Morgunblaðið - 08.08.1993, Blaðsíða 43

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 8. ÁGÚST 1993
43
Gárur
eftir Elínu Pálmadóttur
LOKAÐI
ÍSLENDINGURINN
íslendingar eru svo lokaðir, •
sagði í útvarpsviðtali kona sem
í starfi sínu er allan daginn að
umgangast fólk. Svo tók hún
sig á og bætti við: eða þeir
voru það. Svo almenn og sterk
er þessi trú um hinn lokaða
íslending, að maður verður allt-
af hissa þegar erlendir ferða-
menn úttala sig um viðmót ís-
lendinga og segja að þeir séu
einstaklega opið og hjálpsamt
fólk. Raunar hefur stundum
læðst að manni lúmskur grunur
um að kannski sé þessi sjálfsí-
mynd okkar ekki einhlít. Eða
hvað?
Er það lokuð þjóð,
þar sem fólk auglýsir
afmæli sitt í blöðum?
Svarið hlýtur að vera
afstætt og miðast við
eitthvað. Hafið þið
heyrt um aðra þjóð
þar sem almennir
borgarar auglýsa af-
mælið sitt opinber-
lega? Telst slíkt ekki
frekar opinskátt?
Er það lokuð þjóð,
þar sem nánustu ætt-
ingjar lýsa í blöðum
sorg sinni við fráfall
náins ættingja? Til að útiloka
misskilning, er hér ekki verið
að taka afstöðu til þess hvort
sé betra að vera lokaður eða
opinn þegar sorgin ber að dyr-
um. Eða lofsvert eða ekki að
tala um sínar innstu tilfínningar
við sem flesta. Og auðvitað nær
fólk til sem flestra í dagblaði
með 50 þúsund eintaka sölu.
Hvemig ætli þetta sé miðað við
aðrar þjóðir? Á sjónvarpsskján-
um má iðulega sjá hvernig
margar Afríkuþjóðir syrgja
upphátt og opinskátt þegar ein-
hver fellur frá. Til dæmis í
Suður-Afríku. Sama gera Kín-
veijar sums staðar a.m.k., þótt
lítt sjáist í sjónvarpi. í Malasíu
sá ég slíka jarðarför, þar sem
á undan kistunni fór hópur sem
grét og hrópaði dyggðir hins
látna. Varla mundum við kalla
þetta lokað fólk, eða hvað?
Þetta svona rétt hratt af stað
hugrenningum. Kannski voru
íslendingar lokað fólk, en eru
það ekki lengur, eins og mátti
ráða af orðum konunnar. Og
e.t.v. erum við svona upp og
ofan, sumir lokaðir og aðrir
fyrir að flíka tilfínningum sín-
um eða bera þær á torg, eins
og stundum er sagt. Ætli sé
ekki býsna vandgert að setja
svona merkimiða á heila þjóð.
Er þetta samt ekki myndin
sem við gjarnan gefum af okk-
ur sjálfum? Eru þeir þó ekki svo
miklu skemmtilegri og þægi-
legri í umgengni sem opinskátt
tala um allt sem býr þeim í
bijósti? Lofa manni óhikað að
heyra allt sem þeim dettur í
hug, gleður þá eða angrar?
Flestir, nema kannski „konan
mín skilur mig ekki“ mennirnir,
„allir eru vondir við mig“ fólkið
og „enginn kann að meta mig“
karlarnir á börunum. Enda
hreint ekki víst að þeir séu
svona opinskáir annars staðar.
Teljast líklega líka fremur til
alþjóðlegra barmanna en
ímyndar einstakrar þjóðar.
Hvað er raunar að marka
ímynd þjóðar? Er hún ekki full
af svona goðsögnum, eins og
að íslendingar séu svo lokaðir?
Gaman væri að vita hvort eitt-
hvað er til í henni. Mér vitan-
lega hefur engin könnun farið
fram á því. Enda eins víst að
hópur íslendinga yrði spurður
hvernig þeim „fínnist“ Iandar
þeirra vera. Segir þá lítið annað
en hvernig við höldum að við
séum eða hvernig okkur hefur
verið sagt að við séum. Því
hefur verið haldið fram að þeg-
ar einstaklingur er alltaf að
segja öðrum hvernig hann sé,
hreinskilinn, heiðarlegur, skap-
góður o.s.frv. geti það allt eins
verið merki um að þetta sé það
sem hann vilji endilega vera og
gangi ekki sem best að ná. En
þegar heil þjóð heldur því fram
að hún sé lokuð, vill hún þá
vera það?
Sagt er að ljóðskáld hverrar
þjóðar séu næmari á sitt fólk
og skynji betur hvemig því líður
en aðrir. Margir útlendingar
spyija, af hveiju eru allir ykkar
söngvar og öll ykkar ljóð svona
dapurleg? Æði mörg eru það
að minnsta kosti, lýsa lokuðum
einfara eins og sívinsæl vísa
Kristjáns fjailaskálds um mann-
inn sem sveimar einn um eyði-
sand og á hvergi heima. Eða:
Engan trúan á ég vin,
auðnudagar þverra.
Einn ég harma, einn ég styn,
einn ég tárin þerra.
Einn ég gleðst, og einn ég hlæ,
er amastundir linna.
Aðeins notið einn ég fæ
unaðsstunda minna.
Þessi íslendingur vill að
minnsta kosti njóta einn og
harma. Hvort hann er dæmi-
gerður íslendingur verður ekki
leyst úr hér. En má hugsa um
það.
P.s. Leggur og skel heitir al-
kunn saga Jónasar Hallgríms-
sonar. En það er ekki svoleiðis
leggur sem nú um stundir er
svo vinsæll í fréttunum. Það eru
enskir leggir, sem snarast hafa
inn í íslenskuna beint úr ensku
máli. Jafnvel þegar fréttin er
um franska keppni, eru þeir að
keppa á þessum „leggnum“ eða
hinum. Kúnstugra er þetta þó
þegar leggimir eru komnir upp
á vestfírskar heiðar - en
kannski gagnlegt. Þar eru þeir
orðnir þrír, og stefna hver ofan
í sinn fjörðinn um göng og vegi.
Þegar svo inn í fréttina bland-
ast mikið flóð sem fossar fram
milli leggja þessara, verður ekki
vandi að sjá hvernig „að ósi
skal á stemma“. Lausnina er
að finna í Skáldskaparmálum,
26. kafla, ágætu vegaverkfræð-
ingar! Skundið nú á bókasafnið.
Fyrst kom KARATE KID
Núerþaö SAMHERJAR
SIDEKICKS.-SAMHERJAR
Frábær fjölskyldumynd.
Spcnnandi og fyndin.
HASKOLABIO
SÉRHÆFT
S KRIFSTO FUTÆKNINÁM
EHNITMIÐAÐRA
ÓDÝRARA
VANDAÐRA
STYTTRI NÁMSTÍMI
KENNSLUGREINAR:
- Windows gluggakeríi
- Word ritvinnsla fyrir Windows
- Excel töflureiknir
- Áætlanagerð - Tölvufjarskipti
- Umbrotstækni
- Teikning og auglýsingar
- Bókfærsla o.fl.
Verð á námskeið
er 4.956,-krónur á mánuði!*
Sérhæfð skrifstofutækni er markvisst nám fyrir alla,
þar sem sérstök áhersla er lögð á notkun tölva í atvinnulíflnu.
Nýjar veglegar bækur fylgja með náminu.
Engrar undirbúningsmenntunar er krafist.
Innritun fyrir haustönn er hafin. Hringdu og fáðu
sendan bækling eða kíktu til okkar í kaffi.
________ Tölvuskóti Reykiavíkur
m BORGARTÚNl 28. 105 REyKJAUÍK. sími 616699. fax 616696
*Skuldabréf í 20 mán. (19 afborganir), vextir eru ekki innifaldir.