Morgunblaðið - 14.08.1993, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 14. ÁGÚST 1993
Endur-
greitt þýfi
frádrátt-
arbært
STJÓRNVÖLD í Ástralíu ætla
að veita fjárglæpamönnum
skattafrárátt fyrir illa fengið
fé sem þeir endurgreiða. Að
sögn talsmanns þarlendra
skattyfirvalda er alls ekki ætl-
unin að leggja blessun yfirvalda
yfir afbrot og ekki verður hægt
að draga sektir eða greiddar
skaðabætur frá skattskyldum
tekjum. Hann sagði ennfremur
að framtalsreglur um útgjöld í
tengslum við starfið giltu
ávallt, jafnvel þótt um glæpa-
starfsemi væri að ræða.
Brundtland
bætir stöðuna
VINSÆLDIR Verkamanna-
flokks Gro Harlem Brundtland
forsætisráðherra í Noregi hafa
aukist nokkuð í ágúst sam-
kvæmt nýrri könnun, í 31,6%
úr 28,4% í júní. Þingkosningar
verða í landinu eftir mánuð.
Faðir Jordans
finnst látinn
LÍK James Jordans, föður
bandarísku körfuboltahetjunn-
ar Michaels Jordans, fannst í
gær í S-Karólínu og hafði hann
verið skotinn til bana. Hans
hafði verið saknað í þijár vikur.
Hosokawa
með 83% fylgi
FERILL nýs forsætisráðherra
í Japan, Morihiro Hosokawa,
byijar vel því að hann hefur
fylgi 83% samkvæmt nýrri
könnun. Fáir kjósendur segjast
þó hafa trú á því að samsteypu-
stjóm hans verði langlíf.
Danska krón-
an lækkar
GENGI dönsku krónunnar
gagnvart þýska markinu lækk-
aði um 6% á gjaldeyrismörkuð-
um í gær. Yfirmaður seðla-
bankans, Erik Hoffmayer,
sagðist telja að gengið ætti eft-
ir að styrkjast fljótt aftur;
danskt efnahagslíf væri traust
og óþarfi að grípa inn með
vaxtabreytingum.
Árangur í
NAFTA-við-
ræðum
MICKEY Kantor, aðalfulltrúi
Bandaríkjanna í viðskipta-
samningum, sagði í gær að
fulltrúar Mexíkó, Kanada og
Bandaríkjanna hefðu náð sam-
komulagi um mikilvæg atriði,
réttindi launafólks og umhverf-
ismál, í viðræðum um norður-
amerískt fríverslunarsvæði,
NAFTA. Þingið tekur samning-
inn senn til umfjöllunar.
Balladur ekki
í framboð
EDOUARD Balladur, forsætis-
ráðherra Frakklands, lýsti vfir
því í gær að hann myndi hvorki
bjóða sig fram við kosningar
til þings Evróopubandalagsins
á næsta ári né forsetakosningar
1995. Með þessu hyggst hann
draga úr líkum á hörðum inn-
byrðis átökum í stjórn sinni og
samstarfsflokkum.
Reuter
Metlægð dollara íJapan
RINA Makano, bankagjaldkeri, sýnir viðskiptavinum gengi Bandarikjadoll-
ars gagnvart jeni eftir að dollarinn hrundi á mörkuðum í Tókýó í gær. Fór
gengið niður í 101,80 jen, sem er það lægsta síðan í heimsstyijöldinni.
Japanski seðlabankinn brást við, fyrst með stórfelldum dollarakaupum, en
síðan kaupum á þýskum mörkum, og kom þannig í veg fyrir frekari lækkun.
Samheldni tryggð
með öllum ráðum
- segir Borís Jeltsín, forseti Rússlands
Petrozavodsk. Reuter.
BORÍS Jeltsín Rússlandsforseti lýsti því yfir á fundi með leiðtogum
rússneskra héraðsstjórna og sjálfstj órnarsvæða í borginni
Petrozavodsk í gær að ekki kæmi til greina að samþykkja að ein-
stök lýðveldi eða héruð segðu sig úr lögum við Rússland og hlytu
sjálfstæði. Sagði hann samheldni Rússlands öllu skipta og væru
tvær leiðir að því marki; annað hvort yrði landinu haldið saman
að siðaðra manna hætti með friðsemd eða með beru valdi, einræðis-
sljórn.
Jeltsín sagði að það væru alvar-
leg hugsanavilla ef menn héldu að
hægt yrði að segja einstök héruð
úr lögum við Rússland. Leiðtogar
allra 88 héraða og sjálfstjórnar-
svæða Rússlands að Tsjetsjeníu
undanskilinni voru viðstaddir fund-
inn. Tsjetsjenar hafa einhliða lýst
yfir fullu sjálfstæði lýðveldisins og
aðskilnaði frá Rússlandi.
Á fundinum í Petrozavodsk dró
Jeltsín' fram gamla hugmynd sína
um að ný valdastofnun yrði sett á
fót, Sambandsráðið, þar sem sætu
tveir helstu leiðtogar héraðsstjórn-
anna og sjálfstjórnarsvæðanna 88.
„Þetta yrði samkunda sem hefði
eitthvað á bak við sig, væri skilget-
in, hefði raunveruleg völd. Hún
gæti leyst mörg vandamál," sagði
Jeltsín og lagði til að hann gæti
kveðið á um stofnunina með for-
setatilskipun ef héraðsstjórarnir
samþykktu það. Hann virðist hins
vegar hafa orðið undir á fundinum
því af heimildum má ráða að hug-
myndinni um nýja valdastofnun
hafí verið hafnað.
Rúmlega 100 farast
þegar hótel hrynur
Nakhon Ratchasima. Reuter.
ÓTTAST er að á annað hundrað manns hafi farist er Royal Plaza
hótelið í bænum Nakhon Ratchasima í Tælandi hrundi í gærmorg-
un að staðartíma. Lík rúmlega 50 höfðu fundist í gær og búist var
við að tala látinna ætti eftir að hækka en allt kapp var lagt á að
bjarga fólki sem talið var vera á lífi.
Israel færist nær bein-
um viðræðum við PLO
- segir fulltrúi Palestínumanna í friðarviðræðunum
Jerúsalem. Reuter.
ÍSRAELSMENN tilkynntu í gær að þeir myndu halda áfram viðræðum
við samninganefnd Palestínumanna, þrátt fyrir að sjö meðlimir nefnd-
arinnar hafi verið gerðir að félögum í sérstakri leiðtoganefnd PLO,
Frelsissamtaka Palestínu. Shimon Peres, utanríkisráðherra Israels,
sagði tilnefningu nefndarmannanna vera hálfgildings „klæki“ sem
breyti engu um eðli friðarviðræðnanna í Mið-Austurlöndum. Túlkun
Palestínumanna er hins vegar sú, að Israelar séu með þessu að fær-
ast nær beinum viðræðum við PLO.
Hanan Ashrawi, ein sjömenning-
anna og fulltrúi Palestínumanna í
friðarviðræðunum, sagði í gær að
allt benti til þess að Israelsstjórn
væri með þessu að stíga skref í átt
til beinna viðræðna við PLO. Síðan
Verkamannaflokkur Yitzhaks Rab-
ins, forsætisráðherra, tók við völdum
í ísrael fyrir rúmu ári hafa stjórn-
völd smám saman dregið úr and-
stöðu sinni við samskipti við PLO.
Fyrri ríkisstjórn Likudflokks Yitzh-
aks Shamirs var einörð í andstöð-
unni og bannaði öll samskipti við
frelsissamtökin, sem væru ekkert
annað en hryðjuverkahópur sem vildi
koma ísrael fyrir kattamef.
Peres sagði í útvarpsviðtali að
yfir stæðu viðræður við palestínska
nefnd, og breyting á innra skipulagi
hennar breytti engu. „Þetta eru
sömu fulltrúarnir, sömu nöfnin,.
sama fólkið. Tengslin við Túnis eru
þeirra mál. Þetta eru hálfgildings
klækir.“ En hann bætti við: „ísrael
á ekki í viðræðum við PLO.“ Sagði
hann viðræðurnar vera við nefnd
Palestínumanna sem byggju á herte-
knu svæðunum og væru ekki með-
limir í neinum hryðjuverkasamtök-
um.
Palestínumenn hafa fengið boð
um að friðarviðræður hefjist aftur í
Washington þann 30. ágúst, og
hyggjast þeir taka ákvörðun um
hvort þeir mæti að höfðu samráði
við aðra arabíska aðila að viðræðun-
um.
Björgunarmenn höfðu náð um
300 manns á lífi út úr rústunum í
gær og voru flestir þeirra slasaðir.
Heyrðust enn hróp innan úr rústum
hótelsins sem var sjö hæðir en að-
eins rúmlega ein hæð var uppistand-
andi_ i gær.
„Ég hélt það væri kominn jarð-
skjálfti," sagði Malee Sukya
kennslukona. „Fyrst sprakk rúðan
og síðan brotnaði hún úr. Ég reyndi
að stökkva út um gluggann en
byggingin hrundi á sama augna-
bliki. Allt varð svart, kolniðamyrk-
ur,“ bætti hún við.
Nakhon Ratchasima er 250 km
norður af höfuðborginni Bangkok.
Þijár ráðstefnur stóðu yfír á hótel-
inu er það hrundi. Á einni voru rúm-
lega 200 kennarar, 60 starfsmenn
olíufyrirtækisins á annarri og þriðju
ráðstefnuna sátu um 40 manns.
Talið er að nokkrir útlendingar hafí
verið gestir á hótelinu sem þó er
úr hefðbundinni ferðamannaslóð.
Húsið var upphaflega tveggja
hæða en bætt hafði verið ofan á
það, fyrst fjórum hæðum og er það
hrundið var verið að ljúka við að
reisa sjöundu hæðina. Verkfræðing-
ur sem stjórnaði framkvæmdum
hefur verið handtekinn.
Gömul deila um fyrstu nýrnaígræðslurnar endurvakin í Danmörku
F engxi mögnlegir nýrna-
gjafar ekki aðhlynningu?
Kaupmannahöfn. Frá Sigrúnu Davíðsdóttur, fréttaritara Morgunblaðsins.
SVO virðist sem að fyrstu nýrnaígræðslunar í Danmörku á miðjum
sjöunda áratugnum hafi verið framkvæmdar án þess að lagagrundvöll-
ur væri fyrir hendi. Dönsk hjúkrunarkona hefur ásakað lækna um
að hafa staðið ólöglega að verki og einnig hefur komið fram að ýms-
ir hafi vitað af því. Á móti hefur verið bent á að ekki hafi verið um
ólöglegar aðgerðir, heldur hafi lögin verið óljós um þessi efni á þeim
tíma.
í grein í danska hjúkrunarblaðinu
„Sygeplejersken" segir Kirsten Han-
sen hjúkrunarkona, sem vann á
Árósaspítla þegar fyrstu nýrnaflutn-
ingarnir fóru fram 1964, að einstök-
um sjúklingum hafi ekki verið veitt
öll hugsanleg aðhlynning, því þeir
hafi verið álitnir mögulegir nýrna-
gjafar og lyfjameðferð hefði getað
komið í veg fyrir að hægt væri að
nota nýru úr þeim. Sumir hafi lifað
af, en með heilaskemmdir vegna
þessa. Einnig hafí nýru verið fjar-
lægð úr sjúklingum, sem lágu í önd-
unarvél, en með starfandi hjarta og
mælanlegan blóðþrýsting og ekki
látnir, samkvæmt þeirri dauðaskil-
greiningu, sem þá gilti. Ennfremur
kemur fram í greininni að ýmsir
aðilar innan heilbrigðiskerfísins hafí
vitað af þessu.
Ole Fjeldborg, fyrrverandi yfir-
læknir á nýrnadeildinni í Árósum,
tók þátt í nýmaflutningum spítalans
frá upphafi. Hann segir að ekkert
ólöglegt hafi verið framkvæmt við
flutningana. Hins vegar hafí lækn-
arnir ekki haft neinn lagalegan
grundvöll fyrr en þremur árum
seinna að lög um líffæraflutninga
voru samþykkt og á þessu tvennu
sé mikill munur. Eftir á megi sjá
að ýmsir gallar hafi verið á meðferð-
inni, en óhugsandi sé að hugsanleg-
ir nýrnagjafar hafi liðið fyrir ónóga
meðferð. Læknirinn viðurkennir hins
vegar að farið hafi verið í kringum
þáverandi lög um dauðamark, sem
hefðu gert nýrnaflutninga ófæra.
Læknamir hafi vissulega verið ákaf-
ir að hjálpa sjúklingum, en ekki á
kostnað annarra sjúklinga.
Embættismenn hafa þegar lýst
því yfir að varla verði gripið til nokk-
urra rannsókna á hvernig staðið var
að fyrstu nýrnaaðgerðunum. Málið
er hins vegar áhugavert sem dæmi
um hvað getur gerst þegar tækni-
framfarir fará fram úr þeim lagalega
grundvelli’ sem fyrir hendi er. Það
er sérlega athyglisvert í ljósi ýmissa
tæknimöguleika sem liggja til ,dæm-
is í genatækni og löggjafar um þau
efni.