Morgunblaðið - 16.11.1993, Side 26

26
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 16. NÓVEMBER 1993
Gjald-
skyldir
gestir
BORGARYFIRVÖLD í Moskvu
kynntu í gær nýjar og hertar
reglur um gesti sem koma frá
fyrrum Sovétlýðveldum til borg-
arinnar. Þeim er nú gert að
greiða um 45 krónur fyrir hvern
sólarhring sem þeir dvelja í
borginni, eða sæta sektum og
brottrekstri. Talsmaður borgar-
stjórans sagði aðgerðunum fyrst
og fremst beint gegn íbúum
Georgíu, Armeníu og Az-
erbajdzhan, en þeim er kennt
um aukna glæpatíðni í Moskvu.
Tamílar halda
70 hermönnum
UPPREISNARMENN Tamíla á
Sri Lanka náðu um sjötíu stjórn-
arhermönnum á sitt vald í mikl-
um árásum á herstöð á norðan-
verðri eynni en árásir á stöðina
hafa staðið frá því á fimmtu-
dag. Um 800 manns hafa látið
lífið í bardögunum. Krefjast
Tamilar að stofnað verði sér-
stakt ríki þéirra á Sri Lanka.
Samþykkja
Svíar brú?
SÆNSKUR umhverfisdómstóll
samþykkti í gær, að settum skil-
yrðum, 16,2 km langa brú og
göng, sem munu tengja Dan-
mörku og Svíþjóð um Eyr-
arsund. Jukust líkurnar á því
að sænsk yfirvöld muni sam-
þykkja brúna, sem mikill styrr
stendur um í Svíþjóð. Skilyrði
dómstólsins voru þau að brúin
myndi ekki hafa nein áhrif á
sjávarstrauma og hafsbotn.
írakar sleppa
Bandaríkja-
manni
ÍRÖSK stjórnvöid létu í gær
Bandaríkjamann lausan en hann
hafði þá verið 205 daga í haldi.
Maðurinn, sem er starfsmaður
olíufélags, var ákærður fyrir að
fara ólöglega inn í landið.
Hagnaður hjá
Daily Tel-
egraph
ÚTGEFANDI bresku dagblað-
anna The Daily Telegraph og
The Sunday Telegraph tilkynnti
í gær um aukinn hagnað á út-
gáfu blaðanna fyrstu níu mán-
uði þessa árs, þrátt fyrir að
keppinautar þess hefðu lækkað
útsöluverð blaðanna. Hagnaður
fyrir skatta var 45,2 milljónir
punda frá áramótum fram í
september 1993 en 30,3 milljón-
ir á sama tíma í fyrra.
Mafíuforingi
deyr í fangelsi
LUCIANO Liggio, mafíuforing-
inn sem lagði sitt af mörkum
til að gera Corleoneættina þá
valdamestu á Sikiley, lést i
fangaklefa á mánudag. Bana-
mein Liggios, sem var 68 ára,
var hjartaáfall.
Christopher
til M-Austur-
landa
WARREN Christopher, utanrík-
isráðherra Bandaríkjanna, mun
heimsækja Mið-Austurlönd í
byijun næsta mánaðar til að
ræða friðarsamkomulag á milli
ísraela og araba. Var sagt frá
þessum fyrirætlunum í bréfi frá
Bill Clinton Bandaríkjaforseta
til Hafez al-Assad, forseta Sýr-
lands.
Reuter
Mesta maraþonhlaupið
MEIRA en 20.000 manns tóku þátt í maraþonhlaupinu í New York,
sem fram fór á sunnudag, en það hefur lengi verið það stærsta eða
fjölmennasta í heimi. Myndin var tekin skömmu eftir að hlaupið hófst
við annan enda Verrazano-brúarinnar.
Foreldrar kanni
hvort börn þeirra
séu tölvuleikjafíklar
London. The Daily Telegraph.
BRESKA kennslufræðiráðið hefur gefið út bækling um tölvuleiki,
þar sem foreldrar eru fræddir um þekkt áhrif leikjanna, auk þess
sem bæklingnum fylgja Ieiðbeiningar svo að foreldrar geti gengið
úr skugga um hvort börn þeirra séu orðin háð tölvuleikjum. Þá
munu um fimmtíu framleiðendur tölvuleikja greiða atkvæði í Bret-
landi í dag um aldurstakmarkanir á leikjunum.
Foreldrar eru beðnir um að
hyggja að átta atriðum, fari börn
þeirra í tölvuleiki:
1. Notar barnið leikina flesta
daga?
2. Leikur það sér lengi í einu?
3. Sækir það í spennu í leikjun-
um?
4. Verður barnið órólegt ef það
kemst ekki í tölvuleik?
5. Reynir það sífellt að slá eigin
met?
6. Reynir það, án árangurs, að
hætta í tölvuleikjum?
7. Sleppir það heimalærdómi til
að fara í leiki?
8. Tekur það tölvuleiki fram
yfir það að hitta önnur börn?
Sé svarið já við fleiri en fjórum
spurningum bendir allt til þess að
barnið sé tölvuleikjafíkill.
Leiðbeiningabæklingurinn er
unninn í samvinnu við dr. Mark
Griffiths við háskólann í Plymouth.
Er bæði hugað að jákvæðum og
neikvæðum hliðum tölvuleikja.
Meðal kosta leikjanna er að þeir
geta orðið til þess að börn hugsi
og bregðist hraðar við, læri af
reynslu og verði óhræddari við
tölvur, t.d. í skólum. Neikvæðu
hliðarnar eru hins vegar hættan á
leikjafíkn og það slæma fordæmi
sem margir leikjanna gefa. Kven-
persónurnar séu gjarnan hjálpar-
vana og undirgefnar; t.d. hjálpar-
vana stúlka sem hugdjarfur dreng-
ur kemur til bjargar. Þá telja marg-
ir kennarar að leikirnir leiði til
meira ofbeldis; komi börnum til að
halda að vandamál verði einungis
leyst með handalögmáli.
Aldurstakmarkanir á leikjum
Sega Europe leikjaframleiðand-
inn ætlar að taka í notkun fyrstu
aldurstakmarkanir á tölvuleikjum.
Leikirnir verða í fjórum flokkum;
fyrir börn að 10 ára aldri, frá 11
til 15 ára, 16-17 ára og 18 ára
og eldri. Ekki eru þó allir tölvu-
framleiðendur sáttir við þetta og
hefur Nintendo-fyrirtækið lýst sig
andvígt aldurstakmörkunum.
Segja forsvarsmenn þess að
strangar reglur takmarki ofbeldi
og að allir leikir fyrirtækisins hæfi
öllum aldri.

Ovissa um örlög NAFTA-fríverslunarsamnmgsms á Bandaríkjaþingi
Perot sakar stjórnarliða um
að reyna að kaupa atkvæði
Washington, Seattle. Reuter.
RÍKISSTJÓRN Bills Clintons hefur ekki enn tekist að tryggja að
meirihluti fulltrúadeildar Bandaríkjaþings greiði atkvæði með samn-
ingnum um fríverslun milli Bandaríkjanna, Mexíkó og Kanada,
NAFTA. Talsmenn Hvíta hússins voru þó bjartsýnir í gær. „Eg held
að við séum alveg að ná þessu“, sagði Mark Gearan, næstráðandi
almannatengsla. Atkvæði verða greidd á morgun og síðar í öldunga-
deildinni en þar er talið að meirihluti sé fyrir hendi. Mickey Kant-
or, aðalviðskiptafulltrúi Bandaríkjanna, sagði í sjónvarpsviðtali á
sunnudag að stjórnina skorti aðeins 12 atkvæði en andstæðingar
samningsins fullyrða að meirihluti þingdeildarinnar sé á móti.
Alls þarf 218 atkvæði í deildinni í málinu, hann hringir í þingmenn,
til að samþykkja samninginn. Clint- býður þeim að snæða með sér og
on forseti beitir sér nú af öllu afli er talinn nota ýmist fortölur eða
Skýrsla um forsendur hagvaxtar í EB
Vaxtalækkim og að-
hald í launamálum
Brussel. Reuter.
VAXTALÆKKUN, strangt aðhald í Iaunamálum, aukinn sveigjan-
leiki vinnuaflsins, aukin fjárfesting og breikkun skattstofnsins eru
þau ráð, sem framkvæmdastjórn Evrópubandalagsins, EB, telur
haldbest í baráttunni við efnahagssamdrátt og atvinnuleysi. Kemur
þetta fram í skýrslu, sem hefur raunar ekki verið gerð opinber
enn, um stefnuna í efnahagsmálum bandalagsins fram til aldamóta.
I skýrslunni segir, að markmiðið
sé að auka hagvöxt upp í 3,5%
1996 og helminga atvinnuleysið
þannig að það verði um 5% um alda-
mót. Henning Christophersen, sem
fer með efnahagsmál í fram-
kvæmdastjórn EB, sagði í síðustu
viku, að á þessu ári myndi efna-
hagslífíð í EB dragast saman um
0,4%, vaxa aðeins um 1,3% á næsta
ári og um 2,1% 1995. Þessi skýrsla
verður líklega að mestu samhljóða
Hvítri bók um atvinnu- og efna-
hagsmál, sem lögð verður fyrir leið-
togafund EB eftir þtjár vikur.
Skýrsluhöfundar segja, að tillög-
ur þeirra kosti fórnir og erfiðleika
til byija með en hinn kosturinn, að
gera ekki neitt, muni geta valdið
kreppu líkri olíukreppunni fyrir 20
árum en með miklu verri félagsleg-
um afleiðingum.
EB-ríkin eru hvött til að hvika
hvergi frá áætlun um sameiginleg-
an gjaldeyri, halda verðbólgu í 2-3%
mest, lækka skammtímavexti fljótt
og langtímavexti eftir því sem verð-
bólga lækkar. Þá er lagt til, að
ráðist verði gegn fjárlagahalla án
tafar og skattstofninn breikkaður
verulega. Er það talið nauðsynlegt
til að tryggja betra jafnvægi milli
skatta á framleiðslu og neyslu og
einkum er lögð áhersla á að draga
úr launatengdum gjöldum.
hótanir. Ross Perot, sem
hlaut 19% atkvæða í for-
setakosningunum í fyrra,
berst af hörku gegn
NAFTA. Hann sakaði á
sunnudag forsetann um að
nota fé skattgreiðenda til
að reyna að kaupa sér
stuðning þingmanna við
samninginn með því að lofa
að hygla kjördæmum þeirra.
Embættismenn Clintons
hefðu heitið því að keyptar
yrðu flutningavélar fyrir
herinn, þótt ekki væri þörf
fyrir þær, einnig að hætt
yrði við gjaldtöku fyrir nýt-
ingarrétt bænda á afréttum
o g smíðaðar brýr fyrir
skattfé alríkisstjómarinnar.
Perot sagði að bandarísk Gegll NAFTA
störf myndu hverfa til Mex- ROSS Perot veifar til stuðningsmanna
íkó þar sem menn sættu sig sinna eftir að hafa ávarpað fund í Seattle
við „hálfgerð þrælalaun" og a sunnudag. Hann hefur að undanförnu
ólöglegum innflytjendum ferðast um Bandaríkin og varað við því
þaðan myndi fjölga. að samningurinn um Fríverslunarbanda-
Afstaða manna til lag Norður-Ameríku, NAFTA, verði sam-
NAFTA ræðst ekki af þykktur á þingi.
flokkslitnum; einhverjir
Reuter
hörðustu andstæðingar samnings-
ins á þingi eru flokksbræður Clint-
ons úr demókrataflokknum. Einn
þeirra, David Bonior, sagðist ekki
vera á móti viðskiptasamningum
við Mexíkó en fullyrti að NAFTA
væri vondur samningur vegna þess
að hann ógnaði efnahagslegu ör-
yggi verkafólks í öllum löndunum
þrem. „Ég tel að þessi samningur
muni valda launalækkunum hjá
þeim sem hafa vinnu í þessu landi
og muni verða til þess að 500.000
störf hverfi úr landi“.
Hlutverk hræsnarans
Al Gore varaforseti sagði í við-
talsþætti CBS-stöðvarinnar að yrði
NAI'TA-samningurinn felldur á
þingi myndi það hafa afar slæm
áhrif á tilraunir Bandaríkjastjórnar
til að fá önnur ríki til að draga úr
viðskiptahömlum. Stefnt er að því
að ljúka svonefndri Uruguay-lotu
GATT-viðræðnanna um aukin al-
þjóðaviðskipti í næsta mánuði. Llo-
yd Bentsen ijármálaráðherra tók
undir viðvaranir Gore. Bentsen
sagði að félli samningurinn myndi
það valda Clinton miklum örðug-
leikum á væntanlegum leiðtoga-
fundi 15 ríkja við Kyrrahaf um
næstu helgi. Bandaríkjamenn yrðu
sögð vera í hlutverki hræsnarans.
„Ef við tölum við þá um að opna
markaðina, leyfa innflutning á
bandarískum vörum ... þá myndu
þeir segja: Nú, þið vilduð ekki einu
sinni opna eigin markaði fyrir ná-
grönnum ykkar".