Morgunblaðið - 10.10.1993, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 10. OKTÓBER 1993
o ^MITT
SOLSKIN
Grafiklisl
Braga Ás-
geirssenar
gleóur augu
manna sem
skoóa yfir-
litssýningu ó
slíkum verk-
um eftir hann
i Listasafni is-
lands.
VOR
eftir Guðrúnu Guðlaugsdóttur
„VILTU koma með mér að
skoða vinnustofuna mína,“
segir hann hrjúfri röddu. Ég
kinka kolli og við göngum út
á bílstæðin fyrir utan Morgun-
blaðshúsið. „Mér er illa við
Jýla, ég vil sjá ráðherra í
strætó,“ segir hann við mig á
leiðinni að Austurbrún 4, þar
sem vinnustofan hans er. Ég
brosi en svara engu, veit sem
er að hann myndi ekki heyra
í mér og þótt hann sé slyngur
að lesa af vörum þá þarf ég
að horfa fram fyrir mig í akstr-
inum. Bragi Asgeirsson list-
málari hefur verið heyrnarlaus
frá unga aldri. Hann hefur
ekki látið fötlun sína hindra
sig í lifsbaráttunni, hann er í
röð okkar fremstu listmálara
og viðurkenndur sem einn
helsti meistari okkar í grafík-
myndagerð, svo sem yfirlists-
sýning á verkum hans, sem nú
stendur yfir í Listasafni Is-
lands, ber með sér.
Vinnustofa Braga er
á þrettándu hæð.
Þar er fjöldi
mynda, málára-
trönur, fullt af lit-
atúpum og pensl-
um, bækur í stöflum, þar á meðal
heimspekirit og erótísk verk, lúinn
inniskór listamannsins og stór
naugur af dagblöðum, islenskum
og einnig erlendum. „Eg les mikið
erlenda krítik um allar mögulegar
listgreinar og svo auðvitað þá ís-
lensku líka,“ segir Bragi og sest í
stól. Ég tek upp blað og blýant og
hripa niður spurningu: Fannst þér
frá upphafi gaman að mála? „Það
er frekar nautn en gaman,“ svarar
Bragi með sinni hijúfu rödd og
sérkennilegu áherslum. „Þetta er
eins og með fíkniefnasjúklinginn,
málarinn þarf að geta unnið við
list sína á hveijum degi, annars
líður honum illa. Þetta skilja aðeins
þeir sem reynt hafa. Það er sárt
að skapa."
Hvað er svona sárt?
„Er ekki sárt að eignast barn,
jú það er sárt. Það er fjári erfítt
að mála eins og það er erfítt að
eignast bam, sem er svo sigurverk
lífsins.“
Hvenær fórstu að mála?
„Þetta þróaðist smám saman.
Það eru mikil átök hér inni,“ segir
hann og þrýstir höndinni á hjarta-
stað. „Maður gefur svo mikið af
sér.“
Er ekki nauðsynlegt að læra gott
handverk?
• „Handverkið er mikils virði.
Samt er það svo að klúðurslegt
handverk getur verið mikið lista-
verk og svo getur gott handverk
verið steindautt, það er neistinn á
bakvið sem er aðalatriðið. Það hef-
ur hins vegar aldrei skaðað nokk-
urn mann að læra handverkið. Allt-
Morgunblaðið/Sverrir
of margir í dag
álíta að ekki Bragi Ásgeirs-
þurfí að læra *on ■ vinnw-
handverkið, en slofu sinni
það þarf alveg
„absolútt".
Handverkið var allt öðruvísi í gamla
daga, þá var maður allan daginn
að teikna og mála, ekkert truflaði
mann, maður var að mála sömu
konuna kannski í heilan mánuð.
Maður lærði hægt og bítandi. Nú
vilja menn fá þetta strax og helst
láta tölvuna teikna fyrir sig, slíkt
er enn á byijunarstigi, getur verið
skemmtilegt en það vantar oftast
hold og blóð í það.“
Hvað er þýðingarmest í mynd-
listinni?
„Vinnan, sjálf vinnan. Maður
fær hugmyndirnar um leið og mað-
ur vinnur. Picasso sagði einu sinni:
Ef ég byrja að mála egg er það
fyrr en varir orðið að andliti og ef
ég byija að mála andlit er það allt
í einu orðið að eggi. Maður getur
ekki ákvarðað fyrirfram hvernig
listaverkið verður sem maður er
að mála, heldur uppgötvar nýjar
og nýjar leiðir meðan á sköpun
verks stendur.“
Hvernig leið Braga sem barni?
„Ég átti ágæta æsku fram að
níu ára aldri. Þá missti ég heyrn-
ina. Það voru smá heyrnarleyfar
eftir, en þær hurfu. Það var mjög
erfitt lengi vel á eftir, maður þurfti
að læra að ganga aftur. Það lærði
ég mest af leikfélögum mínum, ég
fékk enga þjálfun eins og fólk fær
í dag. Þeir lögðu fyrir mig þrautir
og þetta blessaðist allt saman. Ég
fékk inflúensu sem var faraldur
sem kom með Bretum árið 1941.
Ég umgekkst þá mikið, það var
kampur fyrir ofan Rauðarárstíginn.
Ég varð óskaplega veikur, fékk
heilahimnubólgu og missti heyrn-
ina. Margir sem fengu þetta sama
urðu blindir eða bijálaðir. Þegar
ég fór að hressast kom pabbi með
bækur handa mér að lesa, þegar
ég fór af spítalanum gáfum við
þangað bækurnar, stóran stafla.
Seinna hvatti hann mig til þess að
reyna mig við myndlist, og það var
útaf draumförum. Á þeim árum
voru allar lærdómsdyr lokaðar fyr-
ir fólki eins og mér. Ég gerði til-
raun og hún gekk afskaplega illa
fyrsta árið. Svo fór þetta að ganga
betur. Ég varð glaður, stigmagn-
andi glaður. Lífið fékk svo miklu
meiri tilgang. Sjálfsímynd mín
styrktist, til þess að styrkja hana
enn frekar gerði ég margar sjálfs-
myndir á þessum árum. Myndlistin
opnaði mér dyr inn í heim ófatlaðs
fólks. Við, sem höfum náð því að
lifa og starfa algerlega innan um
heyrandi fólk, við erum kallaðir
“óekta fatlaðir" af hinum. Mannin-
um er það skapað að beijast. Þess
vegna eru styijaldir nauðsynlegar
fyrir manninn. Ég hef stundum
þurft að beijast hart. í upphafi
átti ég til dæmis ekki að komast í
Handíða- og myndlistarskólann.
Eftir fyrra árið átti ég svo ekki að
komast í framhaldsdeild. Þegar
yfír lauk voru allir skólar í Evrópu
opnir fyrir
mér. Bragi, er hann
Ég notaði héll utan til
listaskólana nóms, á yngri
sem nokkurs úrum
konar lær-
dómssetur. Ég hafði að mestu farið
á mis við allan almennan lærdóm.
Mér var meira að segja neitað um
að læra íslensku í skóla, svo ég hef
aldrei lært íslensku nema af sjálf-
um mér og öðrum. Ég las mikið
alveg frá því að ég missti heyrn-
ina. Dönsku lærði ég svolítið í skóla
en mest af blaðalestri og með því
að tala við skólabræður mína og
skólasystur, þær voru raunar miklu
duglegri að tala við mig heldur en
strákarnir, líka módelin. Fljótlega
fór ég líka að þýða úr blöðum og
lesa gagnrýni. Þýsku lærði ég á
bjórkrám. Þá var ég kominn í nám
í Þýskalandi á styrk frá DAAD,
valdi listaháskólann í Munchen. Ég
kunni svolítið hrafl í ensku, enn
minna kunni kennarinn. Hann vildi
að ég lærði þýskuna betur. Ég óð
um bjórstofur með orðabók og
skriffæri í tvær vikur, talaði við
fólk og sneri aftur rólfær í þýsk-
unni. Eg hafði fengið styrk þótt
ég kynni næsta lítið sem ekkert í
þýsku, fékk hann út á grafíkmynd-
irnar mínar. Mér gekk illa að fá
styrk til náms hér heima. Loks
urðu útlendir vinir mínir, sendiráðs-
menn, reiðir og sendu myndirnar
mínar utan til Bonn og ég fékk
fljótlega styrk, sem seinna var
framlengdur og hefði verið fram-
lengdur áfram ef ég hefði beðið
um það. En ég gerði þá skyssu að
gifta mig.“
Af hveiju var það skyssa? skrifa
ég hratt á blaðið og fæ Braga.
Hann lítur á blaðið, lætur það svo
síga og horfir langt inn í fjarlægð-
ina. „Jú, sjáðu, þá átti ég svo mikla
möguleika, ég var á leiðinni til
Parísar, á grafísk verkstæði þar.
Prófessorinn minn í Munchen var
franskur, mjög frægur málari og
rökfræðingur. Hann var ekki
ánægður með grafísku verkstæðin
í Munchen og vildi að ég ynni við
betri aðstæður í Frakklandi. Ég
gat ekki þegið það boð. Ég hafði
komist í aðstöðu sem karlmenn
lenda stundum í og varð að bera
ábyrgð á gjörðum mínum. Ég vildi