Morgunblaðið - 14.08.1993, Blaðsíða 28

28
MQRGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 14. ÁGÚST 1993
Minning
Ólafur Kristjánsson
verkstjórif Ólafsvík
Fæddur 21. júlí 1927
Dáinn 6. ágúst 1993
Lát Ölafs Kristjánssonar, verk-
stjóra, hinn 6. ágúst síðastliðinn
kom ekki á óvart svo erfiða baráttu
sem hann hafði háð við veikindi
síðustu mánuði. Hins vegar er lát
hans ótímabært og mörgum harm-
ur. Ólafsvík hefur misst einn sinna
bestu þegna. Hin mæta eiginkona
Ólafs, Hrefna Bjamadóttir, lést fyr-
ir fjómm ámm svo nú er sannar-
leg'a skarð fyrir skildi. Það er ekki
á neinn hallað þó að sagt sé að þau
hjón væm flestum framar í félags-
legum störfum í byggðarlaginu,
studd hvort af öðru. Olafsvíkingar
líta til baka með þökk og virðingu
á útfarardegi Ólafs Kristjánssonar.
Ólafur var sonur hjónanna Krist-
ensu Tómasdóttur og Kristjáns Þor-
steinssonar sem bjuggu í Tungu í
Fróðárhreppi. Hann naut takmark-
aðrar skólagöngu eins og tíðast var
þá en góðar gáfur, einurð og atorka
bættu honum það vel upp. Var hann
hvarvetna gjaldgengur hvað sem
hann tók sér fyrir hendur og öll
hans framkoma bar vitni um að þar
færi menntaður og traustur maður.
Eftir lát föður síns stóð Ólafur
fyrir búi með móður sinni til ársins
1957. Þá fluttist hann til Ólafsvíkur
og gerðist verkstjóri hjá Hraðfrysti-
húsi Ólafsvíkur. Með stækkun fyrir-
tækisins varð hann síðar yfirverk-
stjóri. Hundmð manna kynntust
Ólafí sem verkstjóra og fjöldinn
allur höfðu kynni af félagsmála-
störfum hans svo sem fyrir hesta-
menn. Sæti hans var ætíð vel skip-
að.
Það var ekki sitjandi sældin að
stjórna stórri fískvinnslustöð fyrir
30 ámm, síst á vetrarvertíð við
Breiðafjörð. Tæknin var ekki komin
til sögunnar að neinu gagni, svo
sem lyftarar. Samgöngur buðu
heldur ekki upp á mikla möguleika
til afladreifíngar. Raunar var það
líka svo að þegar fyrst var farið
að dreifa afla að þá heyrðust þær
raddir að „ekki mætti svo koma
uggi á land að ekki yrði farið að
senda burtu.“ Þó stóðu jafnvel gam-
almennin, konur jafnt sem karlar
fram undir miðnætti og fullfrískir
til kl. 3 að nóttu, hvaða dag sem var.
Það er freistandi að lýsa einum
minnisstæðum degi sem þó var ekki
svo frábmgðinn ýmsum öðmm ver-
tíðardögum. Það hafði verið hrota
með hörkuafla og verið unnið nótt
og dag. Flensa hafði líka verið á
ferð og dregið úr afköstum. Það
var kominn annar í páskum og öll
______________Brids__________________
Umsjón Arnór Ragnarsson
Úrslit í bridskeppni Félags eldri
borgara, haldin í Risinu 5. og 8. ág-
úst sl.
5. ágúst, fimmtudagur:
Þór^rinn Arnason-BergurÞorvaldsson 142
Sigurleifur Guðjóns. - Bergsveinn Breiðfjörð 124
Samúel Samúelsson - Guðmundur Samúelsson 112
Meðalskor var 108.
8. ágúst, sunnudagur:
Bergsveinn BreiðQörð - Kjartan Guðmundsson 108
Þorsteinn Erlingsson - Gunnþórunn Erlingsd. 106
Kristinn Gíslason - Margrét Jakobsdóttir 94
Meðalskor var 84.
Bikarkeppni Bridgesambands
íslands
Ólafs Láruss. Rvk. - Antons Haraldss. Ak. '
Hjólbarðahallarinnar Rvk. - Aron Þorfinnss. Rvk.
Bjöm Theódórss. Rvk. - Sjóvá-Almennra Akran.
H.P. Kökug. Self. - Sigfúsar Á. Ámasonar Rvk.
Metró Rvk. - Landsbréfa Rvk.
VÍB. Rvk. - Rúnars Magnússonar Rvk.
Siguijóns Harðars. Hf. - Samvinnuferða Rvk.
Tryggingamiðstöðvarinnar Rvk. - T.V.B. 16 Rvk.
Sú sveit sem talin er upp á undan
á heimaleik. Leikjum í þriðju umferð
þarf að ljúka á síðusta lagi sunnudag-
inn 5. september 1993.
Minnt er á að keppnisgjald skal
greiða áður en leikur er spilaður og
láta vita um úrslitpins fljótt og hægt
er á skrifstofu BSÍ.
gólf í aðgerðarsal voru þakin slægð-
um físki sem beið flökunar. Ekki
voru fískikörin komin til sögunnar
og því voru öll gólf í salthúsi þakin
saltfískstæðum sem biðu upprifs og
að húsabaki voru tugir tonna sem
áttu að spyrðast og hengjast í hjalla
sem voru að verða yfirfullir. Allir
bátar voru á sjó að draga trossurn-
ar eftir tvær nætur. Það var því
von á hlaðafla með kvöldinu.
En þennan morgun var ekki mik-
ið hægt að snúa sér að óunna fiskin-
um. Því fleira var á dagskrá. Það
þurfti að skipa út freðfíski. Skipafé-
íögin höfðu þá mikið dálæti á að
láta byija lestun kl. 4 að morgni í
Ólafsvík því að ekki var búið að
setja hömlur á það. Og nú var skip
við bryggjuna kl. 4 að morgni þessa
helgidags. Flestir þeir karlmenn
sem fullfrískir töldust voru sendir
í klefa og í lest. Smalað hafði verið
hópi manna úr sveitunum til viðbót-
ar því mörg þúsund kassar áttu að
fara.
Aðeins fáeinar hendur voru við
flökun og flatningu og ekki voru
vélarnar. Það var því ekki stór eyða
á gólfunum eftir daginn. Þegar út-
skipun lauk síðdegis var svo farið
að styttast í fyrstu löndun. Er ekki
að orðlengja það að þegar vinnu
var hætt kl. 3 um nóttina var allt
svo smellfullt af físki, úti sem inni
að ekki var hægt að ímynda sér
hvenær sæi högg á því vatni.
Ólafur var jafngeðja, en við svona
aðstæður virtist jafnvel liggja best
á honum. Þegar tæknin kom meira
til sögunnar var svo farið að tak-
marka mestu vinnu við stöðu frá
kl. 8 að morgni til kl. 1 að nóttu,
alla daga vikunnar. Var svo í mörg
ár. Þá var farið að setja veiðibann
um páska og miðla afla milli lands-
hluta.
Svona voru nú aðstæðumar og
erfíðið á fyrstu verkstjóraárum
Ólafs. Nú er þetta framlag fisk-
vinnslufólksins til þjóðarbúsins
grafíð og gleymt. „Nú get ég“ var
einhvem tíma sagt og útgerðar-
menn kosta hundruðum milljóna í
frystitogara. Fiskurinn er sendur í
stóram stíl í gámum óunninn til
útlanda. Gamla verkaskiptingin er
ekki viðurkennd og talsmaður út-
gerðarmanna telur þá ekki hafa
neinar skyldur við fískvinnslufólkið
í landi.
Stjórnmálamennirnir dansa eftir
þessu. Þeir era búnir að setja öll
verðmætin á skipin með kvótunum,
gera fískvinnslustöðvamar verð-
lausar og fóma hagsmunum verka-
fólksins. Fiskvinnslustöðvarnar sem
auðvitað urðu til á undan frystitog-
urunum era svo hafðar til merkis
um sóun í landinu.
Ólafur kvæntist Hrefnu Bjarna-
dóttur árið 1963. Það varð honum
til mikillar gæfu og hjónaband
þeirra einkenndist af ástúð og sam-
heldni. Þau reistu sér hús að Skál-
holti 15, prýddu það fallegum mun-
um, hlýju og gestrisni hið innra og
fallegum gróðri utan dyra. Þau
eignuðust ekki börn saman, en fjög-
ur böm Hrefnu frá fyrra hjóna-
bandi eignuðust þá ástríkan stjúp-
föður sem varð þeim skjól og skjöld-
ur sem kynfaðir væri. Þau era
Bjami, Kristín Sigríður, Álfheiður
Erla og Magnús, Þórðarbörn. Einn-
ig ólu þau Hrefna og Ólafur upp
frá tveggja ára aldri Guðmund Jó-
hannes son Kristínar Sigríðar.
Barnabömin nutu ástúðar hans vel
og sakna nú góðs afa.
Þegar linna tók mesta álaginu í
vinnunni með tæknivæðingunni fór
Ólafur æ meira að sinna félagslífí
og félagsstörfum. Hann var félagi
í Rotaryklúbbi Ólafsvíkur og um
mjög langt skeið formaður Átt-
hagafélags Fróðhreppinga enda
upphafsmaður að félaginu. Af mikl-
um myndarskap stóð þetta tiltölu-
lega fámenna félag fyrir útgáfu
bókarinnar „Sjávarbyggð undir
Jökli“ sem er saga Fróðárhrepps.
Þá var Ólafur mikilvirkur hjá
Hestamannafélaginu Snæfellingi
enda mikill hestavinur og átti ágæt
hross. Hann var mikil driffjöður
meðal hestamanna í Ólafsvík og ber
nýr reiðvöllur nafn hans. Hrefna
var einnig afar dugleg félagsmála-
manneskja, meðal annars um ára-
bil formaður sóknarnefndar. Vora
þau hjónin afar samhent í þessum
efnum sem öðrum. Er hér fátt eitt
nefnt af félagsstörfum þeirra.
Sem fyrr segir missti Ólafur konu
sína árið 1989. Þegar litið er til
baka má sjá að þá tók degi að halla
fyrir honum þó að aldurinn væri
ekki hár. Það var svo fyrir hálfu
öðra ári að hann fékk heilablóðfall.
Hann barðist af harðfylgi og bjart-
sýni við þá raun en fyrir nokkram
vikum skall á honum annar grimm-
fengur sjúkdómur. Þau tök vora
hörð og óvægin og karlmennið Ólaf-
ur hlaut að lúta í lægra haldi.
Þó nú höggvist óðum skörð í
þann hóp sem starfaði undir stjóm
Ólafs á blómaskeiði HÓ era þeir
fjölmargir sem riija upp bjartar
minningar frá þeim tíma. Þar var
oftast glatt á hjalla og vinnuandinn
góður. Ólafur var góður verkstjóri
og hann var gamansamur. Hann
var fjallhraustur til orðs og æðis
og vinafastur. Hann hafði sömu
framkomu við háa sem lága og lá
ekki á meiningu sinni hver sem í
hlut átti.
Ólafur mun ekki hafa vanist því
að alheimta laun sín að kveldi dags,
hvorki sem verkstjóri né í félags-
störfum. En nú, þegar hann er allur
er ég viss um að hans bíða ríkuleg
verkalaun.
Hans er gott að minnast.
Helgi Kristjánsson.
Enginn er í raun tilbúinn að
sætta sig við fráfall ástvinar.
Hugurinn reikar og margs er að
minnast, en hvemig á maður að
túlka tilfínningar á slíkum stundum,
penninn virðist vera ákaflega þung-
ur.
Við fráfall Ólafs Kristjánssonar
misstum við_ góðan vin og stuðn-
ingsmann. Ólafur eða Óli pabbi,
eins og við ávallt kölluðum hann,
fékk heilablóðfall fyrir einu og hálfu
ári, þannig að hann lamaðist vinstra
megin. Það hlýtur að hafa verið
erfitt fyrir mann eins og hann að
verða fyrir slíku áfalli, mann sem
aldrei hafði orðið misdægurt; vinnu-
samur og iðinn fram úr hófí. Eftir
mikla hjúkrun og endurhæfingu
sáum við fram á þá von að hann
gæti að nokkru náð sér af þessum
veikindum. Þegar í vor var hann
farinn að gæla við þá hugsun að
komast á hestbak í sumar, en Óli
pabbi var hestamaður mikill, átti
úrvals hross og allt er laut að hest-
um var honum hugleikið.
En vonin bregst stundum. í apríl-
mánuði fékk hann illvígan sjúkdóm
sem leiddi hann til dauða. Var það
stutt en ákaflega erfíð barátta, en
eins og oft sigraði maðurinn með
ljáinn.
Móðir okkar fluttist með okkur
ijögur börn sín til Ólafsvikur árið
1959 og vissulega vora það hennar
gæfuspor. Hún hóf strax störf hjá
Hraðfrystihúsi Ólafsvíkur, en þar
kynntust þau Óli pabbi. Ólafur var
þar verkstjóri til margra ára. Þau
giftu sig á jóladag 1963, heima hjá
sóknarprestinum, séra Heimi Hjart-
arsyni. Voram við systur viðstaddar
athöfnina, sem var okkur mikil
gleðistund, því yndislegri stund höf-
um við sjaldan átt, hamingjan geisl-
aði af þeim báðum.
Jóladagur var upp frá því alveg
sérstakur dagur innan fjölskyldunn-
ar. Fjölskyldan kom alltaf saman á
þeim degi á heimili þeirra og jafn-
vel eftir lát móður okkar, hélt Óli
pabbi þeim sið áfram.
Sjálfsagt hefur verið erfítt fyrir
Óla pabba að taka við unglingum
á aldrinum 15-20 ára, en aldrei
fundum við það. Strax vorum við
eins og hans eigin börn, enda eins
og áður er sagt alltaf kallaður Óli
pabbi. Óli og mamma áttu engin
böm saman, en hann eignaðist okk-
ur, okkar börn og bamaböm.
Vissulega var það mikils virði
fyrir Óla pabba, enda naut hann
þess að hafa okkur og bömin í
návist sinni. Hjónaband mömmu og
Óla var fallegt og traust, þau nutu
þess að ferðast og áttu margar og
fallegar minningar frá þeim stund-
um. Oft hin síðari ár minntist Óli
þeirra stunda á svo fallega hátt að
maður hreifst af.
Óli var ekki margmáll maður,
hann var eins og klettur á hafi úti,
þögull og traustur, en hið innra
bærðust með honum djúpar tilfinn-
ingar, sem komu glögglega í ljós í
veikindum móður okkar fyrir 5
áram. Það var aðdáunarvert hvað
hann hugsaði vel um hana. Allt vildi
hann gera til að lina þjáningar
hennar, allt til dauðastundar. Við
fráfall móður okkar kom í ljós mað-
ur með djúpar tilfínningar og ást.
Sjálfsagt gætum við tíundað
störf og lífsferil Óla pabba, en efst
í huga okkar er þakklæti. Þakklæti
fyrir góðan og traustan mann,
mann sem við gátum leitað til á
öllum stundum. Óla pabba söknuð
við mikið, en huggun okkar er sú
að mamma og hann hittist í æðri
veröld og að þau vaki yfír okkur,
sem eftir lifum.
Hafðu þökk fyrir allt og allt elsku
Óli pabbi.
Börnin.
Kallið er komið,
komin er nú stundin,
vinaskilnaðar viðkvæm stund.
Vinimir kveðja
vininn sinn látna,
er sefur hér hinn síðsta biund.
Mig setti hljóða þegar Erla
frænka mín hringdi í mig og til-
kynnti mér að Óli væri dáinn.
Þó að vitað hafi verið um tíma
að kallið nálgaðist, þá er maður
alltaf óviðbúinn.
Með fátæklegum orðum vil ég
kveðja vin minn Óla, sem reyndist
mér svo vel þegar ég flutti til Ólafs-
víkur með dætur mínar tvær, Ás-
laugu og Elsu Láru. Fór ég að vinna
hjá Óla, fyrst í Hraðfrystihúsi Ól-
afsvíkur og síðan tók ég við rekstri
Hótels Sjóbúða, þar sem hann var
framkvæmdastjóri.
Óli var góður lærimeistari og
hafði alltaf tíma til að leiðbeina
mér í lífinu þegar svo bar undir.
Þegar ég þurfti á góðum vini að
halda þá leitaði ég Óla uppi og fann
hann oft uppi í hesthúsi.
Meðan hann kembdi hestana sína
hlustaði hann á raunir mínar og var
óspar á góð ráð.
Við vorum oft ósammála án þess
að rífast nokkum tímann, enda
komumst við ætíð að sameiginlegri
niðurstöðu. Bæði vildum við að hlut-
irnir gengju hratt og örugglega
fyrir sig. Það var mikilvægt fyrir
mig að fínna að ég hafði alltaf
stuðning Óla við þau verkefni sem
ég taldi nauðsynleg í starfinu. Þess-
um trúnaði vildi ég síst bregðast.
Heimili Óla og Hrefnu var mér
alltaf opið og þaðan stafaði hlýja
og góðvild. Þetta hlýlega viðmót
einkenndi öll samskipti þeirra hjóna
og smitaði út frá sér.
Með þessum fáu orðum vil ég
þakka góðum vini samfylgdina um
leið og ég votta aðstandendum mína
dýpstu samúð.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
Gekkst þú með Guði,
Guð þér nú fylgi,
hans dýrðarhnoss þú hljóta skalt.
(V. Briem.)
Jenetta Bárðardóttir.
Ólafur Kristjánsson móðurbróðir
minn lést 6. ágúst síðastliðinn eftir
langa og erfiða sjúkdómslegu. Þar
sem ég var Óla einkum nákominn
á fyrstu æviárum mínum hefur sú
mynd sem ég hef af honum mótast
mjög af bernskuminningum frá
Tungu í Fróðárhreppi, bænum sem
Óli var oft kenndur við. í endur-
minningunni kemur hann fyrir sjón-
ir sem fulltrúi hinna harðgerðu
kynslóða sem tókst að nytja torgæt-
ar lífsbjargir þessa harðbýla lands
okkar með hjálp sjálfsaga og ótrú-
legrar seiglu. Qli frændi var maður
athafna fremur en orða. Hann var
hamhleypa til verka og lét verk sín
tala fremur en ræða um þau fyrir
fram eða hælast um að verklokum.
Þetta má ekki skilja sem svo að
Óli hafí verið einfari að upplagi.
Þegar hann taldi þörf á, veitti hann
góðum málefnum lið á ýmsa lund,
jafnt innan skipulagðra félagasam-
taka sem utan.
Heimssýn Óla mótaðist af gildis-
mati, sem mörgum virðist nú fara
halloka fyrir nýjum viðmiðum, en
hún einkenndist meðal annars af
hugmyndum um göfgandi eðli vinn-
unnar og næri réttlætiskennd. En
þótt Óli væri ósérhlífinn og gerði
jafnframt kröfur til að aðrir ynnu
sín verk sómasamlega þá era mér
í minni ýmis dæmi þess, að þessi
harðgerði maður mátti ekkert aumt
sjá ósnortinn - þá var stutt í samúð-
ina og hjálparhönd rétt fram.
Óli sté mikið gæfuspor er hann
kvæntist Hrefnu Bjarnadóttur, en
hún er öllum sem henni kynntust
minnisstæð, meðal annars sakir
óvenjulegrar atorku og léttrar lund-
ar. Þau bjuggu öll sín hjúskaparár
í Ólafsvík. Er mér líkt og mörgum
öðram ofarlega í huga rausn sú og
myndarbragur sem einkenndi bú-
skap þeirra.
Þótt Óli hafí Iengst af starfað
og búið í Ólafsvík mun hann ekki
síður hafa litið á sig sem Fróðhrepp-
ing, en það tengist þætti í ævi-
starfi hans sem mig langar að nefna
sérstaklega. Það era störf hans í
þágu Átthagafélags Fróðhrepp-
inga, en ekki mun ofmælt að Óli
og samstarfsmenn hans í því félagi
hafí unnið ómetanleg verk á vegum
þess og jafnvel bjargað menningar-
verðmætum frá glötun. Þetta dylst
engum sem hefur kynnt sér hið
mikla verk um Sögu Fróðárhrepps
sem kom út fyrir fímm árum síðan,
og eins og fram kemur í aðfaraorð-
um þeirrar bókar var þetta framlag
sérstakt og einkenndist af stórhug
frumkvöðlanna:
„Bók þessi hefur eins og gjarnt
er um mörg áþekk verk verið lengi
í smíðum. Til hennar var stofnað
af áhugasömum forvígismönnum
Átthagafélags Fróðhreppinga eink-
um ðlafi Kristjánssyni,_ Sigurði
Brandssyni og Bjarna Ólafssyni.
Hafa þeir með sérstakri þolinmæði,
þrautseigju og af stórhug hrifið
með sér þá sem settu saman texta
og hafa átt í þeim rannsóknum sem
era undanfari bókarinnar sem hér
birtist. Áhugi á byggðasögu hefur
að undanfömu leitt til þess að sveit-
arfélög hafa stofnað til sagnfræði-
rannsókna og liggja fyrir nokkur
ágæt verk til marks um hann. Miklu
fátíðara er að einstaklingar sem
ekki njóta stuðningss sveitarfélags
eða annarrar opinberrar fyrir-
greiðslu hafi frumkvæði að ritun
sögu byggðarlags síns og gefí hana
út sjálfir."
Þessi tilvitnun í „Sögu Fróðár-
hrepps" felur ef til vill í sér eftir-
mæli sem Óla hefði sjálfum þótt
mest um vert. Honum var alla tíð
annt um sveitina sína og Iaunaði
henni atlætið ásamt fyrrnefndum
samsveitungum með þessu glæsi-
lega og óbrotgjarna verki sem
geymir sögu hennar frá landnámi,
ömefni sem vora í þann mund að
hverfa í djúp gleymskunnar og ótal
aðrar upplýsingar um líf og störf
horfínna kynslóða.
Kæri Óli, verk þín munu halda á
lofti minninjgu um góðan dreng.
Olafur Halldórsson.