Morgunblaðið - 20.11.1993, Síða 1

72 SIÐUR B/C/LESBOK
265. tbl. 81. árg.
LAUGARDAGUR 20. NÓVEMBER1993
Prentsmiðja Morgunblaðsins
^ Reuter
Ut af sporinu
FIMMTÁN manns að minnsta kosti slösuðust alvar- Frakklandi í gær. Ók lestin of hratt á teinum sem
lega þegar Toulouse-Marseille hraðlestin fór út af verið var að lagfæra. Svo sem sjá má eyðilögðust
sporinu skammt frá borginni Montpellier í Suður- nokkrir lestarvagnanna.
Hvatning Amnesty International
Havel stuðli að
tjáningarfrelsi
Prag. Reuter.
MANNRÉTTINDASAMTÖKIN Amnesty International hafa hvatt
Vaclav Havel, forseta Tékklands, til að undirrita ekki iög sem kveða
á um að dæma megi fólk í fangelsi fyrir að bera út róg um stofnan-
ir ríkisins eða ærumeiða embættismenn. Segja samtökin lögin vera
brot á tjáningarfrelsi.
Þingið samþykkti lögin í síðustu
viku en aðeins fimm stjórnarliðar
studdu frumvarpið ásamt stjórnar-
andstæðingum; kommúnistum,
öfgasinnuðum hægrimönnum og
þjóðarflokkum Moravíu.
Lögin kveða á um að hver sá sem
ófrægir lýðveldið, ríkisstjórnina,
þingið eða stjórnlagadómstól, skuli
sæta allt að tveggja ára fangavist.
Hefur Havel neitað að gefa upp
fyrirætlanir sínar en hann verður
að taka ákvörðun innan 15 daga frá
því að hann fær lögin í hendur.
Amnesty International segja að
taki lögin gildi, og menn verði fang-
elsaðir á grundvelli þeirra, teljist
þeir samviskufangar. í valdatíð
kommúnista gagnrýndi Havel harð-
lega mannréttindastefnu stjórn-
valda og árið 1979 var hann dæmd-
ur í fjögurra og hálfs árs fangelsi
fyrir þátttöku sína í mannréttinda-
samtökum sem kennd eru við mann-
réttindaskrána ’77. Útnefndu sam-
tökin hann samviskufanga í kjölfar-
ið.
♦ ♦ ♦--
Samráð kvik-
myndarisa
verði afnumið
Bill Clinton útilokar breytingar á Blair House-samkomulaginu
Nýjar kröfur Bandaríkja-
manna valda samningastíflu
Genf. Seattle. Reuter.
BILL Clinton Bandaríkjaforseti sagði í gærkvöldi að allt kapp yrði
að leggja á að ljúka GATT-samningum um afnám tolla og hindrana
í milliríkjaviðskiptum fyrir 15. desember eins og að hefur verið
stefnt. Snurða er hlaupin á þráðinn í samningunum vegna nýrra
krafna Bandaríkjamanna á sviði fjármálaþjónustu og gaf Peter
Sutherland, framkvæmdastjóri GATT, í gær til kynna að þær kröf-
ur væru óaðgengilegar.
Stjórnarerindrekar sem þátt
taka í GATT-samningunum í Genf
sögðu í gær að stífla væri í viðræð-
unum þar eð Bandaríkjamenn
hefðu sett fram nýjar kröfur á
lokaspretti samninga um fjármála-
þjónustu. Krefðust þeir þess að
samningarnir settu þeim engar
skorður varðandi skattlagningu
fjármálaþjónustu. Ennfremur að
þeir þyrftu ekki að hleypa fyrir-
tækjum í þjónustustarfsemi inn á
markað sinn nema viðkomandi
lönd hefðu einnig opnað sinn mark-
að.
Heitstrengingar Clintons í gær
um að Bandaríkjamenn myndu
ekki sætta sig við „gallaða" GATT-
samninga voru túlkaðar sem svo
að Bandaríkjamenn myndu ekki
fallast á verulegar breytingar á
Blair House-samkomulagi Banda-
ríkjamanna og Evrópubandalags-
ins (EB) um afnám útflutningsbóta
fyrir landbúnaðarafurðir og niður-
greiðslna. Warren Christopher ut-
anríkisráðherra sagði síðar að
samkomulagið yrði ekki endur-
skoðað. Samningamenn Banda-
ríkjanna í Genf gáfu þó til kynna
í gær að reynt yrði að koma til
móts við óskir EB í tæka tíð.
Clinton sagði að ætlað væri að
GATT-samningar myndu einir og
sér hafa í för með sér að 1,4
milljónir nýrra starfa myndu skap-
ast í Bandaríkjunum á næstu 10
árum. Sagði hann brýnast að auka
viðskiptafrelsi ef ætlunin væri að
vinna á efnahagskreppu í heimin-
um. „Engum hefur til þessa tekist
að sýna fram á, að iðnríki geti
skapað ný atvinnutækifæri með
því að loka landamærum sínum,"
sagði Clinton.
Sjá „Litlar líkur ...“ á bls. 24
og „Auknar líkur ..." á bls. 25.
Strasbourg. Reuter.
E VRÓPUÞIN GIÐ samþykkti í
gær ályktun um að afnema bæri
undanþágu sem heimilar sam-
vinnu þriggja stórra bandarískra
kvikmyndafyrirtælqa svo þau
gætu dreift myndum sinum á
ódýrari hátt í Evrópu.
United International Pictures,
sem er í eigu þriggja bandarískra
kvikmyndafyrirtækja og dreifir
myndum þeirra utan Norður-Amer-
íku, fékk árið 1989 undanþágu frá
samkeppnisreglum Evrópubanda-
lagsins til að dreifa myndum í Evr-
ópu. Í ályktun Evrópuþingsins segir
að þetta fyrirkomulag hafi skaðað
evrópska kvikmyndaframleiðendur.
Þorskveiðar í Barentshafi auknar um 200,000 tonn
Eftirlit í Smugunni aukið
Ósló. Frá Jan Gunnar Furuly, fréttaritara Morgunblaðsins.
ÞORSKVEIÐIKVÓTINN í Barentshafi stækkar um 200.000 tonn á
næsta ári og verður 700.000 tonn. Þetta var niðurstaða fundar norsk-
rússnesku veiðinefndarinnar í Pétursborg sem nú er lokið. Rikin ætla
bæði að fjölga eftirlitsskipum í Smugunni og vinna að því að íslending-
ar og fleiri þjóðir stöðvi veiðarnar í Smugunni.
Eftirlit á Barentshafirui öllu verð-
ur aukið og Norðmenn og Rússar
hyggjast vinna saman að því hjá
Sameinuðu þjóðunum að settar verði
reglur um veiðar á umdeildum svæð-
um á borð við Smuguna.
Gert er ráð fyrir að þorskveiði í
Barentshafí á næsta ári verði sú
mesta í 15 ár. Norðmenn fá að veiða
336.000 tonn sem er aukning um
88.000 tonn en Rússar fá 316.000
tonn. Að auki fá norskir sjómenn sem
stunda strandveiðar að veiða 40.000.
Aðrar veiðiþjóðir fá að veiða saman-
lagt 88.000 í Barentshafi en þess
má geta að Rússar munu láta Norð-
menn fá 10.000 tonn af sínum kvóta.
Af kvóta annarra veiðþjóða er gert
ráð fyrir að 28.000 tonn verði tekin
á svæðinu við Svalbarða.
Ekki er settur kvóti á loðnuveiðar
fyrir næsta ár. Ýsukvótinn verður
120.000 tonn, þar af fá Norðmenn
62.000 tonn og Rússar afganginn.
Ýsukvótinn var 72.000 á þessu ári.
Þjóðirnar ákváðu einnig kvóta á
ýmsar fleiri fisktegundir auk þess
sem samið var um skiptingu selveiða
við ísröndina.
Nafnar
heilsast
BILL Clinton,
Bandaríkjafor-
seti, horfist í
augu við Marinu
Clinton, fjög-
urra ára, um
leið og hann
tekur í hendur
bróður hennar
og nafna síns,
Williams Jo-
hannes Clint-
ons. William,
sem er ellefu
ára, þjáist af al-
varlegum melt-
ingarörðugleik-
um og var heit-
asta ósk hans
að hitta nafna
sinn. Honum
varð að ósk
sinni er Clinton
kom til Seattle,
þar sem hann
fundar með
ráðamönnum
frá fjórtán
Kyrrahafs- og
Asíuríkjum.
Reuter