gáska. Hægt er
aö segja slg úr klúbbnum
meö elnu símtali.
f/jy‘í§ í kíi'jpb'yi

Láttu barnlö þltt lesa góöar og vandaöar ‘
bækur því þannig eykst lestrarkunnátta,
ímyndunarafl og andlegur þroskl barnsins.
Tryggöu barninu góöar bækur og úr aö gjöfl
Taktu ákvöröun strax í dag.
Síminner 91
Llfandl útgáfa og þjónusta vló þlgl
Um vistunarmat aldraðra
eftir Pálma
V. Jónsson
Við þurfum ætíð að vera tilbúin
að aðlagast breyttum aðstæðum
og aldraðir eru þar síst undantekn-
ing. Iðulega verða þeir fyrir ást-
vinamissi, færnitapi og standa
frammi fyrir því að taka upp heim-
ili sitt. Stórfjölskyldan er nær liðin
undir lok. Hjón vinna bæði utan
heimilis. Samfélagið þarf því í
vaxandi mæli að hlaupa undir
bagga. Heimilishjálp og heima-
hjúkrun er lögð til þegar hallar
undan fæti hins aldurhnigna, og
skal það gert svo lengi sem stætt
er. Þannig hljóða lögin um málefni
aldraðra. Þar segir einnig að
tryggja beri aðgang að stofnun,
ef heimsend hjálp hrekkur ekki til.
„Flutningnr á elli- eða
hjúkrunarheimili er
ekki alltaf kvalræði. Ef
búferlaflutningurinn
mætir þörfum um auk-
inn stuðning og félags-
skap, sést hinn aldraði
oft blómstra á ný.“
um sínum og öðrum nánum ætt-
ingjum.
Margir mætir menn hafa haldið
því fram að enginn vandi sé á
höndum hvað varðar vistun aldr-
aðra á íslandi, þar sem við höfum
fleiri úrræði miðað við mannfjölda
ÁR ALDRAÐRA
í EVRÓPU 1993
en þekkist í nágrannalöndunum,
að meðaltali. Þá gleymast tak-
markanir meðaltalsins. í meðaltal-
inu eru faldar upplýsingar um
hugsanlegt offramboð annars veg-
ar og ómætta þörf hins vegar.
Þetta er sérstaklega slæmt, þegar
Pálmi V. Jónsson
fólk er annars vegar. Ekki er
hægt að ætlast til þess að hinn
aldraði flytji fjarri átthögum og
ættingjum til þess að fylla ónýtt
pláss annars staðar. Til skamms
tíma hefur þessi ofurtrú á meðal-
talið orðið framþróun fjötur um
fót og er Reykjavík gott dæmi um
það, en þar er enn verulégur vandi
á höndum. Vistunarmatið hefur
alla burði til þess að varpa skýru
ljósi á stöðu vistunarmála aldraðra
og gefur stjórnvöldum möguleika
á að bregðast við á besta máta.
Vistunarmat aldraðra leggur
áherslu á að til flutnings skuli
aðeins grípa, þegar aðrir valkostir
hafa verið þrautreyndir og vistun
verður ekki umflúin. Skal hún þá
vera á því stigi sem best fellur að
þörfum hins aldraða. Vonandi
verður sú raunin á.
HOfundur er öldrunnrlæknir og
stnrfar við Borgnrspítnlnnn og
Hmfnistu.