Morgunblaðið - 16.07.1993, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 16. JÚLÍ 1993
Yfirlýsing varðandi málefni
Samtaka atvinnulausra
eftir Reyni Hugason
Mikið galdrafár ríður nú yfir í
fjölmiðlum af litlu tilefni og minnir
helst á galdraofsóknirnar á miðöld-
um. Leit er hafin að glæpamanni
ógurlegum sem steikja skal lifandi
hvar sem til næst.
Tilefni ofsóknanna er að lokað
. var skrifstofu Samtaka atvinnu-
lausra í Ármúla 38 þegar sýnt þótti
að ekki væri unnt að afla fjár fyrir
húsaleigu næsta mánuðinn.
Skrifstofan hafði reyndar staðið
auð í tvo mánuði, en símsvari verið
í gangi allan tímann, þar sem tekið
var við skilaboðum. Skilaboðin
reyndust hins vegar teljandi á fingr-
um annarrar handar og því tæplega
frá miklu að hverfa.
Undirrót þess að áhugi á Sam-
tökum atvinnulausra fór hratt dvín-
andi eftir áramótin var að mati
undrritaðs sú að okkar ágætu sam-
tök atvinnurekenda og launþega
stofnuðu sambærilegt athvarf þar
sem boðið var upp á mun betri þjón-
ustu og af meiri efnum en við gát-
um boðið.
Samtök atvinnulausra voru
stofnuð sem baráttusamtök og hafa
alltaf starfað sem slík en Miðstöð
fólks í atvinnuleit á erfítt með að
starfa nema óbeint að hagsmuna-
baráttu atvinnulausra.
Aðalmarkmið samtakanna var,
og er, að finna leiðir til að skapa
meiri atvinnu í landinu. Annað aðal-
markmiðið er að lagfæra það um-
hverfi og aðbúnað sem atvinnulaus-
. ir búa við og færa það nær því sem
það er í nágrannalöndunum. Að
þessum markmiðum var þrotlaust
starfað.
Árangur starfs okkar í Samtök-
unum er því miður ekki enn mælan-
legur í íjölgun starfa eða raunveru-
lega bættum aðbúnaði atvinnu-
lausra. Stjómmálamenn hafa allan
tímann vikið sér fimlega undan að
DEMPARAR

Sendum í póstkröfu.
Gott verð.
Gæðaþjónusta.
tsetning á staönum.
Verslið hjá
fagmanninum.
Bíbvörubú&in
Skeifunni 2,
Sími 81 29 44
gera nokkuð sem raunverulega
skiptir sköpum og við búum því við
helmingi meira atvinnuleysi nú en
þegar Samtökin voru stofnuð.
Við í Samtökunum sprikluðum
þó og reyndum að hafa áhrif. Það
varð m.a. samkomulag um það inn-
an stjórnar að nauðsynlegt væri að
gera athugun á högum atvinnu-
lausra á Norðurlöndum og skrifa
um það greinargerð, til þess að við
gætum haft einhveija viðmiðun í
kröfum okkar um betri aðbúnað.
Athugunin var gerð fyrir eigið fé
og félagsfundur síðan haldinn 4.
febrúar til þess að kynna helstu
niðurstöður athugunarinnar. I
framhaldi af fundinum var skýrslan
„Hvað er gert fyrir atvinnulausa á
Norðurlöndum" samin. Skýrslunni
var dreift og hún seld til flestra
verkalýðsfélaga, félaga atvinnurek-
enda, fyrirtækja og stofnana í land-
inu. Skýrslan hafði sennilega víð-
tæk áhrif.
I mars var ljóst að verkefnið
hafði heppnast fjárhagslega þrátt
fyrir að því væri sýndur lítill skiln-
ingur í upphafi.
Samtökin ætluðu einnig að efna
til ráðstefnu ásamt félögum at-
vinnurekenda og launþega og stofn-
ana atvinnulífsins um nýsköpun.
Byijað var á undirbúningi þeirrar
ráðstefnu fyrir áramót. Markmiðið
var að benda á leiðir til þess að
fjölga störfum og auka fjölbreytni
atvinnulífsins m.a. með frum-
kvöðlanámskeiðum. Ein helsta rök-
semdin fyrir því að stuðla skipulega
að nýsköpun í atvinnulífinu með
frumkvöðlanámskeiðum og aðstoð
við frumkvöðla er að reynslan af
sambærilegum aðgerðum á Norður-
löndum sýnir að með því má skapa
um 1.200 störf á 4 árum en það
mótsvarar t.d. 2 álverum. Mætti
ætla að við værum í þörf fyrir þau
störf.
Hér kom þó babb í bátinn þegar
á átti að herða og hefja fram-
kvæmdir. Það kom nefnilega í ljós
að þessi ágætu félög og stofnanir
vildu ekki leggja nafn sitt við sam-
starf við atvinnulausa.
Ekki var gefist upp en samin ný
og vönduð áætlun og ítarleg rök-
semdafærsla fyrir frumkvöðlanám-
skeiðunum byggð á samböndum og
gögnum sem formaður kom sér upp
í Noregi og Bandaríkjunum. Þessi
nýja áætlun var borin undir ráð-
herra þriggja ráðuneyta.
Reynir Hugason
„Skyldu annars fjöl-
miðlar og almenningur
í þessu landi hafa gert
sér grein fyrir því hve
margir eru enn tekju-
lausir, atvinnulausir og
réttindalausir í þjóðfé-
lagi okkar mánuðum og
árum saman, eða til
hvers konar afreka það
fólk er líklegt? Ber það
t.d. virðingu fyrir þjóð-
félaginu, og hvernig fer
þetta fólk að því að
lifa?“
Ráðuneytin tóku við sér og sendu
erindið áfram til einnar helstu
stofnunar atvinnuveganna sem
jafnframt stendur fyrir starfs-
menntun. Þar var málið tekið upp
og stofnunin komst -að því að þetta
væri „gott mál, sem þeir vildu
gjaman gera“. Stofnunin vildi
gjarnan setja upp eigin frumkvöðla-
námskeið. Þeir sannfærðust um að
slík námskeið myndu eiga áfram-
haldandi fylgi að fagna um fyrirsjá-
anlega framtíð. — Þeir vildu bara
ekki halda þau í samstarfi við undir-
ritaðan.
Hjólað frá Akureyri
til Reykjavíkur
Hleypur maraþon í Reykjavík á eftir
FÖSTUDAGINN 16. júlí mun Eiður Aðalgeirsson, 38 ára gam-
all þrautreyndur maraþon- og langhlaupari, leggja í mikla þol-
raun til styrktar þeirri kristilegu hjálparhönd sem útvarpsstöð-
in Stjarnan veitir hlustendum sínum með margþættri bæna- og
sálgæsluaðstoð. Eiður hyggst í einni törn hjóla frá Akureyri til
Reykjavíkur á tæplega 20 klukkustundum og hlaupa síðan strax
á eftir 42 km maraþonhlaup á götum Reykjavíkur. Alls má
gera ráð fyrir að þolraunin öll taki um sólarhring og er búist
við því að talsverður fjöldi hjólreiðamanna og skokkara muni
hvetja hann áfram með því að fylgja honum á einstökum hlutum
leiðarinnar.
Eiður leggur af stað frá Ráð-
hústorgiriu á Akureyri kl. 17.30
og et búist við að talsverður fjöidi
fólks verði viðstaddur auk þess
sem hjólreiðamenn munu fylgja
honum af stað fyrsta spölinn. í
fylgdarliði Eiðs verða m.a. út-
varpsmenn frá Stjörnunni, sjúkra-
þjálfi, hjólreiðaviðgerðarmaður
o.fi.
Um hádegisbilið á Iaugardegi
er búist við að Eiður komi hjól-
andi í Sigtún 7 í Reykjavík þar
sem Stjaman hefur aðsetur. Gert
er ráð fyrir talsverðum fjölda hjól-
reiðamanna sem fylgir honum inn
til borgarinnar og sömuleiðis má
búast við fjölmörgum velunnurum
Stjörnunnar sem munu í senn
bjóða Eið velkominn og hvetja
hann af stað í maraþonhlaupinu
sem þá bíður hans.
Um kl. 17 má síðan búast við
að Eiður ljúki þessu þrekvirki sínu
með því að hlaupa síðustu metra
maraþonhlaupsins inn á Lækjar-
torg. Þar verður sérstök uppá-
koma í tilefni dagsins, tónlistar-
menn munu troða upp og Eiður
að sjálfsögðu boðinn velkominn
og tekinn tali.
Hér var það orðið fullljóst að
málefnið skipti ekki höfuðmáli. Hér
var eitthvað alvarlegt að. Undirrit-
aður hafði að því er virtist eyðilagt
nafn sitt og orðstír á afskiptum sín-
um af málefnum atvinnulausra.
Við þessar viðtökur má segja að
undirritaður hafi bæði misst móðinn
og misst endanlega áhugann á að
tengja nafn sitt framar við Samtök
atvinnulausra. Dagsetningin var lok
maí og undirritaður sneri sér að
sínum fyrra starfsvettvangi, forrit-
un.
Sem áður segir var haldinn al-
mennur félagsfundur í Samtökun-
um 4. febrúar sl. Á fundinn mættu
20-30 manns. Boðað var að á fund-
inum yrði bætt inn í stjórn og vara-
stjórn nokkrum mönnum í stað
þeirra sem fallið höfðu út. Stjórn
samtakanna er fjölmenn eða 7
manns og varastjórn jafnst'ór. For-
maður hafði einnig óskað eftir að
losna úr sínu embætti því eðlilegt
virtist í svona samtökum að menn
stæðu stutt við þar sem vonandi
fengju allir vinnu fyrr fremur en
síðar. Félagsfundur fékkst hins
vegar ekki til að kjósa menn í stjórn
og var borið við fámenni á fundi.
Formaður losnaði heldur ekki úr
embætti sínu.
Síðasti stjórnarfundur Samtak-
anna var haldinn í byijun mars. Á
hann mættu aðeins tveir fyrir utan
formann af 7 og var fundurinn því
tæplega ákvörðunarhæfur. Ljóst
var að ef boðað værj til fundar á
ný myndu enn færri mæta. Formað-
ur var því kominn í vanda.
Það væri sennilega hollt fyrir
alla þá sem koma að málefnum
atvinnulausra að sjá myndina Fall-
ing Down með Michael Douglas sem
nú er verið að sýna í bíó í Reykja-
vík. Það er sterk ádeila og lýsir því
í raun hvað gerist þegar menn eru
búnir að vera lengi atvinnulausir.
Þeir hætta þá að virða reglur samfé:
lagsins og fara sínar eigin leiðir. í
samtökum atvinnulausra hefur gef-
ist gott tækifæri til að skoða menn
og meta. Þar er það því miður þann-
ig m.a. að þeir sem eru þaulsætn-
astir við að mæta í athvarfið eru
oft einnig atvinnuatvinnuleysingjar
og eiga aldrei framar von um vinnu.
Ég bið ágætt fjölmiðlafólk og
almenning í landinu að hugleiða
hvað þetta er ægilegur dómur. „Að
fá aldrei aftur atvinnu.“ Allir lifa
þó auðvitað í voninni um vinnu, til
hinstu stundar jafnvel. Við erum
svo mikið þróunarland ennþá í þess-
um málum að hugtakið endurhæf-
ing atvinnulausra og endurhæfing-
armiðstöð hafa ekki náð eyrum
okkar, þess vegna koma allar
hræðilegu afleiðingar langtímaat-
vinnuleysisins niður á okkur af full-
um þunga. Hér þarf auðvitað að
verða breyting á.
Skyldu annars fjölmiðlar og al-
menningur í þessu landi hafa gert
sér grein fyrir því hve margir eru
enn tekjulausir, atvinnulausir og
réttindalausir í þjóðfélagi okkar
mánuðum og árum saman, eða til
hvers konar afreka það fólk er lík-
legt? Ber það t.d. virðingu fyrir
þjóðfélaginu, og hvernig fer þetta
fólk að því að lifa?
Úr könnun Félagsvísindastofn-
unar frá því í apríl á högum atvinnu-
lausra á íslandi sem Samtök at-
vinnulausra áttu einnig frumkvæðið
að, kom einmitt fram að sérstök
ástæða væri til að hafa áhyggjur
af þessu fólki. Þeir sem einu sinni
lenda utan við kerfið á íslandi eru
dæmdir til að vera utan þess að
eilífu nema þeir fái vinnu. Sú von
gerist sífellt daprari við núverandi
efnahagsaðstæður.
Það er leitt að meinfýsni nokk-
urra félaga skuli hafa leitt þá út í
þann forarpytt að ófrægja Samtök-
in og formann þeirra. Tveir félagar
hafa kosið að gera fjölmiðlafár mik-
ið úr því þótt formaðurinn vilji ekki
lengur vinna fyrir Samtökin eða
borga fyrir þau húsaleigu úr eigin
vasa. Þetta lýsir raunar hugar á-
standi þeirra sjálfra best. Það er
auðvitað helber heilaspuni að for-
maður hafi lagt Samtökin niður.
Það er í besta falli hugarburður
eins af þessum félögum.
Ég kann því miður ekki neina
töfraaðferð við að breyta viðhorfum
til atvinnuleysis og atvinnulausra.
Ég er auðvitað bara mannlegur og
hafandi verið atvinnulaus og tekju-
laus í eitt og hálft ár tel ég mig
ekki geta sinnt málefnum atvinnu-
lausra frekar því mér ávinnst ekki
annað með því héðan af en að eyði-
leggja enn frekar möguleika mína
á að fá vinnu. Ég vona samt að
einhveijir kunni að meta það sem
ég hef reynt að gera Samtökunum
gott og kannski tekst einhveijum
að rífa þau upp úr þeirri lægð sem
þau eru nú i. Ég hef því miður
brennt mig illa og nú verð ég að
fá tækifæri til að sleikja sárin.
Kannski verður einhver til að
segja að ég sé ragur að hafa ekki
komið fram strax og skýrt mála-
vöxtu. Það verður bara svo að vera.
Mér datt hins vegar ekki í hug að
unnt væri að drífa upp slíkt galdraf-
ár á stuttum tíma.
Höfundur er verkfræðingur.
ÁRNAÐ HEILLA
HJÓNABAND. Gefin voru saman í hjónaband 17. júní í Bergen í Noregi
Sigrún Guðlaugsdóttir Hendriksen og Petter Stokke. Með þeim á mynd-
inni eru börn þeirra Hendrik og Rannveig.